علل روانی و اجتماعی بزهکاری و راههای پیشگیری

علل روانی و اجتماعی بزهکاری وراههای پیشگیری از جرم

بزهکاری یک پدیده‌ی اجتماعی است که در محیطهای اجتماعی مختلف به شکلهای متفاوتی دیده میشود.

تعریف بزه و بزهکاری و رفتار بزهکارانه در هر جامعه ای توسط قوانین حقوقی و هنجارهای اجتماعی آن جامعه مشخص میشود.

در تعریف رفتار بزهکارانه، همه‌ی جوامع اعمالی مانند قتل، و دزدی، نزاع ، کلاهبرداری، غارت وحشی گری به عنوان رفتارهای بزهکارانه پذیرفته اند.

مطالعات علمي نشان مي‏دهد كه بزهكاری نتيجه ويژگی‏های شخصی و اجتماعی بزهكار يا شرايط محيطی است كه او در آن واقع شده است.

جرم شناسی عبارتست از: «مطالعه‌ی علمی جرم و مجرم برای شناخت علل ایجاد این دو و پیشگیری و درمان اعمال مجرمانه و مباشران این اعمال» ( نوربها، 1383)

در علم جرم شناسی، سه پدیده‌ی بزه، [1] بزهکار[2] ، بزهکاری[3] ، وجود دارند که ارکان جرم شناسی[4] دانسته شده اند.

امروزه در جرم شناسی جدید علاوه بر این سه رکن، رکن دیگری به نام بزه دیده [5] ، مورد توجه جرم شناسان قرار گرفته است. (نجفي ابرند آبادی ،1374و 1383 )

بزه:

بزه یا جرم عبارتست از ارتکاب یا ترک ارتکاب عملی که خلاف قانون باشد.[6] اولین پدیده‌هایی که با شکل گیری اجتماع انسانی به وجود آمده، بزه یا جرم بوده است. (مظلومان، 1355 )

بزهکار:

بزهکار عبارتست از کسی که مرتکب بزه شده است. به رفتار انحرافی جوانانی که هنوز به سن قانونی نرسیده اند رفتار بزهکارانه میگویند. (احمدی،1377 )

از نظر دانشمندان جرم شناسی، تمرکز بر مجازات و سرکوبی مجرم عملی نادرست است و به دلایل آماری، حتی سنگین ترین مجازات‌ها، طریقه ای نبوده است که بتواند جرم را نابود سازد. در حقیقت اکثر جرم شناسان اعتقاد دارند که هر فردی که دست به ارتکاب ناهنجاری‌های اجتماعی می‌زند، زیر فشار‌های متعددی بزهکار می‌شود.

چنین باور‌هایی سبب شد که هر بزهکار از جهات مختلف روانی، هوشی، اخلاقی، و اثرات عوامل اجتماعی، سیاسی، خانوادگی، مذهبی و فرهنگی و مانند آن بر شخصیت و ویژگی های فردی اش مورد مطالعه قرار گرفت. (مظلومان، 1355) و (نجفي ابرند آبادي، 1374 )

در جرم شناسی هر فرد مجرم به دو طریق مورد مطالعه قرار می‌گیرد:

‌الف. از طریق شناخت خصوصیات او در یک زمان و مکان معین مانند زمان و مکان ارتکاب جرم

‌ب. از طریق شناخت خصوصیات او از گذشته تا حال و تحول و دگرگونی‌های او در زمان‌های مختلف. (همان منبع )

بزهکاری:

بزهکاری یا پدیده مجرمانه، عبارتست از سلسله عواملی که در وقوع بزه نقش دارند. شناخت عوامل سازنده‌ی جرم، مرحله‌ی دیگر بررسی‌های جرم شناسی می باشد . (همان )

بزه دیده:

بزه دیده ، کسی است که در اثر ارتکاب بزه، زیان می‌بیند. جرم‌شناسان دریافتند که برای مطالعه‌ی كامل و همه جانبه‌ی جرم، باید همزمان به بررسی مجرم و نیز بزه دیده و نیز وضعیت مجرم، قبل از ارتكاب جرم بپردازند،

وقتی رفتار مجرمانه را، فرآیندی از یك سلسله عوامل فردی و اجتماعی معرفی می‌كنیم، باید نقش بزه‌دیده را نیز، در ایجاد وضعیت مجرمانه، مورد بررسی قرار دهیم. اینكه آیا شغل، رفتار یا گفتار تحریك‌آمیز فرد بزه‌دیده در ایجاد جرم، نقشی داشته است یا خیر؟ (نجفي توانا، 1377 )

آمار بزهکاری ( همه گیر شناسی ):

بر اساس آمار ارائه شده از طرف یکی از مسؤلان امور فرهنگی و تربیتی سازمان زندان ها و اقدامات تربیتی و تامینی در سال 1388، حدود نیمی از ورودی‌ به زندان ها در سال‌های اخیر را رده‌ی سنی بین 15 تا 29 سال که جوان محسوب می‌شوند، تشکیل می‌دهد.

حدود 5 تا 7 درصد این ورودی را زنان و دختران و بقیه را مردان تشکیل می‌دهند. بیشترین فراوانی سنی زندانی ها مربوط به سن 27 تا 29 سال بوده است است. حدود 162 هزار نفر به دلیل ارتکاب جرایم مختلف در زندان‌های کشور به سر می‌برده اند.

از جمعیت 162 هزار نفری زندانیان کشور در سال 1388، بیش از 60 هزار نفر را زنان و 22 درصد جمعیت ورودی زندان‌های کشور را جوانان تشکیل می داده اند به طوری که سالانه 27 تا 33 هزار جوان در گروه سنی 19 تا 25 سال زندانی شده اند [7].

در خصوص علل بزهکاری سه رویکرد نظری وجود دارد که عبارتند از: رویکرد زیستی و رویکرد روانی و رویکرد محیطی.

زیست شناسان، درگذشته، با توجه به وضعیت آناتومیک بدن، انحرافات اجتماعی راتبیین می کردند، در حالی که زیست شناسان جدید، براختلالات موجود در کروموزمهای انسان تأکید دارند.

در چهارچوب نظریه های زیست شناسان، نظریه های افرادی مثل لومبروزو[8]، شلدون[9] مطرح شده است. (محسنی، 1386 )

لمبرزو یکی از پیشگامان نظریه‌ی زیستی در ارتکاب بزه می باشد. این دانشمند با آزمایش های متعدد و مطالعات طولانی بر روی 383 جمجمه جنایتکاران ایتالیایی و 5907 بزهکار زنده، نتیجه گیری نمود که برخی اختلالات بیولوژیکی علت بزه این افراد می باشد. وی بر اساس این آزمایش ها فرضیه «جانی» را ارائه داد.

بررسی هایی که به منظور تأیید نظریه‌ی لمبرزو ارائه شد مربوط به دوقلوهای یک تخمکی است. طبق بررسی های متعدد مشخص گردید که دوقلوهای یک تخمکی دارای شباهت های رفتاری بسیاری می باشند (67/3%)، در حالی که در دوقلوهای دوتخمکی این میزان بسیار کمتر بوده است. (32/17%) ( عبقرى، 1380 )

بر اساس دیدگاه روانکاوی فروید، خانواده و والدین کودک نقش بسیار بزرگی در ساختن شخصیت انسان دارند.

فروید سرچشمه‌ی تمام نابهنجاری ها را ناکامی و عدم ارضای نیاز های شخصیتی میداند و معتقد است که تخریب و پرخاشگری غریزی است.

به عقیده‌ی فروید، شخصیت انسان مشابه کوه یخی بسیار بزرگ و شناور در آب است که فقط بخش کوچکی از آن آشکار است که بخش خود آگاهی است و بخش عمده‌ی آن کوه یخ که در زیر آب است، همان ناخودآگاه انسان است.

ناخود آگاه جایگاه غرایز و تمایلات سرکوب شده و ارضا نشده‌ی انسان است که بر مبنای میزان محرومیت فرد از ارضای این نیاز ها در دوران کودکی، حتی ممکن است عقده های جدی و خطرناکی در ضمیر ناخودآگاه بوجود آید و سبب رفتارهای بزهکارانه گردد.

از دیدگاه روان کاوی، مردم چیزی را میدزدند که در گذشته به شدت طالب آن بوده اند و به دلیل موانع اجتماعی آن نیاز را به ناخودآگاه پس رانده اند و بعد ها، امیال واپس زده شده به طور غیر مستقیم به خود آگاه آنان وارد شده اند.

به عقیده فروید، بزهکاری، ناشی از ناکامی است. اشخاص ناکام، بخصوص نوجوانان، در اثر ناکامی خشمگین می شوند واز نظر فیزیولوژی، دستگاه وجودی آنان با یک حمله‌ی سریع و با نیروی بسیارشدید، علیه سدی که مانع رشد آنان ویا تحقق امیالشان شده به مبارزه برمی خیزند. (صلاحی،1376)

بزهکاری می تواند ناشی از احساس حقارت باشد و طبق این نظریه، برخی از افراد برای اینکه احساس حقارت خود را جبران نموده وخود را برتر از دیگران نشان دهند به ارتکاب جرایم می پردازند.

جرم ناشی از سادیم، عامل دیگر ایجاد جرم است و به عقیده‌ی فروید، سادیسم از تثبیت شخصیت در مرحله آدم خواری (کانی بالیسم) ناشی می شود.

در نظام طبقه‌بندی اختلالات روانی، انجمن روانپزشکی آمریکا، اختلالی وجود دارد که مهمترین‌ مشخصه‌ی آن رفتارهای مغایر حقوق‌ دیگران و بر خلاف قوانین و موازین‌ اجتماعی است و با عناوینی‌ مثل ضد اجتماعی[10]‌ و یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی[11]، مطرح شده است که قبلا جنون اخلاقی[12] ‌نامیده می‌شد.

در میان‌ مجرمین افرادی هستند که مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی می‌باشند. براساس این باور، مشکلات مبتلایان به این اختلال، مبنای‌ روانشناختی دارد و برای درمان‌ آنان باید با به مسائل روانشناختی‌ توجه کرد و از برنامه‌هایی مثل سیستم بسته‌ی زندان، چندان‌ انتظارکارآمدی نمی‌رود. (تمنایی، 1374 )

عوامل اجتماعی جرم را در سه محیط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می توان مورد بررسی قرار داد:

1) محیط اجتماعی:

الف) محیط خانوادگی:

محققان بر این عقیده اند که فرد، تحت تأثیر رفتار والدین و دیگر اعضای خانواده اش قرار می گیرد و به همین دلیل، وضعیت خانوادگی را از لحاظ بروز رفتارهای خطرناک و ارتکاب جرایم می توان به چند دسته تقسیم کرد.

ـ خانواده‌ی متشنج:

در صورتی که بین والدین اختلاف، مشاجره و درگیری وجود داشته باشد، آرامش و آسایش از فرزندان آن خانواده سلب شده و آثار روانی نامطلوبی بر کودکان به جای خواهد گذاشت که در دوران بلوغ و پس از آن به صورت پرخاشگری، عصیان، سرپیچی از قوانین و مقررات و یا به صورت بی تفاوتی وگوشه گیری بروز کرده و موجب ارتکاب به جرایم گوناگون می گردد. (دانش،1364 )

ـ خانواده ی بی محبت:

مهر و محبت در تکوین شخصیت هر فرد، تأثیر بسزایی دارد. محرومیت عاطفی، موجب بروز اختلال منش و انواع انحرافات می گردد.

در صورتی که طفل از سوی والدین احساس بی محبتی کند، برای جبران آن، درصدد انتقام جویی برآمده، دست به اعمال خطرناکی بر خلاف قانون و آداب و رسوم اجتماعی می زند.

نوزادانی که در سال های اولیه زندگی اشان از مهر و محبت مادر محروم بوده اند و یا دور از محیط خانوادگی و در پرورشگاه ها زندگی کرده اند، در معرض ابتلا به اختلال شخصیت قرار می گیرند.

(دانش، 1364 )

رفتار خشونت آمیز والدین در خانواده با کودک و نیز با همدیگر، این عقیده را در ذهن کودک بوجود می آورد که در جامعه هم خشونت و جدال، مشکلات را حل می کند.

به نظر جرم شناسان، خانواده از جمله محیط های اجتناب ناپذیر و اولیه‌ی کودک است. خانواده از آن رو محیط مهمی تلقّی می شود که کودک در انتخاب آن نقشی ندارد. رفتارهای آتی کودک، تا حد زیادی ناشی از برخوردهای ناسالم پدر و مادر نسبت به کودک در سال های اولیه زندگی است. ( توسلى ، 1369 )

خانواده های بزه پرور دارای این ویژگی ها می باشند:

1. رایج بودن بزهکاری و میگساری

2. طلاق یا مرگ یکی از والدین (از هم پاشیدگی خانواده)

3. عدم مراقبت کافی از فرزندان به دلیل جهل یا تعمّد والدین

4. نامطلوب بودن فضای خانواده (تبعیض، افراط و تفریط، خشونت و...)

5. تفاوت و گونه گونی زیاد خانواده از نظر نژادی و مذهبی

6. مشکلات مالی، بی کاری و....

ب - محیط انتخابی:

تشکیل خانواده و انتخاب شغل و تفریح، که شخص با رضایت و میل خود انتخاب می کند، جزو محیط انتخابی اوست.

ج ـ محیط شغلی:

شغلی که فرد برای تأمین معیشت و گذران خرج زندگی خود انتخاب می کند، اگر بر اساس خواست و رضایت قلبی اش نباشد، سبب نگرانی او شده، زمینه را برای ارتکاب اعمال خلاف و جرایم در او آماده می کند.

در محیطی که شخص در آن به انجام کار مشغول می شود، در کنش با افراد مختلف قرار می گیرد واز خرده فرهنگ ها و ارزش ها و باورهای آن افراد متأثر می شود، مثلاً، کارکنان رستوران ها و قهوه خانه ها به سبب سر و کار داشتن با طبقات و اقشار گوناگون اجتماع و از جمله بزهکاران، بیش از دیگران در معرض ارتکاب جرایم قرار می گیرند و به آن آلوده می شوند. (دانش،1364 )

د ـ محیط تفریح:

بعضی تفریحات ناسالم هستند و حتی جرم به حساب می آیند، مانند شکار غیر مجاز یا شرکت در محافل میگساری و مصرف مواد مخدر و یا گشت و گذار در سایت های اینترنتی غیر اخلاقی.

ه - محیط تحصیلی:

در این زمینه ویکتور هوگو، نویسنده فرانسوی، جمله مشهوری دارد: «یک مدرسه باز کنید تا درِ یک زندان بسته شود»

اما با گذشت زمان، معلوم شد که صرف باسواد شدن افراد جامعه تأثیری در کاهش میزان جرایم ندارد، بلکه نوع و کیفیت جرایم را تغییر می دهد. اشخاص باسواد، کمتر از اشخاص بی سواد، دست به ضرب و جرح می زنند، بلکه غالباً مرتکب جرایم فکری، از قبیل جعل، کلاه برداری و خیانت در امانت و ... ، می شوند.

و - وسایل ارتباط جمعی:

مطبوعات، رادیو و تلویزیون و سینما در هر جامعه ای، در واقع، ابزارهایی هستند برای جامعه پذیری و فرهنگ پذیری تا بتوانند افراد جامعه مقید به رعایت قوانین و مقررات بار آورند و از این طریق، جلوی ارتکاب جرایم را بگیرند و میزان آن را کاهش دهند.

رسانه ها ممکن است به دلیل توجه نکردن به مبانی اخلاقی و اعتقادات مذهبی، سبب انحراف افراد جامعه شده و موجب بروز ارتکاب جرایم شوند.

شبکه های ماهواره ای و سایت های اینترنتی غیر اخلاقی از جمله ابزار های ارتباط جمعی مخرب و پدید آورنده‌ی جرم و بزهکاری هستند.

ی- مهاجرت و شهرنشینی :

روستاییان با مهاجرت به شهرها، با مشکلات عدیده و معضلات فراوانی از قبیل تهیه مسکن مناسب، پرداخت اجاره بها و دسترسی به امکانات زندگی شهری مواجه می شوند.

سکونت روستائیان مهاجر در حاشیه‌ی شهرها، نداشتن تخصص و انجام کار های نامناسب از قبیل سیگار فروشی، روزنامه فروشی و خرید و فروش مواد مخدر، زمینه‌ی را برای ارتکاب جرایم فراهم می کند. (نجفی توانا، 1377 )

بر اساس مطالعات انجام شده، وقوع جرم در شهر ها به مراتب بیشتر از روستاها می باشد که دلایل آن به قرار زیر است:

الف. افراد تبهکار، بخصوص حرفه ای ها به دلیل شلوغی شهرهای بزرگ، بهتر می توانند از مراقبت و نظارت پلیس خارج شوند.

ب. تجمّل و ثروت در شهرهای بزرگ عامل اغواکننده و محرک جرم می باشند.

ج. در خانواده های روستایی به لحاظ کوچک بودن محیط زندگی، میزان نظارت فردی و اجتماعی بیشتر از شهرهای بزرگ است. (گسن 1370، به نقل از صلاحى، 1376 )

2- محیط اقتصادی:

گروهی از جرم شناسان، که به نظریه های کمونیستی تمایل دارند، معتقدند زیربنای جامعه را اقتصاد تشکیل می دهد و سایر ابعاد اجتماعی از قبیل خانواده، سیاست، اخلاق، فرهنگ و جرم روبناست و معلول عوامل اقتصادی شمرده می شود. بنابراین، پدیده بزهکاری را ناشی از فقر می دانند و معتقدند تقسیم ناعادلانه ثروت و نابرابری اجتماعی موجب اعمال مجرمانه می شوند. از این رو، بیش تر بزهکاران را مردم فقیر و کم درآمد جامعه می دانند.

فقر و محرومیت زاییده‌ی روابط ناسالم و نیز غیرعادلانه نظام اقتصادی حاکم بر جامعه است. مطالعه‌ی منابع اسلامی نشانگر تأکید تأثیر فقر و محرومیت در نابهنجاری های روانی و انحرافات و تبهکاری هاست.

3- محیط سیاسی:

مارکس و انگلس، انحراف افراد را واکنشی در برابر محرومیت هایی که نظام سرمایه داری برای آنان ایجاد کرده است دانسته اند.

نومارکسیست ها، رفتار انحرافی را محصول کوشش های بازدارنده‌ی طبقه حاکم برای کنترل طبقه محکوم دانسته اند.

از نظر آنان، پیامد این ممانعت ها نه تنها موجب انحراف بیشتر در میان طبقات پایین جامعه است، بلکه باعث برچسب زدن طبقات متوسط و بالا بر اعمال طبقه‌ی پایین به عنوان رفتار انحرافی به منظور سهولت در کنترل آنان می شود. (ستوده، 1379 )

الف) سیاست داخلی:

در نظام های سیاسی استبدادی که مردم قدرت انتقاد از عملکرد حاکمان را ندارند، دست به یک سلسله اعمالی می زنند که جرم محسوب می شود، کارهایی از قبیل ایجاد رعب و وحشت، انفجار، ایجاد حریق، قتل، هواپیماربایی و مانند آن.

فقدان نظارت دقیق مسؤلان دولتی، ممکن است جرایم خاصی از قبیل فساد اقتصادی و اداری، تقلّب و ...را در جامعه اشاعه دهد.

ب) انقلاب:

معمولاً در انقلاب ها، به دلیل به هم خوردن نظم سازمان ها، به خصوص سازمان های امنیتی مانند نیروهای ژاندارمری، ارتش و مانند آن زمینه برای ارتکاب جرایم گوناگون از سوی افراد فراهم می شود.

ج) جنگ:

در دوران جنگ، به دلیل توجه سازمان های امنیتی به جنگ و درگیر شدن با دشمن و نداشتن توجه جدی به جلوگیری از انجام اعمال مجرمانه و عدم تعقیب مجرمان و کاهش میزان تولید و جیره بندی و افزایش قیمت ها، تعداد بزه کاران و مجرمان افزایش پیدا می کند.

صدمات و خسارات وارده شده به افراد در اثر جنگ، اراده‌ی مقاومت در برابر وسوسه های نفسانی کاهش داده و سبب بروز جرم می گردد.

هنگامی که کشوری تحت محاصره دشمن قرار می گیرد تعدادی از نیروهای داخلی در صدد همکاری با نیروهای اشغالگر برمی آیند. این همکاری، جزو جرایم محسوب می گردد. (دارویى، 1376 )

د) سیاست کیفری:

- تبعیض و نابرابری در اعمال قانون:

قانون اساسی همه افراد جامعه را دارای حقوق مساوی در نظر گرفته است. اما بعضی از شخصیت های حقیقی و حقوقی با استفاده از موقعیت ها و نیرنگ ها، بسیاری از منابع را به خود اختصاص داده و مرتکب سوء استفاده‌ی مالی می گردند. در جرم شناسی به این مجرمان «جنایتکاران یقه سفید» می گویند.

مردم با ملاحظه این گونه افراد و سکوت دستگاه قضایی در مورد آنان اعتقاد و اطمینان خود را نسبت به عدالت و قانون از دست می دهند. مردم تصور خواهند کرد که قانون پناهگاه افراد متنفذ و هرزه ای است که با ظاهری آراسته، ارزش های اخلاقی و قانونی را زیر پا می گذارند. در جامعه ای که این نوع بی اعتمادی در بین مردم شایع و رایج گردد و مردم قاضی درونی (وجدان) خود را نادیده انگارند، اعمال ضداجتماعی و جرایم، عادی قلمداد می گردند. ( شامبیاتى، 1378 )

پیشگیری از بزهکاری و جرم:

پیش گیری عبارت است از تعیین و استفاده از مجموع وسائل و تدابیری است كه به هدف مهار كردن بهتر بزهكاری، از طریق از بین بردن یا خنثی كردن عوامل جرم زای محیط زندگی بزهكار بدون توسل به اعمال مجازات یا اقدامات تأمینی و تربیتی قبل از وقوع جرائم در یك جامعه یا یك شهر یا منطقه ای از یك شهر به مرحله اجرا گذاشته می شود.

پیشگیری از جرایم، جزو یکی از برنامه های اصلی حکومت ها است که با توجه به دو نکته حاصل می شود:

1) تدوین قوانین جزایی متناسب و بازدارنده

2) بهبود وضعیت اجتماعی برای از بین بردن زمینه های اجتماعی ارتکاب جرم.

اگر در سیاست کیفری به هر یک از این دو نکته توجه جدّی نشود، به یقین، هدف غایی، که پیش گیری از جرم باشد، حاصل نمی شود. (دانش، 1364)

اقدامات پیش گیرانه بایستی به هدف جلوگیری از ارتكاب جرم در جامعه باشد.

اقدامات پیش گیرانه، بایستی شامل تدابیر و وسائلی باشد كه فاقد خصیصه های رنج آور و ارعاب می باشند.

اقدامات پیش گیرانه لزوماً بایستی ناظر به تدابیر حمایتی، از قبیل حمایت های انسانی و اخلاقی نسبت به بزهكار در محیط خانواده، مدرسه، و محل كار باشد. (همان منبع)

انواع پیشگیری:

پیشگیری ابتدایی:

پیشگیری ابتدایی عبارت از مجموعه وسایلی است که به تغییر شرایط جرم زا اعم از طبیعی و اجتماعی می انجامد. (گسن 1370، به نقل از صلاحى، 1376 ) ،

به عبارت دقیق تر، پیشگیری ابتدایی راهکارهایی است که به زمینه های اجتماعی و اقتصادی و دیگر زمینه های سیاست عمومی مربوط می شود. این حالت، به ویژه بر موقعیت های جرم زا و علل ریشه ای ارتکاب جرایم تأثیر می گذارد. هدف اصلی، ایجاد شرایط امیدوار کننده برای زندگی است که شامل آموزش خانواده، ایجاد مسکن، شغل و تفریح می باشد.

2. پیشگیری ثانویه:

پیشگیری ثانویه، معطوف به مداخله برای پیشگیری از گروه ها یا جمعیت های در معرض خطر جرم است. این امر شامل شناخت زودهنگام شرایط جرم زا و نفوذهایی است که بر این شرایط اعمال می شود. برای این گروه ها می توان تدابیری خاص اندیشید؛ تدابیر حمایتی در خصوص کودکان خیابانی، کودکان متعلق به خانواده های معتاد و بی سرپرست یا بدسرپرست از جمله‌ پیشگیری های ثانویه است .

3. پیشگیری ثالث:

پیشگیری ثالث، معطوف به پیشگیری از تکرار جرم در خلال اقدامات فردی برای سازگاری مجدد اجتماعی یا خنثی نمودن بزهکاران پیشین است. (گسن 1370، به نقل از صلاحى،1376 )،

پیشگیری از تکرار جرم، توسط پلیس و دیگر عوامل نظام عدالت کیفری صورت می گیرد و شامل تدابیر مربوط به اعمال احکام قضایی رسمی مثل زندانی کردن یا بازپروری مجرمان می باشد و در بسیاری از اوقات ممکن است به دلیل محدودیت ضمانت اجرای مبتنی بر اصلاح و درمان، این نوع پیشگیری به تدابیر سرکوبگرانه تنزّل پیدا کند. (همان منبع )

اجرای پیشگیری:

تدابیر مشخص پیشگیرانه باید توسط همه نهادهای جامعه مدنی نظیر خانواده، مدرسه، نهادهای مذهبی (مساجد)، شوراهای شهر و روستاها، سازمان های غیردولتی، اصناف و اتحادیه ها و همه نهادهای دولتی نظیر مجلس قانونگذاری، دادگاه ها، پلیس، سازمان های تأمین اجتماعی و شهرداری ها اجرا شود.

این امر، مستلزم تبیین دقیق اصول و تدابیر پیشگیرانه با توجه به انواع گوناگون آن تدابیر و نیز تبیین وظایف هر یک از مراجع پیشگیری و به ویژه نظارت خاص یک نهاد علمی مسئول است که بتواند با همه مراجع پیشگیری دولتی و اجتماعی رابطه برقرار کند و راهنمایی و آموزش لازم را در اختیار آنان قرار داده و اثرات اقدامات پیشگیرانه را ارزیابی نماید.

گردآورنده : س. شایسته، کارشناس ارشد روان شناسی

شامل مطالبی از منابع مطالعه شده و مطالب و توضیحات گردآورنده

مردادماه 1392

منابع:

1- احمدی، حبیب، 1387، جامعه شناسی انحرافات، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم.

2- تاج زمان، دانش،1364، مجرم کیست جرم شناسی چیست، انتشارات مؤ سسه کیهان.

3- تمنائی فر، محمد رضا، مجرمین مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، نشریه روان‌شناسی و علوم تربیتی « اصلاح و تربیت » دوره قدیم، آذر 1374 - شماره 11.

4- توسلى غلامعباس، 1369، نظریه هاى جامعه شناسى، تهران: اتشارات سمت.

5- ستوده، هدایت الله، 1379 ، آسیب های اجتماعی(جامعه شناسی انحرافات)، چاپ ششم، تهران: انتشارات آوای نور.

6- ستوده، هدايت‏اللّه ،،1380 آسيب ‏شناسى اجتماعى، تهران: انتشارات آواى نور.

7- شامبیاتى، هوشنگ،1378، بزهکارى اطفال و نوجوانان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

8- صلاحى، جاوید، 1376 ، بزهکارى اطفال، تهران: انتشارات سمت.

9- روزنهان، دیویدال و مارتین ای. پی. سلیگمن، روان شناسی نابهنجاری و آسیب شناسی روانی؛ ترجمه: یحیی سید محمدی،۱۳۸۶، چاپ هفتم، تهران: انتشارات ساوالان.

10- دارویى، رزیتا، 1376، بزهکارى کودکان و نوجوانان و شیوه هاى پیشگیرى از آن، پایان نامه کارشناسى ارشد حقوق جزا، تهران: دانشگاه تهران.

11- عبقرى، آدینه،1380، پیشگیرى از جرایم کودکان، پایان نامه کارشناسى ارشد حقوق جزا، تهران: دانشگاه تهران.

12- مظلومان، رضا؛ 1355 ، جرم شناسی (کلیات)، تهران: نشر دانشگاه تهران.

13- محسنی، منوچهر،1386 ، جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات طهوری.

14- نوربها، رضا، 1383 ، زمينه جرم شناسي، تهران: انتشارات گنج دانش.

15-نجفي ابرند آبادي، علي حسين،1374، تقريرات درس بزه ديده شناسي، دانشگاه شهيد بهشتي.

16- نجفي ابرند آبادي، علي حسين ،1383 تقريرات درس عدالت ترميمي، دانشگاه امام صادق (ع).

17- نجفی توانا، علی، 1377، جرم شناسی: انتشارات خیام.

........................................................................................

1[] crime

2] Criminal

[3] Delinquency

[4] pillar of criminology

[5] victim

6 . مضمون ماده 2 قانون مجازات اسلامی

7. مدیر کل فرهنگی تربیتی سازمان زندان‌ها، به نقل ازhttp://www.hamseda.ir تاریخ انتشار ۲۷ فروردين ۱۳۸۸ کد خبر: ۲۰۷۹ "

[8] Cesare, Lombroso

[9] William Herbert, Sheldon

[10] antisocial

[11] antisocial personality disorder

[12] Moral insanity