De Westhoekduinen in de 19de en de 20ste eeuw
Door Hans Berquin.
Het koninginne-hoofdstuk van het boek is ongetwijfeld het hoofdstuk door de initiatiefnemer Hans Berquin zelf geschreven: nl de eigendomsconflicten rond de eigendommen van de Westhoekduinen. Daarvoor heeft hij gedurende 2 jaar duizenden archiefstukken uitgepluisd. Het was het eeuwig conflict tussen natuur en geld. Enerzijds wou men dit waardevol natuurgebied zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke staat bewaren, anderzijds konden deze gronden meer geld opbrengen wanneer ze verkaveld zouden worden.
Het gaat over het privébezit destijds van de familie Bortier thans deels verkaveld en bebouwd, deels wettelijk beschermd gebied: een bewogen geschiedenis van twee eeuwen Westhoekduinen en dit alles rijkelijk geïllustreerd met uniek kaartmateriaal in bijlage.
Bijlage met stamboom Bortier-Calmeyn (Openklikken)
Groen (250 ha) = beschermd natuurgebied van de totaliteit 640 ha. Andere zones villa-bouw of verkavelen. Nieuwe weg naar Frankrijk mocht dwars door beschermd gebied.
Dit hoofdstuk begint met de decreten van de Franse overheid in 1806 ter bewaring van de duinen. (hoofdreden: kustverdediging).
Vanaf 1828 is het in eigendom gekomen van de families Bortier-Calmeyn. In dit boek worden de familieruzies toegelicht zodat gelukkig de 640 ha duinen grotendeels in onverdeeldheid gebleven tot aan de opkopen door graaf de Launoit in 1937. Hij heeft 70 % van de onverdeeldheid opgekocht en deze, samen met degene die niet in onverdeeldheid wilden gaan, ingebracht in de NV “Westhoek” opgericht juist voor de oorlog.
In parallel hiermee waren er ook een reeks interventies o.a. van de “Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen”om het duinenlandschap als “Nationaal Park” te beschermen. (reeds in 1912 wens tot staatsaankoop; in 1931 de nationale kaderwet ter bescherming van monumenten en landschappen; vanaf 1932 lobbying door o.a. Edmond Rahir en burgemeester Dr. Abel De Wulf om als compromis ter compensatie voor “nationaal park” ook zones voor cottagewoningen te voorzien). Dit leidde tot het door uitvoeringsbesluit van 1935 ter bescherming van het Westhoekdomein gewijzigd onder druk van de eigenaars eind 1940 (bij begin van de oorlog). Dit was de wettelijke basis voor de latere verkavelingen o.a. BPA 1A Westhoek. Er wordt aangetoond dat deze verkaveling volledig wettelijk correct gebeurd is (daarvoor is burgemeester Versteele niet veroordeeld). Bezwaren konden destijds alleen maar succes gehad hebben indien ze het oorspronkelijk uitvoeringsbesluit van 1935 zouden aangevochten hebben.
Dus in 1940 stonden alle lichten op groen om te verkavelen, alleen nog BPA nodig.
Ingevolge de oorlog is men hiermede pas begonnen in de jaren 50
Wist u dat de Franse overheid deze duinen in 1811 openbaar verkocht werden aan 2 private eigenaars? (dus het wijdverspreide verhaal dat Napoleon deze duinen zou geschonken hebben aan een zekere generaal Dubois klopt niet)
Wist u dat WO II een enorme natuurschade heeft aangericht aan de duinen maar anderzijds de oorzaak was van meer dan 10 jaar uitstel van verkavelingen.(pas in 1966 werd Etrimo opgericht en in 1970 het gemeentelijk BPA Westhoek)
Wist u dat Alexis Dumont (zoon van Albert) rond de jaren 50 verschillende ontwerpen van plannen van aanleg opmaakte in opdracht van de eigenaars?
Wist u dat de gemeente tezelfdertijd een eigen plan van aanleg opmaakte dat voorzag in een monumentale ringboulevard rond De Panne door de Houtsagerduinen, Oosthoekduinen, Calmeynbos naar de Esplanade? (afgewezen door Alexis Dumont Lees>>>
Wist u dat de aankoop in 1957 van 340 ha door de Belgische Staat van het Westhoekreservaat in feite de uitvoering is van het klasseringsbesluit van 1935?
Wilt u meer te weten komen hoe het BPA 1A De Westhoek tot stand gekomen is?
Wilt u de weerslag van het duinendecreet kennen?
Hoe is het vergaan met de terreinen van de “Koninklijke Schenking”
Afloop processen “zaak Sobifac” en “zaak Rewa Benelux”?