bemanning Vickers Wellington T2990

23 juni 1941, 02.00 uur: Een bommenwerper met Tsjechoslowaakse bemanning, op de terugweg van Bremen naar Engeland, wordt kort na 02.00 uur boven Nederland neergeschoten. Vijf inzittenden komen hierbij om het leven. Zij werden in 2022 herbegraven in het bijzijn van nabestaanden en een groot aantal authoriteiten, waaronder de Tsjechische en Slowaakse  ministers van Defensie en de Tsjechische ambassadeur.

Het vliegtuig (Vickers Wellington T2990) waar de Tsjechoslowaken in vlogen was één van de 70 bommenwerpers die in de nacht van 22 op 23 juni 1941 een bombardement uitvoerden op Bremen. Op de terugweg werd het toestel onderschept door een Duitse nachtjager en neergeschoten. Brandend stortte het neer en slechts 1 van de bemanningsleden wist zich met zijn parachute te redden en werd krijgsgevangen gemaakt. De overige vijf bemanningsleden stonden sinds die nacht als vermist te boek. Bij de berging, 80 jaar later, zijn zoals gehoopt stoffelijke resten aangetroffen. Frontschutter Jan Hejna, navigator Vilem Konštatský, 2e piloot Alois (Lozja) Rozum, wireless operator Leonard Smrček en schutter Karel Valach zijn niet langer vermist. Precies 81 jaar na hun overlijden worden de vijf Tsjechoslowaakse militairen, die in de nacht van 22 op 23 juni 1941 de dood vonden bij Nieuwe Niedorp, herbegraven op de militaire begraafplaats van de Commonwealth War Graves Commission in Bergen op Zoom.

Uit de toespraak van Hanke Bruins Slot, minister van Binnelandse zaken en Koninkrijks relaties, tijdens de herbegravenis op 23 juni 2022:

''Following the invasion of Czechoslovakia, these 6 ordinary men had fled to France, each following their own different route. When France also capitulated to the Nazis, they fled further to England. For them, giving up was not an option. All six were still young men. The 28 year-old second pilot Lozja Rozum was the oldest of the group. In their past lives they had been policemen, car mechanics or bank clerks. 

The young Czech RAF aircrew were returning from a mission in Bremen. With a group of 70 aircraft, they had bombed the Hanseatic city. On board, the 6 were counting the hours until their safe return to England. All were quiet, and dreaming of a warm bed. Jokily, the first pilot Vilém Bufka asked his fellow crew members whether they were sleeping in the back of the aircraft.

At around 2 a.m., all hell broke loose. The aircraft was picked up by the German radar in Medemblik, near the IJsselmeer. The radar station zeroed in a fighter aircraft that launched an attack on the RAF bomber. In a short but deadly dogfight, the Wellington T2990 was hit between the fuselage (= romp) and the left-hand engine. Second pilot Lozja called out over the on-board radio system: ‘The steering no longer works. It’s over!’  At high speed, the aircraft went into a vertical dive and embedded itself in a field, in the village of Nieuwe Niedorp, some 60 kilometres above Amsterdam. Only 1e polit Vilém Bufka succeeded in bailing out with his parachute. Upon landing, he was captured by the Germans. He ended up as a prisoner of war in the infamous Colditz Castle. After the war, he recorded his memories of this tragedy in a book. Five of them paid the ultimate price.

They are not the only Czechoslovaks who suffered this fate. No less than 82 Czechoslovak aircrew were shot down in the skies above our country. 48 of them lost their lives. Today, we are burying the five aircrew from Wellington T2990. Tomorrow, the search will continue for their still missing comrades in arms.''

© cultuurZIEN 2025