پښتو ژبه ته یوه کتنه

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۱ برخه

اوس نو که مونږ خپل پام لږ شاندې ځینو نورو اریایي ژبو ته ورواړه وو لکه جرمنۍ ته په نوره کې، نو هلته به بیا د پښتو ژبې تورو غږونه هم ووموندو لکه څ،ټ،ړ،ډ،ښ. دې ته موهم پام وي، چې په هیندکو کې هم ځینې د پښتو ژبې تورو غږونه موندل کیږي لکه ټ ، ډ دي او دغسې تورو غږونه پاړسي بیا نشي راښییلی. دلته یوو ټکي ته پام وراړوه نه خورا ارومرو بريښي او هغه راڅرګندونه مونږ دې څیړنې بنسټ ته خورا ګټوور دی، هغه نو دغه دی، د اریانا نه اریایانو ختیځ ته هم ته کډې کړي دي، چې هغه سیمه اوس په هندوستان باندې نوموول کیږي. ما پخوا هم په دې هکله لنډڅه لیکلي وو او بیاې په دغې سږنۍ پاڼې کې لیکم، چې دغه شخړه څه نه څه نوره هم راروښانه شي. دغه نوم هیندوستان د یوو دین هیندو نوم دی، نه د یوو ټبر. په هیندوانو کې ګڼ او بیل ټبرونه شته چې هغوی نو بیلې بیلې ژبې لري او یووې بلې ته ډیرې پردۍ هم دي. په ځینو کتابون کې یې شمیر تر ۱۳۰۰ پورې په شا او خوا کې ټاکلی دی، چې په هغوی کې د ژبو د یا لیکتونه هم راځي. هینددوانو دین تاریخ دومره خنډنه دی لکه د اریایانوو رتلنه دې سیمي ته. دغسې بریښی د پیښو نه چې ځینو هلته میشته شوو ټبرونه یوو ګډ بنسټ خپلو ځانو ته د هیندو دین په لاره جوړولی غوښتلو. پخپله دغه یوو بل پسې تړل شوي ټکي لکه هیندو، هیندوستان د سانسیکریت نه راوتلي ټکي د هیندوس سیند نوم نه را اخیستل شوی نوم دی. بیا دغه نومونه هیندو ، هیندوستان موسلمانانو هغې سیمې او وولس ته ورکړل،کومه موده چې دوی په دې خاورې پاندې حپلې واکمنۍ چلوولې. ځینو موسلمانانو دې خاورې ته بیا څه نه څه خپل خیزمتونه کړي دي او دې نوم هیندو ، هیندوستان د ګڼ شمیر ټبرونو ګډ بنسټ ته یوو کار کړی دی. که څه هم دغه نوم هیندو د دین نوم دی، خو ښغلي اتل بحاري هغه نه یوو نسشنلیزم بنسټ جوړه ولی غواړي او په دې خیل د دین او ټبر پلسپه په بل مخ اړه ووي. په دې توګه سمه به خو یې دا وي چې د هیندو نیشنلیزم پرځای، هیندوایزم ټکې راولي او په دې توګه نړیوالو سترګو ته نوره خاورې ور وونه شني.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۲ برخه

ولې ایران پښتون وولس اثارو نه دومره سترګې سیزي، چې هغوی اور سررو شنو لمبو ته ورغورځوي. ده څه نه ایرانیان دومره په ډار کې دي، دغه خبرې مونږ پښتنو او نړیوالوته ځکه خورا غټې بریښي ،چې ایران تل ده خپل ځنډن تمدن نه غواړې ولې او نړیوالوته یې خورا جګ ښیي، چې کنې ایران دومره زوړ او وده موندل شوی تمدن لررلو.نوتمدن خوبیا د نورو اثارو ویجاړه ونو لاره نه ښیي کنه،چې کنې د خپل تمدن په بنسټ راپاڅیږي ده نورو اثارو ته اور ورواچووي. تمدن خو د پوهې او پوهنې په بنسټ د اثارو موندنه،هغوی ساتنه او هغوی پلټنه راښیي، په دې خیل د تیر شوو تاریخي پیښو په بنسټ علمي څیړنو ډګر ګرځیدلی نړیوالو ته د نورو علمي روښانه کوونو شانس په لاس ورکوي،چې دغه ټوله پرنڅیپونه ایرانیان سین ته ورلاخو کوي او بیا د خپل زوړ او وده موندل شوي تمدن ډنډارې نړیوالو ته هم وروهي. ولې مونږ پښتانه د ایران اثاروته او نه وراچوو،که څه هم ایران مونږ پښتنو سره تل او خورا ژوره غلیمي چلوولې دی او اوس یې هم چلووي. همدغه ایران اوس وروسیانو سره هم د مونږ په غلیمۍ کې یوځای شوی دی،خو بیا هم مونږ د ایرانیانو اثار اور ته نه ورغورځوو. مونږ کوولی شو هغوی نه کار واخلو، مونږ پښتانه د ایران اثارونه نه ډاریږو. دغه جنایت بیا پاړسیوانانو په افغانستان (اپغانیستان) کې هم را واخیستلو او پښتو کتابونه یې اور ته وراچوول. مونږ پاړسیوانان هغه پولو، چې دوی د ایران په ژبې پاړسۍ باندې غږیږي او په هغې کې لیکنې کووي لکه کشمیریان،تاحیکان چې پخوا عرب وو او ژبه یې هم عربي وه (پخپله ایرانیان تاجیکان په تارک بولي او په عربو یې ورګډووي) او نوره یې، خو هزاره بیا څوک په پاړسیوان نه بولي، که څه هم پاړسي وایی خو د منګولیا نه دي ژبه یې پاړسي نه وه . پنجشیریانو تاریخ سړي ته پخپله خورا ګډوډ بریښي، دا ځکه چې ده انتروپولوژۍ په بنسټ پنجشیریان هیڅوخت نه خو تاجیکان کیدلی شي او نه خو ایرانیان. ده پنجشیریانو څیررې افریقې تورپوستکو په تیره بیا د برما ځینوو وګړو ته خورا ورنږدې بریښي. پزې او شونډې یې یې غټې،غټې او ځوانۍ یې هم وړې دي، دا چې دوی هم لکه ځینو په ښارونو کې اباد شوو پښتنو غوندې پارسي زده دی، نو دې ته خو نه وایي کنه، چې کنې پښتانه ایرانیان دي، دا ځکه چې پاړسي یې زده دی، نو ځکه یې د مونږتاریخ یې هم ګډوډ کړی،ګڼ لاسونه په کې وهل شوي دي او په تیره بیا د مونږ اثار وروک دي. ایران او پاړسیوانان اوس هم په دغه کلچري جنایت باندي لاس په لاس اخته دي،خو د خپل یاد نه یې ووکاږي،چې دغه کلچري جنایت به دوی ته پخپله سخت زیان هم وورسوي.خوره جعل کاري یا سندونو وروک کوونه تاریخ بنسټ ته زیان وررسووي او د ګډوډۍ راوستنو بنسټ ګرځي.دغه نو بیا لیرې نه دی،چې را مهاجیر شووي بیا په مونږ پښتنو کلچر،په ژبې او وولس باندې ریشخندونه هم رانیسي او ایرانیانو سره اوګه په اوګه کیږي. کله مونږ پښتانه اقلیت بولي،کله مو هم په اسراییلو وګډه ووي، د مونږ ژبه هم د ریشخند وړبولي او لړزوونکی خبره یې دلته بیا دغه هم دی، چې ځینې پښتانه هم همدغو رامحاجیر شوو فاشیستانو،ایران پرستانو سره د پښتون وولس په غلیمې او نوم بدۍ کې یوو ځای کیږي هم. دوی دومره د پاړسیوانانو او ایرانیانو تر اغیزو لاندې راغلی دي، چې خپله پښتو ژبه او خپل پښتون وولس محاجیرو ته سپک کوي او سپک یې بولي. دغو جعل کارانو کسب جعل کاري ګرځیدلې دی،نو کله بیا په پاړسۍ باندې دغه جعلي نوم دري ایږدي، چې خپلو ځانوته یوو جعلي تاریخ مینځ ته راولي، بیا پنجشیریان په تاجیکو ورګډه وي او هر څوک چې په پاړسۍ کې غږیږي، نو هغوی بیا په تاجیک بللي راپیژني، ترڅو د تاجیکو شمیر ډیر ووښیي،تاجیکوخټه هم پټوولې غواړي، دا ځکه جې هغوی د ایرانیانو په تاریخ عرب وو او عربو نه راغلي محاجیر دي، په دې توګه نو دوی په سختو جعلکارییو باندې اخته شوي لګیا دي، نوځکه هم دوی د پښتون وولس په اثارو ورک کوونو باندې سخت اړه م بریښي، چې خپل، جعلي نومونو ته جعلي تاریخونه راجوړ کړي او پښتانه پخپلې خاورې کې پردي هم کړي. بابرک کارمل د پښتون وولس غولوونو د پاره د پښتنو نوم پخپل ځان باندې ایږدي، چې پخوا یې نوم سلطان حسین وو. مونږ پښتنو باندې په ریښتیا سره چې ملنډې روانې وي، روانې دي او مونږ باندې یې په بیلو، بیلو نومونو واکمنۍ چلوولې دي، نو ځکه هم پښتونخوا یوو بې څیښتنه مال د پردو ګرځیدلې دی او هرځوک په همدې بنسټ باندې ولاړ کله ځان پښتون راته راښیې، چڼ په همدې ګنډکپۍ کې واکمني را باندې ووچلووي، که څه هم پښتو ژبه به خو یې اډو نه وی زده، هغی نه یې کرکه هم راځي او په درویغه به درته وایي ، چې مړه پښتو ژبه ډیره سخته دی ،خو انګلیسې ژبه ژر زده شې، خو واکمني په پښتنو باندې خوندور دی. دغه نو هغه څرګند ټکي دي، چې مونږ پښتانه نن ورځ هغوی ښکاره کوونو سره ورمخامخ شوي پراته یو . د پښتون وولس اثارو ویجاړونه پښتون وولس ته یوو بنسټیزه شخړه دی، چې په هغې څرګندونو کې د پښتنو ژور پام خورا ارومرو پریښي.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۳ برخه

په یوو اړخ د اثارو به دلته لړ شاندې نوره هم ژور لاړ شو او هغه به ووکوولی شي مونږ دغې بنسټیزې شخړې باندې یوه روڼایې واچووي، چې پښتون وولس سره څه نه دي شووي او(اوو) هغه هم پخپلې خاورې کې. که مونږ پښتانه په دغو باندې بیا هم اوو نوره هم پردې واچوو، چې کنې هغوی یا دومره غټې خبرې نه دې یا وې له پاره چې دیګانان را نه خپه نه شي یا کومه بله خبره وي، نو دوی ټوله خوشې او بیځایه خیجي او ووختتلې، نه خو دیګانانو پر مونږ باندې کومه سرپه ووکړله او نه خو یې کووي او نه خو مونږ پښتانه چا په کراره پريښودولو. که څه هم تاریخي اثار بیل،بیل اړخونه لري او هغوی ټوله د وولس تاریخ بنسټ راڅرګندوولی شې نو ځکه هغوی ټوله ډیر غټ هم دي، خو مونږ به دلته خپل پام د پښتون وولس یوو اړخ ته ورڅیر کړی ووساتو، هغه به لږ شاندې ووڅیړو، چې خبره کومې خواته وردرومي. تاسې ته به دغه د پښتون وولس اثار پټه خزانه څه نه څه څرګند وي، چې هغوی څه ته وایي، بیا هم زه غواړم چې هغوی دلته د خپلې دې موده کې لاندې نیوولي وڅیړم، په تیره بیا د ایران پرستانو غلیمي پښتو ژبې، پښتون وولس اثارو او تاریخ سره.دغه ایران پرستان پخپلو خویونو کې دومره ټیټ ځي،چې ورته یې یواځې په ایرانیانو ځینو ډلو کې، نه په ټولو ایرانیانو کې موندل کیدلی شي، لکه په اوسنییو ایرانیانو ایت اله سیدعلي خامیني، حجت السلام هاشیمي رفت سنجاني، ډاکټر ولایتي، علاوالدین بروجودي په نوره کې. دغو پاس لیکل شوو ایرانیانو خورا ژوره غلیمې پښتون وولس سره پوره راڅرګنده شووله او دوی کرملین واکمنو سره اوګه په اوګه دریدلي موسلمانان ټکووي ، نه یوازې د افغانستان( اپغانیستان). په دې باندې به زه تل یوه ځانګړې ټینکه کوم، چې مو هیڅوخت پوهیرنو نه شي. په دغو ایران پرستانو کې نه یوازې ایران نه راتښولي یا راغلي ایرانیان دي، لکه قزل باشان، سربیره د هغوی نه کشمیریان، ځینې عرب او نوره هم دي، چې دوی خپلې پخوانۍ ژبې پاړسي نونه وه لکه د هزاره وو، خو دوی مینه بې حده ایران سره دی او د پښتون وولس یې تل غلیمي کړی دی او کووي. که څه هم پښتنو دوی سره تراوسه پورې هیڅ کومه بدي نه دې کړې او نه یې کووي. دغه خو نو په یوو بنسټ باندې راوتلې، کیږي کننه ! اوس به یې نو بنسټ راووسپړو، چې هلته یې مونږ کومو پلوونو سره ارومرو ورمخامخ کیږو. په دغو پاس لیکل شوو ډلو باندې دغه نوم پټه خزانه ډیر بد لګیږي او تل زیار ووکاږي، چې هغه په دې نوم جعلي ، خوشې او بې ارزښته نړیوالو ته ورووښي. دې دپاره دوی هغسې یوو څه را وړاندې کووي، چې هغوی بیا په ایرانیانو اثارو کې نه لټووي اوو د ایرانیانو اثار بې له کوم تپوس نه منني او ستایینې یې هم.کوي،خو د پښتنو اثارو سره په څرګنده او خورا بې شرمانه دیښمني په مخ بیایي.خوري او نغري په پښتنو خاورې کې، خو مینه یې ایران پرستۍ یې سره د مونږ هیواد او وولس تل د ژورو ربړو سرره په دې ور مخامخ کوي، چې دوی پښتون وولس سره په غلیمۍ کې ایران سره دریږي او ایران ته کار کوي. دغسې یوو څه به هیڅ کوم بل هیوادونه ځغمي، نه خو دیموکراته امریکه، نه خو وروسیت، نه خو ایران او نه خو بل کوم هیواد. دوی خو په دې خاورې کې اوسیږي کنه، نو بیا څنګه دې خاورې ته خیانت کوي او ایران ګټو دپاره په دغسې خیانتونو بوخت وي، په دې دوی نه پوهیږي. که یا دا چې دوی مینه یوازې او یواځې (یوازې) ایران سره دی او دغه مینه دوی نشي پريښودلي، دا ځکه چې یوو پاړسي ژبه لري.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۴ برخه

مونږ دغسې هم لیکلی شو : پټ پرځای په ټ ، مټ پرځای مه ټ او دغسې نوره یې، خو دوی به هم د پښتو ژبې لیکنې دود ته کومه ګټه وونه رسووي او د ژبې زده کوونه، هغې لیکنه به نوره هم ربړو سره ورمخامخ کړي. اوس به راشو په ۴ غږ ورکوونکي توري باندې چې هغه مونږ په وپیژنو. دغه توری خپل بنسټ نوره هم ژور راښیي او په پښتو ژبې ګریمر کې ګڼ اړخونه لري. خو دلته به اوس ددې توري و غږ ورکوونې اړخ خپلې دې څیړنې لاندې نیوولې په مخ پوزو. دغو پښتو ژبې ټکو ته پام ووشي: اوس ، راشو ، دود ، توره ، تور ، خوه د ، بوزو ، یووه ، خو ، نیوولی، ویجاړونه اوو دغسې نوره یې. په غږ ورکوونو کې ډیر لږ تووپیر موندل کیدلی شي، خو د دوی نه کارنیوونه یو لوی او غټ بنسټ د پښتو ژبې بلل کیږي.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۵ برخه

۳ـ د پښتو ژبې ګریمر اړخونه پخپل بنسټ کې

په پښتو ژبې( ۲ـ د پښتو ژبې پردیتوب اړخونونه تر پردو ژبو اغیزو نیوونو په پلوو کې) په یاد راولو: مونږ په خپلې اوږدې څیړنې کې ګڼ اړخونه رابرسیره کړل، که هغوی تاریخي،سیاسي، ادبي او کلچري وو، چې دوی په کومه توګه خپلې ناوړې اغیزې په پښتو ژبې، په پښتو ژبې تاریخ، په پښتو ژبې ادبیاتو،په پښتون وولس تاریخ باندې اچوولي او په تیره بیا د پښتون وولس په تباهۍ کې یې،چې هغهیې بیل، ټوټي کړی،نه خو پخپله پښو باندې دریدلې شي او نه خو پښتانه مشران پخپلوپښو باندې ولاړ دي، دوی تل په نورو پسې لکه په پنجابي، سیندي،محاجیرو که هغوی هیندوستان نه، کشمیر نه، ایران نه ، عربو نه، هغه څه کوي، چې د رامحاجیر شوو، که تاجیک، اوزبک، قزل باشان او نوره دي، په هغوی شا یا په څټ کې لکه تکړه حاضیر باشان منډې وهي. نو بیا خو لیرې نه دی، چې دغه پردي په پښتون وولس باندې په خوند موندلو روږدي شوي او نه پریږدي، چې پښتنانه پخپلې خاورې کې سر لوړي شي، ژوند یې ښه شي، بل چا ته نوره موتاز نه شي ، لوڼه، ځامن یې سر لوړي وي او د پردو ملنډو وهنو وړ نه وي. دغه ټوله به رامحاجیر شوي هیڅوخت دې ته چمتو نه شي، چې خپل خوږ ژوند په پښتونخوا کې دلاسه ورکړي. د خپلو لاسو نه ورکوي. دې څیلي باندې پاتې کیدنې دپاره به دغه دیګانان هر چا سره د پښتون وولس په تباکوونو او ټوټي کوونو کې یوو ځای کیږي، لکه وروسیت، ایران،پنجابي او اوس امریکې سره هم د دغو ډلو کلچرې زوال یا کلچر لویدنه هم په همدې پاس لیکل شوي بنسټ باندې راښکاره کیږي، چې دوی ته درویغ، ګنډکپۍ، خوشې تورونو لګوونې په پښتنو باندې، په پښتنو اثارو وروک کوونو، پښتو ژبې بنسټ لړونه، پښتنو تاریخ له مینځ نه وړنه او خپلو ځانو ته یو جعلي بنسټ جوړونه لکه د پاړسۍ نوم په دري باندې ورګرځونه ، دوی ته یوو کچر وګرځیدلو او دغه نو خورا اورمیګ ماتوونکی اړخ د تاریخ به بولو. دغه ډلې خپل ځانونه ډیر ويښیار رابولي او جاج لري چې کنې ګنډکپي، درویغ، جعلکاري او نوره یې کوم کمال دی، خو دوی د شپون او لیوه کیسه پوهیره کوي. دوی چې هرې ټولنې ته ورشي، هغې ته به لوی زیانونه رسووي.مونږ پښتانه پخپله یوو ځنډن، خورا وده موندل شوي کلچر لررو، مونږ جعلي او دوکه بازییو کلچرونو نه سختې کرکې کوو او ژبه یې په ټینکه مخنیووی کوم. نو ځکه ما دغه ټول پاس لیکل شووي ټکي تر یوې اوږدې مرکې لاندې ونیوول او بیا به یې وونیسم، چې خبره مونږ پښتنو ته نوره هم څرګنده شي. دغسې خبرې به زه ( پښتون وولس یوو کیدنې د پاره ستراتیژۍ) کې هم ارومرو لیکم. پښتو ژبه لکه څنګه چې پخوا هم ولیدلې شووله یو پوځ او پراخ بنسټه دود او ګریمر لري. د پښتو ژبې ادبي ټکي د پښتون وولس کلچر سره نیغ ورتړل شویدي، په دې خیل د پښتو ژبې ادبي بنسټ پوخوونه او ژورونه نوره هم راڅرګندولې شي. د پښتو ژبې ټکو ځانګړتوب پخپل ادب کې د دغې ژبې شتمنۍ بنسټ پوره راڅرګندولی شي، نو ځکه دغه ژبه یوه خورا ځنډنه ژبه بلل کیږي. د دغې ژبې او پښتون ټبر ژوبلوونو نه ځینو پردو له هیڅ جنایت نه خپلې غاړې نه دي غړوولي، پردي خو څه کوي، چې پخپله کابل واکمنو هم دې خیانت او تاریخي جنایتونونه خپلې غاړې نه دي غړوولي. دوی ته هم پاړسي پرستي یوو سیله وي رنځ ورګرځیدلې وو او خپل پښتون وولس، ژبه یې، کلچر یې سپک کوول او ور باندې شرمیدل، په دې توګه د پښتو ژبې یو بل اړخ هم لکه ګریمر چې هغه دلته تردې څیړنې لاندې نیوول کیږي، هم تر پردو ژبو لکه پاړسو، عربۍ لاندې یې راوستلی او د پښتو ژبې ګریمر یې بشپړه راسره ګډوډ کړیدی.اوس مونږ مخې ته ډیره خواري ووکاږنه پرته دی، چې د پښتو ژبې ګریمر څه نه څه پخپل کیښودل شوي پخواني بنسټ باندې راګرځوولی ووڅیړو، دغه نو د ټوکو خبره هم ځکه نه دی، چې نن ورځ ګڼ پښتانه پخپلې پښتو ژبې سم نه پوهیږي، څه ترې اوردوشووله، څه پاړسي او عربي، اوس نو تاسې پخپله خپل جاج ورباندې ووهیو چې دوی به څنګه په سوچه پښتو ژبې باندې سم پوی شي، چې دوی په خبرو کې پاړسۍ، عربی، اوردو، انګریزۍ ژور ځایونه نیوولي دي او د پښتو ژبې ګریمر خو پرځای پریږده، چې په سوچه پښتو ژبې پخوانییوټکو باندې هم هیڅ نه پوهیږي او بشپړه ورته پرع دي بریښي. یوو ټکي ته مو پام وي، چې زه ټوله ګیمر نشم لیکلی، زه یواځې د پښتو ژبې بنسټ پخپل پخواني دود کې تر خپلولیکنو لاندې راوړی څیړم. پښتو ژبه نه خو عربې او نه خو پاړسې غوندې ګریمر لري. کوم ګریمرونه چې پښتنو وروڼو تراوسه لیکلي دي او دوی ماویلي اولیدلي،دوی نو د پاړسۍ او عربۍ نه کاپي شوي بریښي او پښتو ژبې ته پردي دي.

الپ ـ د تورو غږونه په پښتو ژبې کې د ګریمر په بنسټ

بې ـ په پښتو ژبې ټکوکې د نر او ښځې پلوو انډول نیوونه او اغیزو اچوونه

پې ـ د تورو راوستنو او تړنو کړۍ

الپ ـ د تورو غږونه په پښتو ژبې د ګریمر په بنسټ

پښتو ژبو لکه جرمنۍ سره. ځینو تورو غږونه په نرۍ ژبو کې څه نه څه ګډ بریښي لکه:الپ ، بې ، چې په یونانۍ ژبې کې الپ ته الپه

او بې ته بیا بیته Alpha

B ; Beta

او دغسې نوره وایي. خو بیا هم الپ یا اه او بې غږونه په کې شته دي، که هغوی په الپه او بیته هم نوموول یا تر غږیدنې لاندې راوړل کیږي. دې ته مو هم پام وي، چې دغې پاس لیکنې دود

A

په لاتینۍ کې دی، نه په یونانۍ کې. په پښتو ژبې کې توري ګڼ غږونه لري لکه: ا، ی، ه ، و ، چې دوی دغه نورو پاتې تورو سره په راوړنو کې ژباړې ورکوي، خو که دوی ګوښي ولیکلی شي نو بیا کومه ژباړنه ورکوي، لکه : که مونږ دغه توري ( ب ت ټ ج چ ) او دغسې نوریې څنګ په ځنګ هم ولیکو نو دوی هیڅ کومه ژباړنه راکوي، خو که مونږ دوی سره دغه نوره پاتې پښتو ژبې توري ولیکو لکه: ا ، ی ، ه ، و ، نو دوی ارومرو ژباړې ورکوي لکه: م سره دغه توری الپ ورګډ کړونو ما یوه ژباړه ورکوي تا ، نو ځکه توري په ټول کې په دوو برخو ویشل کیږي، کانزوننت یې بولي ، په

اوVowel

یې بولي. دلته مو یوو خورا غټ ټکي ته پام ورګرځوولې غواړم او هغه دConsonant

پښتو ژبې اوسنۍ لیک ـ لیکنې دود دی، چې غږ ورکوونګي لکه: ا ، ی ، ه ، و پشپړه په کې وروک پاتې کیږي او ځوک چې پښتو ژبه زده کوولېغواړي ، نو غږ ورکوونکي توري یا واوول په کې وروک ووي او پښتو ژبې زده کوونه خورا ستونځو سره ور مخامخ کوي، نو له عمدې کبله ما په دغه نوي پښتو ژبې لیک ـ کیکنې دود باندې پیل ووکړلو، چې پښتو ژبه اسانه او نوره هم ژوره شي. ځینې پښتانه وروڼه دې په دغو ټکو باندې ډیر پام ووکړي اوو خپلو ځانونه دغه شخړه روښانه کړي، بیا وروسته دې غندنې کووي. پښتو ژبه اریایې ژبه دی نه عربي،نو ځکه پښتو ژبه بیل ګریمر هم لري. پښتو ژبې سره لاتینۍ توري ښه لګیږي، خو دغه نو یوه بله مررکه دی. پښتو ژبې بنسټ به بشپړه له مینځه وروک شي، نو ځکه زه پخپله په پښتو ژبې پخواني بنیټ بیا ژوندي کوونې باندې لګیا یم او (اوو) نه پریږدم چې دغه ژبه وروکه شي. په دې ترڅ کې د عربۍ دغو نښو ته لکه: زوه ر ، زیر ، پيش ، شد اوو مد ته مو هم پام وي، چې دوی ددغ لیک ـ لیکنې دود دپاره راوړل کیږي او پخپله عربې هم دغو تورو سره شخړې لري زوه ر ، زیر ، ... اوو نورو نه کار په کې نیسي. غږونو ورکوونکي توري ا ، ی ، ه ، و هغو ته ویل کیږي ، چې دوی پاتې تورو سره په ځای کیدنو د خپلو ځانګړو غږونو په بنسټ ، هغوی ته د پیژندنې ، ژباړې ورکوونې ، کرښو لیکنې اړخونه راپرانیزي اوو د (ده) پوهیدنو وړکار ورکوي. په بل خیل: غږونو غبر ګوونکي توري لکه: ب ، ټ ، ج ، چ اوو نوره یې په یوو ځای کیدنو غږونوه رکوونکو تورو ا ، ي ، ه ، و سره خپلې ټاکل شوې ژباړې راکوولي شي.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۶ برخه

غږ ورکوونکي توري ا ، و ، ی په پښتو ژبې کې ګڼ غږونه لري، چې هغوی به وروسته تر مونږ دې مرره کې لاندې راوستلي څیړل کیږي به، خو وړاندې له دې نه مونږ دلته یوو ځل بیا د پښتو ژبې تورو پیژندګلوۍ ته اړ بريښو ، چۍ د هغوی په بنسټ دغه څیړنه نوره هم ژوره کړی په مخ بوځو او د دوی په لمنې کې د پښتو ژبې ځانګړتوب خپلو ځانو ته نوره هم راښکاره کړلی شو . لومړی به مونږ پښتو ژبې سوچه تورو سره خپله پیژندګلووي رابرسیره کوو او هلته به ووښییو، چې پښتو ژبه کوم ځانګړې غږونه لري، کوم غږونه یې نورو ژبو سره ګډ بریښي او کومو تورو غږونه د پردو ژبو نه په پښتو ژبې کې ورګډ شوي په کار اچوول کیږي. مونږ ته په تیررې ګڼې کې دغه خبره هم راڅرګنده شووله،چې په نړۍ ژبو کې ځینو تورو غږونه یو بل ته ورته هم دي لکه د یونانۍ الپه او بیته تورو غږونه، چې هغوی الپ او بې ته نږدې وربریښي، که څه هم په غږونو کې یې بیا څه نه څه واړه تووپیرونه لیدل کیږي، خو دوی بیا هم یو بل ته ورته دي. خو په ځینو ژبو تورو غږونو کې بیا لوی ، لوی توپیرونه هم موندل کیږي، چې دوی دخپلو ځانګړو غږونو په بنسټ بل شاندې دي ،نو ځکه مونږ دې اړخ سپینوونو ته اړ بریښو،په تیره بیا چې پښتو ژبې لاندې کوونه په خورا کرکیجنې لارې باندې د پردو له خوا شوویدې. پښتو ژبه یې سره ګډوډه کړی او د پښتون وولس، پښتو ژبې خاینو غلیمانو دغسې سپک کارونه د تمدن، پوهنې او ایسلام په نوم باندې سرته رسوولي دي. دغه خاینان به مونږ نه نوره پټ پاتې نه شي. دوی د علم، پوهې، تمدن مخنیووی په یوې خورا وحشي لارې باندې کړیدی او اوس هم ور باندې اخته دي. دوی ټوله پښتونخوا ته را مهاجیر شوي هم دي، چې ځینو یې نه خو خټې سمې څرګندې دي، چې دوی په ریښتا سره څوک دي، نه خو یې خپلې ژبې ښکاره دي، خو خپل ځانونه په ایران ژبې کې پټ ساتلې غواړي، دوی به هم نوره پټ پاتې نه شي. مونږ به د دوی مخونونه پردې راغوځوو چې بیا په پښون وولس، کلچر، تاریخ،ادب او ژبې باندې ملنډې راپیل نه کړي، دغو خاینو ډلو مخونه دې مونږ پښتنو نه نوره پټ پاتې نه شي. دوی هر څه را سره ګډوډ کړل. دوی تاریخي خیانت دې خاورې ته وکړلو.

د نورې ګډوډۍ مخنیوی دپاره، په ټول کې پښتو ژبه نو دغه لاندې توري لري: ا ، ب ، پ ، ت ، ټ ، ج ، چ ، خ ، څ ، د ، ډ ، ر ، ړ ، ز ، ږ ، س ، ش ، ښ ، غ ، ك ، ګ ، ل ، م ، ن ، ڼ ، و ، ه ، ی . په دې توګه پښتو ژبه ۳۰ توري لري . د تورو لټوونه او موندنه پخپله ژبې سوچه ټکو پسې نیغ تړل کیږي ، چې ژبه پخپله کوم پخواني ټکي لري ، دغه نو په هغوکلمو، بانډو او سیمو کې راپیژندل کیدلی شي،چې ژبه په کې سوچه وي او تر پردو ژبو لاندې نه وي راغلی. پښتو ژبې سره د ایسلام دین په بنسټ دغه عربې توري هم ورګډ شویدي:ث ، ح ، ف ، ق ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ذ .

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۷ برخه

د ژبې تورو غږونه په ژبې بنسټ پسې نیغ تړل شویدي ، چې هغوی په خولې ژبې کې اړول کیږي او د یوې ژبې په اړه ونې بنسټ باندې دریدلي ودې مومي ، چې هغوی مونږ په پښتو ژبې ادبیاتو کې په تورو نوم پيژندلي بولو او وړاندې کوو یې. لومړۍ ژبه وي او بیا یې د ټکو او تورو غږونو نومونو اړخونو بلنه. په دې خیل په ژبو کې د تورو غږونو ځانګړي پلوونه هم ورو ، ورو را مینځ ته کیږي او هغوی په یوې ټولنې ګډ ژوند بنسټ باندې تړلي ودې مومي. ځومره چې یوه ټولنه پخپل ګډ ژوند کې وده مومي ، نو همغومره په ژبې کې یې هم د ټکو راوړنې پراخه کیږي او د ټولنې غړي نو نوو، نوو نومونو ته اړ بریښي ، چې هغوی ووموندي او رامینځ ته یې کړي ، هغوی نه کار واخلي. د نوو ټکو موندنو او هغوی راوړنه په اړتیا پسې ورتړل کیږي. په يښتون وولس ټولنې کې هم کیسه همدغسې بریښي، دغه نو ځکه هم چې که پښتو ژبه په تاریخ اوږدو کې تل ځپل شوي هم دی، خو هغې بیا هم خپل پخوانی پوخ بنسټ ساتلی هم دی او په دې خیل پښتو ژبه پخوا یوه پخه ژبه د پښتون وولس ټولنې له خوا په منځ ته په راوستلو پیاوړی شویدی. دلته د پښتون وولس ګډ ژوند کیسه ده پښتو په بنسټ یا پښتونوولۍ په بنسټ پوره را جووته کیږي ، چې په پښتنو کې ګډ ژوند ساتنه ، مخبیوونه نه په یو قانون کې تر سره شوې راپاتې دی ، لکه پښتو یا پښتونوولي بیل، بیل اړخونه. د تورو غږونو ځانګړتوب په پښتو ژبې کې بیا یا خوسینسکریټ ته په بنسټ کې نږدې بریښ لکه: ټ ، ړ ، ډ ، یا خو ځینو نورو اریایی ژبه لکه جرمنۍ ته نږدې بریښي لکه : څ ، ښ ، ( ټ ، ړ ، ډ په سینسیکریټ کې هم ولیدل شوول او هغوی په جرمنۍ کې هم شته ) خو پښتو ژبه بیا ځینې نوره ځنګړي تورو غږونه هم لري، چې هغوی په جرمنۍ کې هم نیشته او هغوی دغه دي: ځ ، ږ او ڼ . هره ژبه د لیکتونه لري ، پښتو ژبه هم دیالیکتونه لري ، جرمنۍ یې هم لري او هغوی ګڼ دي. مونږ دلته په ژبو دیالیکتونو پسې نوره ژور نه ځو، چې دغه مررکه بلې خوا ته لاره نه شي او خپل پام به بنسټ دې څیړنې ته ورګرځوولې ووساتو .

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۸ برخه

د غږ ورکوونکي توري الپ ځینې اړخونه مو په تیرې ګڼې کې ووڅیړل، چې دوی هم بیل، بیل غږونه ورکوي. دوی په یو بل پسې په تړنو او راوړنو کې هم خپل غږونه یو بل نه بیلووي.ده غ غږ ورکوونکي توري ه ته به اوس خپل پام ور واړه وو. دغه غږ ورکوونکی تږری ه خپل بنسټ نوره هم ژور راښیي. ه پخپله په پښتو ژبې کې ګڼ اړخونه لري او د ده غ توري غږ هم کله یوو شاندې او کله هم بل شاندې بریښي، چې هغه د الپ ، او ح په مینځو کې خپل غږ ورکووي او ساي یې. لکه څنګه چې راښکاره دی نو پښتو ژبه ده غ توري ح غږ نه لري او که ده غ غږ ځینې پښتانه په تیره بیا په ښارونو کې پښتانه په کار اچووي، نو هغوی د پردو ژبو لکه عربۍ تراغیزو نیوونو لاندې راغلي پاتې دي او ځینې پښتانه د عربو نه هم ح ژوره وایي. دلته نو دپښتو ژبې یوو پوخ، پخوانی او پراخه بنسټ د ژبې نه وروکیدلو سره ورمخامخ دی. دې شخړې څرګندونو ده پاره به ده یوروپ ځینو ژبو ټکي راوړم، چې دغه شخړه پخپل بنسټ ګې مونږ ته نوره هم را ښکاره شي.پام ووشي دغو ټکوته : Operation,Organisation,Integration,Konstellation,Situation,Navigation

اوو نوره یې. دغه ټکي دلاتینۍ ژبې نه دي،خو هغوی په جرمنۍ، انګریزۍ، پرانسووۍ او یوروپ نورو ژبو کې هم په کار اچوول کیږي. په دوی کې د ځینو تورو او تورو عږږنو تووپیرونه د ژبو په بنسټ رامینځ ته شووي پاتې دي لکه په جرمنۍ کې لومړي ټکي ته

نووي ګسیون وایي، خو په انګریزۍ کې بیا هغه ته نووي ګیشن وایي. Navigation

دغه نو د ژبو خپله خپلواکي دی، چې هغوی په لومړي سرکې په ژبې اړونې پسې نیعه ورتړل کیړي او د یوروپ وولسونه خپلو ژبو اړونې ساتي هم ، که څه هم په دوی ژبوکې پردیییو ټکي راوړل کیږي. سیون اوشن

د ژبو په خپلواکه بنسټ باندې ویل کیږي، پام مو شوولو دې ته، خو پښتانه پخپلې TION

خاورې کې دې ته اړه ووي، چې خپله پښتو ژبه د پاړسۍ او عربۍ ژبو په څیر په ټکو غږونو کې ورواړو ووي،که د پښتنو په خولو ژبو کې هغوی وینې څه نه څه خپلووي ښیي او کنه،که هغوی تورو غږونه پښتنو ژبو ته پردي ووي او کنه،نه، خو دوی به په پښتنوخولو ژبو اړونو پسې په ریشخندوهنو پښتانه دې ته اړه ووي، چې ع دعربو نه هم دروند ووایي یا ح سخته ژور ووایي.دغه د سیکالوژۍ اغیزې اچوونې یوو ژور اړخ دی،چې دیګانانو په پښتنو باندې اچوولو او پښتانه یې نوره هم تر خپلو اغیزو لاندې راوستلي غوښتل. دغو دیګانانو ته یا خو دغه اړخ څرګند نه وو،چې هر ژبه ځینې ځنګړي اړخونه په ژبو اړونو کې لري او د ژبو ویونکي د نورو ژبو په زده کوونو کې سختې لانجې لري،لکه ایرانیان او نوره یې د انګریزۍ د غسې توري

د امریکایانو غوندې نشي وییلی، نو امریکایان هم په دوی ړ وینې باندې نوریشخندوR

نه نه وهي، خو دلته هم د خوی او کلچر خبره بیرته را وړاندې کیږي، یا خو دیګانانو خپله پوهه پښتنو ته ورښدلې غوښتله، چې کنې دغه دیګانان څومره پوه خلک دي، چې په هر څه پوهیږي. دلته یې هم پښتون وولس ته یوو کلچري زیان ورورسوولو او دې پښتو ژبې ځانګړتوب، تاریخ ته یې دګډوډۍ بنسټ رامینځ ته کړلو، چې هغه بیا په پښتون وولس تاریخ باندې هم تراغیزو نیوونو او اغیرو پراخوونو لاندې راغی. یوو بل پلوو یې د پاړسۍ اغیزو اچوونو اړخ په پښتو ژبې باندې په دغو ټکو کې پوره راڅرګندیږي،لکه: ده ځ پرځای ز لیکنه.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۹ برخه

ګڼو پښتنو هیڅ دې ته پام نه دی، چې پښتو ژبې بنسټ لړونه د ایرانیانو او نورو له خوا ډیره ژوره روانه دی. د پښتنو نومونه په پښتو ژبې کې یې خو وروک کړل، همدغسې د پښتونخوا سیمو نومونه هم وروک ښوول او وروک کیږي. ځاځي ته جاجي وایي بیا یې دغه بله مضخرفه ووګوره، ځاځیو ته ځاځیان وایي لکه: مییندوته مورګانې، چې څه پاړسو وایي( جاجیا)، ښاغلي پښتانه یې هم ورسره غبرګووي او دلته هم دغه پښتانه خپله خپلواکي نه شي ساتلی. دغه پښتانه هم بنسټ د پښتو ژبې لړه ووي، خو بیا په همه وخت کې نووي لغتونه د خپلو جوبو نه را ووکاږي او دومره زحمت نه ووکاږي، چه په پښتو ژبې دیکشینرۍ کې یوو سم ټکی ورته وولټووي، نو دوی به دوی به څنګه پښتون وولس په پخپلو پښو باندې وودره وي، چې ده دیکشینرۍ پره نځیپ هم تر خپلو پښو لاندې کوي. دوی ته پښتانه ځلمي او جینکۍ په سترګو دي، چې هغوی نه ګټور څه زده کړي، ښوونه نو په دې شاندې نه کیږي، لکه چې اوس یې کوي.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۱۰ برخه

مونږ تراوسه پورې د تورو غږونو په ورکوونو او هغوی غبرګوونو څیړنې باندې لګیا یو او د مونږ دې مره کې غږورکوونکی دویم توری ه دی. که مونږ دغ ټکي زه ته خپل پام ور واړه وو، نو هلته ده غ توري ه غږ بل شاندې را بريښي او ه بشپړه په کې وروکه کیږي. ده غ بل ټکي ته پام ووشي په دلته هم ده غږ ورکوونکي توري ه غږ بل شاندې دی. نورې څرګنده ونې ده پاره دغو ټکو ته پام ووشي: ښځه، خواړه ، توره شپه، خونه ګل توره ووکړله ، پوه په دوی ټولو کې ده ده غ ه غږ ورکوونکي توري غږونه بیل بریښي او هغه نو په نورو تورو غږونو بسې نیغ ورتړل کیږي. نو ځکه ة په پښتو ژبې کې خپل غږ بل شاندې راجووه ته ووي او هغې جوتونو ده پاره په پښتو لیکنو دود کې یوو سم توری نه دی راوړل شوی، چې د پښتو ژبې دغه ادبې لانجه سمه کړلې شي. که مونږ خپل پام دې ټکي هغ او هغې بنسټ ته ووکړو، نو دلته هم په راوړنو د ه پښتو ژبې پخوانۍ څیره ېې بشپړه اړولې دی. په سمې پښتو ژبې کې اغ د هغه پر ځای او اغه د هغې پر ځای به په کار اچوول کیدل. دې ته مو ارومرو پام ووي، پښتو ژبه یوه خپلواکه په سم ګریمر باندې دریدلې یوه پراخ بنسټه ځنډنه ژبه دی، کوم څه ته چې پښتو ژبه اړه بریښي نو هغې علمي کوونه، د نوو ، نوو موندنو لوښو ته سم ټکي په کار اچوونه دی، نه د پښتو ژبې پخوانی بنسټ لړونه، هغ پاړسي یا عربي کوونه. د سمو ټکو په کار اچوونه نو دې ته هم نه وایي،چې هر څوک دې نو پخپله خوه ښه په پښتو ژبې کې ګوتې ووهي، چې دی به پخپله نه خو په ګریمر پوهیږي، نه خوېې سمه پښتو زده ووي لکه سپیوته سپیان به وایي یا مییندو ته مورګانې او دغسې نوره مضخرفات، نه ، دغه نو د مننلو وړ خبره نه دی او په کلکه یې مخنیووی ووشي.

پښتو ژبې ته یوه کتنه ۱۱ برخه

د غږونو ورکوونکو او غږونو غبرګوونکو تورو بنسټ دې څوک بابیزه ونه بولي، دغه اړخ ډیر ژور دی. ما ځینې خپلوان ځاځي، چې دوی دلته په جرمني کې لوی شوویدي پښتو ژبې زده کوونې سره ژورې شخړې لري. دوی ته واوول یا غږورکوونکو تورو بنسټ بشپړه وروک بریښي او په دې توګه د ژبې زده کوونه ورته ګرانه دی. مونږ دغه لانجه په دې توګه هم راسپینوولې شو او دغو ټکو ته ځیرپام ووشي:پټ ، مټ ، چت ، تل ، مل ، پل او دغسۍ نوره یې. که مونږ همدغه ټکي په لاتینۍ کې وولیکو، نو دغسې به را څرګند شي: Pat; Mat, Chat; Tal; Mal; Pal etc.

په دغو پاس لیکل شوو ټکو په مینځ کې یوو واوول

راغلی دی، خو په پښتو ژبې ټکو په مینځ کې بیا ه نشته دی، پام مو شوولو دې شخړېA

ته، دغه یوه ژور لانجه دی پښتو ژبې زده کوونې ته . مونږ خو پښتو ژبه زده دی او هغې سره روږدي شوي یو، خو نوره د پاره دغه ستونځه ډیره ستونځمنه دی او بابیزه دې وونشي بللې. دلته د لیک دود خبره بیا رامینځ ته کیږي. مونږ اوس څو لاتینۍ ژبې توري څنګ په څنګ وولیکو: BCDFGHLMN. Etc

دوی هیڅ ژباړه نه ورکوي، په دوی تړنو کې واوول یا غږورکوونکي توري نشته .

پښتو ژبه ته یوه کتنه ۱۲ برخه

مونږ وولیدل چې پښتو ژبې پخواني بنسټ ساتنه څومره غټه خبره دی ده پښتون وولس کلچر، تاریخ، ژبې ادب، ژبې سیاسي ادب تاریخ ته ، کنې نه ایرانیانو به دغسې د پښتو ژبې پاړسۍ یوو دیالیکت دا ووې نوره هم ټینګوولې، لکه دوی نو اوس دغسې یې بنسټه داووې په هیندکو باندې هم رانیوولي دي. د کابل خاینانو واکمنو هیڅوخت نه خو د پښتون وولس ننګه کړې دی او نه خو د پښتو ژبې، پښتنو کلچر، نو ځکه هم د رامحاجیر شوو سترګې دومره بژه شوولې،چې اوس د مونږخاوره په ایران، په اوزبکیستان او په تاجکیستان باندۍ ویشلې غواړي. کابل واکمنو هم کوولې شوول ،چې په ایران کې سونیانو لکه بلوچو،پښتنو،کوردو او نورو واړو وولسونو ننګه ووکړي. خو دوی دغسې یوو څه نه کوول. دوی د ایرانیانو په تیرییو په ایران سونیانو باندې خپلې سترګې پټوولې. سونیانو سره ایرانیانو ډیر ظلمونه کړیدي او اوس یې هم کوي. ایرانیانو مونږ پښتانه وروڼه او خوییندې د شوییه وو په پلمه پخپلو سونیانو پښتنو وروڼو او خوییندو پسې په ډاګه لمسوول او لمسووي،چې په پښتون وولس کې ورور وژنې د پخوا په شان روانې ووساتي. زه پخپله چې په توتکي کورمې کې څه موده وم، نوما په یاد دي چې په منګلو پسې یې توري لمسوول او د دوی په منیځ کې یې خونړې ورور وژنې روانې ساتلې. زه په پښتنو کې شوییه هم خپل پښتانه وروڼه او پښتنې خوییندې بولم. ماته دلته د توکم او ژبې خبره ځکه ډیره غټه بریښي،چې پښتون وولس د توکم او ژبې په بنسټ ټکوول کیږي. موسلمانانو لکه موغولو، اوس اوزبکو، تاجیکو، پنجشیرییو و هزاره وو، پنجابییو ، سیندییو ، هیندوستان محاجیرو او ځینو عربو، ایرانیانو د ایسلام او موسلمان په نوم هم مونږ پښتانه تل ټکوولي یو او ټکووي مو. که چرې دغو کابل واکمنو پښتون، پښتو ننګه کوولې غوښتلی، نو دوی به په کلکه ایرانیان اوجاسوسان یې د خپلو ارګونو او د ربارونو نه شړل، خپلو پښتنوته به یې هلته ځای ورکوولو، خو ، نه ، په یاد مودي چې علي محمد خان د صدراعظم مرستیال څوک وو، چې د امان اله خان وخت نه تل اوچتې څوکۍ لره لې . اوچتو څووکییو نیوونې د مهاجیرو میراث ګرځیدلې ووي، یواځې یوو علي محمد خان نه وو ، دغسې ډیر یې وو ، چې دوی راز اوس هم سړي ته سم نه څرګندیږي، چې دوی څوک و، یا حسن شرق، چې نومووړي او په نومووړي پلار باندې د وروسیانو پاځو جاسوسانو تور لګوول کیږي او حسن شرق تل اوچتې څوکې په کابل کې لرره لې. دوی ولې پښتو ژبه میلي او رسمي نه کووله. دغه تورتم خو همدغو کابل واکمنو مونږته راپریښوولی دی ،کنه! دلته د ایران سفیر سید مهدي فرخ لیکنې یوو ځل بیا د یادونو وړ دي، چې دی د باچا امان اله خان واکمنۍ په وخت کې ایران سفیر وو، چې نتیجه یې نو دغه شووله. سیاسي لویه د ژبو په بنسټ نوره هم ژوره روانه دی، تر دې چې تورکییه هم د اوزبکو، اوزبکیستان کریموف د یوو نامنو غل او جنایت کار اوزبک دوستم ننګې کووي، تورکیي واکمنو او اوزبکیستان کریموف ته نه خو بشریت، نه خو سړیتوب، نه خو ایسلام کوم ارزښت لري، کنې نه دغسې یوو نامتو، غل ، قاتل، ګندکپ او وروسیانو جاسو سره به یې څنګه دپښتنو په وژنو، شړنو ... او افغانستان په ویجاړه ونوکې ننګې کوولې، اوزبکیستان ،تاجیکستان او نورو خپلواکۍ د پښتون وولس په وینو توییونو ووشوولې، نه د د اوزبکو، نه د تاجیکو او نورو په وینو باندې. خو دلته ددغو وولسونو کلچر مونږ پښتنو ته نوره هم راڅرګندیږي. تاجیکیستان رحمانوف د رباني بانډ مرستې کوي او د کرملین نه هم مرستې ترلاسه کوي. دلته پښتانه کرار ورته ویده پراته دي او ځینې یې سقاویانو سره هم یوو ځای شوویدي. د ډیررو پښتنو کوپري اوس هم نه ور باندې خلاسیږي، نو ځکه زه په دغو لیکنو کې ( پښتو ژبې ته یوه کتنه) ګڼ اړخونه تر څیړنو لاندې نیسم، چې پښتنو پام ورته ووشي او خپله پښتو ژبه سوچه ووساتي.ده پښتو ژبې دیالیکت کوونه پاړسۍ پسې، د پښتون وولس پیژندنه بشپړه له مینځ نه وړ نه دی. کومه موده چې پښتون وولس پيژندنه له مینځه لاړه، نو ده پښتون وولس خاوره، تاریخ، کلچریې هم له مینځه وړل کیږي او بې له خاورې به سر ګردان د نورو وولسونو په مرییتوب کې ورښکیل ووي، په دې شاندې به پښتون وولس نوره هم ټوټې، ټوټې کیږي، دغه نو ځکه چې پښتانه بیا کوم ګډ بنسټ پخپلو مینځو کې نشي لررلې، چې په هغه باندې راسره راټول شي. دین نشي کوولې ګډ بنسټ ځای د ګډې پښتو ژبې وونیسي. دین او مزهب ګډ بنسټونه په نورو اړخونو کې کیدلې شي، خو نه په ژبې او تو کم کې. ژبه او توکم وړاندې دین او مزهب نه مینځ ته راغلي دي. پښتون څو زره کاله تاریخ لري، خو ایسلام څه پاسه ۱۳۰۰ کاله. دې لوی فاجعې ته اوس هم د پښتنو پام نه دی. تاسې خبریې چې اوزبک څوک دي، په چا ورګډیږي، د کومه ځایه اوسني اوزبکیستان ته راغلي دي، پخوا یې کوم هیواد لررلو، همدغسې تاجیک. هزاره خو د نامتو چنګیز یرغلګر پاتې شوي دي، هغوی خو راته را څرګند دي.

اروښاد حسن ګل ځاځی