6 maart

1e zondag 40 dagen tijd – Deut 26,4-10 en Luc 4,1-13

Velen van ons kijken dagelijks TV. Daarbij pakken we regelmatig de afstandsbediening om naar een ander kanaal te zappen. Op zoek naar een programma dat ons wél boeit. Anderen zijn dagelijks te vinden op internet. Op Facebook, Tiktok of You Tube kunnen ze úren bezig zijn; opzoek naar weer het vólgende grappige filmpje, het vólgende boeiende bericht. Na afloop hebben ze van álles, en tóch weer níets gezien. Want niets hebben ze met vólle aandacht bekeken. Er is niets geweest waarvoor ze van te voren bewust gekozen hebben. Feitelijk houden ze niets over aan die avond TV kijken, of die middag speuren op het internet.

In zekere zin gaan we met die zelfde oppervlakkigheid om met eigenlijk van álles. Zonder veel na te denken doen we meestal onze inkopen in de supermarkt. Zonder met aandacht te kiezen wat goed is voor ons zelf, of goed voor de schepping. Met de zelfde oppervlakkigheid consumeren we auto’s, TV, telefoons en wat niet al. Als de TV stuk is, wordt die niet gerepareerd, maar gewoon een nieuwe gekocht. Als een telefoon “te oud is”, vaak niet meer dan twee jaar, moet het nieuwste model gekocht worden.

Op momenten bestaat de indruk dat ook in de keuze die mensen voor élkaar maken, er een zap-cultuur heerst. Op Facebook noemen we elkaar ‘vriend’, maar wat betekent dat nou écht? Nemen we écht de tijd om elkaar wérkelijk te ontmoeten, om een avond bij elkaar te zijn, elkaar écht in de ogen te kijken. Om werkelijk naar die ander te luisteren, en écht te hóren wat hem of haar bezig houdt. Of wordt iemand nét zo gemakkelijk weer ‘ont-vriend’?

Afgelopen woensdag is de Vasten periode begonnen. In de tijd van Aswoensdag tot Pasen verlopen er zesenveertig dagen. Op veertig daarvan vasten we, want níet op de zes zondagen. De dramatische ontwikkelingen in Europa van de afgelopen anderhalve week, roepen ons op om deze veertigdagentijd bewuster dan ooit te beleven. Want na de corona-pandemie die de wereld overspoelde, na de alles verwoestende natuur-branden en overstromingen als gevolg van overvloedige regens, … is er nu een golf van geweld die een volk overspoelt, die een land in de as legt, zelfs de wereld als geheel in gevaar brengt.

Dit alles laat zien hoe kwetsbaar de vanzelfsprekendheid van onze gezondheid en veiligheid is. En dat we niet langer zomaar achteloos aan van alles voorbij kunnen leven. In de komende Vastenperiode kúnnen we niet zomaar ‘weg-zappen’ naar een ander kanaal. Ieder van ons voor zich zal méér dan ooit ‘ja’ óf ‘nee’ moeten gaan zeggen op allerlei vragen. Neem ik wat minder vaak de auto, om benzine te besparen? Ga ik voorlopig niet in bad om minder aardgas te gebruiken? Sta ik dagelijks korter onder de douche of zelfs: niet elke dág? Of: zet ik de verwarming niet op tweeëntwintig graden zoals altijd, maar víer stapjes lager: op áchttien graden? Mooie voorbeelden van Vasten anno 2022…

Zulke keuzes zijn niet eenvoudig want onze wereld is vól van verleidingen. Ook Jezus kent die maar al te goed. Vandaag stelt de duivel Hem aan drie daarvan bloot. Alle drie komen ook wíj ze tegen in ons leven. Bij elk daarvan kunnen we onszelf een vraag stellen.

De eerste – wetend dat Jezus honger heeft – de vraag om een steen te veranderen in bróód. Maar gáát het in een mensenleven er wérkelijk om op elke impuls in te gaan? Word ik wérkelijk en blijvend gelukkig van een zak chips die een flitsbezorger binnen tien minuten aan de voordeur komt afleveren; gewoon omdat het kán, gewoon omdat ík er nú even zin in heb?

De tweede – wetend dat Jezus letterlijk in de wieg is gelegd om Koning te worden – het aanbod om álle koninkrijken van de wereld onder zijn gezag te brengen. Word ik er wérkelijk gelukkig van om zoveel mogelijk landen op mijn lijstje te zetten door de hele wereld rond te vliegen? Maar niet eens echt thuis te zijn in eigen land?!

En dan die derde bekoring: Jezus wordt gevraagd om zich van grote hoogte naar beneden te laten vallen, want Gods engelen zullen Hem wel opvangen. Maar mogen we wel blindelings vertrouwen op veiligheid en bescherming, zélfs als we ons bewust onverantwoordelijk gedragen? Hoe dat kan uitpakken dat zien we in de groeiende gevolgen van het door óns aangetaste milieu.

We mogen niet langer voor de verleiding bezwijken om weg te zappen als de kastanjes óns te heet zijn om uit het vuur te halen. Veiligheid en geborgenheid in de wereld is en blijft het uiteindelijke resultaat van al ónze keuzes bij elkaar.

Om na te denken over die keuzes zoeken we in deze Vastentijd: rust en vredige stilte. We stemmen af op een kanaal waarvan we níet weg zullen zappen. We stemmen af op wat er wérkelijk leeft in ons binnenste. We stemmen af op God, en delen met Hem wat ons wérkelijk bezig houdt. Wat ons antwoord is op de vraag: “Waar zeg ik ‘nee’ tegen?” “En waarop zeg ik ‘ja’?” Amen.