Embedded Files
HIB : Haemophilus influenzae type B,HIP
โรคติดต่อจากเชื้อแบคทีเรียทำให้เกิดโรคได้หลายแบบ
แต่ที่สำคัญคือ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ กับ ฝาปิดกล่องเสียงอักเสบ
-เป็นโรคติดเชื้อสำคัญในเด็กอายุน้อยกว่า 2 ปี
-อุบัติการณ์โรคไม่มากนัก(น้อย)แต่ความรุนแรงมีสูง
-โรคที่เกิดจากเชื้อ HIP ได้แก่ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ , ฝาปิดกล่องเสียงอักเสบ, โรคติดเชื้อในกระแสเลือด , โรคปอดอักเสบ, โรคข้ออักเสบ, โรคหูชั้นกลางอักเสบ
-โรคสำคัญที่เชื้อนี้เป็นสาเหตุหลักคือ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ , ฝาปิดกล่องเสียงอักเสบ
การติดต่อ เชื้ออยู่ในระบบทางเดินหายใจ แพร่กระจายทางละอองฝอยในอากาศ หรือสัมผัสกับสิ่งคัดหลั่งโดยตรง
เชื้อ
เป็นแบคทีเรียแท่งสั้น gram negative coccobacilli
แบ่งได้ 2 ชนิด
1.มีแคบซูลหุ้ม มี 6 serotype อาศัยความแตกต่างของแคบซูล ที่สำคัญคือ serotype B เนื่องจากมักก่อโรครุนแรง
2.ไม่มีแคปซูลหุ้ม มักทำให้ติดเชื้อที่เยื่อบุ เช่น sinusitis, otitis media, bronchitis, pneumonia
ระบาดวิทยา
พบบ่อยในเด็ก 6-18 เดือน โดยเฉพาะในโรคที่รุนแรงคือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ในไทยพบน้อยกว่าทางตะวันตก
ปัจจัยเสี่ยงสำคัญ
1.อายุ
2.ภูมิคุ้มกันบกพร่อง: aspleenic syndrome. HIV, hypogammaglobulinemia, thalassemia
3.ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง: COPD, smoking, pregnancy, cancer, old age
4.ชุมชนแออัด สถานเลี้ยงเด็ก
พยาธิกำเนิด
เชื้อจับ nonciliated columnar epithelium ของ nasopharynx เข้ากระแสเลือด แล้วไปแสดงอาการที่อวัยวะต่างๆ ที่พบบ่อย เยื่อหุ้มสมอง ฝาปิดกล่องเสียง ปอดอักเสบ
อาการทางคลินิก
1.เป็นสาเหตุสาเหตุหลักของ epiglossitis, pericarditis, meningitis
โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ ไข้ ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง ซึม สับสน คอแข็ง
ในเด็กเกิดจากเชื้อนี้ 35-44% ในไทยมีจำนวนไม่มาก 3.8 ต่อ100,000 รายที่อายุน้อยกว่า 5 ปี ต่อปี แต่ทาง USA พบ 41:100,000รายต่อปี แต่หลังมีวัคซีนลดลงจนเกือบไม่พบ
ปัญหาคือ โรคนี้แม้รักษาถูกต้องแล้วแต่ ยังมีอัตราการเสียชีวิตสูง ประมาณ 20-60% และมีภาวะแทรกซ้อนได้มาก เช่น พัฒนาการช้า, cerebral palsy, การได้ยินลดลง, ชัก
ในเด็กเล็กพบ bacterial meningitis น้อย เชื้อที่พบได้เช่น HIB,N.meningitidis, Strep.pneumo. เป็นต้น ในกลุ่มแบคทีเรียพบ HIB มากสุดแต่ก็ยังน้อย
ฝาปิดกล่องเสียงอักเสบ พบเชื้อนี้เป็นสาเหตุถึง 75-90% ไข้สูง กลืนลำบาก ทางเดินหายใจอุดกั้น รักษาไม่ทันอาจเสียชีวิตได้
2.ชนิดไม่มีแคปซูล เป็นสาเหตุของ หูชั้นกลางอักเสบ ไซนัสอักเสบ ซึ่ง HIP ก็ทำให้เกิดได้
3.ส่วนปอดอักเสบแยกยากจากเชื้อแบคทีเรียตัวอื่น
การวินิจฉัย
1.gram stain จากสิ่งส่งตรวจ : CSF, pleural fluid, pus พบ gram negativepleomorphic coccobacilli
2.culture จาก: blood. pleural fluid, pus
3.ตรวจ Antigen: latex particle agglutination test, countercurrent immunoelectrophoresis
และการส่งตรวจ PCR
การรักษา
ยากลุ่ม beta-lactam : amoxicillin, 2nd -3rd gen. cephalosporin
ยาอื่น : fluoroquinolone,macrolides, tetracycline, aminoglucosides
วัคซีน
ในไทยมีหลายยี่ห้อมาก ทั้งแยกเดี่ยวและรวม
เป็นวัคซีนชนิด conjugate โดยนำ PRP(polyribosylribitol phosphate)ของเชื้อ มาจับกับโปรตีนพาหะ Toxoid ของเชื้อบาดทะยัก(T) หรือคอตีบ(D) หรือ outer membrane protein(OMB)ของเชื้อ Neisseria meningitides
มี 3 ชนิด
1.PRP-T: Hiberix®,ActHIB®
2.PRP-OMB: Pedvax Hib ตัวนี้ไม่มีจำหน่ายในไทยแล้ว
3.HbOC: Hib oligosaccharide conjugate vaccine จับกับ toxiod-CRM197 ของเชื้อคอตีบ: VaxemHib®
GSK ใช้ T เป็นพาหะ PRP-T
-Hiberix®
-Infanrix-IPV/HIP® : (HIP,DTaP,IPV)
-Infanrix-Hexa®: (HIP,DTaP,IPV,HBV)
Sanofi p. GSK ใช้ T เป็นพาหะ PRP-T
Act-HIB,TETRActi-Hib(HIP,DTwP),Pediacel(HIP,DTaP,IPV), Pentaxim(HIP,DTaP,IPV)
Noratis ใช้ CRM197 เป็นพาหะ HbOC : VaxemHib, Quinvaxem(HIP,DTwP,HBV)
การฉีด PRP-T หรือ HbOC im 0.5 ml
อายุที่เริ่มฉีด 2-6 เดือน ฉีด 3 เข็มพร้อม DTP,OPV ได้เลย 0,2,4 เดือน กระตุ้น 12-18 เดือน
อายุ 7-11 เดือน ฉีด 2 เข็ม 0,2
12-24 เดือน : ฉีด dose เดียวพอ
มากกว่า 24 เดือนเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง : 0, 2 เดือน
*เด็กที่เคยติดเชื้อชนิดรุนแรงแล้ว ธรรมชาติจะกระตุ้นภูมิคุ้มกันไม่ดีต้องฉีดวัคซีน หลังเป็นโรค 1 เดือน
*เด็กไทยตอบสนองต่อวัคซีนดี ภูมิขึ้นดีมาก ดังนั้นไม่ต้องฉีดกระตุ้นที่ 12-18 เดือนก็ได้ ลดการเกิด HIP ได้มากกว่า 95%
*โรคพบในเด็กเล็กการฉีดจึงต้องรีบ
*ผู้ตัดม้ามควรฉีดก่อนตัด อย่างน้อย 7-10 วัน
การให้พร้อมกับวัคซีนชนิดอื่น ให้พร้อมกันได้ แต่ควรแยกเข็มแยกตำแหน่งฉีด ยกเว้นของบริษัทเดียวกันผสมกับDPT ได้
ผลข้างเคียง พบ 25% ปวดบวมแดงร้อนเฉพาะที่ ส่วนน้อย ไข้สูง ผื่น
ข้อบ่งชี้
1.เด็กปกติที่อายุน้อยกว่า 2 ปี
2.เด็กเสี่ยง สถานเลี้ยงเด็ก ชุมชนแออัด
3.เด็กเสี่ยงภูมิไม่ดี
*อุบัติการณ์ต่ำแต่เกิดการเกิดโรครุนแรง*จึงนิยมฉีดถ้าทำได้
Ref.
Page updated
Google Sites
Report abuse