1 mei
Overweging Paul v.d. Elst
Over Pasen, geloof, twijfel en hoop
1e lezing, Handelingen der Apostelen 5, 27b-32, 40b-41
Evangelie Johannes 21, 1-14
Inleiding
Vandaag hebben wij kennis genomen van een bekend en relatief lang Evangelie: ‘De wonderbaarlijke visvangst’. Een rijk verhaal, wat uitnodigt tot een brede insteek.
Graag wil ik de volgende 4 thema’s behandelen:
Wat is de waarde van de Johannes Evangelie en de innerlijke kracht die nodig is voor het veroveren van het geloof;
Wie is die figuur op het strand en wat doet de tere sfeer van frisse ochtend?;
Wat betekent de rol van de apostel Petrus voor ons en dan in de zin van het doorgaan?
Ik eindig met een relatie van dit Evangelie met de komende 4 en 5 mei viering.
Waarde van het Evangelie, veroveren van het geloof
Het evangelie, dat wij vandaag bespreken, staat ook bekend als een verschijningsverhaal. Over de ongrijpbare, mysterieuze en fascinerende verhalen in de periode na Pasen. Van de ongelovige Thomas, tot de Emmaüsgangers.
Vandaag overdenken wij zo’n verschijningsverhaal. Over de wonderbaarlijke visvangst (de bekendste naam), maar ook een verhaal over Petrus, die enthousiast het water inspringt. En een verhaal over een merkwaardig ontbijt met brood en gebakken vis, dat Jezus deelt. Maar vooral een evangelie waarin weinig wordt gezegd, waarin niemand durft te vragen wie die man is, daar aan de rand van het meer staat en of dat nu daadwerkelijk Jezus is? Daarmee krijgen wij in één evangelie meerdere verhalen aangereikt, waarbij wij de spanning in de lucht voelen hangen.
Je kunt deze verhalen uitleggen als een constatering. Van Jezus is niet meer op deze wereld, althans niet fysiek, en toch is hij opgestaan.
Hij is in ieder geval verschenen in de kring van zijn leerlingen.
Het is vervolgens de vraag, wat kunnen wij vandaag, in het hier en nu, met dit evangelie? En nog belangrijker: hoe vinden wij op basis van de gelezen teksten inspiratie voor ons geloof van alledag. Hoe kan het evangelie dieper tot ons gaan spreken? Laat mij een poging doen.
De gelezen teksten, zijn verhalen, die benadrukken, dat zijn opstanding geen schimmenspel is, maar dat hij voortleeft zoals mensen leven, dat hij ‘gewoon’ eet en praat en dat is van belang.
Een groot deel van het hele Godsbegrip (de Heilige drie-eenheid en zo verder) is namelijk zo ongrijpbaar, dat je bijna een bevestiging nodig hebt om in die droom, die illusie, die hoopvolle verwachting te blijven geloven. Het evangelie van vandaag, maakt het bijzondere van Pasen tastbaar.
Geloven is, althans voor de spreker, die vandaag voor u staat, namelijk niet vanzelfsprekend. Er is kracht voor nodig voor het veroveren van het geloof op zijn eigen twijfel en aarzeling. Anders gezegd: Je moet kunnen geloven.
Dat veroveren van het geloof zit in de evangelieverhalen zelf. Graag verwijs ik naar het evangelieverhaal van vorige week. Van de twijfel van Thomas, van de aarzeling bij de leerlingen uit het evangelie van vandaag. Dat maakt de verhalen ook zo levensecht, menselijk herkenbaar en daarmee overtuigend.
Waarom het bijzondere van de ochtend? De kracht van vernieuwen
Er staat in het evangelie, dat in vroege ochtend Jezus op het strand stond. Daarmee is de boodschap van Pasen niet triomfalistisch, maar klein en teer. Het is een geheim, dat zijn kracht ontleent aan ons geloof. Aan de diep gevoelde wil en de kracht te geloven, dat het onzichtbare, het positieve, zich in de stilte van de ochtend openbaart. Iedereen, die zich wel eens in alle vroegte op straat begeeft, die kent dat gevoel. In de frisse ochtend, bij het eerste zonlicht, voel je de energie van de nieuwe dag, die voor je ligt.
In mijn agenda las ik de treffende wijsheid: De periode van Pasen is de tijd van het jaar, dat de natuur én de mens de gelegenheid krijgt om zichzelf te vernieuwen.
Het voorgaande is één kant van het evangelie van vandaag.
Petrus en de kracht van doorzetten
Een andere kant, de rol die opvalt, is vandaag weggelegd voor Petrus. Misschien is het u niet opgevallen, maar hij vervult een belangrijk rol. Hij neemt het initiatief, door te zeggen we gaan vissen. En inderdaad, de andere leerlingen volgen hem. Dat is opvallend. Laat mij dit toelichten:
Ik kan mij namelijk heel goed voorstellen, dat die leerlingen en Petrus voorop, diep teleurgesteld naar hun dorp zijn teruggekeerd. Ze zitten weer in hun oude vertrouwde leven. Misschien vielen zij ten deel aan verwijten. Van waar is die Christus? Van die koning, de redder van de wereld? Maar als plots Christus verschijnt, binnen de ochtendnevel, met alle twijfel van is het geen gezichtsbedrog? Dat vraagt een diep vertrouwen, dat wankele geloof om te zetten naar vertrouwen van er is iets meer.
Een ieder, die met een teleurstelling, een mislukking in studie, werk of relatie, diep verdriet bij een ziekte, of overlijden is geconfronteerd, weet dat er moeilijke en zware weg is te gaan. Namelijk de weg van doorgaan, van vooruit. Dit vraagt kracht en vraag tijd. Net als Petrus. Hij sleept het over het droge strand. Misschien kent u het effect van rul droog zand, waar je in wegzakt. Alsof Petrus zijn kruis opneemt. Al die tijd spreekt Petrus niet.
Maar als ik het juist heb, dat dit evangelie met de figuur van Petrus ons iets zegt, van een geloof, van een kerkgemeenschap van breken en delen, van de metafoor, dan is deze viering, dit samenzijn geslaagd.
Tot slot, doorkijk naar de komende 4 en 5 mei viering
Juist in deze tijd, in de aanloop van de 4 en 5 mei viering, waarin wij dagelijks lezen, tv zien en horen over een periode van geweld, diep verdriet, vernieling en machteloosheid denk ik – en ik zeg het heel klein en misschien niet volledig – iets van de voorzichtigheid, behoedzaamheid, het zwijgen en nog fraaier gezegd; van de schroomvalligheid van de leerlingen te begrijpen. Van de wijze waarop zij Christus – bijna met aarzeling – benaderen. Van een geloof wat geen automatisme is, waarvoor je iedere keer moet werken.
Wat betekent deze Paasperiode? Wat kunnen wij hiermee? Ik noem maar enkele termen zonder volledig te willen zijn. Geloof in de toekomst, in de kracht van het leven, vrede, medemenselijkheid. Het vraag heel veel kracht hier in te geloven en te blijven geloven, door de verdrukking heen. Daar moeten wij naar handelen, volgens Zijn voorbeeld. Als dat, hoe pril ook, lukt. Dan is deze viering pas echt geslaagd.
Amen