Vibrio parahemolyticus
VIBRIO PARAHAEMOLYTICUS
Qx Dx:
1.ท้องร่วงรุนแรง ปวดท้องเกร็ง ไข้ อาเจียน(50%)
2.อุจจาระเหลวเหมือนกลิ่นกุ้งเน่า
3.มีประวัติ กินอาหารทะเลไม่สุก กุ้ง หอย ปู ปลา อาหารที่ล้างด้วยน้ำทะเล หรือปนเปื้อนอาหารทะเล
QxRx: รักษาตามอาการ ให้ยาantibiotic เฉพาะรุนแรงหรือภูมิคุ้มกันไม่ดี
สาเหตุ
-เกิดจากเชื้อVibrio parahaemolyticus
-เป็นแบคทีเรียที่ชอบเกลือเข้มข้นสูงในการเจริญเติบโต (halophilic vibrio) NaCl 1-8%(มากกว่า10%เชื้อตาย)
-serotype ต้องบอกทัง O และ K : แอนติเจนโอ ("O" antigen) มีต่างกัน 13 ชนิด , แอนติเจนเค ("K" antigen) มี 71 ชนิด
เช่น O3:K6 เป็นต้น
คุณสมบัติเชื้อ
ชอบ เค็มๆ อุ่นๆ 9.5-45 °C อยู่ในแพลงตอนได้
ทน
ทนเค็ม แต่ไม่เกิน 10%(NaCl)
ทนเย็น เนิ้อปู 1-15°C นาน 30 วัน, กุ้งปอกเปลือก 3-18°C นาน 6 วัน,หอยนางรมแช่แข็ง 40-130 วัน
ตาย
1.ทำลาย ที่ 60 °C ในเวลา 15 นาที
2.ทำลาย ด้วย กรด citric acid pH4.4 30 นาที
ก่อให้เกิดการระบาด จำนวนผู้ป่วยมากๆได้
ลักษณะของโรค
1.-ส่วนใหญ่ : ถ่ายอุจจาระเป็นน้ำ และ ปวดมวนท้องรุนแรง อาเจียน(50%) อาจshockได้
อุจจาระเหลวเหมือนกลิ่นกุ้งเน่า
2.-บางครั้ง : มีคลื่นไส้ อาเจียน เป็นไข้และปวดศีรษะ
3.-บางครั้ง : คล้ายบิด ถ่ายอุจจาระปนเลือด หรือเป็นมูก ไข้สูง ปวดศีรษะ และมีจำนวนเม็ดเลือดขาวสูง
ความรุนแรง
เป็นโรคที่ไม่ค่อยรุนแรง เป็นเฉลี่ย 1-7 วัน
ส่วนการติดเชื้อในระบบอื่นของร่างกายพบน้อย อัตราตายน้อยมาก
การวินิจฉัยโรค stool culture บนอาหารเลี้ยงเชื้อเฉพาะ
การติดต่อ
โดยการกินอาหารทะเล ที่ดิบ ไม่สุก หรือ ล้างด้วยน้ำทะเล หรือ ปนเปื้อนอาหารทะเลดิบ
ระยะฟักตัว
เฉลี่ย 12-24 ชั่วโมง รอเพิ่มจำนวนแล้วมีอาการ (4-30 ชั่วโมง) เชื้อแบ่งตัว 2 เท่า ทุก 10 นาที
ระยะเวลา ดำเนินโรค 1-7 วัน ส่วนใหญ่ดีขึ้นใน 3 วัน บางรายอาจเป็น 10 วัน
ระยะติดต่อ ไม่ติดต่อจากคนสู่คน
อาการและอาการแสดง
มีไข้ ปวดศีรษะ ปวดมวนท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเป็นน้ำ อาจมีมูกเลือดปน
มักมีอาการภายหลังรับประทานอาหารทะเล ที่ปรุงไม่สุกพอ หรือ อาหารที่ปนเปื้อนอาหารทะเลหรือชะล้างด้วยน้ำทะเลที่ปนเปื้อนเชื้อ
ระบาดวิทยา
พบประปราย และ การระบาดเป็นกลุ่มๆได้
การระบาดครั้งใหญ่ๆ มักที่เกิดจากอาหารทะเลที่ปรุงไม่สุก
มีการรายงานจากหลายส่วนของโลก โดยเฉพาะญี่ปุ่น เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ และสหรัฐอเมริกาส่วนใหญ่เกิดขึ้นในช่วงเดือนที่อบอุ่นของปี
เป็นสาเหตุต้นๆ อันดับ 1-2 ที่ทำให้เกิดโรคอุจจาระร่วงจากอาหารเป็นพิษ
ในไทย
อัตราป่วยโรคอาหารเป็นพิษมีแนวโน้มสูงขึ้น
มีรายงานระบาดทำให้เกิดอาหารเป็นพิษ หลายๆครั้ง
พบเชื้อ V.parahaemolyticusร้อยละ 50-60 ของจำนวนที่รายงานระบุเชื้อก่อโรค
ในรายงาน มีการระบุเชื้อก่อโรคเพียง 0.1-6 %
การรักษา
รักษาตามอาการ
ไม่แนะนำการให้ยาปฏิชีวนะ
ยกเว้นในกรณี
1.อาการรุนแรง ปวดหนัก
2.traveler's diarrhea
3.กลุ่มเสี่ยง septicemic เช่น cirrhosis, uncontrolled diabetes mellitus, immunocompromised hosts
ยารับประทาน
Adult
Tetracycline 500 mg qid * 3 day
Doxycycline 100 mg bid * 3 day
Norfloxacin 400 mg bid * 3 day
Pediatric ที่มีอาการรุนแรง
Tetracycline 25-50 mg/kg/day
Norfloxacin 10-20 mg/kg/day
Cotrimoxazole (trimetroprim) 10 mg/kg/day
Ref.
http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_nih/a_nih_1_001c.asp?info_id=890