Ngỏ lời non nước xứ Nghệ, ngao du non nước Hồng Lam, thường vi vu đây đó đất Nghi Xuân là:

   Mình (Lê Thanh Đức) con người tự do, làm Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc UNDP !

có câu đối tựa đề, tặng nơi cửa phòng họp chính trụ sở Liên Hợp Quốc là:

 “Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”

mà nhân loại mong ‘thanh bình, thịnh vượng’,  chung tay ‘trái đất xanh’ !

 có câu đối tựa đề, tặng nơi trong phòng họp chính trụ sở Liên Hợp Quốc là:

“Vòng viền vác vật VƯƠNG vung vẫy

 Giữa giọt gieo giày giống giữ gìn”

mà nhân loại mong xã hội loài người ‘văn minh, tiến bộ’!

    Với cái giỏi ‘văn chương’ là, câu 1 các chữ đầu đều có vần ‘V’; câu 2 các chữ đầu đều có vần ‘GI’;

   Trình bày 1:

   Mà diễn tả thiên nhiên tươi đẹp non nước Hồng Lam, tâm hồn con người xứ Nghệ là:

“Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”

Non nước Hồng Lam phong cảnh tươi đẹp, mà ‘con sông’ là dòng Lam vỗ về các phía non Hồng, soi bóng trùng điệp đỉnh núi, rồi sông uốn lượn khuất mãi chân trời !

Sông Lam như dải lụa soi bóng vòng tít miền quê xứ Nghệ, xuôi về ôm Ngàn Hống xếp dãy, bày ngọn !

Non Hồng vờn mây, luồn thế gió vòng vèo muôn hướng mà có sông Lam dang rộng, thổi hồn sông núi !

 Sông nơi lạch Kèn, thanh mảnh, vắt nhẹ nhàng bên sườn núi làng mà bao đời gắn bó tay chèo, tay lưới vào ra...Sông nhỏ với làng, mà góp mình như cùng sông suối nơi các dãy núi Hồng làm nên mạch nguồn vun bao lũy tre, róc rách với vi vu sáo diều...

Trăm ngàn sông suối nhỏ mọi miền quê làm nên sông Cả, dòng Lam cho ra câu đối về ‘con sông’.

Thế sông, dáng núi khắp phương, tít chân trời mà trùng điệp với núi Hồng Lĩnh, làm mở về cho câu đối ‘quả núi’.

 Lòng ta, mang lòng cùng cho non nước đất Hồng Lam mà đặt câu đối nơi tảng đá to phía một bên Bạch Thạch, nơi đá núi Hồng Lĩnh, cầu mong trời đất ‘thanh bình, thịnh vượng’.

 Người năm châu bốn bể hoà mình cho ‘thế giới xanh’, cùng nhân loại mọi màu da đen vàng trắng đỏ, để chung tay, hướng mong với ‘thanh bình, thịnh vượng’ !

‘con sông’, tựa động vật, hình tượng với sóng ru, cuộn sóng, ‘sóng biển’ !

‘quả núi’, tựa thực vật, hình tượng với mây che, vờn mây, ‘mây trời’ !

câu thơ 1:  Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Con người cứ chăm chỉ, có say mê sáng tạo mà tự do ra với đời, tự hoà chung nhân loại, mà có mình với người năm châu bốn bể! cứ say mê lao động sáng tạo đi, lối sống sẽ luôn mong về bạn.

câu thơ 2:  Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.

Con người cứ kế thừa với thời đại, ‘chế tạo- làm ra’ là thành đạt giữa thế giới!

Vậy, con người làm nên, nhân loại làm nên nhờ:

‘chăm chỉ, sáng tạo’;

‘Kế thừa, chế tạo- làm ra’.

Cuộc sống ra sao hiện tại, bạn cũng cứ luôn chăm chỉ, tìm tới say mê có sáng tạo’ nhé !

(bình) Núi Hồng Lĩnh nhiều dãy, nhiều ngọn, trải ra ven biển xứ Nghệ thì có mạn vòng vo, có mạn trùng điệp mà men đất Hưng Nguyên, Đức Thọ, Can Lộc....dân bên ni ngó lên thì như lúc phình hình thang mà nối bậc, dân bên nớ trông về lại nối đỉnh chen nhau hàng lối...Chân núi nơi cuối của đất Nghi Xuân, Lộc Hà (Can Lộc xưa) thì chạm biển, tựa như xoè to mà đua nhau ra lên , nhấp nhô vờn mây, ùm oàng sóng biển tung bờ !

  Sông Lam thì uốn khúc, hợp dòng qua bao triền đồi, làng quê loanh quanh xứ Nghệ, tìm về biển cả, mở cửa bến Song Ngư vừa to, vừa bát ngát thế...Dòng lam vặn theo thế núi Lam Thành, cuộn dài vào lưng Ngàn Hống mà tỉa tót bãi màu bàu ao Đức Thọ, Hưng Nguyên !

Cô dì chú bác...chiều chiều hóng mát nơi lũy tre làng, triền đề ngóng về núi Hồng, chung vui thiếu nhi trại hè cùng thích dân ca hò vè ... thì chờ xem mình trổ tài đôi câu đối nhé, thơ thì đã xong nhưng để hóng cu tý hội trại hè khoe đều bước chân tập cho mấy chú choai thôn khỏi lóng ngóng tay cầy cấy đã rùi mình khoe theo !

Câu đối non nước Hồng Lam mà thêm yêu thiên nhiên quê nhà, để cô gì chú bác thêm hoà mình cùng mọi màu da đen vàng trắng đỏ của người năm châu, để chung tay trái đất này ‘thanh bình, thịnh vượng’ !

Trình bày 2:

   Mình (Lê Thanh Đức) làm thơ câu đối khi ngao du non nước hồng Lam, qua bao làng đây đó, hóng chuyện vui bao người, ngắm trời đất khắp miền quê! mà làm câu đối,hy vọng gửi gắm tâm hồn,  cốt cách xứ Nghệ bao người thấm  đậm trong câu thơ, toát lên non Hồng mây vờn, với sông Lam uốn lượn miền quê  ! 

Câu đối gủi gắm người dân toàn xứ Nghệ chung tay mong cùng Liên Hợp Quốc, cùng đây đó:

mà nhân loại mong ‘thanh bình, thịnh vượng’,  chung tay ‘trái đất xanh’ !

 mà nhân loại mong xã hội loài người ‘văn minh, tiến bộ’!

  Câu đối thể hiện: con người làm nên, nhân loại làm nên nhờ:

‘chăm chỉ, sáng tạo’;

‘Kế thừa, chế tạo- làm ra’.

Cuộc sống ra sao hiện tại, bạn cũng cứ luôn chăm chỉ, tìm tới say mê có sáng tạo’ nhé !

Thể hiện được động lực phấn đấu nhân tài cho năm châu bốn bể !

Liên Hợp Quốc thừa nhận nét đặc sắc của câu thơ văn đó !

Trình bày 3:

Câu đối: “Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”

Mình làm thợ những lúc ngao du đây đó non nước Hồng Lam ! Câu đối, tựa đề nơi đá chân núi Hồng Lĩnh, nhìn từ phía ngoài vào là phía bên phải đền Bạch Thạch, rồi mới tới đền Bạch Thạch, nơi tảng đá lớn, như trên núi Hồng Lĩnh ôm quanh chạy vòng mà có qua đền Bạch Thạch ! là thể hiện hồn sông núi, là thể hiện cốt cách cả con người xứ Nghệ, Nghệ Tĩnh, non nước Việt !

Câu đối:

“Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.” là thể hiện 'rộng lớn' sông núi của năm châu bốn bể, là mong thể hiện cốt cách con người xứ Nghệ, Nghệ Tĩnh, non nước Việt, là mong thể hiện người năm châu bốn bể với 'thanh bình thịnh vượng', là chung nhân loại, là 'chí khí lớn', câu đối này của mình (Lê Thanh Đức) làm đề tựa ở tảng đá lớn, phía một bên đền, không ở sân đền Bạch Thạch !

còn các câu đối phía sân đền Bạch Thạch thì là khác, là các câu đối do những người khác làm như thường có ở khắp các đền chùa, là ý nghĩa khác (khác với câu đối mình- Lê Thanh Đức làm đề tựa ở tảng đá bên núi); các câu đối người khác làm là chỉ thể hiện với con người sở tại, nơi quê hương, chỉ mới 'bó hẹp thể hiện nhỏ nơi quê, một miền quê' như bao ngôi đền chùa khác !

Người Cương Gián hay người Nghệ An, hay người Đà Nẵng, hay người Cần Thơ..v.v... muốn 'vươn mạnh' thì phải vươn mạnh theo khát vọng cả nhân loại, 'phấn đấu vượt bậc' theo đôi câu đối của non nước Hồng Lam, của núi Hồng sông Lam là theo “Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian" thì mới xứng nhân tài của thế giới ! bời thế, bạn mới xứng 'thời thế tạo anh hùng, gánh vác 'văn minh, tiến bộ' cho nhân loại' !

 Câu đối, (mình) tựa đề nơi chân núi Hồng Lĩnh, nơi nhìn từ phía ngoài vào là 'phía bên phải đền Bạch Thạch', rồi mới tới đền Bạch Thạch, nơi đề trên tảng đá to của chân núi, như trên núi Hồng Lĩnh ôm vòng mà quanh qua đền Bạch Thạch !

Câu đối “Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”, là cho hồn cốt núi Hồng sông Lam, cho tâm hồn trời đất con người xứ Nghệ !

Câu đối thể hiện yêu thiên nhiên non sông tươi đẹp xứ Nghệ, thể hiện người năm châu bốn bể cầu 'trái đất xanh, cho thanh bình, thịnh vượng' .

Cho nên: cùng người làng với đền Bạch Thạch, cùng sân đền như mọi làng quê, mọi miền quê thì chúng ta chung cầu lối sống 'thanh bình, thịnh vượng' tới mọi nhà; còn muốn phấn đấu cho cả nhân loại, cho trái đất xanh, là anh hùng, có chí khí...để thúc đẩy, xây dựng xã hội loài người sớm đạt 'văn minh, tiến bộ' thì các bạn phải ghé ngước xem câu đối nơi tảng đá phía một bên đền Bạch Thạch, câu đối nơi đá núi Hồng Lĩnh, nơi mang cả tâm hồn đất Hồng Lam, là câu đối thể hiện của Sông Lam núi Hồng “Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.'

  Mà, người làng Cương Gián, người  các họ trong làng và mọi người muốn cầu ‘thanh bình thịnh vượng’ trong  bó hẹp cuộc sống lao động, sản xuất, công  danh, thành đạt’ thì thường vào đền Bạch Thạch thể hiện lòng mình, tri ân lớp người làng khai khẩn trước đây !

Còn đôi câu đối ‘’Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá.

Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”,  thì bạn phải có khát vọng phấn đấu là nhân tài cho ‘năm châu bốn bể’, cùng người hào kiệt ở các nước phấn đấu cho nhân loại ‘văn minh,tiến bộ’ !  là chí lớn lắm, sức tài lớn lắm của người trên thế giới ! là những người như trên Thế Giới hiện nay đạt Nober, là Albert Einstein, là Sir Isaac Newton, là Nguyễn Du, là Phan Bội Châu, là là Ngô Bảo Châu, Victor Hugo…mới tỏ chí, thỏa chí….  là thể hiện cốt cách toàn cõi dân Nghệ cần phấn đấu, núi Hồng  sông Lam ! Chí lớn mong mấy ai bền gan, mà trổ sức gánh vác được ‘xã hội loài người’ !?  

Vậy mong người Nghi Xuân, Hà Tĩnh, người làng Cương Gián…ngươi xứ  Nghệ cho tựa đề đôi câu đối Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”,  là nơi tảng đá lớn chân núi Hồng Lĩnh, là chỉ ở phía một bên đền Bạch Thạch (nhìn ngoài vào là bên phải), là tảng đá mà gắn với núi Hồng Lĩnh.

 Tảng đá lớn với câu đối tựa đề (mình làm) là được cho gắn với núi Hồng sông Lam ! mà không gắn với các câu đối người khác đã làm, không gắn phía sân đền ! Người muôn phương tỏ chí, tỏ hoài bão thì xem tựa đề ‘chữ câu đối nơi tảng đá’  

Mong được chính quyền Ủy bạn nhân dân huyện Nghi Xuân cho nét chữ đôi câu đối Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”,  được bảo quản trên tảng đá lớn đó là được, cho thỏa chí ai muốn phấn đấu, cho người đây đó leo núi ngồi chơi tảng đá  ! Còn mọi nghi lễ bên đền Bạch Thạch thì theo tín ngưỡng dân gian như bao đền chùa ở mọi miền quê vây ! Tảng đá là giữ ‘xung quanh’ gắn chân núi Hồng với sông Lam, còn đền mọi phía do làng bảo tồn! Mong chính quyền chỉ coi tảng đá viết thơ là như gắn chân núi Hồng Lĩnh, là của những người yêu ‘văn chương’ vậy, tỏ chí vậy, là như núi Hồng vậy, còn lại xung quanh đền làng thì gắn với làng xã theo tĩn ngưỡng ! 

Mình trước có đối được câu đối ‘da trắng vỗ bì bạch’(mời xem bài), mà học theo Lý Bạch xưa được quyền uống rượu miễn phí, thì xin Chính phủ cho tảng đá nơi đó được tựa đề câu đối ’Sóng biển, con sông, lòng tạo hoá. Mây trời, quả núi, đỉnh nhân gian.”, được gắn chung chân núi Hồng Lĩnh nơi đó, mà đôi câu đối đó, tảng đá đó không phải gắn bên đền, không gắn tín ngưỡng đền, tức là tảng đá câu thơ là được coi như gắn vòng theo chân núi Hồng, mình cũng sẽ làm bài thơ Lam Thành 3 rất đặc sắc như đã dự định (như bài song Ngư 3).

Bài thơ chơi chữ hay nhất mọi thời đại:

ĐOÀN KẾT

Vì nghĩa gọi đời ơi đi chứ

Đừng khờ khoan để phụ thay ơi

Từ kém vần đầu hợp trí nghĩ

Đưa biết gỡ bí khởi sắc lên

Bình chú: chữ 'đời' 'ơi' đi còn 'đf';

chữ 'khoan' đừng 'kh' còn 'oan' phụ thay 'ơi' thành chữ 'đoàn';

từ 'kém' vần đầu 'k' đưa 'biết' gỡ 'bí' còn 'êt' vào khởi sắc lên thành chữ 'kết'

(các bạn học sinh PTTH thì 'đưa Việt tước vị khởi sắc lên' nhé. Bài thơ chơi chữ 'ĐOÀN KẾT'.

(Lê  Thanh Đức,3/9/2023)