عوامل مؤثر در دوستی

دوستی چیست و چه کسانی همدیگر را دوست دارند؟

دوست داشتن یک احساس خوشایند درونی است که نشان میدهد فردی ازیک شیئ یا موجود زنده و یا از فرد دیگر همجنس یا ناهمجنس خود خوشش می آید.

اما در این مبحث، دوستی انسان ها با یکدیگر و احساس خوشایندی که مردم در دوست داشتن و دوست داشته شدن تجربه می کنند وعوامل ایجاد کننده این دوستی ها مورد توجه و بررسی است

درخصوص موضوع دوستی، تحقیقات علمی متعددی بخصوص در محافل علمی و دانشگاهی ایالات متحده آمریکا انجام گرفته است و اطلاعات مفید و جالبی نیزاز این تحقیقات به دست آمده است.

در این نوشته می خواهیم بر مبنای یافته های علمی جواب هایی را برای سؤال زیر ارائه دهیم :

چه عواملی سبب می شود که مردم همدیگر را دوست داشته باشند.

1- مجاورت:

جامعه شناسان دريافته اند كه اكثر افراد با كسي ازدواج مي كنند كه در همان محله خودشان زندگي مي كند، يا در همان شركت يا شغل خودشان كار مي كند و يا همکلاسی اشان است.

اگر شما از کسی خوشتان آمده است، احتمالاً او كسي است كه در مسير رفت و آمد یا درهمسایگی، محل كار يا در محل تحصيل شما و در نزدیکی اتان قرار گرفته است.

بسیاری از پسران و دختران اهل شهرهای مختلف، به واسطه ورود به دانشگاه و قرار گرفتن در یک کلاس یا دانشکده با یکدیگر دوست شده و با همدیگر ازدواج می کنند.

البته ناگفته نماند که مجاورت، هنگامی دوست داشتن و علاقه ی دیگران را بوجود می آورد که ایجاد مزاحمت نباشد. مثلا ممکن است شما هیچ وقت از فردی که در کلاس یا محل کار در کنار شما می نشیند اما بدن یا دهانش فوق العاده بوی بد می دهد خوشتان نیاید.

پس میتوان گفت، در اثر مجاورت، مشاهده و آشنایی بوجود می آید و بر حسب اینکه برای دو نفر، چه نوع شناخت و آشنایی از یکدیگر صورت گرفته است، تمایل به دوستی بوجود می آید یا از بین میرود.

بارها ما به صراحت گفته ایم که فلان شخص را تازه حالا شناخته ایم و اصلاً آدم خوبی برای دوستی نیست و یا اینکه گفته ایم نسبت به شخصی شناخت کامل پیدا کرده ایم و خیلی آدم دوست داشتنی هست.

پس باید بگوییم که مجاورت عامل اصلی اختلاف و تنفر آدم ها نیز هست. ما بیشترین ناراحتی و دلخوری را از آدم های همجوار خود پیدا می کنیم. به همین دلیل ضرب المثل دوری و دوستی بوجود آمده است.

2- مشابهت:

اگر شما خودتان را دوست داشته باشيد، با احتمال بيشتري با فرد مشابه خودتان دوست می شوید.

مردم معمولاً از کسی خوششان می آید که در عقاید مذهبی، سیاسی یا اجتماعی با آنها مشابه باشد.

تشابه در هوش واستعداد نیز سبب دوست داشتن می گردد. دانش آموز شاگرد اول در کلاس، معمولاً دوستان زیادی ندارد؛ چراکه اکثریت دانش آموزان کلاس، شبیه به او نیستند. شاگرد اول ها برای دانش آموزان معمولی کلاس، خیلی دوست داشتنی نیستند.

همچنین ممکن است شما مایل به دوستی با کسی نباشید که از لحاظ هوش و استعداد خیلی پایینتر از شماست و کودن به نظر می رسد.

در مورد تشابه، باید گفت که افراد دارای یک نژاد یا یک فرهنگ و زبان، بیشتر با هم مأنوس میشوند؛ بخصوص در شهر یا کشورغیر زادگاه خود، افراد هم نژاد و هم فرهنگ، بیشتر به همدیگر احساس شباهت و نزدیکی می کنند که می تواند سبب دوستی گردد.

شباهت در رشته تحصیلی و شغل نیز می تواند افراد را به سمت دوستی با هم ببرد.

3- تضاد:

گاهی مواقع نیز تضاد و عدم تشابه مردم با همدیگر می تواند باعث دوست داشتن و دوست داشته شدن گردد.

ممکن است یک فرد درون گرا یا کم رو از یک فرد برون گرا و معاشرتی خوشش بیاید.

شما در دوستی های بر اساس تضاد ، از فردی خوشتان خواهد آمد که مکمل خصوصیات شما باشد یا آن ویژگی هایی را داشته باشد که شما در خودتان ندارید ولی آن ویژگی ها را طالبید.

یک فرد مظطرب، ممکن است از کسی که شجاع و نترس به نظر می رسد خوشش بیاید.

یک فرد لاغر اندام، ممکن است فردی با اندام درشت و ورزیده را بپسندد و دوست داشته باشد.

یک فرد عصبانی، ممکن است دوستدار یک نفر صبور و با حوصله باشد.

4- جذابیت:

بررسي هاي پژوهشي بسياري، مبين اين مطلب هستند كه ظاهرفرد در جلب دوستی دیگران، داراي اهميت قابل توجهی است.

مشاهدات نشان می دهد که نوزادان زیبا بیشتر از طرف اطرافیان در آغوش گرفته و ناز و نوازش می شوند.

تحقیقات نشان میدهد که دانش آموزان و دانشجویان زیبا روی، بیشتر مورد توجه معلمان قرار گرفته و نمرات بهتری دریافت می کنند.

بازیگران زیبا ی تلویزیون و سینما، دوستداران و عاشقان زیادی دارند.

دختران و پسران زیبا، دوستان زیادی دارند و پیشنهادات فراوانی نیز برای دوستی دریافت می کنند.

البته باید گفت که در خیلی از موارد، ملاک های زیبایی، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوتند و از طرف دیگر، زیبایی افراد در مرحله ی شروع دوستی و آشنایی، عامل تأثیر گذار و مطرح است و در تداوم دوستی، عوامل دیگرمثل رفتار و اخلاق فرد، بر زیبایی غلبه می کند.

ملاك هاي فرهنگي زيبايي , در دوران اوليه زندگي آموخته مي شوند .

گاهی نیز زیبایی به عنوان ملاک دوست داشته شدن، اصلاً جدی و مطرح نیست . برای مثال یک مادر، فرزند نوزاد خودش که از نظر اطرافیان بسیار زشت است را فوق العاده دوست دارد یا از علاقه شما به مادرتان یا همسرتان به این خاطر که در اثر پیری از زیبایی افتاده است هیچ گاه کم نمی شود.

بعضی از تحقیقات نیز به آراستگی ظاهر در پدید آمدن دوستی اشاره کرده اند. معمولاً مردم از یک فرد مرتب از نظر ظاهر و لباس خوششان می آید.

افراد شلخته و ژولیده خیلی دوست داشتنی نیستند.

5- صمیمیت:

ما معمولاً از کسانی که در برخوردشان با ما، صمیمانه به سلام و احوال پرسی و معاشرت می پردازند خوشمان می آید.

کسانی که در صحبت و برخورد اجتماعی، اهل درد دل کردن و خود افشاگری هستند تمایل به دوست داشته شدن را در دیگران بوجود می آورند.

برای مثال، احتمالاً شما از فردی که چند ماه است هم خوابگاهی یا همکارتان است اما یک کلمه از زندگی یا خانواده اش برای شما حرفی نزده است، خیلی خوشتان نخواهد آمد.

البته باید توجه داشت که اگر در خود افشاگری خیلی زیاده روی شود و اگر فرد در اولین برخوردهایش با دیگران به ابراز همه ی مسائل خصوصی و شخصی خود بپردازد، ممکن است به عنوان فردی خُل یا دهن لق و غیر قابل اعتماد، سبب بی علاقگی دیگران به دوستی با خودش گردد.

6- محبت، احترام و تمجید:

از محبت خارها گل می شود و زمینه دوستی و دوست داشتن فراهم می گردد.

نیاز به محبت و احترام، دو نیاز اساسی در انسان است و کسانی که در برخورد و روابطشان این دو نیاز شما را برآورده می کنند، به احتمال زیاد، علاقه شما را به خود جلب خواهند کرد.

البته باید توجه داشت که محبت کردن کلامی اگر لفاظی و زبان بازی به نظر آید، ممکن است علاقه و تمایل به دوستی را کاهش دهد.

نیاز به تعریف و تمجید که همان نیاز فرد به تأیید دیگران است نیز سبب می شود که مردم از همدیگر خوششان بیاید.

البته لازم به ذکر است که تعریف و تمجیدی که چاپلوسی و تملق به نظر برسد به جای دوستی، ایجاد تنفر خواهد کرد.

همچنین تعریف و تمجید با القاب و اوصاف و ویژگی هایی که فرد مخاطب به هیچ وجه آن تعریف ها را در مورد خودش قبول ندارد، سبب دوستی و احساس خوشایند نخواهد شد. مثلا اگرشما به فردی که قیافه ی معمولی دارد بگویید من مجذوب چهره ی شما شده ام؛ شنیدن این حرف برای وی خیلی خوشایند نیست.

در مقابل تعریف و تمجید از دیگران، اگر در برخورد و ارتباطتان با اشخاص به تمسخر و تحقیر آنها بپردازید از شما به احتمال زیاد متنفر خواهند شد و دوستتان نخواهند داشت.

7- شوخ طبعی:

یکی از عوامل که باعث می شود ما از فردی خوشمان بیاید این است که فرد تا چه حد خوش اخلاق و شوخ طبع است.

شما معمولاً به آدم های اخمو و ساکت که خیلی اهل گفتگو و شوخی کردن و خندیدن نیستند خیلی علاقه مند نمی شوید.

البته باید توجه داشت که شوخ طبعی افراطی نیز سبب می شود که فرد وقار خود را از دست داده و به اصطلاح مردم، فردی جلف، لوده وسبک مغز به حساب آید و علاقه ی دیگران نسبت به خود را کاهش دهد.

8- پاداش:

اگر وجود فردی برای شما پاداش دهنده باشد و نیازهای مادی اتان را رفع کند، به احتمال زیاد آن فرد را دوست خواهید داشت.

معمولا فرزندان یک خانواده، پدر زحمتکش خود را که معاش آنها را فراهم می کند دوست خواهند داشت. معمولاً فردی که در هنگام گرفتاری ها به کمکتان آمده است و به هر وسیله ای از شما دستگیری کرده است و مشکلی از مشکلات زندگی شما را رفع نموده است مورد دوست داشتن شما واقع خواهد شد.

تهیه کننده، س، شایسته، مدّرس درس روان شناسی اجتماعی

- شامل مطالبی از منابع مطالعه شده و مطالب و توضیحات تهیه کننده

تاریخ تنظیم: مهرماه نود و دو

منابع برای مطالعه بیشتر و دسترسی به مستندات

1- ارونسون، الیوت ۱۳۸۲، روانشناسي اجتماعی ، ترجمه حسين شكركن . تهران : انتشارات رشد

1- Myers, D. G. (2005). Social Psychology. Boston: MC Graw Hill companies.

2- Myers, D. G. (2004). Exploring Social Psychology.New York: MC Graw Hill companies.

برگشت به صفحه قبل