مقررات صید و شکار
آيين نامه اجرايي قانون شكار و صيد در ایران
تعاريف
ماده 1ـ جانوران وحشي به شرح زير طبقهبندي مي‌شوند:
الف‌ـ پستانداران وحشي.
ب‌ـ پرندگان وحشي.
پ‌ـ خزندگان وحشي.
ت‌ـ آبزيان.
ماده 2ـ شكار عبارت است از تير اندازي به پستانداران و پرندگان و خزندگان وحشي يا كشتن يا گرفتن يا تعقيب كردن آنها به هر كيفيت و وسيله و طريق.
ماده 3ـ صيد عبارت است از كشتن يا گرفتن آبزيان قابل صيد به هر كيفيت و وسيله و طريق يا تيراندازي به آنها.
ماده 4ـ منظور از حيوانات حمايت شده جانوران وحشي هستند كه در شرف تكثير يا در معرض خطر و يا نادر و نافع باشند.
ماده 5ـ جانوران زيانكار جانوران وحشي هستند كه به مزارع و باغات و ساير حيوانات زيان و آسيب مي‌رسانند.
ماده 6ـ ماده 7ـ ماده 8ـ حذف شده است.
ماده 9ـ قرق اختصاصي به محدوده‌اي از جنگل و مرتع و آب و آب بندان و كوهستان و زمين‌هاي باير يا داير اطلاق مي‌شود كه امتياز شكار و صيد در آن محدوده، با رعايت حقوق اشخاص و مقررات مربوط به حفظ و تكثير و بهره‌برداري از حيوانات قابل شكار و صيد پس از موافقت مقامات صلاحيتدار وزارت منابع طبيعي از طرف سازمان حفاظت محيط‌زيست براي مدت معين به اشخاص حقوقي يا حقيقي واگذار مي‌گردد.
مقررات مربوط به پارك ملي و منطقه حفاظت شده و قرق اختصاصي
ماده 10ـ ماده 11ـ ماده 12ـ ماده 13ـ ماده 14ـ حذف شده است.
ماده 15ـ شرايط و مقررات شكار و صيد در مناطق حفاظت شده، هر سال از طرف سازمان تعيين و اعلام خواهد شد.
ماده 16ـ حقوق و تكاليف دارندگان پروانه قرقهاي اختصاصي از طرف شورايعالي حفاظت محيط‌زيست تعيين مي‌شود.
پروانه‌هاي شكار و صيد و شرايط صدور آن
ماده 17ـ پروانه‌هاي شكار و صيد مذكور در قانون به صورت پروانه‌هاي عادي و ويژه و انتفاعي صادر مي‌گردد.
ماده 18ـ پروانه عادي شكار و صيد براي مواردي است كه مشمول محدوديت‌ها و ممنوعيتهاي چهارگانه زير نباشد:
الف‌ـ محدوديت و ممنوعيت زماني. (فصول و ساعات
ب‌ـ محدوديت و ممنوعيت مكاني. (پارك ملي‌ـ منطقه حفاظت شده و قرق اختصاصي
ج‌ـ محدوديت و ممنوعيت نوعي. (حيوانات حمايت شده
دـ محدوديت و ممنوعيت طريقي. (انواع اسلحه و مهمات و طرق و وسايل
ماده 19ـ پروانه‌هاي عادي بر حسب درخواست به متقاضيان شكار پستانداران و پرندگان و خزندگان وحشي و آبزيان قابل صيد براي يك يا چند دسته يا مجموع آنها صادر مي‌گردد. شكار در مناطق حفاظت شده و قرق اختصاصي و همچنين شكار حيوانات حمايت شده با پروانه عادي ممنوع است.
ماده 20ـ براي شكار در پاركهاي ملي و مناطق حفاظت شده و قرق اختصاصي و همچنين شكار حيوانات حمايت شده پروانه ويژه صادر مي‌گردد.
ماده 21ـ پروانه‌هاي انتفاعي بر حسب مورد براي شكار و صيد كه جنبه حرفه‌اي يا كسب يا تجارت داشته باشد و همچنين براي پرورش و تكثير و خريد و فروش و صدور حيوانات قابل شكار و صيد و اجزاي آن صادر مي‌شود.
ماده 22ـ حذف شده است.
مقررات خريد و فروش، عرضه و نگهداري، واردات و صادرات تكثير و پرورش جانوران وحشي
ماده 31ـ خريد و فروش‌ـ عرضه و نگهداري و حمل و صدور كليه جانوران وحشي زنده و كشته و اجزاء آنها بدون تحصيل پروانه از سازمان حفاظت محيط‌زيست ممنوع است به استثناي آنچه از طرف شورايعالي حفاظت محيط‌زيست مجاز اعلام شده باشد.
ماده 32ـ ترخيص حيوانات و پرندگان وحشي زنده و تخم اين قبيل پرندگان از گمرك موكول به موافقت سازمان و ارائه گواهي مبني بر سالم بودن حيوانات از مقامات صلاحيتدار دامپزشكي مبدأ صدور است.
ماده 33ـ تكثير و پرورش جانوران وحشي و آبزيان با رعايت قانون تشكيل وزارت منابع طبيعي مستلزم تحصيل پروانه از سازمان حفاظت محيط‌زيست است كه با توجه به نكات زير صادر مي‌گردد.
الف‌ـ محل تأسيسات تكثير و پرورش به تشخيص سازمان نبايد مخل بهداشت و آسايش و ايمني عمومي و يا موجب وارد شدن خسارات به جنگلها و مراتع و آلوده شدن آبهاي عمومي و همچنين ايجاد خطر بيماري يا تضعيف نژاد براي حيوانات و آبزيان باشد.
ب‌ـ طرح عمليات و نقشه ساختمانها بايد مورد تاييد سازمان باشد.
ماده 34ـ سازمان از صدور پروانه تكثير و پرورش حيوانات وحشي و آبزياني كه موجب تضعيف نژاد يا ايجاد خطر براي جانوران وحشي كشور گردد، خودداري خواهد نمود.
ماده 35ـ دارندگان پروانه تكثير و پرورش بايد رعايت اصول بهداشت و آسايش و ايمني عمومي و عدم آلودگي آبها و ساير موارد مندرج در اين آيين‌نامه را بنمايند.
ماده 36ـ رها نمودن حيوانات و پرندگان وحشي تكثير شده بدون اجازه سازمان ممنوع است.
ـ با توجه به ماده 7 آيين نامه اجرايي قانون حفاظت و بهسازي محيط زيستT شكار در پاركهاي ملي عموماً ممنوع است .
دستورالعمل تعيين درجه تخلفات شكار و صيد
درجه تخلف محروميت درجات تخلف
درجه10 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل اسلحه و محروميت
از شكار و صيد به مدت 12 سال
درجه 9 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل اسلحه و محروميت
از شكار و صيد به مدت 10 سال
درجه8 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل سلاح و محروميت
از شكار و صيد به مدت 8 سال
درجه7 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل سلاح و محروميت
از شكار و صيد به مدت 6 سال
درجه 6 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل سلاح و محروميت
از شكار و صيد به مدت 5 سال
درجه5 لغو پروانه شكار، لغو پروانه حمل سلاح و محروميت
از شكار و صيد به مدت 3 سال
درجه4 لغو پروانه شكار و محروميت از شكاروصيد به مدت دو سال در سطح كشور
درجه3 لغو پروانه شكارومحروميت از شكاروصيد به مدت يك سال در سطح كشور
درجه2 لغو پروانه شكارومحروميت از شكاروصيد به مدت يك سال در سطح استان
درجه1 لغو پروانه شكارومحروميت از شكاروصيد به مدت يك فصل در سطح استان
سوابق تخلف و درجه مربوط در پرونده و دفترچه شناسايي متخلفين درج خواهد شد.
ـ مدت زمان احتساب تكرار جرم كه موجب افزايش درجات تخلف بعدي باشد 5 سال است.
ـ در صورتي كه تخلف و جرم متخلف تركيبي از چند نوع ممنوعيتهاي هفتگانه باشد درجه ممنوعيت كه بالاترين درجه را دارد احتساب خواهد شد. باضافه درجات اضافي مندرج در رديف پنج.
ـ بطور كلي درجه تخلف (شكار غيرمجاز) تمساح به هر كيفيت 8 و لاك پشت دريايي 5 مي‌باشد.
تعيين گونه‌هاي جانوران وحشي مشمول‌قانون شكار و صيد و طبقهبندي آنها
جانوران وحشي مشمول بند (ت) ماده 3 قانون شكار و صيد به استناد مصوبه شماره 168 مورخ 78/6/3 شورايعالي حفاظت محيط زيست بشرح زير تعيين مي‌شود
الف‌ـ پستانداران وحشي
1ـ گونه‌هاي منقرض شده:
شير آسيائي‌ـ ببر مازندران
2ـ گونه‌هاي در معرض خطر انقراض:
يوزپلنگ‌ـ گورخرـ خرس سياه‌ـ گربه پالاس‌ـ گربه شني‌ـ شاه روباه‌ـ روباه تركمني‌ـ انواع دلفين‌هاـ انواع نهنگ‌هاـ گاو دريايي
3ـ گونه‌هاي حمايت و حفاظت شده
پلنگ‌ـ گوزن زرد ايراني‌ـ سياه گوش‌ـ كاراكال‌ـ گربه جنگلي‌ـ خرس قهوه‌اي‌ـ مرال ـ شوكاـ جبيرـ آهوـ انواع قوچ و ميش وحشي‌ـ روباه شني‌ـ فك
4ـ گونه‌هاي غير حمايت شده (عادي
كل و بز وحشي ـ انواع سمورـ سنجاب‌ـ شنگ (سگ آبي)، گرگ‌ـ شغال‌ـ روباه معمولي كفتارـ گوركن‌ـ گراز (خوك وحشي) ــ خرگوش‌ـ انواع رودك‌ـ نوترياـ انواع موش‌خرما(نمس، راسو )ـ پايكا(خرگوش موش)ـ تشي.
ب‌ـ پرندگان وحشي
1ـ گونه‌هاي در معرض خطر انقراض
پليكان خاكستري‌ـ عروس غازـ قوي كوچك‌ـ درناي سيبري‌ـ باكلان كوچك‌ـ گيلانشاه‌خالدارـ عقاب شاهي‌ـ عقاب ط‌لايي‌ـ عقاب دريائي دم سفيدـ عقاب ماهي خوارـ هماـ شاهين‌ـ بحري‌ـ بالابان‌ـ لاچين‌ـ ميش‌مرغ‌ـ هوبره‌ـ سياه‌خروس‌ـ اردك سرسفيدـ اردك بلوط‌ي.
2ـ گونه‌هاي حمايت شده و حفاظت شده
پليكان سفيدـ فلامينگوهاـ درناهاـ قوهاـ حواصيل‌هاـ لك لك‌هاـ غواص‌هاـ باكلان مارگردن‌ـ غاز پيشاني سفيد(كوچك)ـ غاز پازردـ اردك تاج دارـ اردك مرمري‌ـ اردك چشم ط‌لائي اردك سرسياه‌ـ اردك دم درازـ مرگوس‌هاـ اسكوترهاـ خروس كولي دشتي‌ـ بوتيماركوچك‌ـ زنگوله بال‌ـ كبك دري‌ـ دراج‌ـ جيرفتي‌ــ قرقاول‌ـ كاكائي دودي‌ـ كاكائي چشم سفيدـ يلوه حنائي‌ـ ميناـ داركوب سبزراه راه‌ـ كوكوي خالدارـ پرستوـ بلبل‌ـ سارصورتي ـ كليه پرندگان شكاري و گوشتخوار از قبيل ساير عقابهاـ بازهاـ قوش‌هاـ قرقي‌هاـ كركس‌هاـ بوف و جغدهاـ كوركورهاـ سنقرهاـ سارگپه
3ـ گونه‌هاي غير حمايت شده (عادي
كبك‌ـ تيهوـ بلدرچين‌ـ كوكرهاـ باقرقره (قره قويلوق)ـ ابياـ نوك درازـ توكاـ دودوك‌ـ كشيم‌هاـ ساير انواع غازهاـ ساير انواع مرغابي‌هاـ آنقوت‌ـ چنگرـ كبوترـ فاخته‌ـ قمري‌ـ چكاوك‌ـ زرده پره مزرعه‌ـ زرد پره‌سرسياه‌ـ سارـ سهره و ساير پرندگان كه در بندهاي 1 و 2و 4 پرندگان وحشي (ب) اين آگهي ذكرنشده‌اند
4ـ گونه‌هاي زيانكار
انواع گنجشك‌ـ كلاغ سياه و كلاغ ابلق
ج‌ـ خزندگان وحشي
1ـ گونه‌هاي در معرض خطر انقراض
تمساح ايراني (گاندو)ـ انواع لاك پشت دريائي
2ـ گونه‌هاي حمايت و حفاظت شده
بزمجه‌ـ وارانوس‌هاـ لاك پشت خاكزي‌ـ لاك پشت مردابي‌ـ افعي شاخدارـ افعي‌دماوندي‌ـ افعي تكابي‌ـ افعي زنجاني‌ـ كك مارـ كور مار خوزستاني
3ـ گونه‌هاي غير حمايت شده عادي
انواع ديگر لاك پشت‌هاـ انواع ديگر مارها
دـ آبزيان
1ـ گونه‌هاي درمعرض خطر انقراض
ماهي كورغار (كور ماهي)ـ آفينوس‌هاي آبهاي داخلي
2ـ گونه‌هاي حمايت و حفاظت شده
ماهي آزادـ ماهي قزل الاـ اردك ماهي‌ـ باربوس‌ها
3ـ گونه‌هاي غير حمايت شده (عادي
ساير ماهيان آب شيرين و شوري كه در آبهاي داخلي ومصب رودخانه‌ها يافت مي‌شوند.
هـ ـ دوزيستان
1ـ گونه‌هاي حمايت و حفاظت شده
سمندر جويباري ايران‌ـ قورباغه مردابي جنگلي
2ـ گونه‌هاي غير حمايت شده (عادي
ساير دوزيستان كه در تالابها و ساير مناطق طبيعي ايران يافت مي‌شوند
وـ سخت پوستان
انواع خرچنگ ـ آرتميا
تبصره‌ـ همچنين انواع پروانه‌ها در زمره جانوران وحشي مشمول بند (ت) ماده 3 قانون شكار و صيد محسوب مي‌شوند.
با توجه به بند چ ماده 3 قانون شكار وصيد بهاي هر عدد از جانوران وحشي از لحاظ مط‌البه ضرر و زيان به شرح ذيل تعيين مي‌گردد.
الف‌ـ پستانداران وحشي
- يوزپلنگ صد ميليون ريال
ـ ببر بيست و هشت ميليون ريال
ـ گوزن زرد ايراني شانزده ميليون ريال
ـ گورخر ،خرس سياه دوازده ميليون ريال
ـ پلنگ هشت ميليون ريال
ـ مرال، جبير و شوكا شش ميليون ريال
ـ آهو چهارميليون وهشتصد هزارريال
ـ كاراكال، سياه گوش، خرس قهوه‌اي سه ميليون و ششصد هزار ريال
ـ قوچ و ميش وحشي سه ميليون و دويست هزارريال
ـ كل و بزوحشي دوميليون و هشتصد هزار ريال
ـ گربه‌وحشي‌پالاس،گربه‌شني،شاه‌روباه يك ميليون و ششصدهزارريال
ـ سنجاب، سمور، روباه سياه يك ميليون ريال
ـ سگ آبي (شنگ)، انواع ديگر گربه وحشي هشتصد هزار ريال
ـ انواع رودك،سايرانواع روباه،موش‌خرما(راسو)گرگ چهارصد هزار ريال
ـ انواع ديگر پستانداران وحشي دويست هزار ريال
ب‌ـ خزندگان وحشي
ـ تمساح (كروكوديل) شانزده ميليون ريال
ـ لاك پشت‌ها يكصد و شصت هزار ريال
ـ انواع ديگر خزندگان وحشي بيست‌هزار ريال
ج‌ـ پرندگان وحشي
ـ شاهين، بحري، بالابان (چرخ)، ط‌رلان، لاچين شصت ميليون ريال
ـ انواع قوشها از قبيل قرقي وپيغو بيست ميليون ريال
ـ دليجه‌ها، كوركورها، سنقرها انواع ترمتاي، ليل هشت ميليون ريال
ـ انواع عقاب، هما شش ميليون ريال
ـ هوبره چهار ميليون ريال
- درناي سيبري پنجاه ميليون ريال
ـ ميش مرغ، دوميليون و چهارصدهزار ريال
ـ قو،مرغ‌آتشي(فلامينگو)،سياه‌خرس،پليكان،ساير يك‌ميليون‌ودويست‌هزارريال
پرندگان شكاري وانواع دال
ـ عروس غاز،زنگوله‌بال،درنا،كبك‌دري،جيرفتي،دراج هشتصد هزار ريال
ـ قرقاول، لك لك، زاغ بور، گيلانشاه خالدار ششصدهزار ريال
-آنقوت،ط‌اووسك،غاز،اردك‌سرسفيد،اردك‌مرمري،مينا چهارصد هزار ريال
ـ انواع مرغابي وحشي، انواع كوكر مانند باقرقره دويست هزار ريال
ـ كبك، كبك چيل، تيهو، ابيا، دودوك يكصدوبيست هزار ريال
ـ انواع ديگر پرندگان وحشي شصت هزار ريال
دـ جانوران دريايي
ـ انواع نهنگ (والها) چهل ميليون ريال
ـ انواع دلفين، گاو دريايي بيست ميليون ريال
ـ انواع لاك پشت دريايي سه ميليون و دويست هزار ريال
ـ سگ دريايي (فك) دوميليون ريال
ه ـ آبزيان
ـ ماهي آزاد دويست هزار ريال
ـ ماهي‌كور غار (كور ماهي)، ماهي سفيد يكصد و بيست هزار ريال
ـ ماهي قزل آلا هشتاد هزار ريال
ـ ماهي‌كوركونوس يا ماهي سفيد جويباري* سي هزار ريال
ـ ساير انواع ماهي‌ها هشت هزار ريال
وـ سخت پوستان
سيست آرتميا به ازاء هر كيلو چهارصدهزار ريال
ت‌ـ ساير موارد
1ـ بهاي هر عدد نوزاد پستانداران وحشي كه بهنگام شكار در رحم مادر باشند نصف بهاي مبالغ پستانداران مربوط مي‌باشد.
2ـ بهاي هر عدد از تخم پرندگان وحشي و خزندگان از جمله لاك پشت دريايي يك سوم بهاي مبالغ پرندگان و خزندگان مربوط مي‌باشد.
3ـ تخريب لانه و آشيانه پرندگان وحشي يك چهارم بهاي پرندگان مربوط مي باشد.
4ـ خريد و فروش، حمل و عرضه، صادرات و خروج بازهاي شكاري از كشور مط‌لقا ممنوع است.
5ـ در صورتيكه پرندگان شكاري مندرج در رديفهاي 1 و 2 و 3 بند ج اين مصوبه به صورت غير مجاز شكار و از ط‌بيعت خارج گرديده بنحوي كه ديگر امكان رهاسازي و بازگشت به محيط خود را نداشته باشد (به معني ديگر از لحاظ حيات وحش تلف شده تلقي گردد) ويا در اسارت و به هنگام قاچاق و خروج درمرز كشف شوند مشمول ضرر و زيان مربوط مي‌شوند. مقررات اين مصوبه جايگزين مصوبات قبلي شورايعالي در مورد تعيين بهاي جانوران وحشي از لحاظ مط‌البه ضرر و زيان مي‌باشد.
-----------------------------------------------
مصوب 1346/10/29هيات وزيران و اصلاحيه 1374/10/30
مصوبه شماره 204 مورخ 1380/7/5
مصوبه شماره 159 مورخ 1377/5/27شورايعالي حفاظت محيط‌زيست
تنظیم: تیر ماه نود و دو