Nooit waren er meer zelfstandigen in België. Van de 920.000 die vorig jaar geregistreerd waren, hadden er 200.000 zich opgegeven als ‘zelfstandige in bijberoep’. Volgens de cijfers van ondernemersorganisatie Unizo is dat een stijging van 40 procent tegenover het jaar 2000. Als oorzaak wordt vaak gewezen naar de toename van het aantal mensen die deeltijds werken.
Uit een studie van de Union des Classes Moyennes (UCM) blijkt dat de belangrijkste motivatie van een bijberoeper de bijverdienste is (67%). Iets meer dan een derde hoopt munt te kunnen slaan uit zijn hobby, terwijl een even grote groep gewoon een bijkomende professionele ervaring wil opdoen of anticipeert op mogelijk jobverlies (18%).
Soepele voorwaarden
Een mogelijke verklaring van het succes is dat de voorwaarden voor het statuut vrij soepel zijn. Voor loontrekkende werknemers volstaat het om een contract hebben dat minstens de helft van een voltijdse job beslaat. Wie in het onderwijs staat, moet 60 procent van het volledige uurrooster voor de klas staan. En wie op de een of andere manier werk verricht dat recht geeft op pensioen, moet minstens 8 maanden of 200 dagen per jaar aan de slag zijn.
Een zelfstandige in bijberoep moet zich binnen de 90 dagen na het begin van zijn activiteit aanmelden bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen. De bijdragen die hij betaalt, liggen een stuk lager dan een zelfstandige in hoofdberoep. De overheid gaat ervan uit dat een voltijdse zelfstandige minstens 11.824,39 euro per jaar verdient, zodat hij per kwartaal sowieso 606 euro sociale bijdragen betaalt.
Kwartaalbijdragen
Voor de bijberoepers kijkt men naar de effectieve inkomsten voor de berekening van de bijdragen. Liggen die lager dan 1.308,18 euro per jaar, dan bent u geen bijdragen verschuldigd. Maar verstandiger is het om de voorlopige kwartaalbijdragen te betalen. Die lopen geleidelijk op van 67,05 euro in het eerste jaar tot 70,32 euro in het derde jaar. Daarna betaalt u de definitieve bijdragen, die worden berekend op basis van wat u 3 jaar eerder hebt verdiend - de zogenoemde 'geherwaardeerde inkomsten van het refertejaar'. De regel is dat u daarop per kwartaal 22 procent betaalt. Wat u extra verdient tussen 51.050,94 euro en 75.246,19 wordt aan 14,6 procent belast. Maar u kan per kwartaal nooit meer betalen dan 3.664,49 euro. Mocht het snel duidelijk zijn dat het niets wordt met die zelfstandige bijverdienste, dan kan u ze ook binnen het jaar kosteloos weer stopzetten.
Fiscale achilleshiel
Zodra u in orde bent met het sociale statuut, lijkt de weg open te liggen. U mag zoveel tijd als u wilt besteden aan uw nevenactiviteit en ook op de inkomsten liggen geen beperkingen. Als we de fiscus tenminste niet meerekenen. De achilleshiel van de zelfstandige in bijberoep is het aangifteformulier.
Zolang uw bijverdienste het minimumbedrag (1.308,18 euro) niet overschrijdt, kunt u ze in het vak ‘diverse inkomsten’ onderbrengen en worden ze aan het gunstige tarief van 33 procent belast. Strikt genomen heeft het dan ook geen zin om het statuut van zelfstandige in bijberoep aan te vragen. Alle inkomsten die dat bedrag overschrijden, worden eenvoudigweg opgeteld bij het nettoloon van uw hoofdberoep. En uiteraard verhoogt dat de kans dat u in een hogere belastingschijf terechtkomt.
Vergiftigd geschenk
Stel: u bent deeltijds aan de slag als netwerkbeheerder, met een contract van 20 uur op een volledige werkweek van 38 uur. In uw vrije uren knutselt u aan grafische toepassingen en websites. Die zaak loopt zo goed, dat ze ook wat opbrengt. Bovenop uw nettoloon van 1.344,66 euro (u bent alleenstaand) factureert u maandelijks 1.550 euro (nettowinst).
Na aftrek van de belastingvrije som, bent u voor 28.305,92 euro belastbaar. Anders geteld, in plaats van het gunstige tarief van 30 procent zal nu het tarief van 45 procent worden toegepast. De enige manier om te vermijden dat uw bloeiende bijverdienste een vergiftigd geschenk wordt, is via een handige berekening van uw beroepskosten. Op die manier kunt u het netto belastbaar inkomen alsnog drukken en tegelijk kunt u een aantal van uw noodzakelijke kosten in de zelfstandige activiteit onderbrengen.
5 tips voor zelfstandigen in bijberoep: