15 augustus

Openbaring 11, 19a; 12, 1-6a. 10b; Lucas 1, 39-56

Beste medeparochianen,

1

Het zijn, op deze dag van Maria Tenhemelopneming – de feestdag van Maria – bekende en prachtige lezingen. Eerst is er de tekst uit Openbaring: we lezen er over twee bijzondere en intrigerende tekenen. ‘Een vrouw, bekleed met de zon, de maan onder haar voeten, en op haar hoofd een kroon van twaalf sterren’. De vrouw is bovendien zwanger en de bevalling is gaande. En dan dat andere teken: de draak. Groot en vuurrood. En hij wordt uitgebreid verder beschreven. Die draak, lezen we, bedreigt de vrouw en haar kind dat op komst is. Maar het loopt gelukkig anders. Een zoon wordt geboren. Een leider, met ‘ijzeren staf’. Het kind gaat naar God. De vrouw vlucht naar de woestijn. En dan is er die krachtige slotregel: `Nu zijn de redding en de macht en het koningschap van onze God gekomen en de heerschappij van zijn Messias’.

2

Het evangelie is het vertrouwde verhaal van de ontmoeting van Maria en Elisabet. Met Elisabet kon Maria praten. Elisabet is een vrouw op leeftijd die een kind verwacht. We lezen dat het kind van vreugde op sprond in haar schoot. Elisabet is zeer onder de indruk van de komst van Maria. Daarna volgen dan die beroemde regels waarmee Maria reageert: we kennen dit als de lofzang van Maria, het Magnificat. Het zijn prachtige woorden om God te eren die grote dingen heeft gedaan aan zijn eenvoudige dienstmaagd. Na de communie zal de lofzang gezongen worden. Drie maanden later gaat Maria terug naar huis.

3

Het boek Openbaring van Johannes is geschreven in tijden van vervolging. Het boek wil troost brengen. De gerechtigheid zal overwinnen. De draak – zeer dreigend in het verhaal – staat symbool voor het kwaad. De draak tegenover God. We lazen dat het kind naar God gaat en de vrouw naar de woestijn. In die vrouw ziet de Kerk Maria. Maria, de moeder Gods, als beeld van de Kerk.

4

Er is sprake van een bijzondere situatie. Een diepgaand persoonlijk gesprek van twee a.s. moeders. Jezus is groter dan Johannes. Hoewel je wellicht zou denken dat het kind van Elisabet voornamer is, omdat zij behoort tot een veel hogere klasse dan Maria. Maria is een vrouw van heel eenvoudige komaf. Maar Elisabet weet: Maria is ‘de gezegende onder de vrouwen’. Maria spreekt over kleine mensen. De kern van Maria’s danklied is dat God altijd kiest voor de kleine mensen. Maria prijst haar Heer uitbundig, ze luistert naar Zijn woord en leeft er ook naar.

5

Welke weg is Maria in haar leven gegaan? Ze was dus een gewone vrouw uit een klein en eenvoudig dorp. Maar zie haar grote betekenis: God kon mens worden in Maria’s Zoon Jezus. Zou Maria haar Zoon altijd begrepen hebben? Waarschijnlijk niet. Maar ze zag zijn wonderbare daden. En ze werd ook een moeder voor Jezus’ leerlingen. Het roept de vraag op: wie is Maria voor ons? Welke beelden, hier in figuurlijke zin, waren en zijn er van haar? Wat heeft haar zo ontzettend bijzonder gemaakt? Ze was een vrouw met een uiterst liefdevolle aandacht voor armen, voor zieken, zondaars en misdeelden. Bij Jezus is er zijn Hemelvaart. Bij Maria spreken we van haar ‘tenhemelopneming’. Ze werd door God opgenomen, als een geschenk aan haar, deze begenadigde en gezegende vrouw. De schoonheid van de Moeder Gods is op zovele wijzen vormgegeven. Hier in onze kerk is er een Mariabeeld, vooraan. En achterin de kerk is er de Mariakapel. Thuis heb ik een Mariabeeld staan, dat ooit van mijn ouders was. Zij kochten het in Maastricht in 1950, toen zij op huwelijksreis waren. Het is prachtig, in blauwe en gele kleuren. Iedereen die het bij mij heeft gezien, is ervan onder de indruk.

6

Hoe vaak bespreken en bezingen wij hier in de liturgie de ‘hoop’ die in ons leeft? Ik vond mooie woorden van Paus Franciscus over Maria: ‘Tronend in heerlijkheid, toont zij ons dat onze hoop reëel is’. En ook zegt de paus dat Maria voor ons is als een anker, zij geeft ons vertrouwen en zekerheid. En nog een citaat: ‘Deze hoop (…), de hoop die het Evangelie biedt, is het tegengif voor de geest van wanhoop die lijkt toe te nemen als een kanker in de samenleving, die dikwijls innerlijke droefheid en leegte ervaart’. Hoopvol zijn en blijven: dat hoort misschien wel steeds meer bij een christelijke levensovertuiging. Hoop houden: met Christus als de uitweg uit de aardse ellende. Met de genade van God. En met Maria die ons vertrouwen sterkt.

7

Op vele manieren werd en wordt Maria – zo belangrijk voor vele mensen – vereerd. Ik heb het – geboren in 1951 – heel sterk binnen mijn eigen familie meegemaakt; het was nog de tijd van het Rijke Roomsche Leven. Maar het zijn niet alleen ouderen die Maria in hun hart dragen. En die tot haar bidden en hopen dat er op haar voorspraak iets mag gebeuren dat zij hartstochtelijk verlangen. Er zijn de Bedevaartplaatsen. Maar ook alle schitterende beeltenissen van Maria in schilder- en beeldhouwkunst. En natuurlijk in de muziek. Er zijn zoveel Marialiederen. Vandaag worden er een paar gezongen. Denk ook aan het schitterende en vaak ontroerende Ave Maria, in een groot aantal varianten, van diverse componisten. En denk ook aan het Stabat Mater. Vele componisten hebben hebben de mooiste muziek gecomponeerd rond het thema van de bedroefde moeder die onder het kruis staat van haar Zoon Jezus. Hoogtepunten uit de klassieke en kerkelijke muziek.

8

Wie aan Maria denkt, denkt ook aan dienstbaarheid. Een dienende levensinstelling, altijd gericht zijn op de ander, in zachtheid en zachtaardigheid. Misschien is dat wel de belangrijkste inspiratie die we aan de moeder van Jezus en haar bijzondere uitstraling kunnen ontlenen. Maria als mede bron van ons geloof en ons vertrouwen. Met de dienstbaarheid die zij toonde, de oprechte en niet aflatende zorg voor de medemens is zij een voorbeeld. Ook zien we Maria als middelares, in een verzoenende rol. Jezus maakte op het kruis een begin van verzoening tussen alle mensen. Maria’s verzoenende houding kan een voorbeeld voor ons zijn bij het opbouwen van een hartelijke gemeenschap, die voor allen openstaat en waarin ieder ten volle mag zijn die zij of hij is. Zo Maria uit de bijbelse verhalen tot ons: ze ging een weg van geloof, ze zong Gods lof, al was ze onzeker over de toekomst. Dat is de diepgelovige Maria, de toeverlaat voor zoveel mensen.

Amen