​Chăm sóc và xử trí khi em bé sơ sinh ọc sữa

Tình trạng “ọc sữa” xảy ra khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nhiều bố mẹ trẻ rất lo lắng không biết con trẻ của mình có vấn đề về sức khỏe hay không và bối rối không biết xử trí thế nào để giữ an toàn sức khỏe cho trẻ.

1. Nguyên do ọc sữa ở trẻ nhỏ

Bất kỳ lý do nào, do bệnh lý hay không do bệnh lý, làm rối loạn hoạt động co bóp của các cơ ống tiêu hóa, rối loạn nhu động đường ruột hoặc sự tắt nghẽn ống tiêu hóa đều có thể gây ra hiện tượng ói ọc.

Xem thêm: Nguyên nhân trẻ bị ọc sữa và thở khò khè, cách khắc phục hiệu quả

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoạt động co bóp của các cơ hệ tiêu hóa có lúc không đồng bộ dẫn đến sự rối loạn nhu động đường ruột và trẻ bị ọc sữa. Bên cạnh đó, tâm vị của trẻ không đóng kín, cơ vòng thực quản dưới không thắt chặt làm cho sữa từ dạ dày trào ngược trở lên thực quản. Nếu trẻ quấy khóc, vặn vẹo thân mình, rặn đi tiêu... sẽ làm gia tăng áp lực trong bụng và trẻ ọc sữa.

Thường khi bé bú, sẽ nuốt một lượng hơi vào trong dạ dày. Nếu cho bú sai cách, lượng hơi nuốt vào dạ dày quá nhiều, khi ấy dạ dày chứa một lượng lớn vừa sữa vừa hơi sẽ làm cho bé dễ bị ọc sữa. Nếu thời gian giữa các cữ bú quá ngắn, trẻ bú quá nhanh hoặc quá chậm, lượng sữa quá nhiều cũng gây nên ọc sữa.

Trong trường hợp bé mắc bệnh, nhiễm trùng hô hấp hay đường tiêu hóa, bé cũng bị ói sữa. Lúc này, bên cạnh hiện tượng ói, trẻ nhỏ còn có thể biểu hiện các dấu hiệu khác kèm theo như ho, chảy nước mũi, sốt hoặc tiêu phân khác thường...

Một số bé mắc chứng hẹp phì đại môn vị cũng thường xuyên bị ọc do sữa khó đi qua môn vị. Thông thường bé không ói sữa những ngày đầu sau sinh, thường ọc xuất hiện từ tuần thứ 2 trở đi. Lúc đầu trẻ nhỏ chỉ hay trớ sữa, sau đó ọc sữa mạnh (nôn vọt), sau mỗi lần bú là ói sữa. Đặc biệt, trẻ hay ọc có khoảng trống sau bú (có nghĩa là không ọc tức thì ngay sau bú) và không bao giờ ọc ra dịch vàng hay dịch xanh. Sau khi ọc, bé rất đói và đòi bú ngay. Với trường hợp này, bạn nên đưa trẻ đi thăm khám ở bệnh viện.

Trong trường hợp lồng ruột,trẻ bất thình lình nôn ói nhiều kèm theo từng cơn khóc thét dữ dội, xanh tái, có thể đi tiêu kèm máu sau đau bụng khoảng 6 giờ. Bệnh này thường xảy ra ở bé trai bụ bẫm, dưới 24 tháng tuổi, nhiều nhất ở trẻ 3 – 6 tháng tuổi. Đây là một ca cấp cứu ngoại khoa, cần phải đưa bé đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ở bé non tháng cũng thường khi xuất hiện hiện tượng ọc sữa nhưng sẽ nhanh chóng thuyên giảm nếu chúng ta chăm sóc đúng cách và điều trị nâng đỡ kịp thời.

>>> Tìm hiểu thêm:

Cách chữa nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Trị ọc sữa cho trẻ tại nhà: Hướng dẫn mẹo đơn giản và lưu ý

2. Trường hợp cần đưa trẻ đi bệnh viện

- Trẻ đang hoàn toàn khỏe mạnh, bất thình lình nôn ói dữ dội kèm theo quấy khóc nhiều hoặc có những dấu hiệu bất thường khác

- Trẻ nôn ói kèm theo các dấu hiệu bệnh lý như sốt, ho, chảy nước mũi hay tiêu phân bất thường...

- Bé nôn ói mà cản trở sự phát triển về cân nặng, chiều cao hay sự nôn ói khiến bé “sợ” bú

- Sự ọc sữa của trẻ nhỏ không tiến triển tốt hơn kể cả sau khi đã được điều trị hỗ trợ, chăm sóc đúng cách

>>> Khám phá ngay:

Bé gặp phải chứng tiêu chảy: Nguyên do và cách chữa trị gia đình nên tìm hiểu

Trẻ ọc sữa: Mẹ nên xử trí như thế nào?

3. Một số giải pháp giúp tránh ọc sữa ở trẻ nhỏ

Trường hợp cho trẻ bú sữa trực tiếp từ mẹ:

- Cho trẻ bú đúng cách, vừa đủ lượng sữa.

- Thời gian trẻ bú mẹ đủ để dạ dày trẻ nhỏ giãn ra đúng mức, đủ chứa lượng sữa tiêu thụ. Khi bé bú mẹ trực tiếp, sữa trong vú mẹ không tự động chảy vào miệng bé liên tục mà chỉ chảy khi trẻ có động tác mút vú. Từ đó, bé nuốt sữa dễ dàng hơn và ít bị rối loạn nhu động thực quản.

- Không nên cho trẻ nhỏ uống sữa mẹ bằng bình vì hầu như lượng kháng thể quý giá trong sữa mẹ sẽ bị mất đi khi vắt ra bình. Hơn nữa, phải đảm bảo bình sữa sạch tránh cho trẻ nhỏ nhiễm trùng khi bú bằng bình.

Nếu vì lý do nào đó, trẻ không tiếp thu được sữa mẹ hoặc không bú trực tiếp vú mẹ được, cần cho trẻ bú đúng cách:

• Núm vú phải phù hợp với miệng trẻ.

• Lỗ núm vú phù hợp, nếu quá nhỏ sẽ làm cho trẻ phải gồng sức khi bú. Ngược lại nếu lỗ núm vú quá to, sữa xuống quá nhiều làm trẻ nhỏ nuốt không kịp, trẻ nhỏ dễ bị sặc, ói khi bú.

• Không để bình sữa nằm ngang, sữa ngập núm vú tránh cho trẻ nuốt nhiều lượng hơi khi bú.

• Bình sữa chuẩn.

• Pha sữa đúng chuẩn.

• Tư thế bú: Cần bế trẻ nhỏ, không để trẻ nằm khi bú, đầu vai hơi cao, tránh gập cổ.

Sau khi cho bé bú xong, ẵm trẻ theo tư thế thẳng, áp vào một bên ngực mẹ, mặt kê lên vai mẹ rồi vỗ nhẹ lưng giúp trẻ ợ hơi. Sau đó, nhẹ nhàng đặt bénằm, kê gối hơi cao dưới vai, đầu tránh gập cổ, gập bụng.

Không nên để bé quấy khóc trước, trong và sau khi bú.

Trong trường hợp trẻ nhỏ thiếu vi chất, đặc biệt là canxi và vitamin D, trẻ nhỏ thường đổ mồ hôi, quấy khóc, vặn vẹo thân mình làm cho trẻ nhỏ dễ bị nôn ói sữa. Trong trường hợp này, ngoài việc chăm sóc đúng cách, cần cung cấp thêm canxi và vitamin D cho trẻ nhỏ.

Nên cho trẻ nhỏ ở trong môi trường thông thoáng. Tư thế nằm đầu, vai, mông theo một đường thẳng, đầu cao khoảng 15 - 30 độ. Có thể cho trẻ nằm nghiêng, cụ thể là nghiêng trái. Có thể tạo cho bé một cái “kén” và cho trẻ nằm trong kén giống với tư thế bé trong bụng mẹ.

Với trẻ sinh non, cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Nên massage bụng trẻ trước mỗi cữ bú.

Khi trẻ bị nôn ói sữa, bố mẹ đừng hoảng hốt, không bế thốc trẻ nhỏ mà nghiêng người trẻ sang bên, nhẹ nhàng nâng trẻ lên, lấy khăn lau miệng trẻ. Nếu trẻ nôn ói sữa qua mũi miệng, không nên dùng miệng hút sữa trong mũi mà nên vệ sinh bằng nước muối sinh lý, miệng trước, mũi sau.

>>> Có thể bạn quan tâm:

https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/tre-so-sinh-bi-oc-sua-do-dau

Trẻ ọc sữa nhiều lần: Nguyên nhân và giải pháp