Clostidium perfringens

CLOSTIDIUM PERFRINGENS FOOD INTOXICATION

(C. welchii food poisonig, Enteritis necroticans, Pigbel)

QxDx

1.กืนอาหารอุ่นซ้ำ ประเภทเนื้อสัตว์

2.ปวดเกร็ง ท้องเสีย คลื่นไส้ มักไม่อาเจียน ไม่ไข้

QxRx:

รักษาตามอาการ

สาเหตุ

เกิดจาก C.perfrigens type A (C.welchii) เป็นสาเหตุของการระบาดของการระบาดที่มีลักษณะเฉพาะ

type C เป็นสาเหตุของ Enteritis necroticans โรคเกิดจากพิษที่เชื้อปล่อยออกมา

คุณสมบัติ

เชื้อ

เป็น anaerobic gram positive rod สร้างสปอร์และสารพิษได้

-เติบโตโดยไม่ใช้ oxygen อุณหภูมิเหมาะสม 3-45^oc

เชื้อพบในได้ ดิน น้ำ ทางเดินอาหารคนและสัตว์(อุจจาระ) หากปนเข้าอาหารทำให้เชื้อเจริญขึ้นได้

สปอร์ ทนแล้ง-ทนร้อนดีมาก 100 ^oc สปอร์ก็ทนได้

พบได้ในฝุ่น ควัน ปะปนอาหารแห้ง เครื่องเทศ

สารพิษ

ถูกทำลายที่ 60^oC 10 นาที ดังนั้นต้องอุ่นให้ร้อนจัดจึงดี

แหล่งสำคัญ

อาหารที่มีเนื้อสัตว์เป็นส่วนประกอบ เนื้อ ไก่ ปลา หมู พร้อมทาน สมุนไพร เครื่องเทศ อาหารแห้ง

ร้านที่ต้องเตรียมอาหารทิ้งไว้นาน

อาการ

ปวดเกร็งท้อง ตามด้วย ท้องร่วง คลื่นไส้ แต่ ไม่ไข้ไม่อาเจียน

เริ่มเป็น 8-24 ชั่วโมงหลังกิน 10-12 ชั่วโมง

การปวดท้อง จะเป็นแบบปวดเกร็ง ตามด้วย อุจจาระร่วง

ลักษณะอุจจาระ แรกๆ อุจจาระมีเลือดเก่าหรือสีน้ำหมาก

ความรุนแรง

ไม่รุนแรง ไม่ค่อยพบการตายในผู้ที่มีสุขภาพดี

ระยะดำเนินโรค

มักไม่เกิน 1 วัน

การระบาด

ของโรคที่รุนแรงที่มีอัตราป่วยตายสูง พบร่วมกับโรคลำไส้อักเสบและลำไส้เน่า (Enteritis necroticans)

มีบันทึกในอดีต

-ประเทศเยอรมันหลังสงครามและในประเทศปาปัวกีนี

-บริเวณค่ายอพยพที่ชายแดนตะวันออกของประเทศไทย

การวินิจฉัยโรค

-ทำการเพาะเชื้อ C.perfringens

จากตัวอย่างอาหารแบบ Semiquantitative anaerobic อาหาร (> 105กรัม)

และในอุจจาระผู้ป่วย (> 106/กรัม) ร่วมด้วยหลักฐานทางคลินิกและระบาดวิทยา

-การทำ serotyping จะพบ serotype ชนิดเดียวกัน จากสิ่งส่งตรวจที่ต่างกัน

-การทำ serotyping ทำเป็นประจำเฉพาะในญี่ปุ่นและสหราชอาณาจักรเท่านั้น

C. perfringens

-type A (C.welchii) เป็นสาเหตุของการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษที่มีลักษณะเฉพาะ

*type C เป็นสาเหตุของ Enteritis necroticans โรคเกิดจากพิษที่เชื้อปล่อยออกมา

วิธีติดต่อ

มักเกิดจากอาหารที่มีเนื้อสัตว์เป็นส่วนประกอบ ที่ปรุงเก็บก่อนมาอุ่นกินในวันรุ่งขึ้น

เชื้อจะเจริญได้รวดเร็ว ขณะที่อาหารกำลังอุ่นๆ อุณหภูมิ 15-55^oC ดีที่สุดที่ 45^oc

เช่น สตู เนื้อ หรือไก่

การระบาดของโรค

พบได้ทั่วไป และ พบบ่อยในประเทศที่มีการเตรียมอาหารที่มีปัจจัยส่งเสริม

ในไทย อัตราป่วยโรคอาหารเป็นพิษมีแนวโน้มสูงขึ้น

มีรายงานระบุเชื้อก่อโรคเพียงร้อยละ0.1-6

พบเชื้อC.perfrigens ร้อยละ 2 ของจำนวนที่รายงานระบุเชื้อก่อโรค

การรักษา

รักษาตามอาการ

มักกินได้เนื่องจากผู้ป่วยไม่ค่อยอาเจียน เหมือนโรคอื่นๆ

หากความดันต่ำให้ ให้สารน้ำทางเส้นเลือด

กรณี ที่มีลำไส้เน่าต้องให้ยาปฏิชีวนะ นาน 14 วัน

-ampicillin 100 มก/กก/วัน

-gentamycin 2-5 มก/กก/วัน

-metronidazole 30 มก/กก/วัน

และพิจารณาผ่าตัดเมื่อมีข้อบ่งชี้

การป้องกัน

แช่เย็นอาหารให้เร็วหลังทำ ทำ-อุ่นอาหารให้ร้อน