Sáng nay (2/10), Khoa Địa chất, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức Hội thảo khoa học "Thảm họa Làng Nủ - Nguyên nhân và giải pháp phòng tránh". Các nhà khoa học đã đưa ra nhận định ban đầu về nguyên nhân gây ra thảm họa Làng Nủ.’’
Mời mọi người xem ở tít tiêu đề bài báo ‘’Các nhà khoa học nói gì về nguyên nhân dẫn đến thảm họa Làng Nủ?!
Mình (Lê Thanh Đức) thì bổ sung thêm một số chi tiết quan trọng là:
1/ Ta trước tới nay thường hay thấy sạt lở do dạng ‘chắn chân núi’ làm đường hay làm nhà, kèm theo lở do sói mòn.
Nhưng ở đây là hơi khác lạ, chưa hẳn là xói mòn loxoimon?
2/ Quan sát thấy thêm:
Giả sử, vùng lở ở đây như ‘cái máng lợn ăn hình thang’, để ngửa ‘cạnh lớn’ lên trên DC, ‘cạnh nhỏ’ ở dưới’ BA, mà AB như phần đất trượt.
độ cao lở là AA’ hay BB’, D hay C là 2 nơi cao bên 2 núi.
Lại có ABB’A’ như khối ‘thức ăn’ trong máng, tức đất đá trượt.
Vậy cả khối ABB’A’ trượt khác lở đất loxoimon !
Bởi nơi ABB’A’ là có trồng cây quế, rừng quế.
3/ Có thể, cả khối ABB’A’ sẽ như khối dạng đất mùn (do trồng cây, do phù sa trên núi các thứ mục trôi, do nước xuống gây bở...).
Khi nước ngấm xuống, cả khối mùn sẽ ngấm rất nặng nước, hàng ngàn tấn, sâu xuống nữa thì nền cứng không trôi, trôi vỏ ngoài (nôm na ‘như động đất đất 2 mảng lục địa trôi...’).
Nên ABB’A’ cứ thong thả tuồi, trước sức nặng hàng ngàn tấn (nước ngấm nặng dần, như bể nước 2 tấn).
4/ Vậy, khi mưa chưa chưa ‘đủ đô’ thì cứ lở nhẹ theo kiểu dạng loxoimon, nhưng cả khối ABB’A’ trong quá trình đó đã nặng thêm dần.
Chưa đủ đô mưa, thì ABB’A’ nặng mức nào đó rồi sẽ hửng nắng mà giảm nhẹ, ta chỉ có loxoimon , chỉ thiệt hại lở dạng lũ (kiểu lũ bất ngờ về suối miền ngược mùa mưa).
Vài chục năm, thậm chí hàng trăm năm...mới gặp lúc ‘đủ đô mưa’ cho cả khối lớn ABB’A’, kèm theo canh tác, ăn ở sinh hoạt cũng tạo mùn khối...thì sẽ tới lúc đủ nặng hàng ngàn tấn cho khối.
Hàng năm, mưa to ta chỉ có loxoimon vì tích chưa đủ, hình thang bé.
Có thể mưa tạnh sớm hơn, thì Làng Nủ chỉ có losoimon ?! như lũ ống !
5/ Điều kiện để tạo cả khối ABB’A’ là:
5.1/ tạo mùn.
mảng địa chất từng lớp dễ tách.5.2/ hình thang ngược đáy AB dài ngang, kéo dài các núi (dạng gom)...
5.3/ Nếu dốc, máng lợn nhỏ thì cứ dạng losoimon hay gặp hàng năm mà thôi.
6/ Mình cũng đồng tình ‘Khoa Địa chất’ chỉ ra là lở rồi gặp khoảng hẹp khoanghep, tích như cái đập rồi như vỡ đập ào xuống nhanh.
Nhưng, nếu không khoanghep thì khối ABB’A’ đủ độ nặng trượt rồi cũng sẽ chậm rãi tuột xuống mà thôi. Khác chăng, khi gặp hẹp sẽ tích rồi dội ào kiểu ‘vỡ đập’ không kịp trở tay.
7/ Vậy, ‘hẹp các thứ’ cũng dễ loxoimon hay gặp hàng năm, nhưng mà ít gặp tích ABB’A’ khi đủ lớn.
Không ‘trồng cây’ ta dễ bị losoimon hàng năm, khắp nơi.
Bởi, hàng năm ‘có răng’ sẽ lở trôi tuột ...Có lũ định kỳ dễ thấy, dễ tránh, dễ phòng, dễ trồng cây..’mà cũng mức quy mô nhỏ ! khó tích lớn cả vùng.
Nước trôi nhanh do độ dốc, do không tích khối mùn, thì địa chất răng ta chỉ trồng cây là ngăn xói lở phần nào, bởi không tạo được khối lớn ABB’A’.
Những nơi tạo khối ABB’A’ thì rất khó bị, nhưng bị rất khiếp.
8/ Vậy ‘địa chất’ cả nước là xem những nơi dễ có ABB’A’ để phòng.
Nơi losoimon thì chập hẹp mà người thưa, ta thấy hậu quả còn ít. Nơi ABB’A’ thuận lợi sinh hoạt hay ở đông, ít gặp bị mà chủ quan.
Có hiện tượng dạng khối dài rộng ABB’A’ thì phải:
8.1/ Tỉnh giúp quy hoạch dân cư, cách trồng răng...để đối phó kiểu tạo khối ABB’A’ tích máng lợn.
8.2/ Tạo mức ‘mương khô’ (tức mương khi nước tràn các khe). Tức tạo lối khi chảy khi nước tràn, có thể là các đường ngoằn nghèo tạo dân đi lên nương, vừa khi mưa to vài ngày nước xuôi chảy luôn.
8.4/ Tạo khối bê tông, cột bê tông những tọa độ, các tọa độ của khối nguy cơ tuột ABB’A’...
Xem cách quy hoạch răng mà sống được, chạy kịp, mưa to bao lâu thì răng.
9/ Hiện tượng trôi tuột khối mùn ABB’A’ là mấy ngày gần đây dân mạng quay YouTube cho thấy một số nơi, cả khối mùn cứ chậm rãi trôi trên đồi xuống như con trăn đó, ai xem cũng thấy.
(Lê Thanh Đức, 2/10/2024)