Embedded Files
wo. 1 okt 2025: wo. 1 okt 1941: In het Gasthuis (nu Margaretha) overlijdt de oudste inwoner van Kampen, Hendrik Jan Schreurs Bzn.
Hij werd geboren op 29 april 1845 en werd 96 jaar oud. Hendrik Jan trouwde met Gezina Maria Woonings en samen kregen zij 15 kinderen, 7 kinderen bereikten de volwassen leeftijd. Hendrik Jan Schreurs was schoenmaker van beroep.
De titel van oudste inwoner ging over op Lucia Enserink- Lottgerink, zij overleed op 7 juli 1942, 95 jaar oud. Beiden werden in de Kamper Almanak van 1938 genoemd onder de 90-jarigen (25 in totaal). Mevr. Enserink- Lottgerink woonde toen aan de 3e Ebbingestraat 34.
do. 2 okt 2025: zo. 1 op ma. 2 okt 1944 de razzia van Putten was een vergeldingsactie voor een aanslag door het Puttense verzet.
Van de beroepsbevolking werden 659 mannen op transport gesteld, 48 keerden weer terug. Onder de overledenen: Adrianus Cornelis Mendel, die een jaar eerder nog in Kpn zat ondergedoken bij de fam. Eshuis. Via Amersfoort en Neuengammen kwam hij terecht in Aurich-Engerhafe, waar hij op 13/12/1944 stierf.
vr. 3 okt 2025: do. 3 okt 1946, opening eerste Kamper Ambachtsschool, later LTS.
De ontwikkelingen rond de Ambachtsschool waren op een laag pitje gezet tijdens de oorlog. De bezetter eiste een NSB-schoolhoofd. Begin jaren 1950 verhuisde de Ambachtsschool naar een nieuw pand in de Hanzewijk, in de zichtlijn van de Hanzelaan en ontworpen door prof. Lansdorf. Dit beeldbepalende gebouw uit de wederopbouwperiode werd onnodig gesloopt tijdens de recente ''vernieuwing'' van de wijk (foto helemaal bovenaan uit beeldbank Stadsarchief)
za. 4 okt 2025: op wo. 4 okt. 1944 begon de vernietiging van Warschau
als represaille voor de op stand van Warschau tussen 1 aug. en 2 okt. 1944. 150.000-200.000 kwamen om tijdens de Opstand; 700.000 werden daarna uit Warschau verbannen.
zo. 5 okt. 2025: za. 5 oktober 1940. Ariërverklaring:
ambtenaren moeten een verklaring ondertekenen waarin staat dat zij geen Jood zijn. Hiermee werden de overige Nederlanders van het Joodse volksdeel gescheiden. Ook lerares Ida Gerhard tekende de verklaringen en voelde zich haar hele leven hierover schuldig. Tijdens de Tweede Wereldoorlog woonde Ida Gerhard in Kampen. Klik hier voor meer info over de Tweede Wereldoorlog in gedichten van Ida Gerhardt.
ma 6 okt. 2025: op zo. 6 okt 1940 worden alle Vrijmetselaarsloges in Ndl ontbonden,
al hun geld en bezittingen in beslag genomen. Toch weet grootmeester Hermannus van Tongeren nog een groot bedrag veilig te stellen. Het geld ging naar verzetskrant Vrij Nederland, naar de organisatie voor Joodse onderduikers en naar illegaal werk. In Kpn werd de Loge al op 3 sept ontmanteld en verzegeld.
di. 7 okt.2025: za. 7 oktober 1944 er breekt opstand uit in Auschwitz,
een kleine 500 gevangenen weten te ontsnappen, allen worden nog dezelfde dag weer opgepakt en in het kamp doodgeschoten om een voorbeeld te stellen. Onder tussen in Kampen jaagt de "Grune Polizei" uit Zwolle op mannen.
wo. 8 okt. 2025: do. 8 okt 1942, Gerrit Kolk, 28 jr, overlijdt in het kamp Thaikamp te Changi
De fam. Kolk woonde aan de Dorpsweg in Ijsselmuiden. Gerrit (Kpn 1914-1942 Changi Hosp.) was sergeant artilerie in het KNIL. Hij werd op 16 maart 1942 krijgsgevangen gemaakt op Java en op 1 okt overgebracht naar het Changi camp. Op 4 okt kreeg Gerrit malaria, waaraan hij op 8 okt overleed. Hij werd begraven op het terrein van het kamp.
Wie de lijsten met zeetransporten van krijgsgevangenen bekijkt, ontdekt dat het 1e transport met Nederlanders van Java naar Singapore vertrok op 1 okt en aankwam op 8 okt. 1942. Na aankomst in Singapore werden de gevangenen met vrachtwagens naar het kamp gebracht. Het betrof het transport van in totaal 400 krijgsgevangenen, waaronder 121 Nederlanders van het 10e bataljon. Gerrit werd dus aan boord van het schip Oyo Maru 1 ziek en overleed vrijwel direct na aankomst in kamp Changi.
do. 9 okt 2025: za.9 okt 1943, Ds J. Overduin na ''afwezigheid van 1 jaar en 8 maanden'' weer vrijgelaten.
Ds. Overduin was op 8 febr. 1942 gearresteerd, nadat hij zich in een preek had uitgesproken tegen de bemoeienis van de bezetter met het christelijk onderwijs.
vr. 10 okt 2025: di. 10 okt 1944, Roelof Schraa zat, om aan de Arbeitseinsatz te ontkomen,
ondergedoken in een gehucht nabij Oldebroek. Daar verzorgde hij de verspreiding van het illegale blad Strijdend Nederland. Tijdens een razzia op 10 okt. 1944 werd hij gevonden en gefussileerd. Hij werd 23 jaar oud.
za. 11 okt 2025: vr. 11 okt 1940, De grootmeester van de Orde van Vrijmetselaars
onder het Grootoosten der Nederlanden, oud-generaal Hermannes van Tongeren gevangen genomen. De Duitsers beschouwen de Vrijmetselarij als een volksvijandige organisatie.
zo. 12 okt 2025: op ma. 12 okt 1942 werd Berend van Helden gefusilleerd in kamp Sachsenhausen.
Hij was 22 jr. en machinist van beroep. Berend was op 14 mei 1941 opgepakt in Nuth. Hij werd betrapt bij spionage-activiteiten voor de geallieerden. Zijn overlijden werd op 5 april 1951 aangegeven door het Min. Van Justitie.
Berend was een zoon van spoorwegambtenaar Pieter van Helden en Jantje Klokker uit de St. Joristraat in Brunnepe. Ook zijn zus Nellie zat in het verzet.
do. 12 okt 1944, in Kpn verschijnen aanplakbiljetten
met de mededeling dat machinefabrikant Jo Snoep bij een vluchtpoging is dood geschoten. Snoep was o.a betrokken bij hulp aan geallieerde vliegeniers, die via de NOP werden geholpen. In zijn machinefabriek werden wapens voor het verzet gerepareerd. Ook werden in zijn fabriek schietoefeningen door het verzet gehouden.
In de middag van 11 okt 1944 wordt Jo Leo Snoep gearresteerd, waarbij NSB-burgemeester Sandberg aanwezig is. Hij wordt verdacht van spionage en verzetsdaden. In de Koornarktkazerne wordt Snoep ondervraagd en mishandeld. Later op de avond wordt hij ter hoogte van de Synagoge doodgeschoten, zijn lichaam in de Ijssel gegooid. Hij was 40 jr. oud. Wanneer zijn lichaam twee weken later wordt gevonden, ter hoogte van de Slagersweg, blijkt hij van voren doodgeschoten. Wat niet voor de hand ligt bij een vluchtpoging. De precieze toedracht rond zijn dood is nooit opgehelderd.
Bij de doorzoeking in zijn fabriek op 11 okt. wordt een voorraad kostbare olie gevonden. Met medeweten van burgemeester Sandberg ging de olie niet naar de (nood-)ziekenhuizen in de stad, maar werd verdeeld onder gezinnen van SSers en NSBers.
ma.13 okt 2025: vr. 13 okt 1944, oprichting van stichting 1940-1945
Het doel was om gezinnen van gearresteerde of gesneuvelde verzetsstrijders financieel te ondersteunen.
di. 14 okt 2025: za. 14 okt 1944, de dag waarop de Duitse generaal Rommel tot zelfmoord werd gedwongen,
vanwege verdenking van betrokkenheid bij de aanslag op Hitler op 20 juli.
Kampenaar Dirk van der Hulst, 23 jr, werd door de Duitsers doodgeschoten nabij Liempde. Zijn graf is nooit gevonden.
wo. 15 okt 2025: ma.15 okt 1945, vertrek van ruim 100 Kamper en Ijsselmuider jongens
van 1-8 R. I. (Veluwe-bataljon) naar Ndls-Indië/Indonesië. Op de Nieuwe Markt spreekt burgemeester Oldenhof hen toe en ook ing. Harmsen (Binnenlandse Strijdkrachten) namens het verzet. In Kpn was de steun voor de strijd in Ndls-Indië groot. Carel de Goeij schreef er een goed artikel over in de KA 2007.
do. 16 okt 2025: ma. 16 okt 1944: de Groen van Prinstererschool aan de Vloeddijk (57) hervat het onderwijs
met de nog twee resterende onderwijzers: meester J. Lussenburg (tijdelijk hoofd) en juf E. van Woerden.In een groot gebouw aan de Burgwal was de Groen van Prinstereschool gevestigd in 4 lokalen aan de Vloeddijk en een docentenkamer. De ingang was aan de zijde van de Groenestraat. Een deel van het gebouw was in gebruik bij een openbare school. De onderlinge contacten tussen de beide docententeams waren goed.
Lussenburg was pas op 13 okt weer in staat om zijn werd voort te zetten, na de moord op schoolhoofd Egbert Altena. Hoewel hij niet bevoegd was, draagt het schoolbesr\tuur hem op als waarnemend hoofd te fungeren. Op 16 okt wordt de school gedeeltelijk weer geopend en het onderwijs hervat. Als op 7 dec. 1944 de kolen op zijn, sluit de school weer. Lussenburg blijft waarnemend hoofd tot de benoeming van Vreugdenhil op 1 sept 1945.
Betsy van Woerden trad in 1938 aan als docent aan de Groen van Prinstererschool.
vr. 17 okt. 2025: di. 17 oktober 1939, een euthanasie- en sterilisatie programma wordt opgestart in sanatoria en verpleeghuizen.
Onder de naam T4 worden Joodse geestelijk gehandicapten vergast door ze in een luchtdichte kamer op te sluiten en de uitlaatgassen van een vrachtauto naar binnen te pompen. Ook wordt overmedicatie en uithongering gebruikt om personen met een geestelijke beperking te vermoorden.
za. 18 oktober 2025: wo.18 oktober 1944: oprichting -op bevel van Hitler- van de Volkssturm,
algemene volksbewapening van Duitsland. Wie weigerde werd naar de kampen gestuurd, later werd men zelfs voor weigering onmiddellijk geëxecuteerd door "vliegende krijgsraden".
zo. 19 okt 2025: ma. 19 okt 1942, vermoord in Auschwitz omdat zij joods waren:
Clara de Lange uit de Apeldoornsestr, 37 jr, en haar zoontje Louis Salomon, 4 jr. Haar man Herman Goudsmid was op 15 juli voor werkverschaffing weggevoerd. Hij werd op 19 dec. 1942 vermoord in Auschwitz, 38 jr. Hun namen steen op de gedenksteen aan de Synagoge.
ma. 19 okt 1942, Duits bevel om grote delen van de kuststreek te ontruimen
voor de aanleg van de Atlantikwall.
do. 19 okt 1944, Gerrit Esseling, 10 jr, verongelukt
aan de Jules van Hasseltweg door een door de geallieerden afgeworpen benzinetank. Hij was de zoon van Peter Esselink en Hendrika Hulshof aan de Venedijk.
ma. 20 okt 2025: vr. 20 okt 1944, Hendrik Jan Jilink (1864-1944, 80 jr),
uit de Buiten Nieuwstraat (nr 120) wordt op de Zwolse weg in Zwollekerspel dodelijk getroffen door geallieerd vuur. Die dag voerde de RAF een bombardement uit op kasteel Windesheim. Het doel, een Duits commando, was 3 dagen eerder uit het kasteel vertrokken. De havezathe werd volledig verwoest, zonder het doel te treffen.
Hendrik Jan was de zoon van Abraham Jilink, arbeider en Kristina van Oosten. Zelf was Hendrik Jan ketelmaker van beroep. Hij trouwde in 1891 met Hendrika Willemina van der Meulen. Zij overleed in 1934.
De nabestaanden van Hendrik Jan maakten na de oorlog geen gebruik van ondersteuning. Zij vonden dat zij daar geen recht op hadden.
Op deze dag overleden in Zwollekerspel ook Johan ten Brinke, magazijnbediende en Geertje Antoinette Pasman.
Hiernaast een foto van kasteel Windesheim in 1922 (collectie RCE)
di. 21 okt 2025: za. 21 oktober 1944, 12.05 uur einde slag om Aken:
de Duitse bevelhebber Wilck capituleert tegen de wil van Hitler, gedwongen door een gebrek aan munitie, voedsel en water. Aken is de 1e stad op Duits grondgebied die door de geallieerden werd ingenomen.
wo. 22 okt 2025: wo. 22 okt 1941, terwijl verenigingen hun Joodse leden moeten royeren,
wordt in Kpn de boom, gepland ter gelegenheid van het huwelijk van Juliana & Bernard (7/1/1937), omgezaagd.
do. 23 okt 2025: 23 oktober 1942, De Gestapo arresteert de domproost van de Sint-Hedwigskathedraal in Berlijn,
Bernhard Lichtenberg, vanwege zijn vele protesten tegen de regering.
vr 24 okt 2025: za. 24 okt 1942: Marechaussee Spenkelink pakt de joodse onderduikster Saartje Daglooner op
bij haar onderduikadres in de Kerkstraat. Op 28 okt. komt zij in Westerbork aan, op 30 okt. wordt zij gedeporteerd naar Auswitsch-Birkenau en daar op 2 nov. 1942 vermoord. Spenkelink werd nooit berecht.
di. 24 okt. 1944: Aaltje Scholten – Sleurink,
31 jr, werd getroffen bij beschieting van de wegen door geallieerde vliegers. Zij woonde in de Spuistraat. Aaltje was de dochter van veehouder Aart Sleurink x Hilligje Meijer. Zij trouwde op 9 aug. 1934 met Jacob Scholten, een pakhuisknecht. Er lijken geen kinderen te zijn geweest.
za. 25 okt 2025: 25 okt 1939, oprichting committee O&O,
voor het organiseren van activiteiten ter ontspanning en ontwikkeling van gemobiliseerde militairen. Een collecte onder de Kpr burgerij bracht f 800 op.
za. 25 okt. 1941, voor de bouw van de eerste arbeiderswoningen in de z.g. "Brunneperpolder"
wordt vergunning verleend aan de fa. Stam & Riesebos en de heer J. H. Lamberts, elk voor de bouw van 5 woningen. Het geheel staat onder architectuur van Hein Boer.
zo 26 okt 2025: do. 26 okt 1944, een benzinetank valt op de keuken van Arend Wendt aan de Wilhelminalaan.
Zijn vrouw, Heintje Wendt-Beekman, wordt hierbij getroffen en overlijdt op ma. 6 nov aan de gevolgen. Zij was 52 jr.. Heintje was geboren in Apeldoorn als dochter van slager Hendrik Beekman en zijn 2e vrouw Aleida Jonker. Er waren vier oudere kinderen in het gezin en na Heintje volgden nog twee kinderen. De jongste, een zoon, overleed al na een week.
Heintje trouwde op 17 juli 1929 in Apeldoorn met kleermaker Arend Wendt. Kampenaar Arend was een zoon van Teunis Wendt, ook kleermaker en Diena van Kampen. Er lijken geen kinderen te zijn geweest.
Hieronder de Wilhelminalaan in april 2025. De ielege boompjes op foto's uit de jaren 1930 zullen de oorlog niet hebben overleefd. Na de oorlog werden langs de Wilhelmina kastanjebomen aangeplant, die in de jaren 1970 het loodje legden.
27 okt 1942: 27 okt 1942: afscheidsbijeenkomst van NSB-burgemeester Sandberg in de Stadsgehoorzaal
Onder luid rumoer deelt Sandberg het verzamelde gemeentepersoneel mee dat hij naar het Oostfront vertrekt. Gedurende zijn afwezigheid zal hij over hen op de hoogte worden gehouden. Dat gebeurde via mede-NSB-er en wijnhandelaar H.F.M. Kok, uitbater van de Stadsgehoorzaal.
di. 28 okt 2025: 1-28 oktober 1944, de 28 dagen van BaarleNassau
Op 1 oktober trekt de 1e Poolse pantserdivisie o.l.v. generaal Maczek bij BaarleNassau Nederland binnen. Het duurde 28 dagen, tot 28 oktober, voordat het dorp bevrijd was.
wo. 29 okt 2025: 29 okt. 1942:, in de noordelijke Atlantisch Oceaan wordt ms Abosso II,
onderweg naar Liverpool, tot zinken gebracht. De Kampenaren Steven Klappe (Kpn 9/8/1918-29/10/1942 Atl. Oceaan), 24 jr en 1e matroos, en Hein Poortenaar, 36 jr en (mogelijke) recruut voor de prinses Irenebrigade, komen hierbij om.
Steven Klappe werd op 9 aug. 1918 geboren in het grote gezin (9 kinderen) van visser Albert Klappe en Hendrikje Mouton. De achternaam Klappe wijst op Schokland als familie-oorsprong. Stevens moeder was de dochter van een sigarenmaker. Steven behoorde tot de drie jongste kinderen. Ook zijn oudere broers Albert (1911, stuurman) en Gerrit (1916, schipper) kozen voor een varend beroep. Bij de geboorte van broer Albert woonde het gezin in de Dorpsstraat in Brunnepe.
Hein Poortenaar was een zoon van Barend Willem Poortenaar en Johanna Klazina Meijer, telg uit de bekende drogistenfamilie Poortenaar. Zijn ouders woonden in de villa buiten de Broederpoort. Zoons Hendrik (Hein) en Johan Herman (Hans) waren een tweeling, geboren op 27 juni 1906. Broer Hans werd arts en overleed in 1951 op de jonge leeftijd van 44 jaar.
do. 30 okt. 2025: za. 30 okt 1943, na verraad inval bij de fam Eshuis aan de Oudestraat:
manufacturenwinkel, verzetshaard en onderduikadres. De joodse Sophie Anna Dreesde (Auswitch 19/11/1943), Emanuel Andriesse en de niet joodse onderduiker Adrianus Cornelis Mendel worden opgepakt. De Joodse onderduiker Eddy wordt ongemoeid gelaten, aangezien men dacht dat hij de zoon is van Arend Eshuis en Anna Stutvoet. Hij wordt nog de zelfde naar een ander adres buiten Kpn gebracht en overleeft de oorlog.
Arend Eshuis komt daarna in kamp Amersfoort terecht, waar Joop Scheltens hem portretteert (zie foto). Anna Eshuis-Stutvoet blijft in Kpn achter met de zorg voor 6 kinderen tussen 4 en 21 jr. De oudste dochter houdt samen met een winkelknecht de winkel draaiende. Wanneer in het najaar van 1944 bij het graven van loopgraven voor de Wehrmacht in de Mastenbroekerpolder ook gevangenen uit kamp Amersfoort worden ingezet, weet Arend Eshuis te ontkomen. Tot het einde van de oorlog zit hij ondergedoken in zijn eigen huis.
vr. 31 okt. 2025: 31 okt 1944: oprichting van de Marine Vrouwen Afdeling (MARVA).
''Maak een man vrij voor de vloot en help Ndls-Indië bevrijden''. Het is de bedoeling de afdeling te bemensen met vrouwen die de bezetting in Nederland hebben meegemaakt.
Er is ook weerstand en aarzeling. Aan de ene kant uit kerkelijke hoek. Maar er is ook vrees: dat een geüniformeerd vrouwenkorps onder de bevrijde Nederlanders herinneringen aan de gehate Duitse 'grijze muizen' zal oproepen. ''Grijze muizen'' was de bijnaam voor Ndlse vrouwen in dienst bij de Duitse Luftwaffe, die een grijs uniform droegen.
Page updated
Google Sites
Report abuse