Vissers gestorven op zee
Hulde aan de vele Pannenoars die gestorven zijn op zee
Vroeger waren de vissers van Depanne/Adinkerke allemaal familie van elkaar. Of ze nu in den Oosthoek (Kerkepanne), de Pannewijk ('t Dorp), de Duinhoek, de Zwartenhoek of 't Veld woonden, het maakte niet uit. Ze hadden het hard om te overleven met grote families in kleine vissershuisjes. Veelal grote armoede en ellende en daarbij een zeer gevaarlijk beroep (o.a. IJslandvaart). Ze hadden quasi allemaal familieleden die achtergebleven waren op zee. Deze familienamen komen natuurlijk nu nog frequent voor in onze gemeente.
Vele echte Pannenoars zijn afstammelingen van die vissers.
Pas rond 1870 is er verandering gekomen mede door de opening van het station van Adinkerke. Dan werden in De Panne Dorp de eerste 4 hotels gebouwd. De aanloop naar het toerisme was gestart. Van dan af verbasterde ook ons bestand familienamen.
In het kader van de nieuwe zeewijding op 3 juli 2016 hebben we een lijst opgesteld van de namen van deze vissersfamilies. We hebben 2 periodes onderscheiden.
De zuivere vissersgemeenschap vóór WO I: nl de 19de eeuw met nog veel IJslandvaarders op zeilschepen. Daarna de moderne vissersgemeenschap na WO I waarbij veel Pannevissers uitgeweken zijn naar Nieuwpoort en vooral Oostende en gewerkt hebben op modernere vissersboten.
In die eerste periode hebben ongeveer een 100-tal namen van IJslandvaarders gehad in De Panne/Adinkerke. Daarvoor kunnen we terecht bij de 2 dikke boeken van Johan Depotter. Hij stelde een beschrijving op van meer dan 970 Vlaamse IJslandvaarders die tenminste 1 keer aanmonsterden voor een reis naar IJsland aan boord van een Duinkerkse of Grevelingse galette. (1)
Door het feit dat de meeste vissers één of meermaals hebben deelgenomen aan de IJslandcampagnes is deze lijst representatief voor de namen van onze P-vissers. De kustvissers waren immers meestal gewezen IJslandvaarders die met het aldaar verdiende geld een eigen P-bootje kochten.
Uit de volledige lijst hebben wij een extract gedistilleerd voor De Panne/Adinkerke : nl 292 IJslandvaarders uit De Panne waarvan er 31 gestorven zijn op zee (=10%).
Voor gans de kust zijn er dat 129. (2).
Er zijn ongetwijfeld nog enkele vissers meer gestorven in deze periode want de zuivere kustvissers die nooit naar IJsland gereisd hebben zijn niet opgenomen in deze lijst. Voor onze kust zijn ook vissers omgekomen o.a. in stormweer.
De families Lambrecht en Viaene zijn de kampioenen voor de meeste IJslandvaarders met dezelfde familienaam nl 10 (niet noodzakelijk directe familie). Meerderen hebben meer dan 1 tocht ondernomen.
In de volgende familienamen zijn er minsten 5 IJslandvaarders geweest: Lambrecht, Viaene, Maes, Vanhove, Verbanck, Vileyn, Calcoen, Popieul, Zwertvaeger, Blondé, Dewitte, Lambregt, Vanhoutte, Beyen, Brysse, Gonsaeles, Legein en Lenaers (in volgorde van het aantal)
Na deze eerste roemrijke IJslandvaartperiode werd nog steeds gevist in de Noordzee. Ook hier zijn veel verdrinkingen te noteren. Vooral na WO II betreuren we een verschrikkelijk aantal aanvaringen op zeemijnen, meestal met ganse bemanning aan boord als gesneuvelden (4, 5 of meer). Zo zijn er in de volledige Vlaamse visserij, sinds 1946, 173 scheepsrampen te betreuren met een Belgisch vissersvaartuig. Hierbij hebben 157 opvarenden het leven verloren bij het vergaan. Daarbij komen nog talrijke andere dodelijke arbeidsongevallen, over boord geslagen opvarenden en slachtoffers van branden en ontploffingen die hier niet meegeteld zijn. (3)
Over deze periode hebben we geprobeerd een tweede lijst op te stellen beperkt tot vissers van De Panne/Adinkerke vanaf 1919. De hoofdbrok is overgenomen uit de lijst opgesteld door Lucien Vanneuville. (4)
De Vanneuville lijst loopt over de periode 1940-1995. Mits diverse andere losse bronnen werd deze lijst aangevuld tot heden en ook voor de interbellumperiode + enkele niet-beroepsvissers.(in 't rood bijgevoegd). Deze lijst werd geconfronteerd met de collectie "bidprentjes" van het NAVIGO-Visseriijmuseum. (In 't groen bijgevoegd). (5)
Op deze lijsten staan ook de namen van de boten en het totaal aantal omgekomen vissers. De meeste rampen zijn niet te wijten aan de storm maar aan zeemijn aanvaringen
(In deze lijst zijn mogelijk vissers niet opgenomen die weliswaar niet afkomstig zijn van De Panne maar wel hun beroep uitgeoefend hebben, gewoond hebben in De Panne of begraven zijn in De Panne.
Vermoedelijk is dit nog niet de volledige namenlijst. Daarom verzoeken we iedereen om deze lijst bij te werken?
Stuur een mailtje met uw aanmerkingen naar jose.decoussemaeker@gmail.com of schrijf hieronder reactie op DE BLIEDEMAKER.
Geschiedenis zeewijding De Panne Lees>>>
Lijst met de P-boten Lees>>>
Historiek "Yachting Club De Panne" door Norbert Desiere Lees>>>>
Monument IJslandvaarders gebleven op zee
(1): In 2011 heeft Johan Depotter een lijvige studie gepubliceerd over de de Vlaamse IJslandvaarders van 1835 tot 1938: "Onze IJslandvaarders" ISBN 978 90 382 1873 1 (deel 1) en ISBN 978 382 1816 8 (deel 2)
Dit meesterwerk is natuurlijk aanwezig in de bib van De Panne.
Lees ook: http://voorlaatste.blogspot.be/2015/11/onze-ijslandvaarders-een-meesterwerk.html
(2): Uit bovenstaande studie kwam een uittreksel van 129 vissers die niet terug gekomen zijn van hun IJslandreis. Sedert 2010 staan hun namen gebeiteld in de erezuil op het erepark aan de ingang van het NAVIGO-Nationaal Visserijmuseum.
(3): blog van het Vlaamse Visserijblad jan 2015:
http://voorlaatste.blogspot.be/2015/01/naar-de-170ste-scheepsramp-in-de.html
In hetboek ’75 jaar onderzoeksraad voor de zeevisserij’ berekende rijkscommissaris Carly dat er tussen 1927 en 2000 niet minder dan 325 dodelijke slachtoffers te betreuren vielen aan boord van Belgische vissersvaartuigen.
(4): In 2012 heeft Jan Huyghe het boek uitgegeven "Zeeman van de Westkust": eigen beheer, wettelijk depot: D/2012/6960/2.
Hieraan is een uitgebreide namenlijst bijgevoegd van 1.633 vissers van de Westkust (1940-1995) opgesteld door IJslandvaarder Lucien Vanneuville uit Oostduinkerke.
(5): Collectie "Bidprentjes" van het NAVIGO-Visserijmuseum te Oostduinkerke bij Kaat Vandoorne. Deze collectie is men bezig op te slaan op volgende website.
Best zoeken op referentie "bidprentje" of op "naam overleden visser"