Basic principle for vaccination

หลักการให้วัคซีน

ประเภท มี 3 ประเภท

1.วัคซีนเชื้อเป็น ผลิดจากเชื้อโรคมาทำให้ออกฤทธิ์ลง เช่น MMR,VZV,OPV,Rata,Influenzaแบบพ่นจมูก etc.

2.วัคซีนเชื้อตาย ผลิตจากเชื้อตายทั้งตัวหรือเอามาแค่บางส่วน เช่น HBV,pertussive, JE,HBV,IPO,Influenza etc.

3.ท็อกซอยด์ ผลิตจากพิษ เช่น คอตีบ บาดทะยัก etc.

แผนการสร้างภูมิคุ้มกันของประเทศ

1.Compulsory vaccines วัคซีนพื้นฐาน BCG,HBV,DTwP,OPV,MMR,JE

2.Optional vaccinesวัคซีนเสริม หรือเผื่อเลือก มักมีราคาแพง HAV,VZV,PCV,Rota, HPV,aP,IPV

3.Vaccines in special circumstances กรณีพิเศษกลุ่มคนเสี่ยง(pneumococcus กรณีไม่มีม้าม, influvac สำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ ผู้สูงอายุ โรคปอดเรื้อรัง) เดินทางต่างประเทศ(typhoid, ไข้กาฬหลัง กรณีไปแอ่นตะวันออกกลาง)

4.Investigational vaccines กำลังวิจัยพัฒนา : DHF,malaria, HIV.

หลักการให้วัคซีน

1.มีไข้สูง ควรเลื่อน เป็นหวัดเล็กน้อย ให้ได้

2.หญิงตั้งครรภ์

-ไม่ควรได้วัคซีนเชื้อเป็น เช่น MMR,VZV

-หญิงเจริญพันธุ์ควรคุมกำเนิดหลังให้วัคซีนเชื้อเป็น 1 เดือน

-บางตัวแนะนำให้ได้ดีด้วย dT, influenza vaccine แนะนำให้

3.ทารกคลอดก่อนกำหนดการตอบสนองต่อวัคซีนขึ้นกับอายุหลังเกิดไม่เกี่ยวกับอายุครรภ์

ให้วัคซีนตามปกติ ยกเว้น HBV ตัวเดียวหาก น้ำหนักเกิดน้อยกว่า 2000 gm ให้ซ้ำเมื่อน้ำหนักมากกว่า 2000 gm โดยนับเป็นเข็มแรก และฉีดให้ครบ 3 ครั้งโดยไม่นับการฉีดแรกคลอด

4.ผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง

-แม้ภูมิจะขึ้นไม่ดีแต่ยังดีกว่าไม่ได้ แต่ไม่ควรให้วัคซีนมีชีวิต

-กรณีได้รับยา steroid ขนาดสูงเป็นเวลานาน ไม่ควรให้วัคซีนมีชีวิตต้องหยุดยาสักระยะก่อน

5.การให้วัตซีนหลังสัมผัสโรค อาจช่วยได้ในบางโรคเช่น measle, chicken pox, HAV และควรรีบให้เร็วที่สุดหลังสัมผัสโรค

6.การให้วัคซีนซ้ำ ไม่อันตราย แต่อาจมีปฏิกิริยาต่อวัคซีนเพิ่มได้และเปลืองสตางค์

7.การฉีดวัคซีนไม่ต่อเนื่อง

-ชนิดวัคซีนต่างบริษัทกัน สามารถนำมาทดแทนกันได้ ต้องเป็นวัคซีนที่มีปรืมาณและส่วนประกอบเหมือนกัน เช่น HBV,DTwP แต่หากไม่มีก็สามารถฉีดแทนกันได้ คือดีกว่าไม่ได้

-จำนวน dose ไม่เท่ากันให้ยึดจำนวน dose ของบริษัทที่มากกว่า เช่น HIB, Rota vaccine ให้ต่างบริษัทก็ให้ 3 dose

-เวลาการให้วัคซีนห่างกันเกินกำหนด ให้ฉีดนับต่อได้เลย ไม่จำเป็นต้องเริ่มใหม่และไม่ได้ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำลง แต่การฉีดไกล้กันเกินไปอาจทำให้ภูมิต่ำกว่าที่ควร

8.การฉีดหลายตัวพร้อมกัน

-วัคซีนแต่ละเข็มควรฉีดคนละตำแหน่ง เว้นเฉพาะวัคซีนรวมซึ่งผ่านการศีกษามาแล้ว

-วัคซีนเชื้อเป็น สามารถให้พร้อมกันได้หลายชนิดในวันเดี่ยวกัน แต่หากให้ไม่พร้อมกันควรเว้นระยะอย่างน้อย 1 เดือนวัค

-วัคซีนเชื้อตายให้ห่างกันนานเท่าได้ก็ได้

9.มีประวัติได้ส่วนประกอบเลือด หรือ immunoglobulin ควรเลือนวัคซีนชนิดเชื้อเป็นออกไปก่อน ประมาณ 3-12 เดือนแล้วแต่ว่าให้อะไร เช่น tetanus IG เว้น 3 เดือน, HRIG เว้น 4 เดือน, PRC เว้น 4 เดือน, whole blood เว้น 6 เดือน, plama/platlet เว้น 7 เดือน, ITP(IVIG) เว้น 9 เดือน, Kawasaki(IVIG) เว้น 11 เดือน,

10.การเก็บ แบบน้ำไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดา แบบผงให้แช่เข็ง

11.ขนาดวัคซีนที่ให้ใช้อายุเป็นตัวกำหนด ไม่ใช้น้ำหนัก

ดูรายละเอืยดต่อที่

Basic principle for vaccination.PDF

มีรายละเอียด วิธีการใช้ การให้วัคซีนแต่ละตัว การให้IVIG การเลือกใช้เข็มและความยาวเข็มสำหรับการฉีดวัคซีน วิธีการเก็บวัคซีน ตำแหน่งที่ฉีด และภาวะแทรกซ้อนการให้วัคซีน