''wij weten veel over weinig''

Als het over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog gaat, dan weten wij heel veel over heel weinig. Overgeleverd is het verhaal van de overwinnaars, het verhaal van (witte) mannen, het verhaal van het christelijke georienteerde verzet.

Tachtig jaar na de oorlog is het vrijwel niet meer mogelijk om dit beeld bij te stellen. ''Zij die erbij waren'', zij die bewust de oorlog hebben meegemaakt, zouden nu rond de 100 jaar oud zijn. Een leeftijd die slechts voor een enkeling is weggelegd. Daarbij is voor een geloofwaardige getuigenis helderheid van geest een eerste vereiste.

De jongere generaties moeten het doen met de verhalen van ''horen zeggen''. Zonder bevestiging uit onafhankelijke bronnen zijn dat oncontroleerbare verhalen. Wat niet betekent dat de verhalen niet waar kunnen zijn.

De laatste decennia is er eindelijk ruimte voor een meer genuanceerd beeld over de Tweede Wereldoorlog. Het was allemaal niet zo zwart-wit en goed-fout. Tijdens de oorlog zelf was dat al helemaal niet zo duidelijk. De meeste mensen probeerden onder hele moeilijke omstandigheden zo goed mogelijk voor zichzelf en hun gezins- en familieleden te zorgen. Keuzes die vooral achteraf niet allemaal even gelukkig bleken te zijn.

Vanuit de regering was aan bestuurders en ambtenaren geen enkele aanwijzing gegeven over hoe om te gaan met een bezetter. In Kampen was men bereid tot medewerking met de Duitsers, ''zolang alles maar rustig en ordelijk verliep''. Uiteindelijk kwam het er voor ambtsdragers op neer om zelf een grens te stellen: ''tot hier en niet verder''. Slechts een kleine groep Kampenaren nam daadwerkelijk deel aan het verzet.