Cách thế giới không bị đại dịch cúm

Lê Thanh Đức - làm cho Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc; hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng thư ký António Guterres

1/ Sơ lược đại dịch cúm:

1.1/ Dịch cúm chủng nào đó đã tìm ra (vaccine) phòng ngừa thì nguy cơ thời gian sau vẫn xuất hiện chủng khác, lại phải tìm vắc-xin mới.

1.2/ Thời gian tìm ra vắc- xin cho một loại bệnh cúm mới là khó kịp thời, hậu quả nặng nề.

1.3/ Đại dịch cúm thì cả thế giới phải giãn cách, gây gián đoạn vận động sản xuất, thiệt hại hàng ngàn tỷ USD.

1.4/ Dịch cúm lây chủ yếu qua hơi thở, tuyến nước bọt có virus cúm của người bị nhiễm bệnh.

1.5/ Thường 80% người bị nhiễm bệnh là nhẹ, còn lại 20% nặng. Những ca nặng thì nếu số lượng người bị mà ít thì với tiến bộ chữa bệnh hiện nay sẽ dồn sức chữa mà số tử vong rất ít.


2/ Chiến lược ở đây là gì?

2.1 / Chúng ta thấy nếu hạn chế được cách lây thì ca bệnh sẽ ít, có nhiều người bị nhẹ tự khỏi...thì xã hội không bị đại dịch.

Chẳng hạn có 100.000 người đã bị nhiễm bệnh vào New York, mà ta có cách làm cho họ không lây cho người khác thì (dù họ vẫn vận động) thì 80% bị nhẹ sẽ giúp đỡ y tế thêm tý là khỏi, 20% phải nằm bệnh viện....New York lúc đó ít tăng ca bệnh.

Ở đây chúng ta sử dụng chiến lược mạnh mẽ giảm lây hơn là chú trọng tìm ra người bị, quá cầu mong vắc-xin.

Cách ly xã hội giảm lây lan nhưng cả thế giới phải dừng sản xuất gây thiệt hại cực lớn, những mỗi quan hệ nhóm nhỏ vẫn khả năng lây khi số lượng nhiễm đã nhiều (như ở chung...).

2.2/ Vậy tất cả ngành dược trên thế giới sẽ:

Sản xuất ra 'viên kẹo' mà có tác dụng như:

(1) chứa chất diệt khuẩn khi nhai, có tác dụng làm hơi thở rất ít virus khi tiếp xúc với người khác.

Viên kẹo đó lúc nhai ngậm cũng tác dụng như nước xúc miệng, diệt virus bên ngoài vào miệng.

(2) có thể làm kết tủa phần nào nước bọt- nhưng ăn cơm vẫn ngon? (hoặc chỉ cần hơi thở không đủ lây như (1) ).

1 viên có tác dụng đủ cho một buổi.

(3) Giá cả mỗi viên: có thể chỉ 1 USD/viên, dùng 3 viên/ngày.

Chẳng hạn: khi dịch đã bung bét cả thể giới thì nếu bây giờ có viên kẹo ngăn lây, 1 người dùng 30 ngày hết 90 USD, thị 1 tháng 1 tỷ người cũng chỉ hết 90 tỷ USD, bù lại cả thế giới vẫn hoạt động bình thường (đủ 1 tháng như giãn cách), bệnh sẽ dần bị đẩy lùi do những người bị nhiễm được chữa khỏi dần, rất ít ca lây mới.

Tất nhiên, khi dịch mới bùng phát vài tháng thì chưa cần tới cả 90 tỷ, mà chẳng hạn mới chỉ bùng phát be bét ở Vũ Hán hay Roma thì cũng chỉ cần vài trăm triệu.


3/ Chiến thuật sử dụng:

3.1/ Chẳng hạn New York đã vài trăm nghìn người bị nhiễm tới mức cả thành phố phải phong tỏa, thì ta phát cho tất cả người dân ở đó mỗi người 90 viên dùng cho cả tháng. Từ đó cả thành phố vẫn vận động, không bị dừng để giãn cách.

3.2/ Những người bị nhẹ sẽ tự khỏi, những người nặng hơn có biểu hiện ho sốt khó thở...sẽ tới bệnh viện. Tất cả dùng viên kẹo mà ít lây sang người khác.

3.3/ Cách dùng:

(1) mỗi viên có vỏ mà khi nhai sẽ dán vạch vỏ nơi áo báo hiệu cá nhân đang an toàn (hết một thời gian 6 tiếng có thể tự rơi...).

(2) cá nhân không có ‘vạch báo hiệu không được ra khỏi nhà....hoặc lúc cấp bách là bắt buộc cho mọi cá nhân cả tháng.

(3) khi ăn uống thì viên kẹo không tác dụng ngăn nhiễm thì thời dịch được hướng dẫn thêm (không ăn chung...).

Hướng dẫn cụ thể thêm người trong một nhà thì viên kẹo chỉ có mức phòng dịch ra sao?

3..4/ Khi Vũ Hán bị mà New York chưa bị thì mỗi người từ Vũ Hán vào New York sẽ có 90 viên kẹo bắt buộc dùng, cá nhân đó phả ăn ở riêng một tháng, cá nhân đó phải khai báo ngay khi có biểu hiện bệnh...

3.5/ Nếu phát hiện ở một vùng như Vũ Hán có vi rút cúm lạ mà đã vài trăm ngàn người bị thì phát cho cả thành phố đó, hướng dẫn cụ thể thêm nhiều biện pháp.

3.6/ Kẹo chống lây cũng tác dụng như cách miễn dịch cộng đồng, ngăn vi rút lây vật chủ mới.

Nếu có kẹo chống lây qua hơi và giọt bắn nước bọt thì cũng ngăn được dịch cúm mùa thường xuất hiện hàng năm ở nhiều nước (như Mỹ, Anh...) vì trước mùa đông dịch cúm thường bùng phát, thì những vùng hay bị ở mùa hè ta đã phát kẹo cho những người thường bị cúm hàng năm.

3.7/ Viên kẹo dùng được cho mọi cấp độ dịch bùng phát, nhỏ thì một làng, huyện, quận, thành phố, vùng, các nước, các khu vực...toàn thế giới.


4/ Có viên kẹo đó, chúng ta không lo cả thế giới bị tê liệt nữa, không lo hàng năm có cúm lạ xuất hiện, không lo chế tạo ra vắc-xin quá chậm....kinh tế thế giới không bị thiệt hàng ngàn tỷ USD nữa...

Con số hàng ngàn tỷ USD thì có lẽ so mà sẽ chế được viên kẹo.

Có vẻ khó sản xuất viên kẹo, nhưng có lẽ cũng dễ hơn vắc-xin.

Hãng dược nào phát minh ra viên kẹo thì cho mình đồng tiền ngao du đây đó với nhé.

(Lê Thanh Đức: làm cho UNDP; 25/04/2020)

Mời tham khảo bài viết trước: