Dynamische energiecontracten, die constant de prijsschommelingen op de energiebeurzen volgen, slaan nog niet aan in Vlaanderen. Nochtans komen ze voordelig uit vergelijkingen, zeker als u de moeite neemt om uw verbruik te sturen.
Dynamische energiecontracten - die de prijsschommelingen op de markt op de voet volgen - zijn in onze regio nog altijd een uitzondering. De meeste consumenten kiezen nog altijd voor een vast of een variabel contract. In het eerste geval ligt het tarief voor langere tijd vast en in het tweede geval wordt het maandelijks of driemaandelijks aangepast.
Uit cijfers van de Vlaamse energieregulator VREG blijkt dat in het derde kwartaal van dit jaar slechts 0,2 procent van de gezinnen een dynamisch contract had. Een uiterst beperkte groep dus, zeker als u weet dat de meeste energieleveranciers in ons land intussen dynamische contracten in hun aanbod hebben. Maar als we naar de trends in andere Europese landen kijken, zou het dynamisch energiecontract ook hier terrein kunnen winnen.
‘Mensen zijn nog niet erg vertrouwd met dynamische contracten en onbekend is onbemind’, zegt VREG-woordvoerster Barbara Janssens over de beperkte belangstelling. ‘Zulke contracten zijn natuurlijk iets complexer. De drempel ligt iets hoger. We zien ook hoeveel consumenten vandaag nog altijd geïnteresseerd zijn in een vast contract. Dat bevestigt dat heel wat mensen niet al te veel bezig willen zijn met het opvolgen van hun energiecontract.’
'5 procent van de Nederlanders heeft een dynamisch contract, terwijl dat twee jaar geleden ook nog maar 0,2 procent was. En als we naar Scandinavië kijken: daar zaten ze vier jaar geleden ook op 5 procent, maar vandaag is dat al 80 procent', zegt Thomas Hulshof, oprichter en commercieel directeur van de start-up Frank Energie.
Hulshof biedt in Nederland met zijn bedrijf sinds 2021 louter dynamische elektriciteitscontracten aan. Een goed jaar geleden kwam Frank Energie ook naar de Belgische of, beter gezegd, de Vlaamse markt. ‘Zonder digitale meter kunnen we geen dynamisch contract aanbieden’, verduidelijkt Hulshof. In Wallonië en Brussel heeft nog bijna niemand zo'n meter. Vandaar dat we alleen actief zijn in Vlaanderen.’
De vraag is of een dynamisch energiecontract ook iets voor u kan zijn. We helpen u een conclusie te trekken aan de hand van een aantal vragen en antwoorden.
Hoe werken dynamische contracten?
Voor een dynamisch contract wordt de prijs van de energie per uur vastgelegd op basis van de prijzen op de energiebeurzen waarop de leveranciers energie aankopen voor de volgende dag. De elektriciteit die u in een bepaald uur verbruikt, wordt afgerekend tegen de prijs die dat uur geldt.
De uurprijzen zijn een dag op voorhand bekend. Normaal stellen de leveranciers die ter beschikking via hun website en app. Als u een dynamisch contract afsluit, schakelt uw leverancier u over naar meetregime 3, wat wil zeggen dat uw gegevens op kwartierbasis worden uitgelezen uit uw meter.
Met een dynamisch contract kunt u uw elektriciteitsverbruik zo veel mogelijk laten samenvallen met de momenten waarop de prijzen het laagst zijn. Zo kunt u de energiekosten op uw factuur verlagen.
Hoe kan ik zoveel mogelijk inspelen op de laagste prijzen?
Consumenten met een dynamisch contract doen er goed aan bewuster om te gaan met hun elektriciteitscontract. Het minimale scenario is dat u er vrij rudimentair over waakt dat het grootste deel van uw verbruik buiten de periodes met de hoogste prijzen valt.
Maar met de doorsnee huishoudelijk apparaten zult u uiteindelijk niet het grote verschil maken. Het echte voordeel komt pas aan de oppervlakte als u enkele energieslurpers hebt, zoals een warmtepomp en een elektrische auto.
In dat laatste geval doet u er zeker goed aan uw verbruik te sturen. Daarvoor bestaan er toepassingen waarmee u bijvoorbeeld uw wagen ‘slim’ kunt opladen. De oplaadbeurten gebeuren dan automatisch op de goedkoopste momenten van de dag.
'Maar het is absoluut geen must de prijzen en uw verbruik constant in het oog te houden', zegt Hulshof over de inspanningen die men moet leveren om voordeel te halen uit een dynamisch contract. ‘Ik heb ook een dynamisch contract en al na de eerste dag heb ik eigenlijk niet meer gekeken naar die uurprijzen. Want zelfs zonder er aandacht aan te besteden, komt u al voordeliger uit. Dat komt omdat we met dynamische contracten geen risicopremies hoeven aan te rekenen. Aanbieders van vaste contracten doen dat wel om zich in te dekken tegen prijsschommelingen.’
Een berekening van de VREG lijkt Hulshof gelijk te geven. De VREG analyseerde eind 2023 de werkelijke kostprijs van de verschillende elektriciteitscontracten die huishoudelijke afnemers kunnen afsluiten. De dynamische contracten waren gemiddeld het goedkoopst en de vaste contracten het duurst.
In 2023 bedroeg de energiefactuur van een doorsneegezin met een verbruik van 3.500 kilowattuur (kWh) per jaar 1.577,42 euro voor gezinnen met een vast contract, 1.169,17 euro voor wie een variabel contract heeft en 1.095,37 euro voor consumenten met een dynamisch contract. Daarin is de btw van 6 procent meegeteld.
De VREG ging bij de berekeningen uit van een standaard verbruiksprofiel, ook voor de dynamische contracten. ‘Dat betekent dat iemand die zijn dynamisch contract goed gebruikt, nog voordeliger was uitgekomen’, zegt Barbara Janssens van de VREG.
Opvallend is wel dat de prijsvergelijking V-test van de VREG geen dynamische contracten bij de resultaten toont aan wie zijn exact verbruik niet ingeeft, maar gebruikmaakt van de standaardprofielen om energiecontracten gesuggereerd te krijgen.
‘We hebben ervoor gekozen dynamische contracten niet te tonen aan wie zijn verbruik niet ingeeft vanuit het idee dat dat vermoedelijk mensen zijn die helemaal niet bezig zijn met hun energieverbruik en dat een dynamisch contract dan wel een brug te ver zal zijn’, aldus Janssens. ‘We willen bovendien vermijden dat mensen per ongeluk kiezen voor een dynamisch contract en dan slechter af zijn omdat hun profiel daar niet bij past. Hoewel we dat natuurlijk nooit helemaal kunnen uitsluiten, ook niet voor wie zijn verbruik wel ingeeft.’
Hoe komt het dat energietarieven soms onder nul duiken?
Op het elektriciteitsnet is altijd een evenwicht tussen de vraag en het aanbod nodig. Als dat op een bepaald moment niet het geval is, dan kan dat tot storingen en zelfs een black-out leiden.
Dat evenwicht is de jongste jaren verstoord geraakt omdat fossiele brandstoffen almaar meer verbannen worden. Er werden extra windmolens en zonnepanelen geplaatst en dat heeft een onmiskenbaar effect. Het valt moeilijk te voorspellen wanneer er wind en zon zal zijn, waardoor de productie van elektriciteit sterk kan fluctueren.
De prijs kan helpen om het net in balans te houden. Is er te veel vraag, dan moet een hoge prijs werken als rem. Is er een overaanbod, dan gaat de prijs lager om tot een hoger verbruik aan te zetten. Soms kan het zelfs gebeuren dat de elektriciteitsprijzen daardoor onder nul duiken.
Het aantal uren dat de elektriciteitsprijzen onder nul duiken neemt toe. Op de Belgische stroombeurs Epex waren dat er vorig jaar 222. Halfweg dit jaar liep het aantal al op tot 262.
Grote verbruikers zijn al langer betrokken in het evenwichtsspel om het elektriciteitsnet in toom te houden. Via dynamische contracten kunnen ook particulieren helpen het stroomverbruik beter te spreiden, omdat de prijzen lager zijn op typische dalmomenten, wanneer veel elektriciteit beschikbaar is.
Kan het gebeuren dat ik geld krijg om elektriciteit te verbruiken?
Om op die vraag te antwoorden moeten we de verschillende componenten van de elektriciteitsprijs uit elkaar halen. Die bestaat uit de prijs die u voor de elektriciteit op zich betaalt, maar daar daarbij komt ook nog een aanrekening van distributiekosten, heffingen en btw.
Als de prijs van de elektriciteit op de groothandelsmarkt onder nul gaat, betekent dat nog niet dat u niets betaalt. U blijft bedragen verschuldigd voor de distributie, heffingen en de btw. Bij een prijs van 0 euro zult u bijvoorbeeld toch nog altijd zo’n 15 cent per kWh betalen.
‘Maar ik moet vaststellen dat er in Nederland toch al tien dagen geweest zijn waarop de prijzen zo negatief waren dat de prijs effectief onder nul dook, zelfs met de energiebelastingen in rekening gebracht', zegt Hulshof. ‘U kunt dan dus geld verdienen door stroom te verbruiken. Heel raar, maar het kan.’
Valt een dynamisch contract aan te raden in combinatie met zonnepanelen?
Bij een dynamisch contract fluctueert niet alleen de afnameprijs van uur tot uur. Ook de prijs voor de overtollige stroom die van uw zonnepanelen naar het net gaat, verandert elk uur. Als de zon veel schijnt, kan de injectieprijs door het overaanbod zelfs onder nul gaan. Op zulke momenten betaalt u om elektriciteit van uw zonnepanelen op het net te zetten.
Maar voor zulke situaties bestaat volgens Hulshof een oplossing. ‘We kunnen de zonnepanelen afschakelen op het moment dat de prijs extreem negatief wordt. We hebben daarvoor een integratie met verschillende grote merken van zonnepanelen. Als de klant daarvoor toestemming geeft, kunnen we vanop afstand met de omvormers van de zonnepanelen 'praten'. Het is dan aan de klant om te zeggen vanaf welk prijsniveau we moeten ingrijpen.'
Hulshof vindt het echter een beter idee om elektriciteit van zonnepanelen bij negatieve prijzen in een thuisbatterij op te slaan. Die batterij kunt u overigens ook gebruiken om elektriciteit van het net in op te slaan als de prijzen laag zijn.
Kunt u een dynamisch contract afsluiten alleen voor uw wagen of uw warmtepomp?
Een elektrische auto of een warmtepomp en een dynamisch contract vormen eigenlijk een perfecte combinatie. Een wagen laadt u immers meestal op tijdens de daluren en ook uw warmtepomp kunt u laten draaien op momenten dat de elektriciteit het goedkoopst is. Maar van die lage prijzen kunt u alleen maar profiteren als u over een dynamisch contract beschikt.
Goed nieuws is dat de Vlaamse regering overweegt andere leveranciersmodellen mogelijk te maken. Tot nu toe is er slechts één elektriciteitsleverancier per woning mogelijk, maar daar kan dus verandering in komen.
Sommige verbruikers kunnen voordeel hebben bij een combinatie van contracten, is de redenering van de regering. Zo kan er bijvoorbeeld een apart contract worden afgesloten voor een laadpaal, een warmtepomp of boiler. Dat zijn toestellen die grote hoeveelheden elektriciteit verbruiken en typisch in aanmerking komen voor een dynamisch contract. Voor alle andere toestellen kan dan een klassieker contract worden afgesloten bij dezelfde of een andere leverancier.
In Nederland bestaat zo'n supply split al jaren. In ons land kunnen heel grote industriële bedrijven er al gebruik van maken. Wanneer Vlaamse gezinnen en kmo's ook meerdere elektriciteitscontracten tegelijk kunnen afsluiten, is nog niet duidelijk.
BRON:
https://www.tijd.be/netto/analyse/energie/Temper-uw-factuur-met-een-dynamisch-energiecontract/10571852
Gezinnen met een dynamisch contract voor elektriciteit blijven een zeldzaamheid. Dat blijkt uit cijfers van de Vlaamse energieregulator VREG.
Bij een dynamisch contract wordt de prijs per uur bepaald op basis van de prijzen op de energiebeurzen. Zo’n contract vergt wel dat consumenten hun verbruik afstemmen op die prijzen. Eerder waarschuwde de federale energieregulator CREG al dat daarom zo’n contracten niet voor iedereen interessant zijn.
Een grote doorbraak zit er voorlopig niet in. Uit cijfers van de VREG blijkt dat in het derde kwartaal 0,2 procent van de gezinnen een dynamisch contract had. Dat is evenveel als in het tweede kwartaal.
In dat derde kwartaal had 77 procent van de gezinnen een variabel contract voor elektriciteit, en 22,8 procent een vast. Voor aardgas zijn de cijfers gelijkaardig.
BRON:
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20240921_93988440
Is overstappen van een variabel naar een vast energiecontract een goed idee?
Mondjesmaat sluiten gezinnen weer een vast contract af om de lagere energieprijzen van het moment vast te klikken. Is het ook voor u tijd om variabel voor vast in te ruilen? Of is die move te duur om u te wapenen tegen prijsstijgingen?
In het tweede kwartaal van dit jaar had volgens de statistieken van de Vlaamse energieregulator VREG 78 procent van de gezinnen een variabel elektriciteitscontract. Ruim een vijfde van de huishoudens heeft dus een vast contract.
Die verhouding is in het verleden lang omgekeerd geweest. Tussen pakweg 2015 en 2021 had amper een kwart van de consumenten een variabel contract. Maar de energiecrisis die volgde op het uitbreken van de oorlog in Oekraïne begin 2022 leidde ertoe dat energieleveranciers geen vaste contracten meer aanboden uit vrees dat ze met die contracten in hun eigen vel zouden snijden als de prijzen verder bleven stijgen. Dat komt omdat consumenten bij dalende prijzen maandelijks zonder kosten een vast contract kunnen opzeggen. Gezinnen met een vast contract dat in die periode afliep, hadden geen andere keuze dan over te stappen naar een variabel contract.
Tussen 2015 en 2021 had zo'n 40 procent van de gezinnen een variabel contract terwijl 60 procent een vast contract had. Nadien is dat drastisch gekeerd: vandaag heeft 82 procent een variabel contract, de rest betaalt een vaste prijs.
De stroomprijzen op de internationale markten zijn intussen opnieuw flink gezakt, al liggen ze nog ruim dubbel zo hoog vergeleken met de prijzen van voor 2022. De prijsdaling heeft de energieleveranciers ertoe aangezet opnieuw vaste contracten aan te bieden. Consumenten maken daar mondjesmaat gebruik van. Sinds het vierde kwartaal van 2023 is het aandeel van de vaste elektriciteitscontracten met 4 procentpunten gestegen tot 22 procent. Voor gas ging het in die periode om een stijging met 5 procentpunten tot 22 procent. Bij de keuze voor een vast of variabel contract moet u met verschillende dingen rekening houden.
Wat is het verschil tussen een vast en een variabel contract?
Met een vast contract ligt de prijs die u voor elektriciteit of gas betaalt voor een langere periode vast. De meeste vaste contracten hebben een looptijd van een jaar. Voordien waren er ook contracten voor langere periodes, maar leveranciers willen vandaag vermijden dat ze aan een contract van pakweg drie jaar vasthangen en dat de prijzen intussen de hoogte in schieten.
Met variabele contracten fluctueert de prijs mee met de noteringen op de beurzen waar de leveranciers hun gas en stroom aankopen. Ook variabele contracten hebben overwegend een looptijd van een jaar. De formule die gebruikt wordt om de variabele prijs te berekenen ligt vast voor de duur van het contract.
De aanpassing of indexering gebeurt op contractueel vastgelegde tijdstippen. Er worden contracten met maandelijks en driemaandelijkse indexering aangeboden. Voor de klant maken die twee methodes wel een verschil.
Als u een contract hebt met maandelijkse indexering, dan bent u bij een daling van de marktprijs beter af dan met een contract met driemaandelijkse indexering. Een maandelijks aanpasbaar contract laat u sneller van prijsdalingen profiteren. Maar bij prijsstijgingen is een contract met driemaandelijkse indexering dan weer een voordeliger, aangezien het lagere tarief langer behouden blijft.
Naast contracten van bepaalde duur bestaan ook contracten van onbepaalde duur. Om foute interpretaties te vermijden moet u weten dat onbepaalde duur niet betekent dat een contract oneindig lang tegen dezelfde voorwaarden blijft lopen. De leverancier kan bij een contract van onbepaalde duur te allen tijde de vaste prijs of de formule voor de prijsindexering aanpassen. Maar de leverancier moet het contract dan wel twee maanden op voorhand opzeggen, zodat de verbruiker de tijd heeft om te beslissen of hij op het nieuwe contractvoorstel ingaat.
Hoe groot is het prijsverschil tussen vaste en variabele contracten?
Door de band genomen zijn de tarieven voor variabele contracten altijd goedkoper dan die voor vaste contracten. Dat is logisch omdat bij vaste contracten de leveranciers het risico lopen dat ze hun elektriciteit moeten aankopen tegen een hogere prijs dan het tarief dat met de klant is afgesproken. Met een vast contract nemen ze een financierings- en een indekkingsrisico, wat de prijs opdrijft.
Maar kijk niet alleen naar het energietarief. In sommige gevallen ligt de vaste vergoeding die u jaarlijks betaalt een stuk hoger voor een vast contract dan voor een variabel contract. Bij TotalEnergies bedraagt die vergoeding voor een variabel elektriciteitscontract 90 euro en voor een vast contract 160 euro. Voor gas spreken we over 25 euro en 160 euro.
Het verschil op de factuur tussen een vast en een variabel contract kan voor een doorsneeverbruik van 3.400 kilowattuur (kWh) voor elektriciteit en 17.000 kWh voor gas op jaarbasis oplopen tot honderden euro’s. Luc Demeyere, de co-CEO van de energiemakelaar Enbro en van Gaele, een platform dat energiecontracten scant en klanten na hun fiat de switch naar een goedkopere leverancier laat maken, stelt vast dat vaste contracten almaar minder interessant worden. 'In januari bedroeg het prijsverschil 30 procent’, zegt Demeyere. ‘Tegen de huidige prijzen kunnen vaste contracten tot 33 procent duurder zijn dan variabele.’
De kloof tussen variabele en vaste contracten is de voorbije maanden alleen maar toegenomen. Als we de vaste prijzen van vandaag vergelijken met de gemiddelde variabele prijs over 2023 dan zien we dat het verschil beperkt is tot 10 procent. ‘De energienoteringen voor de komende jaren (in het jargon: de futures) vormen de basis voor de prijs van vaste contracten. Die noteringen zijn gedaald en relatief gestabiliseerd, maar de spotprijzen - de basis voor variabele contracten - zijn nog een pak meer gedaald en stabiliseren ook op dat lagere niveau’, zegt Demeyere.
Wat is dan de beste keuze?
Kiezen voor het ene of het andere contract blijft tot op zekere hoogte een gok. Als u denkt dat de prijzen geleidelijk verder zullen dalen, dan kiest u voor een variabel contract. Als u ervan uitgaat dat de huidige prijs niet veel verder zal dalen, dan klikt u mogelijk graag die prijs vast in een vast contract. U weet bij voorbaat dat u een hogere prijs voor uw energie zal betalen met een vast contract. Maar u kunt die meerprijs zien als een soort verzekeringspremie tegen stijgende energieprijzen.
Demeyere vindt dat nu overstappen naar een vast contract vooral een te dure gok is. ‘Het heeft geen enkele zin om zo’n hoge risicopremie te betalen. De variabele prijzen moeten al met meer dan 30 procent stijgen om met een variabel contract nadelig uit te komen. Die kans is onwaarschijnlijk. De crisis die volgde op de Russische inval in Oekraïne is intussen verwerkt op de gasmarkt en de heropstart van de Franse kerncentrales biedt voldoende stabiliteit voor de prijsnoteringen voor de komende jaren op de elektriciteitsmarkt.'
Demeyere stelt ook vast dat het groeiende aanbod van hernieuwbare energiebronnen vaak leidt tot een overaanbod én dus negatieve prijzen op de markt. ‘Het is dus zeer aannemelijk dat het prijsvoordeel voor variabele contracten in de toekomst nog zal stijgen.’
Maar eigenlijk kunt u rustig de kat uit de boom kijken. Een elektriciteitscontract opzeggen en het vervangen door een ander kan te allen tijde. U moet alleen een wettelijke opzegtermijn van drie weken voor elektriciteit en vier weken voor gas respecteren alvorens het nieuwe contract van start kan gaan.
Demeyere is van mening dat we af moeten van de gewoonte om op basis van prijsvergelijking af en toe van leverancier te wisselen. 80 procent van de consumenten verandert overigens nooit van contract. ‘De markt wordt met de toegenomen flexibiliteit complexer’, zegt Demeyere. ‘De huidige focus op sporadische en vaak toevallige leverancierswissels moet verschuiven naar de permanente opvolging van onderhandelde tariefformules.’
Het ligt voor de hand dat hij zijn eigen - voor de consument overigens gratis - platform Gaele daarvoor een goed instrument vindt. ‘De geïnformeerde klant kan die opvolging zelf doen, de anderen kunnen terecht op een platform zoals Gaele.be.’
BRON: Tijd.be
Om uw elektriciteitsverbruik onder controle te houden, bestaan er geavanceerde energiemanagementsystemen. Maar ook door simpele gewoontes aan te leren, kunt u al een belangrijke stap zetten.
DIRK SELLESLAGH 20 juni 2024 18:00
Een gemiddeld gezin verbruikt zo’n 3.400 kilowattuur per jaar. Met een elektrische wagen en een warmtepomp komt daar voor elk nog eens zo'n 3.000 kilowattuur bij. Dat betekent dus bijna een verdrievoudiging van de elektriciteitsfactuur. Daar staat tegenover dat uw benzine- en gasfactuur verdwijnen.
Om minder elektriciteit van het net af te nemen, is het bijna vanzelfsprekend om zonnepanelen te installeren. Maar daar stopt het niet. Het is belangrijk om de opgewekte elektriciteit zoveel mogelijk onmiddellijk te verbruiken. Dit levert meteen een besparing op omdat u meer betaalt voor de elektriciteit die u afneemt dan u krijgt voor de overtollige elektriciteit van uw zonnepanelen die u in het net injecteert.
De elektriciteit die u toch nog van het net moet halen, wordt het best niet gelijktijdig door verschillende energie-intensieve apparaten verbruikt. Door het verbruik van deze apparaten te spreiden, kunt u hoge verbruikspieken vermijden. Dat is belangrijk om het capaciteitstarief te temperen, dat de vergoeding voor het gebruik van het net vormt - ongeveer 14 procent van uw elektriciteitsfactuur - en berekend wordt op basis van het gemiddelde van de twaalf hoogste maandpieken.
Er zijn verschillende manieren om uw elektriciteitsverbruik in de hand te houden.
Kweek simpele routines aan
Volgens Koen Vanthournout, onderzoeker bij EnergyVille/VITO, moet daarvoor niet meteen aan gesofisticeerde energiemanagementsystemen worden gedacht. ‘Het simpelste is enkele vaste gewoontes aan te kweken. En dan bedoel ik echte routines waarover u niet moet nadenken. Zoals nooit uw vaatwasser, droogkast en wasmachine samen laten draaien, en ook nog eens op een inductievuur koken. Als u overdag niet thuis bent, kunt u een simpele timer gebruiken om die toestellen te laten werken als de zonnepanelen elektriciteit produceren.’
Werkt u vaak thuis, dan is uw auto overdag opladen met elektriciteit van uw zonnepanelen al een besparende maatregel. Als overdag opladen geen optie is of als u geen zonnepanelen heeft, dan is opladen tegen nachttarief een andere mogelijkheid. Elektrische wagens kunnen vaak geprogrammeerd worden om pas vanaf een bepaald tijdstip op te laden.
Dat zal weliswaar geen spectaculaire besparingen opleveren, omdat dag- en nachttarief niet meer zo sterk verschillen, maar het voorkomt wel dat de auto oplaadt op hetzelfde moment als andere apparaten die ook netstroom gebruiken, wat piekverbruik kan veroorzaken. Om te zorgen dat uw warmtepomp niet tegelijkertijd met het opladen van de auto draait, kunt u een timer instellen zodat de warmtepomp alleen overdag aanslaat. 'Investeren in een warmtepomp met zo'n timerfunctionaliteit is zeker de extra kosten waard', aldus Vanthournout.
Volg uw verbruik op de voet met een monitoringsysteem
Als u al een digitale meter hebt, kunt u gedetailleerd uw verbruik en de productie van uw zonnepanelen opvolgen. De digitale meter stuurt automatisch één keer per dag informatie over uw verbruik en opwekking naar de netbeheerder Fluvius. Deze gegevens worden vervolgens gebruikt voor uw facturatie door uw energieleverancier. U kunt deze gegevens zelf ook bekijken via uw klantenzone op de website van Fluvius. Verschillende energieleveranciers en dienstverleners bieden apps aan die gebruikmaken van de gegevens van Fluvius om uw verbruik te analyseren.
‘Het nadeel is dat u de verbruiksgegevens ten vroegste ’s anderdaags kunt zien’, zegt Bart Vannoppen, technologisch adviseur bij Volta, het innovatiecentrum voor de elektrotechnische sector. ‘Bovendien krijgt u alleen gemiddelden per kwartier te zien, waardoor u niet meteen het effect kunt zien wanneer bijvoorbeeld een oven wordt aangezet of een kookplaat al aan staat.’
Er zijn op de markt toepassingen beschikbaar - hardware gekoppeld aan een app - die kunnen worden aangesloten op de gebruikerspoort P1 van de digitale meter. Deze systemen monitoren verbruiksgegevens tot op de seconde nauwkeurig. Dit biedt een veel gedetailleerder inzicht in uw verbruik en maakt het mogelijk om verfijndere keuzes te maken.
In sommige gevallen, vooral als u aparte meters installeert, kunnen deze systemen gedetailleerde informatie verstrekken tot op het niveau van individuele apparaten. Hiermee kunt u ook vaak nauwkeurige gegevens krijgen over de hoeveelheid zonnestroom die op elk moment van de dag wordt gegenereerd.
Soms moet u op basis van de data zelf conclusies trekken over het aanpassen van uw verbruik, maar bepaalde systemen doen suggesties om uw consumptie aan te passen en signaleren ook grote verbruikspieken of abnormaal energieverbruik.
Met een systeem dat alleen uw consumptie in kaart brengt en geen automatische bijsturing doet, moet u zelf beslissingen nemen. Dat betekent dat u heel actief bezig moet zijn met uw energieverbruik. De vraag is of en hoelang mensen de inspanning willen doen om zich geregeld over statistieken te buigen.
Vannoppen van Volta ziet er de zin van in. ‘Met een goedkoop monitoringsysteem maakt u uw verbruik in detail zichtbaar. Dat is absoluut waardevol. Op basis van die informatie zien de mensen meteen wanneer de hoge verbruiksperiodes zijn. Met dat inzicht kan het energieverbruik meteen worden aangepast. Het zijn trouwens heel simpele systemen die zelf kunnen worden geïnstalleerd en die niet duur zijn.’
Nog volgens Vannoppen is een eenvoudig monitoringsysteem een zinnige eerste stap. ‘U kunt er meteen mee aan de slag en op basis van uw vaststellingen kunt u dan doelgericht op zoek gaan naar een energiemanagementsysteem dat bij uw verbruik past.’
Installeer een slimme laadpaal
Het actief beheren van uw huishoudelijke apparaten zal niet leiden tot grote besparingen. 'Als we ervan uitgaan dat dagelijks een vaatwascyclus draait met een verbruik van 1 kWh per cyclus, waarbij de helft wordt gedekt door zonnepanelen, zou dat op jaarbasis een besparing van ongeveer 50 euro kunnen opleveren', zegt Vanthournout.
Veel grotere besparingen zijn mogelijk door een slimme laadpaal voor uw elektrische wagen te installeren. Door middel van ‘load balancing’ kunt u het oplaadvermogen van het voertuig beperken, waardoor u pieken vermijdt. ‘In een scenario waarin 30 procent van de elektriciteit van zonnepanelen komt, kan dat op basis van 20.000 kilometer per jaar een besparing van 360 euro per jaar opleveren’, zegt Vanthournout.
‘Sommige systemen hebben ook een ecomodus om echt groen te laden’, zegt Vannoppen. ‘Die kunnen de wagen laden met de overtollige stroom van de zonnepanelen die anders in het net zou worden geïnjecteerd. Zo kan de besparing nog verder oplopen.’
Automatiseer uw energiemanagement
Het verstandig spreiden van het gebruik van huishoudtoestellen, laadpaal en warmtepomp vormt een basisvorm van energiemanagement. Maar u mist daardoor enkele mogelijkheden om extra te kunnen besparen. Wilt u een stap verder gaan, dan kunt u zich een energiemanagementsysteem aanschaffen. Het aanbod van die systemen is groot en de mogelijkheden zijn heel divers. Op de merkonafhankelijke website maakjemeterslim.be kunt u meer dan 60 systemen vergelijken en vindt u veel nuttige randinformatie over energiebeheer.
De kern van de zaak is dat ze uw energieverbruik op basis van bepaalde parameters aansturen. Soms gaat het om het aan- en uitschakelen van grote energieverbruikers op basis van het onderscheid tussen dag- en nachttarief. Met complexere systemen kunnen maximale vermogenspieken worden ingesteld of laadpalen worden aangestuurd op basis van de hoeveelheid zonnestroom die wordt geproduceerd.
Als u uw elektrische wagen overdag oplaadt, zit u goed als de zon veel schijnt en de zonnepanelen volop elektriciteit leveren. Maar als er wolken voor de zon komen, bestaat de kans dat de wagen elektriciteit van het net moet halen. Dat kunt u vermijden door met een energiemanagementsysteem te garanderen dat het opladen dynamisch wordt aangepast aan de hoeveelheid groene stroom, en wordt onderbroken zodra de netstroom wordt aangesproken.
Een warmtepomp op dezelfde manier aansturen is ook mogelijk, maar het is essentieel om de handleiding goed door te nemen. 'Warmtepompen zijn ontworpen om vaak en kort na elkaar uitgeschakeld te worden, maar het is belangrijk om te voldoen aan de minimale draaitijd die door de fabrikant is voorgeschreven', zegt Vannoppen.
Installeer wifistopcontacten
Ook huishoudtoestellen kunnen via een energiemanagementsysteem slim worden afgestemd op de elektriciteitsproductie van de zonnepanelen. Dit gebeurt vaak met behulp van wifistopcontacten, die in bestaande stopcontacten worden geplaatst. Als de zonnepanelen niet voldoende elektriciteit produceren, wordt het stopcontact uitgeschakeld en weer ingeschakeld zodra er opnieuw zonlicht beschikbaar is.
Op dat systeem zit volgens Vannoppen een belangrijke beperking. ‘Het is alleen mogelijk als het toestel kan omgaan met stroomonderbrekingen. Niet alle vaatwas- en wasmachines zetten hun programma voort als de stroom werd uitgeschakeld. Het is belangrijk dat de cyclus wordt afgewerkt.'
‘Van die wifistopcontacten ben ik absoluut geen voorstander’, zegt Vanthournout. ‘We hebben er de mogelijkheden van besproken met ingenieurs van een witgoedproducent, met de vraag of die toestellen zo mogen worden gebruikt met behoud van garantie. Die toestellen kunnen effectief worden uitgezet en later weer aangezet, maar alleen in geval van nood. Als dat geregeld gebeurt en er blijft bijvoorbeeld wasproduct lange tijd in de leidingen staan, kan dat een negatieve invloed hebben op de levensduur van de machine.’
Check of een dynamisch contract iets voor u is
Sinds kort bieden enkele energieleveranciers dynamische elektriciteitscontracten aan. Hebt u een vast of een variabel contract, dan betaalt u gedurende de hele dag hetzelfde gemiddelde elektriciteitstarief. Met dynamische contracten ligt dat anders. Die volgen constant de prijsontwikkelingen op de energiebeurzen. Dat betekent dat u voor uw verbruik geen gemiddelde prijzen betaalt, maar de werkelijke tarieven per uur. Verschillende aanbieders van dynamische tarieven bieden systemen aan die automatisch de laagste tarieven selecteren om uw elektrische wagen op te laden.
‘Die dynamische tarieven bestaan nog niet lang genoeg om nu al te kunnen zeggen hoe groot het eventuele voordeel is’, zegt Vanthournout. ‘En vergeet vooral ook niet dat het risicovol blijft. De prijzen kunnen heel laag gaan, maar ook heel hoog. De prijzen zijn bijvoorbeeld hoog in de avond op het moment dat de meeste mensen koken.’
Met een dynamisch tarief moet u elektriciteit verbruiken wanneer andere mensen dat niet doen. ‘Dat heeft een grote impact op het comfort’, zegt Vanthournout. ‘Tenzij u een zeer grote batterij hebt die dynamische tarieven ondersteunt. Maar of u met dynamische tarieven zo'n batterij terugverdiend krijgt, is zeer onzeker.’
Vannoppen wil het risico van dynamische tarieven niet overschatten. ‘Als de energieprijzen op lange termijn hoog blijven, zult u ook met een variabel contract dat maandelijks varieert meer betalen. Dat geldt niet alleen voor dynamische tarieven. Het wordt alleen riskant als u uw verbruikers niet kunt aansturen. Maar als u grote verbruikers, zoals een warmtepomp en een elektrisch voertuig, op de goedkoopste momenten kunt aansturen, zal dat voordeliger zijn dan bij een vast tarief. Het normale huishoudelijk verbruik is dan minder belangrijk, omdat dat slechts een klein percentage van het totaal uitmaakt.’
https://www.tijd.be/netto/dossiers/energie/Hoe-nuttig-is-een-energiemanagementsysteem/10540717