Folklore Project Panneboot P1

Verschenen in het contactblad van de vrienden van Navigo van maart 2022 door Luc Vanmassenhove

Het idee om het maritiem erfgoed en de visserijgeschiedenis van De Panne te bewaren voor het geslacht kwam uit de koker van Maurice Velghe, waarna het initiatief algauw uitgroeide tot een waardige heemkundige vereniging: Panneboot P. 1. Naast het opsporen en het chronologisch samenstellen van de visserijgeschiedenis van de Westkust was de hoofdbetrachting de reconstructie een oorspronkelijke Pannekotter. De hoge kosten kelderden echter deze droom. Hoewel. gedtreven door de liefde voor de visserij kon de vereniging in 1993 de hand leggen op een 30 jaar oude reddingssloop en werd er gestart met het verbouwen en optuigen en dit steeds zoveel mogelijk volgens de oorspronkelijke wijze, eik voor de opbouw, oregon voor de rondhouten, getaande katoenen zeilen, henneptouw, enzovoort. De Pannepot kreeg de naam 'Scharbellie en het kennummer P.1. In het voorjaar van 1994 werd de mooi opgetuigde P.1 tentoongesteld op het strand van De Panne en diezelfde zomer koos de boot voor het eerst het zeegat voor zijn maidentrip. Gedurende zeven jaar genoot de P. 1 grote belangstelling van zowel de Pannenaars als van toeristen en was de boot op diverse maritieme en folkloristische feesten aanwezig. Al die tijd echter kreeg het project geen steun of toelage maar werden alle onderhoudskosten gedragen door steunende leden en sympathisanten. Toen de P.1 in 2002 grondig diende hersteld worden, dreigde het historische, toeristische en culturele project door geldgebrek ter ziele te gaan. Een vernieuwd bestuur nam het roer over en kon hiervoor een éénmalige toelage verkrijgen van het gemeentebestuur. Mede dankzij zeer veel gratis werkuren werd de boot hersteld en was hij opnieuw in zijn oude glorie te bewonderen. Na enkele jaren verblijf op het strand, werd de sloep in 2004 permanent tentoongesteld voor de St. Pieterskerk. De redenen waren te vinden bij het gebrek aan varende leden maar in het bijzonder bij het voortdurend vandalisme op het strand. Enkele jaren ging het op het kerkplein goed, maar in 2008 was de Pannesloep weer slachtoffer van vandalen. De komst van een dancing rechtover de kerk was daar niet vreemd aan. Achtereenvolgens werd de giek, de kluiver, de gaffel en finaal de mast afgebroken. Aangifte van deze baldadigheden bij de politie gaf geen resultaat. In 2009 werd dank zij de inbreng van privé-sponsoring, besloten de sloep alsnog te herstellen. Van het gemeentebestuur werd toen niets bekomen. Op 20 juni 2009 werd de Panneboot, tijdens een vissersfeest en een mini-wijding opnieuw ingehuldigd. De sloep staat sindsdien voor de St. Pieterskerk tentoongesteld. Vandaag wordt de heemkundige vereniging Panneboot P1 wel financieel gsteund door de lokale overheid. Het is echter maar de vraag of dit zal volstaan, nu de stichter bezieller en duiveltje-doet-al Maurice Velghe er de brui aan gaf en van het toneel verdween. Definitief?


Verschenen in het contactblad van het Vissersfolklore Project Panneboot P1 van december 2018

Door de stichter van Panneboot P.1 M. Velghe


"...In 1992 kwam ik op het idee om terug een pannebootje te bouwen. Gezien het bouwen van een echte Pannepot wat te hoog gegrepen, verkoos ik het tweede type panneschuit namelijk de Pannekotter.

In 1993 was de verbouwde en opgetuigde sloep klaar, en werd naar het strand gebracht. Gesteund door enkele vrienden, ook bootfanaten, werd een kleine vereniging opgericht het “Vissers folklore Project Panneboot P.1 “.

Dit was een erfgoed vereniging voor het in stand houden van de panneboot en het vissersverleden van De Panne en de Westkust. Gedurende zeven jaar verbleef de sloep op het strand en werd er per mee gevaren. Wij kregen echter van het gemeentebestuur nooit een vaste beschutte plaats. Na zeven jaar zat reeds goed sleet op de boot en een herstelling was hoogst nodig. Gezien er reeds enkele van mijn eerste vrienden afgevallen waren, door ouderdom, ziekte, verhuis enz, bleek dit een probleem te worden. Gelukkig werden er enkele nieuwe liefhebbers gevonden en werd een nieuw bestuur voor de Panneboot opgericht. De sloep werd door mij hersteld, en opnieuw trokken wij terug naar het strand omgeving varen. Intussen kregen wij van het bestuur van de surf en speed sail club terug naar het strand om te varen envan de surf en speed sail club de toelating om een gedeelte van hun loods te gebruiken.

Bij de stopzetting van de surf en speedsail club werden wij door het gemeentebestuur met ons materiaal uit de loods aan de rampe gezet en was de aanwezigheid aan het strand niet meer mogelijk. (de loods werd gebruikt voor de Reddingsdienst)

Bij gebrek aan een beschutte plaats op het strand werd er uitgeweken naar het plein voor de St Pieterskerk.

Door de komst van een nachtbar voor de kerk was er voordurend schade aan de boot. Uiteindelijk verdween deze hinderlijke bar en werd het op het plein rustiger.

In 2009 sloot de vereniging aan bij de Gemeentelijke Cultuur Raad en kreeg een kleine toelage van het gemeente bestuur

Via Marc Vanzeebrouck, kregen wij van zijn zuster Rita , de eigenares van het pand, de toelating om de koer en loods achter de oude viswinkel te gebruiken om ons materiaal te plaatsen.

Wij begonnen met de viswinkel en de oude rokerij te restaureren.

In oktober 2010 namen wij, met een stand en de panneboot, deel aan het natuurfestival in de Nachtegaal. De panneboot stond daar gans de winter te verkommeren en geraakte niet meer op zijn plaats voor de kerk

Het werkjaar 2011 werd een ware flop. Geen enkel punt van ons voorziene progamma werd uitgevoerd. De sloep bleef maar in de duinen staan, van de voorgenomen planning restauratie van de rokerij-visserij en de infostand in de Kasteelstraat werd niets verwezenlijkt. Van ons contactblad verscheen er dit jaar maar één nummer.

Wij verleenden nog wel onze medewerking aan een tentoonstelling”relaas van een vissersdorp”op 18-6

De sloep werd door de gemeentelijke technische dienst rap-rap wat opgekalfaterd, om in Pannekoets te kunnen meerijden, maar werd dan opnieuw in de duinen gedropt waar hij terug kon staan te verkommeren.

Opnieuw staken wij de koppen bij elkaar en met een paar vrienden herstelden wij de sloep en plaatsten die terug voor de Sint Pieterskerk.

Er werd een nieuwe werkgroep opgericht en wij herstarten de werkzaamheden in het Retro huis De viswinkel waar wij ledere week een vaste werkdag hebben.

Intussen was de viswinkel ons mini museum en werkplaats geworden, en voor publiek gratis te bezichtigen.

In 2014 begon de bouw van een replica van een Pannepot uit de 19de eeuw.

Dit project was (in oktober 2016) reeds goed gevorderd en wij konden (in ons mini museum) reeds vele bezoekers ontvangen. Intussen werkte de werkgroep, iedere vrijdag rustig verder.

Aan dit alles kwam bijna een einde, gezien de eigenares huurgeld wilde voor het pand. De vereniging kon dit echter niet betalen en vroeg om steun aan het de gemeentebestuur. Na lange besprekingen was het gemeente bereid de huishuur (max 300 euro) terug te betalen gedurende een periode van 3 jaar.

Intussen zij bijna twee jaar verstreken en zit Panneboot P.1 in 2020 opnieuw met het zelfde probleem (einde 2019 loopt overeenkomst af)..."

Op december 2018 bestond de werkgroep P1 uit:

- Maurice Velghe

- Eric Deflo

- Wilfried Van Boven

- Marc Vanzeebrouck

- Jacques Defevere

- Christophe Srevens

.

De "Heemkundige vereniging Panneboot P 1" werd in 1993 opgericht met als voornaamste doelstelling het bewaren, in stand houden en het onder de aandacht brengen van het maritiem erfgoed dat aan de basis lag van de ontwikkeling van onze kustgemeente.

Het was meer bepaald in “Panne-dorp”, langs de huidige as Veurnestraat – Koninklijke Baan, dat de vissersgemeenschap en in dat zog De Panne destijds hun ontstaan vonden.

Omstreeks de vorige eeuwwisseling telde De Panne 104 vissersboten, die allen op het strand hun standplaats vonden, wie kan zich heden ten dage nog dergelijk panorama voor de geest halen. Het moet een indrukwekkende belevenis geweest zijn om al die zware Pannepotten te zien verpozen na de zware arbeid. Trouwens wisten jullie dat De Panne, ondanks het ontbreken van een haven, de 2-de grootste vloot van de gehele Vlaamse kust herbergde na Oostende ? De dood van pastoor Seraphyn Dequidt, in 1911, die sinds 1906 DE grote voorvechter was van het project "Panne-Schuilhaven", sloeg de droom van een eigen vissershaven definitief aan diggelen. Ironisch genoeg weken nagenoeg alle vissers weken uit naar Oostende of Nieuwpoort, wat de teloorgang van de visserij in De Panne tot gevolg had. Oostende groeide uit tot de grootste havenstad aan de kust en héél wat grote rederijen hebben hun roots verankerd in De Panne.

Tekst: Leslie Verpoorte