CRM veiling België 2021.
Virtuele aankoop hernieuwbare enerfie tegen eind 2020
Om de Europese te vermijden heeft werden deals gesloten met Finland en Denemarken.
Vlaanderen met Denemarken: tekort van 1,8 TWh kost 22,5 M€
Wallonië en Brussel hebben hun beloofde doelsellen bereikt
België met Finland: moest 13 % hernieuwbare halen maar haalde slechts 11,7 % . Kocht van Finland 1,3 TWh voor 18,5 M€
Hoeveel CRM moet geveild worden in B?
Hoeveel CRM moet geveild worden voor België?
Op piekmomenten heeft België na de kernuitstap 13,6 GW vermogen nodig. 3,9 GW van het benodigde vermogen komt NIET in aanmerking voor ondersteuning door het capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM) dat investeerders moet overtuigen om elektrisch vermogen op de markt te houden of te brengen. Dat komt omdat ze al andere steun krijgen of een te klein vermogen hebben (minder dan 1 MW).
Na correcties blijft 9,7 GW over. 2,5 GW daarvan gaat over invoer of capaciteit waarvan verwacht wordt dat ze minder dan 200 uren per jaar kunnen produceren. De veiling van de steun voor die capaciteit vindt pas plaats in 2024, omdat het gaat over technologieën als vraagsturing, batterijen of opslag, waar geen tijdrovende investeringen voor nodig zijn en die passen in de energietransitie. Dit jaar moet er dus afgerond 7,3 GW aan vermogen geveild worden. België heeft al een capaciteit aan gascentrales van 5 GW. Nog te zoeken: 2,3 GW vermogen bij nieuwe centrales.
De gas STEG-centrales die nu gepland worden, hebben een vermogen van 800 tot 900 megawatt. Omgerekend in aantal gascentrales komt 2,3 GW vermogen dus neer op twee à drie. Maar dat hoeven niet per se gascentrales te zijn. Van der Straeten hoopt dat ook andere technologieën al zullen meebieden.
Warmtekrachtkoppeling, biomassa en afvalverbranding werden vroeger meegerekend in het volume dat mee zou dingen naar steun. Maar veel van die installaties krijgen al steun via de gewesten.
Daarnaast is er ook nog de gewijzigde positie van de elektriciteitskabel die België met Groot-Brittannië verbindt. Door de Brexit is België niet meer verplicht om de invoer uit Groot-Brittannië te laten deelnemen aan het steunmechanisme. Maar de kabel onder het Kanaal is wel een van onze best presterende verbindingen. Van der Straeten gaat ervan uit dat die capaciteit, geschat op 871 MW, ook zonder steun ter beschikking blijft.
Het is nu afwachten wat de eigenaars van warmtekrachtkoppeling-, biomassa- of afvalverbrandingsinstallaties zullen doen. Behouden zij hun huidige steun of staan ze die af om aan het CRM te kunnen deelnemen? In dat laatste geval moet het te veilen volume opnieuw ophoog.
Het gaat om een stevige hoeveelheid energie – bijna 2 GW – die de kostprijs van het steunmechanisme kan doen stijgen. Dat heeft ook politieke gevolgen. De huidige steun wordt vooral vergoed door de Vlaamse regering. Als die installaties besluiten aan het CRM deel te nemen, belandt de factuur plots bij de federale regering.
Er is ook kritiek van de Creg, die onder meer rekening wil houden met de klimaatopwarming bij de berekening van het nodige volume. Nu wordt blindelings het voorstel van netbeheerder Elia overgenomen.
Bron: De Standaard van 5 mei 2021
De Wondelgemse gascentrale aan de Gentse Ringvaart
krijgt in mei 2021 een vergunning voor onbepaalde tijd voor de verdere exploitatie van de bestaande installatie (390 MW), maar ook voor de uitbreiding ervan met zes nieuwe gasturbines (234 MW), die bedoeld zijn om alleen in periodes van piekverbruik te draaien, zogenaamde OCGT-turbines. (Open Cycle Gas Turbines). Deze centrale is de eerste waarbij ook de nieuwe voorlopige regels voor de neerslag van stikstofverbindingen worden toegepast. Vorig weekend verspreidde Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) een ministeriële instructie, waarin voorlopige voorwaarden staan om omliggend natuurgebied te beschermen. In het geval van industriële projecten als de gascentrale, mag de neerslag die een dergelijk project veroorzaakt niet meer zijn dan 1 procent van de draagkracht van natuurgebied in de buurt. Volgens de Oost-Vlaamse deputatie beantwoordt de centrale aan de regels. In het Limburgse Dilsen-Stokkem werd een vergunning voor een gascentrale geweigerd. Het belangrijkste argument was daar de hoogte van de installatie, maar ook met het stikstofargument is toen geschermd.
Emissienormen nieuwe centrales voor CRM
Investeerders in de nieuwe gascentrales moeten zich engageren om de CO2-uitstoot van hun installatie te minderen en die zelfs klimaatneutraal te maken. De energieregulator Creg legde dat vast in de werkingsregels van het steunmechanisme voor de veiling van steun aan gascentrales en andere technologie. Investeerders die zich willen kwalificeren om mee te doen aan de veiling met een contract voor vijftien jaar, moeten een schriftelijke verklaring ondertekenen waarbij ze zich ertoe verbinden inspanningen te doen om de uitstoot van hun centrales te verminderen.
Ze engageren zich om tegen eind 2026 een onderzoek uit te voeren naar de haalbaarheid van hun CO2-reductie, in lijn met de Europese en Belgische wetgeving. Tegen eind 2027 moeten ze een plan hebben waarin ze aangeven hoe ze zullen bijdragen aan de transitie naar klimaatneutraliteit in 2050, met tussentijdse doelstellingen voor 2035 en 2045. Ten laatste in 2050 moeten ze een nuluitstoot bereikt hebben. De FOD Economie controleert of de verbintenissen nageleefd worden.
De voorwaarde om deel te nemen aan het steunmechanisme komt er op vraag van minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen).
Fossiele gascentrales, die draaien op aardgas, kunnen milieuvriendelijker worden door er bijvoorbeeld waterstof of biogas onder te mengen. Groene waterstof wordt met elektriciteit gemaakt, biogas stijgt op uit stortplaatsen of mest en kan opgewaardeerd worden tot biomethaan dat in het aardgasnet gepompt kan worden.
Een andere optie is om de uitgestoten CO2 op te vangen met een zogenaamde CCS-installatie. Voorlopig zijn dergelijke centrales niet rendabel en niet geschikt voor moderne gascentrales, ook al is de CCS al opgenomen als voorwaarde voor een omgevingsvergunning voor sommige geplande centrales in Wallonië.
Europees Herstelplan
Met het Europees herstelplan – Next Generation EU gedoopt – brengt Brussel 750 miljard euro in stelling. De ruggengraat van het plan is de ‘herstel- en veerkrachtfaciliteit’ (RFF), waarbij in totaal 672,5 miljard euro aan subsidies en leningen wordt verdeeldhh over de lidstaten. Om aanspraak op de steun te maken, moeten lidstaten een aanvraag bij de Commissie indienen en aantonen dat ze minstens 37 procent van het budget gebruiken om de klimaatdoelen te halen.
Hoewel nog maar 14 van de 27 plannen werden geanalyseerd, vloeit gemiddeld 25 procent naar klimaatmaatregelen, blijkt uit de Green Recovery Tracker (situatie 17 mei 2021)
België, dat op 5,9 miljard euro uit het RFF kan rekenen (DS 8 april), haalt de Europese drempel net niet, maar spendeert meer dan 35 procent van zijn budget aan klimaatgerichte maatregelen.
Nog twee belangrijke struikelblokken zijn energiewinning uit gas en kernenergie. Gas is weliswaar een fossiele brandstof, maar kan als overgangstechnologie behulpzaam zijn bij de beperking van uitstoot. Vooral Oost- en Zuid-Europese lidstaten willen gascentrales een groen stempel geven, omdat dit hen kan helpen sneller af te kicken van steenkool. Kernenergie is dan weer uitstootvrij, maar wel omstreden. Het kan de doorbraak van hernieuwbare energie afremmen. Daarom werd de beslissing of deze technologieën groen genoemd mogen worden, uitgesteld.
De bouw van gascentrales niet verboden is, alleen zullen ze (misschien)niet als groene investeringen mogen gelden.
Engie en de overstap van fossiele en kernenergie naar hernieuwbare energie.
De Franse moedergroep van Electrabel heeft nog wat achterstand op de verder gevorderde bedrijven in de richting van hernieuwbare energie. Het Spaanse Iberdrola is hier een van de leiders. Het Duitse RWE, dat net als Engie vooral steunde op aardgas en kernenergie, staat ook reeds verder dan de Engie. RWE wekt nog stroom op met kolen en kernenergie, maar die zijn nog maar goed voor pakweg twintig procent van het resultaat.
Engie belandde in 2020 diep in de rode cijfers door afboekingen op de Belgische kerncentrales van 2,9 miljard euro. Eind 2025 zal Engie niet meer actief zijn in kernenergie. Vandaag komt nog 40% van de bedrijfswinst uit aardgas. Engie is daarin voorlopig nog de grootste van Europa.
Tegelijk heeft Engie een ambitieus investeringsprogramma van 15 à 16 miljard euro aangekondigd. Dat zal uitgevoerd worden door Catherine MacGregor, sinds 2021 de ceo van Engie, naast voorzitter Jean-Pierre Clamadieu, de ex-ceo van Solvay. Met het Bright-project, dat al uitgewerkt was voor haar komst, moet MacGregor Engie koolstofvrij, maar ook eenvoudiger maken.
Zowel RWE als Engie zit in volle transformatie. Aandeelhouders verwachten van Engie een performante groep voor het tijdperk van de hernieuwbare energie.
Standpunt van ELIA (uit De Standaard)
Uit recent cijferwerk van Elia blijkt dat de kosten van de steunregeling – het capaciteitsremuneratiemechanisme of CRM – gecompenseerd worden door een daling van de groothandelsprijzen voor de Belgische consumenten. Het levert zelfs een globaal voordeel op van 100 tot 300 M€ voor alle Belgische elektriciteitsverbruikers samen. "..Door de bijkomende capaciteit is er veel minder kans op piekprijzen. .."
De kosten van de steunregeling zullen ook veel lager lagen dan tot heden (juni 2021) werd aangenomen.
Uit de tweejaarlijkse actualisering van de elektriciteitsbehoeften en de -productie in ons land blijkt wel dat het verwachte capaciteitstekort na 2025 iets kleiner wordt ingeschat dan twee jaar geleden. In 2019 ging het over een tekort van 3,9 GW in 2025. Nu is dat nog 3,6 GW.
De Europese Commissie moet nog beslissen of ze instemt met de Belgische steunregeling.
De Belgische kernuitstap betekent dat tussen 2022 en 2025 ruim 6 gigawatt aan elektriciteitscapaciteit in ons land verdwijnt. Dat komt overeen met zowat een derde van het totale vermogen (wind- en zonne-energie incluis).
Elia wijst er wel op dat als de elektriciteitscentrales zowel in ons land als in de buurlanden optimaal werken en al de investeringen in bijkomende hoogspanningslijnen en hernieuwbare energie op tijd uitgevoerd worden, er in 2025 maar 2 GW extra nodig zal zijn in plaats van 3,6 GW. (cf punt 1 die stelt 2,3 GW)
De vraag rijst of België dan nog wel zo’n uitgebreide steunregeling voor gascentrales nodig heeft om zo’n tekort op te vangen.
De evolutie van de stroomvoorziening na 2025 toont aan dat er absoluut nood is aan nieuwe extra capaciteit. En niet aan het opkalefateren van oude centrales of genoegen nemen met noodmaatregelen zoals het inhuren van stroomboten. Ook geen heil in een systeem om centrales, die niet meer draaien omdat ze niet meer rendabel zijn, in een reserve te stoppen en ze in te schakelen als het nodig is. Een kortetermijn oplossing.
Men gelooft bovendien niet in de piste om maar 2 GW extra te voorzien. Er mag dan werkelijk jarenlang niets misgaan. De elektriciteitsproductie van de Franse kerncentrales is de voorbije jaren herhaaldelijk meer en langer dan verwacht teruggeschroefd. Vanuit Frankrijk wordt traditioneel veel nucleaire stroom uitgevoerd naar ons land.
(De Europese Commissie, die de knoop nog moet doorhakken of ze instemt met de Belgische steunregeling, heeft in september 2020 Elia aangewreven de capaciteitsbehoeften op te drijven door een te pessimistisch beeld op te hangen van de beschikbaarheid van de Franse kerncentrales).
België veroordeeld tot import van groene energie
De elektriciteitsvoorziening van ons land staat niet alleen door de kernuitstap voor spannende jaren.
Slimme elektrificatie en de zoektocht naar hernieuwbare energie OOK buiten de nationale grenzen zijn eveneens topprioriteit.
In de toekomst zal er meer en meer elektriciteit worden verbruikt. Omdat er almaar meer elektrische wagens zullen zijn – 1,4 miljoen tegen 2030 – en de verwarming in huis meer en meer zal gebeuren met warmtepompen. Onze inschatting is dat daardoor de nood aan extra stroomcapaciteit tussen 2025 en 2032 zal toenemen met 1 MW. Waardoor België riskeert nog meer nieuwe gesubsidieerde elektriciteitscentrales te moeten bouwen.
Als je dat wil vermijden, moet er snel en serieus werk van worden gemaakt om bezitters van elektrische wagen te stimuleren om niet allemaal op hetzelfde moment de batterijen op te laden. De invoering van dynamische tarieven is een must. Tegelijk kunnen al die autobatterijen ook dienen voor de tijdelijke opslag van elektriciteit. Volgens de berekening kan door slimme elektrificatie 1,5 GW aan capaciteit uitgespaard worden.
Er is op het Belgische grondgebied onvoldoende ruimte beschikbaar om het energieverbruik tegen 2050 volledig te dekken met lokale hernieuwbare energiebronnen. Hoe dan ook is de boodschap niet te wachten tot 2025 om er werk van te maken. De samenwerking met Denemarken over de aanleg van een onderzeese stroomkabel waarop windparken op zee aansluiten, is een stap in de goede richting. Maar er zijn nog veel meer van dergelijke stappen nodig.
België moet aankloppen bij landen met een groot potentieel aan hernieuwbare energie. Zowel in Europa als in regio’s zoals de Perzische Golf en Latijns-Amerika.