Hepatitis A
Hepatitis A
Qx: HA vaccine:เริ่มอายุ> 2 ปี 2 dose ห่าง 6-12 เดือน
ทำให้เกิดอาการตับอักเสบเฉียบพลัน เกิดได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ มักไม่เป็นตับอักเสบเรื้อรังหรือตับแข็ง และไม่ทำให้เกิดมะเร็ง
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อ hepatitis A virus เป็น RNA virus ในตระกูล picornaviridae
ระยะฟักตัว 15-50 วัน เฉลี่ย 30 วัน
การติดต่อ
จากคนสูคน ทาง oro-fecal
ระยะแพร่เชื้อติดต่อ 10 วันก่อนมีอาการ ถึง 1 สัปดาห์ หลังจากมีอาการตัวเหลืองตาเหลือง
แต่ในผู้ป่วยเด็กจะมีการแพร่เชื้อไปตลอดอาจนานถึง 6 เดือนในบางราย
การระบาด
การปนเปื้อนของเชื้อในแหล่งน้ำ เชื้ออยู่ได้เป็นเวลานานอาจถึง 6 เดือน อาหารที่ปนเปื้อน
ทำลายเชื้อได้ด้วยแสง UV หรือแสงแดด ความร้อน 85c คลอรีน และฟอร์มาลีน ไม่สามารถทำลายด้วยผงซักฟอก สบู่ แช่แข็ง หรือความแห้งแล้ง
พยาธิวิทยา
เกิดการทำลายเซลล์ตับที่ติดเชื้อ โดยภูมิต้านทานของร่างกาย
อาการและอาการแสดง
มีอาการเฉียบพลัน หายได้เอง กรณีตับวายพบได้น้อย มักเกิดในผู้ที่มีโรคตับอยู่เดิม เช่น ตับอักเสบซีเรื้อรัง
ในเด็กเล็ก อาจไม่มีอาการหรืออาการเพียงเล็กน้อย แต่แพร่เชื้อได้นานกว่าผู้ใหญ่
เด็กโตและผู้ใหญ่ เกิดอาการรุนแรงได้หลายระดับ ตั้งแต่อาการคล้ายไข้หวัด ถึง ตับวายเฉียบพลัน
อาการนำ เป็นไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน เหนื่อย ปวดเมื่อย ปวดท้องขวาบน
ระยะตับอักเสบ ไม่เกิน 1 สัปดาห์หลังอาการนำ ปัสสาวะสีเข้ม อุจจาระซีดลง ตาตัวเหลือง คันตามตัว อาการนำต่างๆจะเรื่มหายไป ตาตัวเหลืองมักมากสุดใน 2 อาทิตย์แรก
ระยะเวลาที่เป็น หากมีอาการเล็กน้อยก็หายได้ใน 1-2 สัปดาห์ หากเป็นมากก็ใช้เวลาหลายเดือน
การตรวจร่างกาย
Jaundice, interic sclera, hepatomegaly 70-80%
อื่นๆพบน้อย เช่น
Splenomegaly, cervical lymphadenitis, arthralgia, exanthema,
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
AST, ALT, birilubin สูง
Serology :
antiHAV IgM พบตั้งแต่เริ่มมีอาการ สูงสุด 2 เดือนกว่าๆ แล้วลดลง ถึง 4-6 เดือนหลังมีอาการ
antiHAV IgG พบช่วง convalescent phase จนตลอดชีวิต
การรักษา
ประคับประคองเป็นหลัก พักผ่อนมากๆ งดกิจกรรมที่ต้องออกแรงมาก งดยาพาราเซตตามอล งดเหล้าเบียร์
อาการหนักรับไว้ในโรงพยาบาล
การพยากรณ์โรค
การเสียชีวิตพบได้ในผู้สูงอายุ และผู้มีตับอักเสบซีอยู่เดิม
อัตราตาย เด็กเล็ก 0.1%, อายุ 15-40 ปี 0.1-0.4%, อายุมากกว่า 40 ปี1%,อายุมากกว่า 50 ปี 1.8%
การให้วัคซีน
HAvaccine 2 เข็ม ห่างกัน 6-12 เดือน
เริ่มฉีดเด็กอายุ 2 ปี และผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยง ไม่ฉีดในเด็กเล็กเพราะมีภูมิจากแม่รบกวน
Sig.0.5ml im สำหรับอายุน้อยกว่า 18ปี
Sig. 1ml สำหรับอายุมากกว่า 18ปี
Post exposure IVIG 0.02ml/kg ใน 2 สัปดาห์และให้วัคซีนร่วมกันด้วย แต่ต้องให้คนละตำแหน่งกัน
ภาวะแทรกซ้อนหลังฉีด พบเล็กน้อย อาจมีอาการบวมแดงที่ฉีด อาจมีไข้ คลื่นไส้ มักหายเองใน 24 ชั่วโมง
ประสิทธิภาพ ค่อนข้างสูงป้องกันได้เกิอบ 100 % หลังฉีด 2-4 สัปดาห์
การให้ร่วมกับวัคซีนอี่น ให้ร่วมได้ทุกตัว
ในหญิงตั้งครรภ์ ให้ได้
การเก็บ 2-8c ห้ามแช่แข็ง
Ref
http://pidst.or.th/files_khowledge_member/pidst_20111002231716_filekhow.pdf
http://www.errama.com/system/spaw2/uploads/files/caseHAV.pdf