Ngao du non nước làm thơ:

                  Ban mai Hồng Lam

               (bài 1- sửa chuẩn mực)

Mây màu bén nhuộm bến trần gian

Núi địu sông vờn thoảng sóng vân

Thoả nước non, bầu trời lững chững

Xoi trăng gió, mặt đất tần ngần

Hình chim cánh sải, vung diều sáo

Vẻ cá vây đan, điểm gió ngàn ‘*’

Vọng cội nguồn, thuyền sao bát ngát

Trông con tạo, vũ trụ nồng nàn

‘*’ cá chép hoá rồng, phong cảnh trời

(Lê Thanh Đức, 13/10/2025)

Ban mai Hồng Lam

(bài 2 - sửa chuẩn mực)

Sóng biển ôm bờ, lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình, trôi vũ trụ

Lòng sông vỗ bọc, rải nhân tài

Bừng đôi cánh, lá cành cong vẫy

Lặn mọc sao, thời đáy rộng quây

  (29/9/2024; bữa có tường thuật trực tiếp quá trình làm bài thơ, mời các bạn yêu thích văn học xem ở blog)

   “Hoàng hôn Hồng Lam

 (bài 1; sửa đúng chuẩn mực)

Quả núi hoa mây, trĩu vạt trời

Con sông uốn khúc, mặt lần đời

Nghiêng mình, lúa vẫy tre, chèo nắng

Vọc tóc, diều kèo gió, cõng chơi

Điểm cánh, cầu vồng pha, bóng tổ

Vây dò, bến nước dọi, chìa nơi

Vuông tròn tạo vật, lòng xoay chuyển

Lắng đọng vần mưa, dáng đội thời”

(Lê Thanh Đức, 2024; bữa có tường thuật trực tiếp quá trình làm bài thơ, mời các bạn yêu thích văn học xem ở blog)                   

             Hoàng hôn

  (bài 2- sửa chuẩn mực)

Quần mây cuộn núi vẻ chân trời

Mặt đất nghiêng sông sải dáng đời

Nhuộm bóng chim, cầu vồng nắng vẽ

Bày tăm cá, góc bể mưa vời ’*’

Ngân Hà gót đặt đòi sao sớm

Tạo hóa da lồng điểm nước nôi

Gột mảnh trăng, đồ hình gánh vác ‘**’

Đong diều sáo, gặt hái đầy vơi

(Lê Thanh Đức-9/2025, mừng Hồng Lĩnh)

  Thích ngao du non nác rồi khoe với con chơi vui !’’

(Lê Thanh Đức, 13/10/2025; mình con người tự do, phấn đấu cho thành công Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc UNDP)

Luật thơ Đường luật là:

20 LỖI BỆNH CẦN TRÁNH TRONG THƠ

ĐƯỜNG LUẬT.

* 12 lỗi:

1. Trùng vận

2. Trùng từ

3. Trùng ý

4. Điệp điệu

5. Điệp thanh

6. Điệp âm

7. Đại vận

8. Tiểu vận

9. Phong yêu

10. Hạc tất

11. Chánh nữu

12. Bàng nữu

----------------

* 8 bệnh:

1. Thất niêm

2. Thất luật

3. Thất đối

4. Thất vận

5. Bình đầu

6. Thượng vỹ

7. Mạ đề

8. Khổ độc

Sửa bài 2, tường thuật trực tiếp quá trình

Sáng 17/9/2024, mình ngao  du  ‘sửa, làm bài thơ ban mai’ cho đúng chuẩn mực thơ Đường luật !

15 h, 29/9/2024,

Ban mai Hồng Lam

Sóng biển ôm bờ, lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình, trôi vũ trụ

Lòng sông vỗ bọc, rải nhân tài

Bừng đôi cánh, lá cành cong vẫy

Lặn mọc sao, thời đáy rộng quây

14 h 55,

dõi....! rộng thì vũ trụ to lớn ! trái đất rộng mở với nhân loại mọi tiến bộ văn minh !

14 h 50,

‘..đáy rộng quây’ !? In học hỏi..., rộng mở chân trời trị thức !

thời...?

vũ trụ tạo đáy rộng cho con người tiến bộ văn minh ! xã hội phát triển ! nhân loại văn minh, tiến bộ !

thơ xưa vũ trụ như úp in mặt đất ! hoặc thơ ‘long lanh đáy nước in trời’ !

14 h 39,

‘Lặn mọc sao, ...quây’ !?

ngôi sao, bầu trời sao lặn mọc...với ngày tháng xoay vần !

vần từ cuối câu 8:

‘quây’ ! ?

13 h 33,

...ccng vẫy...? đúng luật thơ ?

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ, lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình, trôi vũ trụ

Lòng sông vỗ bọc, rải nhân tài

Bừng đôi cánh, lá cành cong vẫy

... quây ?!

13 h 25,

‘...Bừng đôi cánh, lá cành dắt díu...’?!

Chim ngủ trên cành, rủ nhau sáng dậy, dắt díu nhau dậy...?

13 h, có đàn cò theo lối lựa gió bay sát mặt sông...

12 h 57,

...lá cành....? gừn gũi thiên nhiên, lối sống, quan trọng xã hội, nhân loại !? giản dị, gần gũi nhưng cao đạo chăng !

12 h 40,

‘...Bừng đôi cánh...’?! làm sao vạn vật như thêm cánh, nền khoa học kỹ thuật...

cây xoan có đôi chim liu diu nghỉ trưa..., thoang thoảng gà quê ó ò nối nhau .,

12 h 15,

có đàn cò chao lượn bờ bãi ven sông phía núi Thành...

12 h12,

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ, lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình, trôi vũ trụ

Lòng sông vỗ bọc, rải nhân tài’....!?

11h 35,

ra chòi vì hoang sơ bờ bãi nơi sông nước, ngắm núi bao bọc xung quanh nhiều ngọn, nhiều dãy...., lác đác thuyền trôi...

Gừn 11 h vô tứi chòi dưa, đồi xoan, nơi bãi bồi ven sông, có đàn tru nằm bàu, lưng đầy cò cũng lim dim. Mưa lụt mới xong nên bùn lậy lội quá, dính xe đẩy bở hơ tai. Nghĩ chư li cũng chỉ bằng phần nhỏ thời trẻ leo mấy quả đồi, sáng hì hục mà chiều hưn 2 h mới xuống núi thì răng....!

Sáng 29/9/2024,

...rải nhân tài !?

Tối 28/9/2024,

...ngẫm nhân tài ! ...ngậm nhân tài ! ?

22 h 20, 28/9/2024,

‘Lòng sông vỗ bọc, ...nhân tài’ ?!

‘bọc’ của gói bọc, chảy bao quanh, vòng làng quê....

Lam Giang sóng vỗ....mang tới, vỗ về, dong tầm ! vươn sở học, vươn tiến bộ văn minh !

sông núi với hào kiệt, khí chất con người !

vỗ bọc, đưa nôi...tích xưa bọc trăm trứng !

17 h 15, 27/9/2024,

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình trôi vũ trụ

Lòng sông...bọc...nhân tài’ !?

17 h 10,

‘vũ trụ’ ‘nhân tài’ ?!

16 h 50,

trải bọc, thả bọc, rải bọc...?!

16 h 45,

dáng hình !

lòng....trong. bọc ngoài !

‘Lòng sông...bọc....

16 h 40,

bờ bãi ven sông,bầy cò cạm cụi...  ộp oạp tiếng thuyền rẽ nước...

câu 6:

‘Lòng sông...’

16 h 30,

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ lẫn lối mây

Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy

Dáng núi đong hình trôi vũ trụ?

16 h 20,

Tiếng gà cứ râm ran nơi đó...

Bầy cò chao qua oác oác  gọi nhau..

câu thơ 6:

‘Dáng núi đong hình neo vũ trụ?

16 h 5, 27/9/2024,

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ lẫn lối mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

Yên gà rướn, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy ?!

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ lẫn lối mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

Yên gà vỗ, mặt trời kê rõ

Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy ?!

Vó ngựa ngao du đây đó, soi mọi sự vật muôn hình muôn vẻ ?!

16 h,

‘Yên gà vỗ, mặt trời kê rõ’?

yên, yên ngựa...! ánh, gà gáy đã rõ ánh sáng, rạng sáng !

Chiều 27/9/2024,

‘Sóng biển ôm bờ lẫn lối mây’

‘Ánh ngựa soi, con nước vẻ đầy’?

10 h 55,

câu 4,

‘...ngựa soi, con nước vẻ đầy’?

‘vẻ’ vẻ ngoài, mã ngoài, mã ngựa ?

trăng có bóng cá? chừ làm sao cho ngựa với trời mà ‘cá quẫy’ vượt mọi non nước tới muôn nơi, du hí đây đó non nước ...?

10 h 5,

‘...vào vũ trụ’ ?

10 h,

‘gieo vũ trụ, ươm vũ trụ... ‘?

9 h 50,

‘...vũ trụ’ ? ‘...đong hình’ ra sao của sông núi, vạn vật bao năm với vũ trụ, hấp thụ tinh khí trời đất, vật đổi sao dời ?

‘Dáng núi đong hình...vũ trụ?

rồi câu thơ 3 và 4 sửa nhiều chữ n nữa ?

9 h 45,

‘Dáng núi đong hình...?, ‘đong hình’ làm theo cái gì, tập thao tác gì ?

Sáng 27/9/2024,

câu thơ 5, ‘dáng núi...’ ?! dáng sự vật, rồi rèn dũa sao ?

Có con chim bói cá mải miết lướt mặt sông.....

Qua Bến Thuỷ trông đảo Song Ngư...

16 h 15, 25/9/2024,

4 câu thơ đã làm là:

Ban mai Hồng Lam

‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

Neo gà gáy, mặt trời kê rõ

Hí ngựa phi, non nước tạc đầy ?!

‘gà’ kê; ‘tạc’ tạc tượng, ‘tượng’ voi, mã ngựa với voi tượng....

‘tạc’ dáng vẻ nước non, sự vật hình thành, vận động...

ghi lòng kiến thức, sở học; lịch sử nhân loại, nền văn minh...

xưa mọi làng quê đều thích câu sấm,  xem vui:

"Bao giờ ngựa đá sang sông

Thì dân Vĩnh Lại quận công cả làng"

Nay, nước non muôn nơi đã vang ngựa hí...

Sở học, sự vật hiện tượng đã trang bị cho mọi người mở nền văn minh, tiến bộ !?

nhân loại tạo nên, tạc nên những thành quả vươn nền văn minh, những tiến bộ khoa học kỹ thuật với đời sống, với lối sống ! ghi lòng tạc dạ kiến thức nhân loại phát triển tiến bộ !

16 h 10, 25/9/2024,

‘tạc’, ‘tạc đầy’

Tra từ :

‘’Tạc

Tạo ra một hình dạng mĩ thuật theo mẫu đã dự định bằng cách đẽo, gọt, chạm trên vật liệu rắn.

Tạc tượng.

Con giống mẹ như tạc.

(Vch.) . Ghi sâu trong tâm trí, không bao giờ quên.

Ghi lòng tạc dạ.

Trăm năm ghi tạc chữ đồng... — (ca dao)’’

15 h 30,

dạo 2 bên sông, rồi về bên quê nội Hưng Nguyên...

15 h 15,

có con chim bói cá....

15 h 10,

‘kê rõ’ ?!

15 h 5,

‘chao rõ’ xoay quanh, mọi khía cạnh ?

Chiều 25/9/2024,  ngắm bãi con nước về bên sông. tấp nhập những đàn cò lớn...

từ  cuối câu 4 ‘đầy’ là tính từ, từ cuối câu 3 nên là ‘rõ’. ‘rõ’với ‘mặt trời’ ?!

10 h 30,

‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

Neo gà gáy, mặt trời ...

Hí ngựa phi, non nước ...đầy ?

phi..rướn, neo !

9 h 30,

câu trong nhân gian hay nói ‘tuyệt vời ông mặt trời’ làm sao diễn đạt ?

9 h 25,

Rướn...hứng khởi, vươn xa, vươn ra...đối với neo nơi làng quê canh gà...?

‘ Rướn ngựa phi, non nước...đầy ?’

‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

Neo gà gáy, mặt trời ...

Rướn ngựa phi, non nước ...đầy ?

Sáng 25/9/2024,

câu thơ 4,

...ngựa phi, non nước ...đầy ?!

‘ngựa phi’ đối ‘gà gáy’; ngựa phi với non nước ...thể hiện ngao du đây đó, tự do, thiên nhiên...?!

‘’Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

...gà gáy, mặt trời ...

..ngựa phi, non nước ...đầy ‘’

19/9/2924 tới 23/9/2024,

câu thơ 4

...non nước...đầy ?

‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

...gà gáy, mặt trời ...

..non nước ...đầy ?

10 h 10,

vươn sánh ? mặt trời tìm tới, mở ra sư phát triển, muôn nơi ?

10 h 5,

...vươn tỏa ? tỏa sáng, tỏa tiếng ? kêu gọi vạn vật đón mừng  sắc nắng ?!

vươn tìm ...

9 h50,

‘Neo gà gáy, mặt trời...?

9 h 38,

...gà gáy, ...bầu trời...?

làm sao tiếng gà thể hiện ‘thanh bình, thịnh vượng’...mở bầu trời ra ?!

9 h 25,

xóm bên sông, chợt gà nhà ai râm ran...

9 h 20,

có lẽ mượn tiếng gà mở bầu trời chăng?

Sáng 19/9/2024,

Có con chim gì to hơn con chào mào tí, có mào dài khoảng ngón tay bay lên đậu cành xoan...

11 h 15, 18/9/2024,

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

của câu ca dao

‘Hỡi cô tát nước bên đình

Sao cô múc ánh trắng vàng đổ đi’

Trời đất và sự vật đều hoà tạo cảnh, cá trông trăng với ánh vàng, cá vòng vầng trăng ?

hay ‘Trăng tà bóng cá, quẫy màu vậy’

Trăng tà... thì dễ chuyển tiếp câu thơ sau ban mai mặt trời mọc; trăng vàng thì trăng lên là thanh bình, óng ánh rải mặt nước....(vầng trăng thì chữ thứ 7 vây sẽ lỗi)

‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây

‘Trăng vàng bóng cá, quẫy màu vây’

15 h

‘Trăng tà lượn bóng, cá.. vây’ ?

của câu ‘cá chép trông trăng’ ?

11h 40,

trăng tà....của  ’lộn ngả ghế ngàn cây’ ?

10 h 30,

nơi bàu thỉnh thoảng tiếng con chim cuốc. Con cuốc lủi nhanh quá, rồi con bói cá...

10 h 20,

mới mưa to rồi đã tạnh...

10 h 15,

‘vầng trăng...vây’? trăng như thêm vây ...trôi giữa trời, chèo ? làm sao diễn tả? sải bóng ? dõi ?

10 h,

‘Vầng trăng...? ‘vén’ vén gì đây ?

9h 45,

Ý thơ hay nên ‘Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây *

Vầng trăng...’

9h 35, lại có đàn cò rất lớn nữa theo sông rồi vòng lên núi Hồng Lĩnh..’

9h25, 17/9/2024, có 2 đàn cò lớn nơi phía sông và phía núi theo gió mưa, rồi hoà nhập làm 1...

Ban mai non nước Lam Hồng

Sóng biển ôm bờ lẫn đường mây *

Vầng trăng lộn ngả ghế ngàn cây

Quay vòng đỏ mặt trời ra dáng

Tỏa lối khua chân đất gọi bầy

Dũa núi lung linh hun khí phách

Ươm sông óng ánh trải lòng ngay

Chim bừng vẫy cánh vươn treo sắc **

Lượn gió đong đưa vẽ nên ngày

Bình chú: * mờ sương sóng biển lẫn mây sà; ** cánh chim lấp lánh ánh mặt trời

(Lê Thanh Đức - 2014)

Lê Thanh Đức, 17/9/2024; mình con người tự do, phấn đấu cho thành công Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc UNDP.