Influenza H1N1
Influenza A H1N1
ไข้หวัดสายพันธุ์ใหม่ 2009 หรือ Swine Flu ไข้หวัดหมู ไข้หวัดเม็กซิโก
ประวัติ เริ่มพบที่ maxico และ USA
เชื้อ H1N1 เป็นตัวใหม่ เกิดจากการผสมพันธุกรรมของเชื้อไข้หวัด คน หมู นก
ตามปกติเชื้อ H1N1 เดิมเป็นไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลอยู่แล้ว
แต่ช่วงแรกที่พบมีการวิเคราะห์เบื้องต้นว่า H1N1 ตัวใหม่นี้มีสารพันธุกรรมใกล้เคียงกับ สายพันธุ์ H1N1 ของไข้หวัดหมู จึงเรียกว่าไข้หวัดหมู
หลังจากวิเคราะห์โดยละเอียดแล้วพบว่ามี reassortment ของทั้งคน หมู นก แต่ก็ยังไม่ทราบว่ากำเนิดจากหมูจริงหรือไม่ และไม่มีข้อพิสูจน์ว่าหมูเป็นพาหะหรือไม่ บางประเทศยกเลิกนำเข้าหมู ไม่กินหมู หรือฆ่าตัดตอนเลย จึง มีการเปลี่ยนชื่อจาก ไข้หวัดหมู ไข้หวัดเม็กซิโก เป็น ไข้หวัดสายพันธุ์ใหม่ 2009
ชนิดของ Influenza virus มี 3 ชนิด คือ A,B,C
A สำคัญสุด ก่อโรคในคน&สัตว์(หมู สัตว์ปีก ม้า แมวน้ำ แม้แต่ปลาวาฬก็ได้) และเป็นตัวทำให้ระบาดทั่วโลก
B และ C ก่อโรคในคน เท่านั้น
B ทำให้ระบาดในระดับภูมิภาค
C มักมีอาการน้อยหรือไม่มีอาการและไม่เกิดการระบาด
เป็น RNA virus ในตระกูล Orthomyxoviridae
ดังนั้นเชื้อที่มีปัญหาเป็น Influ A ทั้งหมด ทั้งของหมู คน นก
โครงสร้างไวรัส
ด้านในมี matrix protein(M) เป็น internal antigen มี 7-8 ท่อน (A,B มี 8 ท่อน ส่วน C มี 7 ท่อน)
เปลือกนอกหรือ envelope มี surface antigen 2 ชนิด: H(haemagglutinin) และ N(neuraminidase)
จึงทำให้เกิดได้หลายสายพันธุ์ เช่น H1N1,H2H2,H5N1 เป็นต้น
H= Hemagglutinin ทำปฏิกิริยาให้ RBC จับกลุ่มได้
N= Neuraminidase เป็นโปรตีน enzyme ย่อย receptor site ที่เยื่อหุ้มเซลล์ ของ host ได้ ทำให้ virions หลุดไปเป็นอิสระได้
Suptype ของเชื้อ Influenza A
แบ่งโดย surface antigen H มี 16 subtype(H1-H16), N มี 9 subtype(N1-N9) ดังนั้นจะมีเชื้อ เป็นร้อยสายพันธุ์
เชื้อ Influ.A ที่ทำให้เกิดในคน คือ H1-3,N1-2 และที่พบเป็นสาเหตุส่วนใหญ่คือ H1N1,H3N2 ปัจจุบันไม่พบ H2
เชื้อ Influ.A ที่ทำให้เกิดในนก คือ H1-16,N1-9 ไข้หวัดนกที่มีการระบาดมาสู่คน ส่วนใหญ่คือ H5N1
B และ C ยังไม่มีการแบ่ง subtype
การระบาด
พบ 2552 ในประเทศเม็กซิโกและสหรัฐอเมริกา
ช่วง 27/4/2552-13/5/2552 มีผู้ติดเชื้อ 6071 คน เสียชีวิต 61 คน อัตราตาย 2-3%
การติดต่อ ระหว่างคนสู่คน
ระยะติดต่อ 1 วันก่อนมีอาการ ถึง 7 วัน หลังมีอาการ
ระยะฟักตัว 1-3 วัน มักไม่เกิน 7 วัน
อาการ
อาการเหมือนไข้หวัดใหญ่ทั่วไป มีไข้ ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย มีไอ เจ็บคอ
เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน อาจมีท้องเสียร่วมด้วย
ส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรงหายได้เองใน 5-7 วัน
ภาวะแทรกซ้อน
ปอดอักเสบรุนแรง
การรักษา
ให้ยาต้าน Oseltamivir(Tamiflu®) หรือ zanamivir(Relenza®)
เมื่อมีความเสี่ยง ควรให้เร็วที่สุด ใน 2 วัน หลังมีอาการ
การให้ยาต้านไวรัส มีสองตัว Oseltamivir(Tamiflu®), zanamivir(Relenza® เป็นแบบพ่น)
วิธีใช้ Oseltamivir(Tamiflu®)tab 75mg 1 tab oral bid pc * 5 day
วิธีใช้ Relenza
1.เพื่อการรักษา พ่นสูดทางปากครั้งละ 2 blister วันละ 2 ครั้ง เช้าเย็น * 5 วัน
2.เพื่อป้องกัน พ่นสูดทางปากครั้งละ 2 blister วันละ 1 ครั้ง * 10 วัน
3.เพื่อป้องกัน ในชุมชนที่กำลังเกิดการระบาด พ่นสูดทางปากครั้งละ 2 blister วันละ 1 ครั้ง * 28 วัน
ไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลส่วนมากจะเป็นสายพันธุ์ H1N1 และ H3N2
โดยใช้ H1N1 (A/Brisbane/59/2007-like virus) สายพันธุ์ที่ใช้ป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล
เมื่อเทียบกับ H1N1 สายพันธุ์ใหม่นับว่ามีความแตกต่างกัน เหมือนกันน้อยกว่า 80% ทำให้วัคซีนปัจจุบันไม่สามารถป้องกันได้ แต่อาจช่วยลดความรุนแรงลงได้
Ref.
http://beid.ddc.moph.go.th/th_2011/content.php?items=20
http://www.rachvipamri.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538883307&Ntype=2