Սովորաբար բոլոր հասարակությունները սնվում են պատրանքներով: Մեր հասարակությունը ևս բացառություն չէ: Փորձենք ազատել հասարակությանը գոնե մեկ պատրանքից. այն որ հարուստները բարեգործի դեր են խաղում մեր կյանքում:

Հարստությունը հակադրվում է խելքին։ Կա՛մ խելքը, կա՛մ հարստությունը։ Խելացի մարդը արհամարհում է հարստությունը։ Բայց որտե՞ղից են ի հայտ գալիս հարուստները։

Ոչինչ անել չկարողացող մարդը տառապում է այն մարդկանց նկատմամբ նախանձից, ովքեր տարված են իրենց մասնագիտությամբ։ Ճարահատյալ նա հայտնվում է մասնագիտական և բարոյական հիերարխիայում (աստիճանակարգում) նրա կշիռը սահմանող գործունեական կոլեկտիվներից, կապերի ցանցից դուրս։

Ձգտելով փոխհատուցել իր մեկուսացվածությունը սոցիալական կապերի համակարգի նշանակության նվազեցմամբ՝ նա սկսում է փնտրել այն հաղթահարելու և ճնշելու ուղիները։

Անձնային և մասնագիտական տքնաջան կայացումից խուսափելու առավել հասանելի միջոցներից մեկը հանդիսանում է հարստացումը։ Դա այնքան էլ դժվար չէ, որքան թվում է։ Քանզի աշխատող մարդկանց ուշադրությունը կենտրոնացված է արտադրական գործընթացների մանրամասնությունների վրա, և նրանք չեն նկատում, որ ինչ-որ մեկը ծածուկ ինչ-որ բան է գողանում։

Երբ մարդը հասնում է հարստության որոշակի մակարդակի, նա սկսում է ավերել շրջապատող բոլոր սոցիալական կառույցները՝ դիտարկելով դրանք որպես պոտենցիալ վտանգ իր համար։ Դրանց մեջ նա տեսնում է իր՝ արագ և որպես կանոն անօրինական հարստացման նախատինքը։ Բայց որպես մտազուրկ մարդ, նա շատ պրիմիտիվ է գործում՝ ղեկավարվելով նախանձով և վրեժով իր չստացած հարգանքի համար։

Նրա մոտ երբեք չի կարող միտք ծագել օգտագործել գումարները տնտեսության կենդանացման կամ նույնիսկ առանձին գիտական հեռանկարային հետազոտությունների ու մշակումների ֆինանսավորման համար։ Չկա այդ գաղափարից ավելի հեռու մարդ, քան հարուստ մարդը։ Նրան ավելի շուտ մոտ է քաոսի ստեղծման մասին սևեռուն գաղափարը, քանզի նա այդպես ամենուրեք ոչնչացնում է իրեն ատելի սոցիալական կարգը, և մարդիկ ուժեղ կախվածության մեջ են ընկնում թեկուզ քիչ ռեսուրսների տիրապետող մարդուց։ Փողը աճում է արժեքի մեջ, իսկ մնացած ամեն ինչ էժանանում է, ինչն էլ բորբոքում է անխելք հարուստների՝ ձեռքբերման նկատմամբ կիրքը։ Քանզի այլևս ուրիշ ոչինչ անել նրանք չեն կարող։ Այստեղից առաջ է գալիս ցուցադրական սպառումը:

Միաժամանակ մեծանում է հարստության կորստի վախը։ Աճում է թիկնապահների թիվը, սկսվում է իշխանության հասնելու ուղիների փնտրտուքը՝ որպես հարստության պաշտպանության միջոցի, պետության ուժի օգտագործման ճանապարհով ճնշվում է հասարակական ցանկացած նախաձեռնություն՝ որպես կուտակված հարստության սպառնալիք։ Առաջանում է օլիգարխիան․ իշխանության ամենահիմար և նույնիսկ խենթ ձևը։

Հարուստների մասնակցությունը հասարակական զարգացման ֆինանսավորմանը միֆ է։ Դա միայն սեփական հարստության պահպանման և բազմապատկման ձև է։ Բայց քանի որ հիմա հարուստներն են իշխանության գլուխ կանգնած, նրանք կարող են ինչ սուտ ասես հորինել. ո՞վ կարող է նրանց հակառակաբանել։ Իսկ եթե շրջապատում հայտնվում են ինչ-որ տարօրինակ «ֆիգուրներ», որոնք օգտագործում են իրենց հարստությունը՝ ի բարօրություն հասարակությանը, ապա նրանց անմիջապես ոչնչացնում են։ Եվ ոչնչացնում են այն օլիգարխները, ովքեր վախենում են, որ ուժեղացող պետությունը կարող է սպառնալ իրենց հարստությանը:

Օրինակներն ավելի քան շատ են ապացուցելու համար մեր կողմից առաջադրված փաստը հարստության և խելքի հակադրության մասին։ Իրենք՝ հարուստներն էլ են ներքուստ դա զգում։ Թերևս սրանով է պայմանավորված նրանց՝ կապիկներին հատուկ շարժուձևը, այն է՝ պարանոցից կախել գիտական կոչումները և դիպլոմները: Հարուստների այս հիվանդությանը խարդախություն անող որոշ համալսարաններ վաղուց են ծանոթ։ Հենց այստեղից էլ բխում է նրանց՝ գիտությունը ոչնչացնելու ցանկությունը: Ամեն ինչ ու հիմնովին։ Այն շատ ուժեղ է հարվածում նրանց դատարկ փառամոլությանը։ Եվ նրանք սիստեմատիկորեն ոչնչացնում են կրթությունն ու գիտությունը՝ հասցնելով այն իրենց պրիմիտիվ մակարդակին, այն է՝ ընդունել աշխարհը միայն դրամա-ապրանքային ձևով։

Օլիգարխները անխելք են ևս մի պաճարով: Մորանալով ծնողների խորուրդները, որ պարտք վերցնելը ամոթ է, նրանք բանկերի ստրկության մեջ ընկան, որոնք էլ հանդիսանում են նրանց իսկական տերերը. Այս տերերը իրականում լիներով ավազակներ, նրանց արած հասարակության թալանի մեղքը գցեցին օլիգարխների վրա: Բայց վերջինները գոնե մի բանով օգտակար են հասարակությանը՛ ի տարբերությոըն բանկաին մակաբույցներին: և նրանք միասին ոչ մի դեպքում թույլ չեն տա որ բնակչությունը տիրապետի որևէ գիտելիքի որ է կլինի հանրահաշվի չորս կանոնից ավել:

Եվ փառք Աստծո, որ աշխարհն արդեն հասկացել է հարուստներից եկող վտանգը և սկսել է համակարգայնորեն, թեև շատ զգույշ, ոչնչացնել նրանց։ Հենց դա էլ համաշխարհային գլոբալ քաղաքականության առանցքային հարցն է այսօր։ Իսկ նրանց կարելի է ոչնչացնել միայն ազգային պետության ուժով, որի գլուխ կանգնած են ոչ թե հարուստները, այլ խելացիները։ Նրանց ոչնչացնում են ոչ թե հեղափոխությամբ, ինչին դրդում է մեր բանկերից «կրթություն» ստացաց համակարգը, այլ հարկերով և պրոգրեսիվ սանդղակով․ այնպես ինչպես Ֆրանսիայում և Գերմանիայում:

Եվ փառք Աստծո, որ աշխարհն արդեն հասկացել է հարուստներից եկող վտանգը և սկսել է համակարգայնորեն, թեև շատ զգույշ, ոչնչացնել նրանց։ Հենց դա էլ համաշխարհային գլոբալ քաղաքականության առանցքային հարցն է այսօր։ Իսկ նրանց կարելի է ոչնչացնել միայն ազգային պետության ուժով, որի գլուխ կանգնած են ոչ թե հարուստները, այլ խելացիները։ Նրանց ոչնչացնում են ոչ թե հեղափոխությամբ, ինչին որ մղում է մեր կրթական համակարգը, այլ հարկերով և պրոգրեսիվ սանդղակով․ այնպես ինչպես Ֆրանսիայում և Գերմանիայում:

Հարուստները պետք է համեստորեն վերադառնան իրենց՝ պատմականորեն պայմանավորված երրորդ դասին։

Այսպիսով, անցնելով փոխակերպումների/տրանսֆորմացիաների շրջապտույտի միջով, վերականգնվում է սոցիալական շերտերի ոսկյա համամասնությունը (ոսկե հատում)։

Է․ Ռ․ Գրիգորյան

Ռուսերենից թարգմանեց Ա.Պետրոսյանը