Het Panneviertje
1.Ontstaan
De Bortierduinen ten westen van DP zijn veel langer onberoerd gebleven dan de Ollevierduinen. Het is pas op het einde van het leven van de kinderloze Pieter Bortier dat er verandering gekomen (hij is overleden in 1879). Zijn zuster Emilie zorgt ervoor dat De Panne een kapel krijgt: namelijk in 1877 wordt het oostelijk gedeelte van de huidige Sint-Pieterskerk gebouwd voor het vissersvolk. (de ruzie met Adinkerke om daar een volwaardige kerk te mogen uitbaten kunt u lezen in het mooie boekje “100 jaar Sint-Pieters De Panne 1897-1987” van dr. Godgaf Dalle)
De Belgische reddingsdienst werd in 1840 opgericht in uitvoering van het K.B. van 30 oktober 1938. Reddingsstations werden in Oostende, Nieuwpoort, Blankenberge en Heist geïnstalleerd. Pieter Bortier steunde het verzoek van de vissers voor ook een reddingsdienst in Adinkerke (De Panne is pas onafhankelijk gekomen in 1911).
Aldus krijgen we op 1 juli 1877 een vuurtoren aan de voet van de westelijke kant van de huidige “Mont Blanc” dan nog volop in de Bortierduinen. De vissers spraken gemeenzaam van “ ’t Panneviertje” of “de lichtperse”.
Daarnaast werd 6 jaar later, in 1883, het boothuis van het Loodswezen gebouwd. Daarin stond een grote reddingsboot die dient voor interventies op zee en niet voor het redden van een badgast in de problemen. Daarvoor is er de gemeentelijke reddingsdienst, opgericht in 1904, die over een kleinere bootjes beschikt.
Ernaast was het lijkenhuisje en een stenen gebouwtje waar vissers-redders bij zwaar weer hun beschermende kledij ophaalden.
Later worden geleidelijk aan een eerste hotelletje gebouwd op het strand evenals enkele villa’s van erfgenamen.
De staats reddingsdienst staat aangeduid als "Aubette de sauvetage" (links van de "Montblanc")
Dit schilderij toont links het nieuwe "Hotel du Kursaal" met op de achtergrond het duin "Mont Blanc" of Witte Berg. Rechts ervan een brede cabine (misschien ten behoeve van douaniers?). Verder rechts een klein stenen gebouwtje waar vissers-redders bij zwaar weer hun beschermende kledij ophaalden. Dan de loods voor de reddingsboot (een grote boot met acht roeispanen). Daarachter ziet men de ra voor de seinen. Verder naar rechts het klein "lijkenhuisje" (de paal met het Panneviertje ziet men niet)
Strandgezicht van tussen 1877 en 1906.
Dit schilderij van Henry Ottevaere dd 1937 (collectie Roland Florizoone) toont achteraan de villa Mytyl. Ervoor het het rood Panneviertje. Rechts de ra en het lijkenhuisje
Op het westelijk deel van de Witte Berg bevinden zich twee vooroorlogse villa's; kant Zeedijk Villa Belle en kant Duinkerkelaan Villa Mytyl. De villa Belle was lange tijd eigendom van Nyssens (generaal Albert Nyssens echtgenoot van Anaïs Dumont, dochter van Albert Dumont). Later werd deze eigendom van Gustaaf Bisschop van De Panne die de villa verkocht heeft voor het appartementencomplex Witte Berg. Achteraan rechts de bovenkant van de villa "Phare Ouest” (Farwest uitgesproken). Rechts villa's Welvaert en Tjana met het hotel Kursaal.
Midden de fameuze seinmast met ervoor de mast van het Panneviertje.
Fotograaf Jules Jonckheere rond 1930
Rechts boven: eerste Hotel du Kursaal. Onder nieuwe hotel du Kursaal met paal Panneviertje, achterkant loodsgebouw reddingsboot, en ra seinmast. Rechts: ra seinmast en zeekant gebouwtje redders.
Prachtige foto met de "Montblanc" en villa Belle met ervoor het bootshuis op het Vuurtorenplein. men ziet ook de ra met de signalen.
Links het witte huis dat waarschijnlijk diende als wasserij voor het hotel Kursaal. Later komt op deze plaats de moderne villa van François Dumont: Phare Ouest. Rechts het grote hotel Kursaal met de villa's Welvaert en Tjania. Vooraan een zeilwagen juist vóór de zeilwagenclub. Dit half ondergronds clubhuis lag in het verlengde van het Vuurtotenplein. Dit werd einde van de jaren 50 gedeeltelijk gebruikt als scoutslokaal voor de VVKS.
2. Werking
Het vuurtorentje brandde elke nacht van zonsondergang tot zonsopgang.
Er werd een brandende lantaarn opgehangen, van zonsondergang tot zonsopgang. De grote seinmast met ra diende om overdag stormseinen te hijsen aan de vaartuigen voor de kust van De Panne.
Het rood licht was tot 5 mijl in zee zichtbaar.
De bemanning van de staatsreddingsdienst en later de gemeentelijk reddingsdienst voor de zwemmers bestaat uit (oud)-vissers. De behoorlijk zware schuit werd met veel mankracht door het mulle zand getrokken.
Een paar gegevens over de vuurtoren, uit “Feux du Littoral”
“La Panne -au bord de la mer
couleur : rouge
caractère du feu : fixe
Candélabre en fer peint en blanc
Caractère de l’appareil : lanterne
Renseignements divers: visible tout autour de l’horizon
Signaux avertisseurs de tempête
Station de sauvetage : deux canots avec appareils de va et vient, l’un à l’Ouest, l’autre à l’Est “
3. Einde
Tot in 1939 was de “poste de secours” (staatsreddingsdienst) bij storm bemand en ’s avonds hing er gewoonlijk het rode licht aan de top van de witte pyloon, die naast het duin was opgetrokken. De verantwoordelijke patroon was toen oud-visser en reder Engel Beyen.
Verwoest eind mei begin juni 1940 (operatie Dynamo?) en niet meer hersteld.
Daar naar genoemd heb je er nu nog de Vuurtorenlaan en het Vuurtorenplein.
4. Vuurtoren Veurnestraat
Later kwam er in de Veurnestraat in de omgeving waar nu het restaurant Kommilfoo, een echte vuurtoren met draailicht. Deze vuurtoren was niet van het Zeewezen, maar van de regie voor de luchtvaart en eigenlijk bedoeld voor de vliegtuigen. Niettemin was dit licht ook een grote verbetering voor de scheepvaart.
Villa “Phare Ouest”, thans flatgebouw “Summerdream”, hoek Duinkerkelaan en Vuurtorenplein. Gebouwd door François Dumont, 1930.
Lees ook de geschiedenis van het bijliggende hotel Kursaal lees>>>