The Disquieting Muses
Voor zijn gedicht The Disquieting Muses heeft Mark Strand (1934-2014) de villanellevorm gekozen.
Een villanelle is een knutselwerkje, een negentienregelige rondeelvariant, waarvan de twee refreinregels onderling rijmen (A1 en A2)
Het gedicht bestaat uit 5 coupletten van 3 en één van 4 regels met rijmschema A1bA2 abA1 abA2 abA1 abA2 abA1A2.
Elke refreinregel komt dus vier keer voor en moet inhoudelijk en grammaticaal zinnig passen in het geheel.
Die herhaling geeft de villanelle een dwingend karakter maar maakt het gedicht tegelijkertijd statisch, en dit laatsste is precies de reden waarom Strand deze vorm heeft gekozen:
hij maakte het gedicht bij een schilderij van Giorgio de Chirico, Le Muse inquietanti en zegt erover:
‘[..] and I decided on the form of a villanelle. The lines keep coming back, and in de Chirico's paintings you have the same things coming back, the flags, the towers, the boats, the trains, the shadows, long shadows. So I chose the form that I thought came closest to the painting's spirit.
There's something very static about de Chirico's paintings. His later style became much more illustrative, ersatz classical, whereas there was something truly spooky, eerie, chilling about his paintings between 1911 and 1919. I don't think a villanelle would work for many painters. I associated it specifically with de Chirico. If someone were to write one on Jackson Pollock, for instance, I suppose free verse would be the best.’
[Zie bij Thomas, Dylan, voor diens villanelle: Do not go gentle.]
The disquieting Muses
Boredom sets in first, and then despair.
One tries to brush it off. It only grows.
Something about the silence of the square.
Something is wrong; something about the air,
Its color; about the light, the way it glows.
Boredom sets in first, and then despair.
The muses in their fluted evening wear,
Their faces blank, might lead one to suppose
Something about the silence of the square,
Something about the buildings standing there.
But no, they have no purpose but to pose.
Boredom sets in first, and then despair.
What happens after that, one doesn’t care.
What brought one here—the desire to compose
Something about the silence of the square,
Or something else, of which one’s not aware,
Life itself, perhaps—who really knows?
Boredom sets in first, and then despair…
Something about the silence of the square.
De verontrustende Muzen
Verveling eerst, dan bodemloze pijn.
Je tracht het weg te wuiven. Het houdt aan.
Iets in de stenen stilte van het plein.
Er is iets niet zoals het hoort te zijn,
Die lucht, dat licht, waar komt die gloed vandaan?
Verveling eerst, dan bodemloze pijn.
De muzen, fraai geplooid in travertijn,
Geeft hun verweesd gelaat een duiding aan
Iets in de stenen stilte van het plein,
Iets in de rij gebouwen die daar zijn?
Maar nee, ze staan daar domweg maar te staan.
Verveling eerst, dan bodemloze pijn.
Wat nog zal volgen, lijkt futiel te zijn.
Was het je wens een lied te wijden aan
Iets in de stenen stilte van het plein,
Of aan iets anders, wat dat ook mag zijn,
De onverklaarbaarheid van het bestaan?
Verveling eerst, dan bodemloze pijn.
Iets in de stenen stilte van het plein.