Những điều cần biết về sự phát triển của bé nhỏ trong năm đầu tiên

Trong năm đầu đời, trẻ nhỏ sẽ học cách tập trung tầm nhìn, tiếp cận, khám phá và tìm hiểu về thế giới xung quanh chúng. Trong thời điểm này, bé cũng đang phát triển mối liên kết giữa tình yêu và niềm tin với cha mẹ và những người khác như một phần về cảm xúc. Bài viết sau sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự phát triển của trẻ nhỏ trong năm đầu đời.

1. Những cột mốc phát triển của trẻ nhỏ trong năm đầu tiên

1.1. Giai đoạn 1: trẻ nhỏ từ 1 đến 3 tháng tuổi

Trong thời kỳ phát triển đầu tiên này, cơ thể và bộ não của bé đang tập làm quen với mọi thứ bên ngoài. Từ sơ sinh đến 3 tháng, em bé của bạn có thể bắt đầu:

● Trong vòng 3 tháng đầu, trẻ nhỏ sẽ học cách cười và đáp lại nụ cười của bạn

● Em bé sẽ cố gắng nâng đầu và ngực lên cao, điều này cho thấy hệ cơ và xương của bé nhỏ đã được nâng lên một mức độ mới

● Chăm chú nhìn theo các món đồ dễ thu hút sự chú ý

● Đưa tay lên miệng

● Cầm nắm đồ vật

● Nắm hoặc chạm vào các đồ vật trong tầm mắt, mặc dù các vật dụng này ở trong khoảng cách không thể với tới

Xem chi tiết: Trẻ 1 tháng tuổi đã biết làm những gì?

1.2. Giai đoạn 2: bé từ 4 - 6 tháng tuổi

Trong các tháng này, trẻ thực sự học cách tiếp cận và thực hiện những điều mà con muốn với thế giới xung quanh chúng. Con có thể cầm chặt đồ vật xung quanh bằng tay và phát ra những âm thanh như tiếng nói hay tiếng cười một cách rõ rệt. Từ 4 - 6 tháng tuổi, trẻ nhỏ có thể sẽ:

● Lật qua lật lại và trườn đến nơi mà con muốn

● Phát ra âm thanh như ngôn ngữ thực

● Cười thành tiếng

● Đưa tay ra và lấy những món đồ trong tầm mắt của con, có thể dùng tay để điều khiển đồ chơi và các vật khác

> Có thể bạn quan tâm: Hướng dẫn chăm sóc trẻ sơ sinh từ 0-6 tháng tuổi

1.3. Giai đoạn 3: trẻ nhỏ từ 7 - 9 tháng tuổi

Trong giai đoạn nửa cuối năm đầu đời của trẻ sơ sinh, bé nhỏ sẽ cử động và di chuyển nhiều hơn khi xác định có thể tới một vị trí nào đó bằng cách lết hoặc bò, con sẽ mất vài tháng để khám phá cách bò tiến hoặc bò lùi. Cha mẹ nên dành thời gian để cùng trẻ tận hưởng khoảng thời gian này.

● Bé nhỏ bắt đầu bò bằng tay và đầu gối, bao gồm cả việc trườn, một vài bé sẽ không bò mà chuyển từ giai đoạn trườn sang đi

● Bé có thể tự ngồi mà không cần tới sự hỗ trợ

● Trẻ có thể đáp lại và phản ứng với các từ quen thuộc, chẳng hạn như tên của bé bằng cách ngừng lại và nhìn bạn, một vài bé nhỏ nói sớm sẽ bắt đầu bập bẹ được những từ đơn giản như ba, mẹ...

● Trẻ biết vỗ tay và thích chơi các trò chơi như trốn tìm, tìm đồ vật

● Cha mẹ nên sử dụng những biện pháp để kích thích trí não trẻ phát triển và cần đặc biệt chú ý bảo vệ an toàn cho trẻ.

Xem thêm: 7 tháng tuổi con đã biết làm gì?

1.4. Giai đoạn 4: trẻ nhỏ từ 10 tới 12 tháng tuổi

Giai đoạn cuối trong năm đầu đời của trẻ là giai đoạn đánh dấu quá trình chuyển đổi rõ rệt từ trẻ sơ sinh sang em bé. Tất nhiên, trẻ cũng vẫn chỉ là một đứa bé. Thời kỳ này, bé nhỏ đang học cách:

● Bắt đầu tự ăn bằng muỗng, thành thạo kỹ năng cầm nắm hơn, có thể giữ đồ vật bằng ngón trỏ và ngón cái

● Trẻ có thể cầm nắm khi đi bộ và khám phá thế giới xung quanh

● Trẻ có thể nói 1 hoặc 2 từ đơn giản như cha, mẹ. Trung bình con sẽ nói được 3 từ trước sinh nhật đầu tiên, Tuy nhiên, việc này còn tùy vào sự phát triển kỹ năng của từng bé

● Chỉ vào đồ vật mà trẻ nhỏ muốn để tạo sự chú ý của phụ huynh

● Trẻ nhỏ bắt đầu học theo những hành động của cha mẹ, ví dụ như giả vờ nghe điện thoại

● Bạn hãy đồng hành với bé nhỏ trong những bước đi đầu đời và giữ an toàn cho bé nhỏ trước những mối nguy hiểm có thể xảy ra. Hoàn thiện các kỹ năng của trẻ bằng cách phối hợp những biện pháp giáo dục sớm.

Ở giai đoạn này, bên cạnh sự nỗ lực của bé nhỏ, bạn cũng cần tin tưởng vào khả năng của mình. Nếu thực sự cảm thấy có điều gì bất ổn, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ để can thiệp sớm vì đó là biện pháp tốt nhất và bạn chính là người hiểu rõ con của bạn nhất.

Trên thực tế, không có một khoảng thời gian nào là hoàn toàn chính xác để trẻ thực hiện những kỹ năng của bản thân. Nếu con chưa đạt được những kỹ năng theo các giai đoạn trên thì bạn cũng không nên quá lo lắng vì đây là điều hoàn toàn bình thường trong sự phát triển của bé nhỏ.

Tham khảo thêm: 

Cách chăm sóc phù hợp cho trẻ 11 tháng tuổi

Đồng hành cùng bé yêu khi con 12 tháng tuổi

2. Một số giải pháp giúp trẻ sơ sinh phát triển tích cực trong năm đầu tiên

Dưới đây là những điều bạn nên thực hiện, với tư cách là cha mẹ để giúp bé phát triển tích cực trong giai đoạn này:

● Bạn nên dành thời gian để nói chuyện với trẻ. Bé nhỏ sẽ cảm thấy an toàn hơn khi nghe thấy giọng nói của bạn.

● Trả lời khi trẻ nhỏ phát ra âm thanh bằng cách lặp lại âm thanh và thêm từ. Điều này sẽ giúp trẻ làm quen với việc sử dụng ngôn ngữ.

● Đọc cho trẻ nghe: Việc này sẽ hỗ trợ trẻ hiểu tiếng nói và âm thanh.

● Hát cho con nghe và chơi với trẻ: Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ có sự hứng thú với âm nhạc và sẽ giúp não bộ phát triển.

● Cần bày tỏ sự thương yêu và tích cực khen ngợi bé.

● Dành thời gian âu yếm và ẵm trẻ nhiều nhất có thể. Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ cảm thấy được chăm nom và an toàn.

● Chế độ ăn uống của bé: cân nặng của trẻ sơ sinh ở thời gian này là một trong những mối quan tâm lớn nhất của các bậc cha mẹ. Thế nhưng, bạn không nên quá đặt nặng vấn đề này vì có thể gây áp lực tâm lý đối với bản thân cũng như với con. Thực hiện chế độ ăn uống thích hợp cho con 1 tuổi giúp con khỏe mạnh hơn.

● Chơi với con: Quan sát bé thật kỹ để biết tình trạng mệt mỏi hay quấy khóc để trẻ nhỏ nghỉ chơi.

● Đánh lạc hướng con bằng đồ chơi và đưa bé nhỏ đến nơi an toàn khi con bắt đầu di chuyển và chạm vào những thứ bé nhỏ không nên chạm vào.

● Chăm lo bản thân về mọi mặt: Làm cha mẹ có thể là công việc khó khăn, việc chăm sóc trẻ sơ sinh sẽ trở nên đơn giản hơn nếu phụ huynh luôn suy nghĩ tích cực và biết chăm lo bản thân.

3. Một vài lưu ý khi chăm sóc con trong những năm đầu tiên

Phụ huynh cần chắc chắn rằng môi trường xung quanh trẻ nhỏ được an toàn. Là cha mẹ, việc của bạn chính là tạo sự an toàn cho trẻ, bao gồm cả thể xác và cảm xúc. Sau đây là những lưu ý khi chăm sóc bé nhỏ trong những năm đầu đời:

● Đừng lắc trẻ bởi khi này cổ của bé nhỏ còn rất yếu. Nếu phụ huynh lắc trẻ, điều này có thể làm não bị tổn thương, thậm chí khiến bé nhỏ tử vong

● Hãy đảm bảo rằng bạn luôn theo dõi mỗi lúc bé nhỏ ngủ vì một vài trẻ có thể mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS)

● Khi đi ô tô, nên để bé ngồi ghế sau và có ghế riêng dành cho trẻ sơ sinh

● Thức ăn của trẻ nhỏ cần được cắt thành miếng nhỏ để hạn chế trường hợp con mắc nghẹn. Bên cạnh đó, không nên cho trẻ chơi các đồ chơi có kích thước nhỏ bởi con rất dễ nuốt những món đồ này

● Bảo vệ bé nhỏ khỏi khói thuốc lá. Tuyệt đối không cho phép bất kỳ ai hút thuốc trong nhà bạn

● Không để bé chơi bất kỳ đồ vật nào che mặt của bé

● Tuyệt đối không đặt thức ăn nóng hay nước nóng gần trẻ

● Cần tiêm ngừa cho trẻ nhỏ đầy đủ và đúng lịch tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe.

Khám phá thêm: Tìm hiểu về sự phát triển thị giác ở trẻ sơ sinh

Bé trong năm đầu đời có thể đạt được một vài mốc phát triển trước hoặc sau thời gian nhất định. Việc này là bình thường. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng chậm phát triển của bé. Vậy nên, bạn cần lưu ý theo dõi và nếu xuất hiện bất kỳ tình trạng nào bất thường cần cho bé nhỏ tới cơ sở y tế để được kiểm tra. Nếu thực sự xảy ra bất ổn, việc phát hiện sớm sẽ giúp quá trình chữa trị hiệu quả hơn.

> Nguồn tham khảo: https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/qua-trinh-phat-trien-cua-tre-so-sinh