12 juni

Spreuken 8, 22-31; Johannes 16, 12-15

Beste medeparochianen,

1

Drievuldigheidszondag. De zondag van de Drie-eenheid. Een paar jaar geleden mocht ik voor het eerst over dit niet eenvoudige thema een overweging houden. Ik weet nog wel, inmiddels heel wat jaren terug, in de godsdienstles op school en bij de behandeling van de katechismus, dat ik die Drie-eenheid maar een vreemd fenomeen vond. Zo abstract. Hoewel ik dat woord destijds nog niet kende. We wisten in het voorbereidende gesprek voor deze viering niet direct raad met de lezingen, en dan vooral de eerste. Maar, zoals dat vaker gaat, toen ik me nader in dit fenomeen ging verdiepen – er is gelukkig veel achtergrondmateriaal beschikbaar – werd het me toch wel duidelijk hoe wij tegen dat begrip van de Drie-eenheid moeten aankijken.

2

In de eerste lezing van vandaag gaat het over de Wijsheid. Die wijsheid zou er al geweest zijn vóórdat deze aarde door God werd geschapen. Hij zou er zelfs al lang geweest zijn. En dat lijkt ook wel heel vanzelfsprekend. We zien dat de schepping wordt beschreven. Dat is een vertrouwd verhaald. Die hele creatie van de wereld maakte de Wijsheid mee. Bij ons kwam wel onweerstaanbaar de vraag op: die ‘ik’ die daar genoemd wordt, wie is dat? En kijk eens wat er over die ‘ik’ gezegd wordt: hij was zijn ‘troetelkind’. De wijsheid als troetelkind van God. Ik kom hier zo op terug.

3

Met de evangelielezing gaan we feitelijk terug in het kerkelijk jaar en in het evangelie van Johannes. Vorige week vierden we Pinksteren, op feestelijke wijze. Alleen al door de lezingen sluit mijn verhaal, denk ik, mooi aan bij de prachtige overweging die Ari van Buuren vorige week hield. Hij zei onder meer dat de Heilige Geest door ons heen ademt, dat Hij in ons ademt. Mooi. En een andere uitspraak citeer ik graag: ‘De ademhaling alleen al lijkt een bewijs van de Geest van God, die ons bewoont’. Dat de Geest zou komen, had Jezus aan Zijn leerlingen – die Hij inmiddels vrienden noemt – verteld. De Geest van de waarheid. We lezen dat die Geest gaat verkondigen wat hij hoort. De hoofdstukken uit Johannes tot aan Pinksteren worden wel Jezus’ afscheidsrede genoemd. Hij maakt daarin vooral duidelijk wat het betekent dat Hij definitief onder ons en met ons is.

4

Terug naar de eerste lezing. In deze lezing, een gedicht, is die ‘ik’ de Wijsheid; de wijsheid wordt hier als persoon gepresenteerd en hij is het die hier spreekt. En die wijsheid wordt dus geschapen vóórdat de schepping van de wereld plaatsvindt. Want voor de echte schepping heeft God de wijsheid nodig. Dat maakt het begrijpelijker waarom de Wijsheid zo lovend ‘troetelkind’ wordt genoemd. De wijsheid zorgt voor verbinding tussen God en de mensen. In dat proces wordt de wereld geschapen.

5

De Heilige Geest is gekomen om het werk van Jezus als het ware actueel te maken. Die Geest zal de leerlingen, en ook ons – geroepen om vrienden van de Gezalfde Jezus te zijn en Zijn boodschap ook aan anderen te verkondigen– tot volle waarheid te brengen. Inspireert ook ons om dat indrukwekkende verhaal van Jezus, een Levende, blijvend verder te vertellen. Hiermee worden de contouren van die Drie-eenheid – God, Zijn Zoon en de Heilige Geest – hopelijk al een stuk beter zichtbaar. Drie-eenheid is ook, kernachtig uitgedrukt: De Geest van God als vaste grootheid, die permanent in Jezus aanwezig is. Dat herhaal ik graag: de Geest van God als vaste grootheid, die permanent in Jezus aanwezig is.

6

Biedt dit ons voldoende helderheid over het mysterie van God en de Drievuldigheid? Jezus maakt duidelijk wat die Geest voor ons gaat betekenen. Feitelijk gaat Jezus door met zijn onderricht aan ons, en dat doet hij met hulp van de Geest. Het is zeker een zoektocht naar diepgang: het zoeken naar en het vinden van de waarheid. Daarbij is de Geest gids op onze weg. Ook dus voor ons, mensen van 2022. Zijn we eigenlijk niet heel ons leven op zoek naar die waarheid? De eerste lezing van vandaag maakt ons duidelijk dat we, op weg en op zoek naar de waarheid, geleidelijk steeds wijzer worden. We leren dat Goddelijk mysterie beter begrijpen. We leren – misschien mag ik dat zo zeggen – het leven en alles wat ons raakt en beroert in al zijn complexiteit beter begrijpen. Dat leerproces is niet simpel, het is ‘werken’ voor ons, en een leven lang volharden in het zoeken van kennis, inzicht en wijsheid. Maar dat doen we niet ‘in het luchtledige’. Vele generaties gingen ons voor. Er is een hele geschiedenis van kennis opgebouwd. De wijsheid is in talloze documenten opgeslagen.

7

God, Zijn Zoon, de Heilige Geest: drie goddelijke personen, en toch één. In verwevenheid, in relatie tot elkaar. Ik las het ergens mooi verwoord: die drie hebben een eeuwige relatie met elkaar, en: ‘God is één en al relatie, één en al liefde’. Zo komen we ook weer uit bij die liefde. Zoals meestal, zoals altijd.

8

Het zijn zulke mooie verhalen waar we iedere zondag weer bij stilstaan. De Wijsheid, ik mag denk ik ook zeggen: de Geest, blies leven in de chaos, zoals zo prachtig beschreven in het scheppingsverhaal in het boek Genesis.

Jezus weerspiegelt God, Zijn Vader. En komt door de Geest in beweging. Zo zijn zij met elkaar vervlochten. Jezus brengt ons het woord waarin God ons tegemoet komt. En wij gaan ermee op weg, liefde zoekend en liefde brengend.

De Schrift zet ons ook telkens weer aan om opnieuw te beginnen. Een nieuwe manier van leven te starten. Wat versleten is en niet meer werkt wegdoen. God beloofde ons die nieuwe manier, de Zoon leefde die voor en de Geest plant die in ons hart.

9

Al met al zijn dit waardevolle elementen van ons geloof. En bieden zij stof voor een geloofsgesprek dat we van tijd tot tijd met elkaar moeten voeren. Ook als we gaan nadenken en spreken over de toekomst van Clara en Franciscus, en van onze kleine geloofsgemeenschap hier. Een belangrijk gesprek. Maar het is ook belangrijk om ons steeds bewust te blijven van waar het bij ons geloven in de kern om draait. Wat brengt ons in wezen samen? Geloof, dat is veel meer dan kennis. Het is het volhardend blijven zoeken naar dat wat er werkelijk toe doet. En daarbij is liefde een centraal begrip. God, dat staat voor: Ik zal er zijn voor u. Zo kunnen wij er ook voor elkaar zijn. Wij, die de opdracht hebben gekregen om God’s schepping te onderhouden. Dat daar een hoop werk ligt, weten we maar al te goed.

In dat besef van een Drie-eenheid vervolgen we ons levenspad, samen met allen in onze persoonlijke kring, en met de mensen in onze geloofsgemeenschap. En dat doen we met de blik naar een wereld waarin mensen elkaar heel hard nodig hebben.

Dat is de inspirerende boodschap van vandaag. En die halen we uit lezingen die op het eerste gezicht misschien vragen oproepen. Maar die zich, zoals zo vaak, bij nadere beschouwing voor ons openen en een rijkdom aan gedachten en begeestering leveren voor ons leven van alledag.

Amen