مېزاعلي خان ‘’فقېر ایپې

د پښتنو د خپلواکۍ ویاړلي تاریخ او د پښتنو د یووالي د لارې ملي مبارزین حاجي مېزاعلي خان ‘’فقېر ایپې ‘’ او نایب سالار زمرک خان ببرک زی ځدراڼ دي.

د دې دواړو مشرانو په اړه د برتانوي امپراتورۍ څخه د خانداني شاهي حکومت د مرستې غوښتنه:

صدراعظم محمد هاشم خان د بريتانوي هند د حکومت نه وغوښتل، چې د افغانستان د جنوبي سيمې د پاڅون کوونکو سره د وزیرستان د قومونو د یو ځای کیدو مخه ونیسي، او له دوی یې وغوښتل چې پر وزیرو زور راولي تر څو د زمرک خان سره د مرستې د کولو څخه ډډه وکړي. په کابل کې د بريتانیا سفارت د خپل حکومت په استازیتوب هاشم خان سره ژمنه وکړه چې د آزاد سرحد قبايل به د ځدراڼو سره مرسته نه کوي .

بريتانيې همداسې وکړل . ځکه چې غوښتل يې د هاشم خان انگريز پلوه حکومت په قدرت کې وساتي . د جولای په مياشت کې، سکوئیر دانگلستان سفير په کابل کې د شوروي سفير باکولین سره په يوې ناستې کې، د زمرک خان د پاڅون په نتيجه کې د بريتانوي هند او افغانستان پولې ته څيرمه وضعیت په دقیق ډول تشریح کړ چې« اوس د قبايلو ترمینځ دوه څيرې موجودې دي، په افغانستان کې زمرک خان او په هند کې د ایپي فقير. زمرک خان د افغان حکومت پروړاندې مبارزه کوي او د ایپي فقير د انګلستان د حکومت پر ضدجنگيږي . فقير او زمرک کولی شي د افغان حکومت پروړاندې په مبارزه کې سره یوځای شي، او بیا به قبایل د حکومتي سرتیرو په پرتله قوي وي.

د قبایلو ځواک هر چا ته څرګند دی . نادر شاه په همدې زور سره د سقاو زوې ته ماتې ورکړه . دا چې امان الله په تخت پاتې نشو، علت يې هم د هغه پر وړاندې د قومونو پاڅون و.

اخېځلیک:

د آزاد سرحد د دواړو لورو د قبايلو په طاقت کې څه شک نشته، خو د انگريزانو سفير د خپل هيواد د توطئو او دسيسو په هکله څه ويلې نه دي او پټه خوله پاتې شوې دئ.

د ډاکټر صیب عبدالرحمن زماني د يوه افغان لخوا د پاکستان د لومړني صدراعظم د وژل کيدو د معما په هکله: د لیکنې د شپږمې برخې څخه .