Cho bé ăn dặm vào thời điểm nào là thích hợp nhất?

Ăn dặm (hay ăn bổ sung) là hình thức cho trẻ nhỏ ăn thêm các thức ăn khác bên cạnh sữa mẹ. Các loại đồ ăn này chỉ hỗ trợ cho sữa mẹ chứ không thay thế tuyệt đối cho sữa mẹ nhằm cung cấp đủ dưỡng chất cho trẻ.

1. Thời gian ăn dặm thích hợp

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) bé cần bắt đầu được cho ăn bổ sung khi tròn 6 tháng tuổi (180 ngày sau sinh). Đây là thời điểm cần tăng cường ăn bổ sung cho trẻ vì:

•    Hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển tương đối hoàn chỉnh nên có thể hấp thụ những thức ăn đặc và phức tạp hơn so với sữa mẹ.

•    Tốc độ tăng trưởng của con tăng lên, sữa mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu cho bé.  

Ăn bổ sung khi trẻ được 6 tháng tuổi hỗ trợ trẻ phát triển, hoạt động tốt và khỏe mạnh. Mặc dù vậy không ít mẹ cho rằng sau 6 tháng sữa mẹ đã suy giảm dinh dưỡng do vậy cần tăng cường ăn dặm. Đây là quan điểm chưa đúng. Sữa mẹ vẫn giữ nguyên dưỡng chất tuy nhiên không đáp ứng đủ cho nhu cầu tăng trưởng ngày càng lớn của trẻ. 

Thời điểm này mẹ vẫn cần tiếp tục cho bé bú sữa mẹ vì sữa mẹ cung cấp phần lớn nhu cầu dinh dưỡng của bé. Từ 12 - 14 tháng tuổi, sữa mẹ cung cấp 1/3 nhu cầu chất dinh dưỡng của trẻ. Bên cạnh đó, sữa mẹ còn cung cấp các nhân tố miễn dịch giúp bé ngăn chặn các loại bệnh, gắn kết mẹ con giúp trẻ phát triển tâm lý. 

Khám phá ngay:

Cách cho bé ăn dặm dễ dàng đúng chuẩn

2. Nguy cơ khi cho bé ăn dặm sớm

Bởi vì có tâm lý lo ngại sữa mẹ không đủ chất dinh dưỡng làm cho trẻ nhẹ cân, hoặc cho rằng ăn dặm sớm sẽ giúp trẻ nhỏ cứng cáp hơn nên nhiều mẹ đã vội vàng cho trẻ ăn dặm sớm. Hay có không ít gia đình thấy trẻ 4 – 6 tháng bắt đầu có sự hứng thú với đồ ăn nên cũng đã cho bé ăn dặm khi có dấu hiệu đó. Điều này rất không nên, bởi vì nếu cho bé ăn dặm sớm sẽ dẫn đến nhiều hậu quả không đáng có:

•    Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, chỉ chấp nhận được dạng món ăn lỏng như sữa mẹ và hệ thống men chưa đầy đủ để tiêu hóa các thực phẩm ăn dặm, từ đó dễ dẫn tới rối loạn tiêu hóa.

•    Làm trẻ nhỏ bú ít sữa mẹ, bỏ lỡ nguồn dinh dưỡng quý giá từ sữa mẹ, không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ và làm gia tăng rủi ro mắc các bệnh bởi vì không đủ yếu tố bảo vệ từ sữa mẹ.

•    Giảm bú mẹ sẽ khiến suy giảm phản xạ tiết sữa, mẹ có nguy cơ mất sữa sớm. 

•    Sự phối hợp các cơ vẫn đang tăng trưởng. Sau 6 tháng, trẻ sẽ nhận thấy dễ dàng hơn để xử lý và nuốt thức ăn, làm hạn chế nguy cơ mắc nghẹn.

•    Tăng rủi ro dị ứng.

•    Gia tăng nguy cơ mang thai sớm của người mẹ nếu không cho con bú mẹ hoàn toàn.

3. Nguy cơ khi cho trẻ ăn dặm muộn

Nhiều mẹ lại quá cuồng sữa mẹ, nghĩ rằng đó là nguồn thực phẩm tốt nhất và hoàn thiện nhất cho con (điều này chỉ chính xác trong giai đoạn 6 tháng đầu đời), hoặc một số mẹ có thể gặp khó khăn khi bắt đầu cho bé ăn dặm nên luôn trì hoãn việc cho trẻ ăn dặm. Tuy nhiên điều này là không nên. 

Một số trường hợp, trẻ có thể bắt đầu ăn dặm trễ hơn chẳng hạn như sinh non tháng. Còn với những trẻ bình thường, nếu bố mẹ cho bé ăn bổ sung quá trễ sẽ khiến bé không hấp thu đầy đủ năng lượng đối với nhu cầu tăng trưởng đang ngày càng tăng theo độ tuổi, từ đó gây ra suy dinh dưỡng. Bên cạnh đó, trẻ cũng sẽ không nhận đủ những vi chất dinh dưỡng dẫn đến các rối loạn như thiếu máu thiếu sắt, còi xương vì không đủ Calci. 

Có thể bạn cần biết:

Bột ăn dặm Friso có tốt không? Giá bao nhiêu? 

10+ thực phẩm tăng cường sức miễn dịch hiệu quả 

4. Các lưu ý khi rèn luyện cho trẻ ăn dặm

•    Cho trẻ ăn bổ sung từ lỏng đến đặc: Trong thời gian đầu làm quen với ăn dặm, cần cho bé ăn bột loãng sau đó gia tăng dần độ đặc lên. Tiếp đó có thể tăng độ thô dần dần, từ bột đến cháo rây, cháo nguyên hạt, cơm nát,... Cho trẻ ăn các loại thức ăn mềm, dễ nhai và dễ nuốt do lúc này bé chưa mọc răng hoặc mọc rất ít răng.

•    Lượng ăn từ ít đến nhiều: Bé mới bắt đầu tập làm quen với việc ăn bổ sung, bổ sung thức ăn mới ngoài sữa mẹ, bố mẹ cần cho bé ăn từng chút một. Những bữa ăn đầu có thể chỉ từ 5 – 10 ml thức ăn và ăn 1 bữa/ngày. Gia tăng dần lượng thức ăn và cho ăn 2 bữa/ngày khi bé đã làm quen dần với đồ ăn mới, dạ dày và hệ tiêu hóa đã thích nghi. Có thể tăng cường những bữa phụ với hoa quả, váng sữa,… 

•    Chế biến thức ăn dặm cho trẻ đầy đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh: Thời gian đầu bé tập ăn dặm chỉ nên ăn các loại đồ ăn dễ tiêu hóa như cháo và những loại rau, củ, quả mềm. Thế nhưng, từ 9 - 11 tháng cần cho trẻ ăn đầy đủ 4 nhóm thức ăn bao gồm: Gạo; thịt, trứng; cá, tôm, cua; rau, củ và dầu hoặc mỡ,..., nên thay đổi, làm phong phú những món ăn. Thực phẩm lựa chọn để chế biến đồ ăn cho trẻ phải sạch, đảm bảo vệ sinh, có nguồn gốc rõ ràng để không ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa của trẻ. 

Mỗi trẻ có thể trạng khác nhau, do đó các bậc cha mẹ không nên lo lắng khi thấy con mình ăn ít hơn so với các bạn đồng trang lứa. Ngoài ra cũng không nên thúc ép bé ăn, sẽ làm cho trẻ nhanh chán, không muốn dùng đồ ăn mới. 

Cho bé ăn dặm không chỉ cần đúng phương pháp, mà còn phải đúng lúc, để đảm bảo chất dinh dưỡng sẽ được bé hấp thu tốt và đầy đủ. Vậy nên, các bậc phụ huynh cần lập kế hoạch cho bé ăn dặm khoa học, kiên nhẫn và tuân theo lộ trình phát triển khi trẻ đã sẵn sàng.

Nguồn tham khảo: Khi nào cho bé ăn dặm là tốt nhất?