OKIN IESU KRISTO AE
NA KAKAMATAKU!
Ningai ao iaa ae e na oki iai Kristo? Tao E na roko n akea te karongoaa,
ke ena ataaki nte aonaaba ni kabuta? Tao E a tia n roko ma E karabaa?
Aio ngkanne koauan Ana Kauaoki Iesu Kristo!
Akea riki te rongrongo ae e na kakubanako, ke atuun te rongorongo ae ena nang katikimata nakon: “E A OKI IESU KRISTO! . . . ke ena bainingareaki n boong aikai.
Nakoiia aomata ngkai, ao te iango are ena oki Iesu Kristo nakon te aonaaba aio bon kanga te tamnei ae bon akea rekerekena ma aron kanoan te maiu ae ngkai.
E ngae n aane, ao mirion ma mirion Kristian a bon kaantaninga Ana Kauaoki Kristo – ma a tatannako ma aia koaua i aon bukin teraa (why?), ningai (when?) ao nikangaara (how?) Rokona.
Te Berita I Bukin Okina
N boni imwaain Matena ma Utina – i mwaain waerakena man te Manga Orive 1900 tabun te ririki nnako – ao e berita Iesu Kristo, “N na oki”, Ioane 14:3, man aia B’aibara Katorika (BK).
Ao teutana te tai imwiin waerakena ao a miimii Ana abotoro n kaotiia uoman anera ake a kamatoaa nakoiia: “Iesu , ae e uotaki rake mai buakomi nako karawa, e na manga nakomai n ai arona naba are kam noria iai ni waerake nako karawa”, Makuri 1:11, BK. A kamatoaa anera aikai ana berita Iesu are E na manga oki ao a tuangiia naba abotoro aikai aron Okina.
Kaain te Ekaretia n te Nu-Tetemanti a bon kakoauaa te bai are e taekinna Iesu ao a taetaekinna naba aei nakoiia aomata. Ti na noora te bai ae e koreia Edward Gibbons n ana boki ae The History of the Decline and Fall of the Roman Empire:
“The ancient and popular doctrine of the Millennium was intimately connected with the second coming of Christ.". Ngkai e bon katiaaki te karikibai inanon onoua te bong, ao tein n maanina n arona ngkai . . . e boni katauaki ba onoua te nga te ririki. Man te katootoo aio ao e baireaki ba imwiin te korakai n makuri . . . . e na rimwiiaki ma teTabati ae kimareirei nte maan ae teuana te ngaa te ririki: ao Kristo, ma raona ni tokanikai ake te saints ma ake a rineaki aika aki mate, ao akana mangauti, ana tautaeka i aon te aonaaba nikarokoa te tai are e baireaki ba te kabanea ni manga kautaki (final resurrection)(Chapter 15, “Doctrine of the Millennium”).
E aki maan imwiin katean Ana Ekaretia Iesu (Mataio 16:18; Makuri 2), ao teuana te ekaretia ea manga tei ba kanga ena kabotoa ma ngaia. Ma e katotoonga ke e boni kaaki Ana koaua te Atua tabeua are a taetaekinaki nte Ekaretia ae koaua. Te ekaretia are e kateia Iesu e babainikiriinaki (persecuted) ao ngke ea roko korakorana ao ea karaba (“go underground”), ao a kakaraoi aia nebo ni karaba (secretly), ao ni taetaekinna Ana koaua te Atua ni karaba. Ao nte tai aio ao te ekaretia ni kabotoa arei e a maiureirei. Tia noria ikai ba e kangaara n manga tarataraaki Ana kauaoki Kristo.
N reitan ana marooroo Gibbons ao e kaotia ba te koaua i bukin manga okin Iesu Kristo e a taraaki nte tai arei ba e kairua.Ti inanon 150 te ririki imwiin waeraken Kristo nako Karawa, ao te koaua aio e a karikaki ba kanga te tamnei, ke te karaki n kawai ae e riai n aki kakoauaaki raoi ba e na bai, ke ena bon riki. Ao irian te kauaoki are E na oki Kristo ba E na tautaekana te aonaaba “e kakeaaki ba te otooto n heresy ao fanaticism”, ke aia otooto akana a minotaki nte aro (ibid).
Te aonaaba ngkai e teimatoa n bainingarea ao n aki bati ni kakoauaa te iango are ena manga oki Kristo. E ngae n aane, ao te koaua aio bon oin ma boton te euangkerio ibukin Abanuean te Atua – te euangkerio ae e taetaekinna Iesu 1900 tabun te ririki nnako!
Teniu Kaoti aika a Bainaki
I marenaia mirion ma mirion Kristian aika a kantaningaa manga okin Iesu Kristo, ao e nangi maiti iango aika a kakaokoro ibukin te tai ao aron Okina. Teniua iango aika a nangi bainaki bon, (1) te “Post-millenium Coming” ke, te koaua are E na oki Kristo imuin te mireniam, (2) te “Secret Rapture” ke, te koaua are E na tii roko moa n anaiia taan onimaki Iesu nako Karawa i mwaain Ana Kauaoki, ao (3) te “Spiritual Coming”, ke te koaua are "okina" bon namakinana inanom ngkami taan onimaki ba ea reke iroum te maiu ao baain te “tamnei”.
Ao n taai aika uakaan ma A.D. 1700 ao temanna te mitinare ae tei Ingiran, e otea te iango are Ana kauaoki Iesu e na rimwiin te Mireniam – te tai are e burabetinaki ba E a tautaeka iaon te aba Abanuean Kristo. Ma naake a kamatoaa te iango aei a bon nooria ba te aomata e bon aki konaa ni karekea te rau ao te maiuraoi ngkana e aki roko te bai ae korakora (Itaia 40:10). Te kibu aei e bon tuangira ba bukin teraa, ao NINGAI, ae E na oki iai Kristo.
Te “Secret Rapture”
Te iango aei e nangi kakoauaaki riki irouiia mirion ma mirion Kristian. N aron aia koaua ao ena uoua m'aangan okin Iesu nako aon te aba. Te moan, E na roko ni karaba (secret) ao E na anaiia ni kabane Kristian aika koaua nako Karawa ba E na kamanoiia man te “urubai ae koakora”, ke te “great tribulation” are E taekinna ngkoa Iesu. Ngaia are n aia koaua ao te tabo are ana kawakinaki iai bon tiaki i aon te aba, ma i Karawa. Kauouan okina a kakoaua ba n okina aio ao E na bon nooraki irouiia aomata ni bane ao ana ongo banaana.
Teiango aio bon te otooto ae boou. A bon aki ataia kaain Ana Ekaretia te Atua nte Nu-Tetemanti. Ao bon akea ae e ongoongo te “koaua” aio nikarokoa 1830 ngke ea taekinaki irouiia kaain Buritan tabeman, ao imuina ngke ea taetaekinaki nte boki ae nangi kinaki naba ae te Scofield Reference Bible.
Naake a moan kakoauaa te iango aei a kakoauaa naba ba ai tii teniua ma teiterana te ririki maiun te aonaaba. Ma ngke ea bunginako te tai aio ao e tuai naba n roko Kristo n “uotiia nako”, a manga ibita aia koaua nakon, “e na bon oki Kristo – ma ena aki ataaki – nte tai ae e aki ataaki!”
Mai irouiia naakai ao te koaua are te “Secret Rapture” ea butinako nakon angin aaro n Boretetanti n boong aikai.
Tao Ea Bon Tia n Roko Kristo?
Te kateniua ni koaua bon: "E a bon tia n roko Kristo". A maiti a taku ba Ana kauaoki Iesu e bon riki ba te Tamnei ae Raoiroi n bongin te Bentekota i muin warakena (Makuri 2). Te Abanue bon te Ekeratia are E kateiia nte tai aane, a taku, ao nikabane aaro nako ke ekaretia nako, n boong aikai, bon kaain “Abanuean te Atua.”
Ma te abanuea aio (ae e rengan aaro inanona) ena bon aki kona ni kakoroa bukin taekan burabeti aika maiti. Ao irarikina, te koaua aio e kakeaa te koaua are te Abotoro Bauro ao Kristian n ana tai Iesu a bon kakaataninga Ana kauaoki Kristo ma Abanueana, irabwii te ririki imuin te moan Bentekota arei!
Teraa KOAUAN Ana Kauaoki Kristo?
Tia kataia ni kaotaira ba teraa ae E taekina Iesu ibukin Okina ae ana kakamataku aio.
(Tia teirakea ara kamatebai i aon aei n Lesson 3 nte post are i muina).
LESSON 3
E a bon tia n Oki Kristo?
Tia noora Ana taeka Iesu ibukin Ana berita are E na oki.
1. E taekainna Iesu ba iai akana ana kaman taetaekinna ba E a tia n oki imwaain are bon okina raoi? Mataio 24:23; 26; Mareko 13:21.
2. A taekinna naba aei burabeti ni kewe imwiin manga Utina? 2 Tetaronike 2:1-2. Ao e bon kakewea taeka aikai Bauro? Kibu 3.
3. E taekina Bauro ba ena iai bakan te onimaki nakon te kaairua – te ibitaki man te koaua – imwaain Ana kauaoki Iesu Kristo? Kibu naba aane. E taekina naba aei Iesu ba bon te bai ae na riki imwaain Okina? Kabotaua Mataio 24: 5, 11, 24 ma Kaotioti 6:2.
TAEKA TABEUA: Iesu, te Tia Kaotioti (Kaotioti 1:1) e kaotia nakon Ioane te tamnei are te aoti ae mainaina ba kanikinaeaia burabeti ni kewe aika ana taku ba a bon mananga mairoun Kristo ke Ana Ekaretia. Te Kristo ae koaua ena roko n te aoti ae mainaina naba are e taekinaki nte Kaotioti 19:11. Ikai ao Kristo e katea tamneina ba E na oki ma te kabaang (kibu 15) – Ana Taeka te Atua (Ebera 4:12) – ao ana burabeti ni kewe Tatan e katamneiaki ma te kai n katebe inanoni baina (Kaotioti 6:2).
Ti na uringnga man Lesson 2 ba ibitakin Ana koaua te Atua bon kanikinaean moan rikin b’ai aika ana riki inanon 1900 te ririki. Ana roota te aonaaba n te itera teuana imuin teuana nikarokoa okin Kristo ma katean ana Abanuea te Atua i aon te aba.
4. Imwaain manga utina, ao e taekinna Iesu ba Ana Abanuea bon tiaki ibukin te tai aane, ao bon tiaki mai aon te aba ueana? Ioane 18:36. Ao ngkana aei te koaua, ao ti na konaa n taekinna ba ekaretia nako nte aonaaba aio bon kaain Abanuean te Atua? Kibu naba aane.
TAEKA TABEUA: Te “aonaaba” aio ke katein te aonaaba aio e bon babakoa ni kabane aron maiun ma katein te aomata mangkoa nikarokoa ngkai. Ao n aron ae a kaotaki n bokin rongrongoni kawai (history), taiani ekaretia nako bon kanoan naba katein te aonaaba aio! A karekerekiia ma ana waaki te tautaeka (politics), a tautaekanii abanuea nako ao a karika baron raraa, riki n tain te Middle Ages (476 -1500 C.E). Ngaia are ngkana taiani ekaretia n Kristian nako bon kaain Abanuean te Atua, ao nanona ba te abanuea aane bon mai aon te aonaaba aei, ae nanona ba e aki ataa te b’ai ae e taekinna Iesu! (Noora riki Ioane 18:36).
E boni katereterea Iesu n taku: “Tiaki mai aon te aba UEAU.” E bon aki kateaki nte tai arei Abanuean te Atua, ma Ana Ekaretia n Tamnei (Mataio 16:18) e boni kateaki n bongin te Bentekota (Makuri 2), nimabwi te bong imuin manga Utina.
Ngaia are Iesu Kristo e a kaman kakewei, i mwaain taia, taiani iango aika kewe ake a katea aan taiani ekaretia nako mangkoa, nte Middle Ages, are ekaretia nikabane bon kaain te Abanuea, ao te Abanuea bon mai aon te aba.
5. Ngke e titirakinaki irouiia Ana Reirei ba tao E na kaoka (restore) te Abanuea n aia tai, teraa Ana kaeka Iesu? Makuri 1:6-7. Ma ena reke irouiia te korakora teuana ae tiaki ana makuri te politics? Kibu 8. Teraa ae ana karaoia ma te korakora aio? Te kibu naba aane ao Mataio 28:18-20.
TAEKA TABEUA: Kona nooria ba abootoro a bon aki anganaki te ataibai ibukin te tai are ena kateaki iai te Abanuea, ma a kaonrakeaki ma te Tamnei ae Raoiroi n bongin te Bentekota.
E aki anganiia abotoro nte tai ane te korakora ba ana tautaekaniia botanaomata. Ba e bon tuai ni kateaki te Abanuea. Ma a anganaki korakoran te tamnei ba ana konaa n riki ba taan “KAKOAUA”, ke “WITNESSES” n Ana “aonaaba ningabong” Kristo, ao ana “reireiniia botanaomata ni kabaneia” ana makuri te Atua.
E anga Ana berita Iesu nakoiia ba ngkana E mena i Karawa, ao E na boni mena irarikiia Ana Reirei (ao ake i mwiia) nte tamnei ni karokoa tokin aia tautaeka aomata (Mataio 28:20) - ni karokoa E oki ba E na katea Abanuean te Atua i aon te aba!
6. Kibun te B’aibara ra ae e kamatoaa ba Abanuean te Atua e bon tuai n tei iaon te aonaaba? I Korinto 15:50. Ko konaa n taekinna ba aomata aika tataromauri n ekaretia nako a bon iriko ma te raraa?
Te Tai ae Ena Aki Oki iai Kristo
Te iango teuana ae boou naba ba ena oki Iesu imwiin reken te rau (peace) ao te mweangaraoi (harmony) ae a tia kabutaa aon te aonaaba nte maan ae teuana te ngaa te ririki, ma te maiu n boonnano irouiia botanaomata ni kabaneiia. Tao e boni koaua aio n aron ae taekinaki nte B’aibara?
1. Teraa ae e tuangiira Makuri 3:21 ibukin kaetan b’ai ni kabane?
2. Ngkana e oki Kristo ao teraa ae e na riki nakoiia taan uota te raoi, ao teraa aron (condition) te aonaaba? Itaia 33:7-8.
TAEKA TABEUA: E na boni mangaongao te aonaaba – akea te rau – imwaain okin Kristo! E na roko Kristo ni kaeta te tua ao te rau i aan Ana Tautaeka te Atua.
3. Teraa kiibu aika a boni kamatoaa, n akea te nanououa, are E na oki Kristo imwaain, ao tiaki imwiin, onraken te aonaaba nte rau ao te mwengaraoi? Kaotioti 5:10; 20:4.
TAEKA TABEUA: E kaotia am B’aibara ba Kristo ena aki oki imwiin te mireniam (1000 te ririki). Ibukin kamaunaan ana tautaeka te aomata aika bubuaka ao ni katea Abanuean te Atua ao Ena oki Iesu te kauatai. Ngkai ana tautaeka Kristian aika tia ni manga kautaki ma Kristo nte maan ae teuana te ngaa te ririki, E boni riai n oki imwaain teiraken te ngaa n ririki!
E Riai ni Kakoroaki Moa Bukin Te Tabe
1. Imwaain taurakina nte kaibangaki, ao tao a kaantaningaia Ana Reirei ba ena kateaki n aia tai Abanuean te Atua? Ruka 19:11, BK. Teraa Ana kaeka Iesu nakon aia iango ae e kaairua aio? Kibu 2.
TAEKA TABEUA: Nte taeka ni kaikonaki aio ao te “toka” boni Iesu; te “aba ae raroa” boni Karawa, are E oki nako iai imwiin manga utina; “tabonibai” boni Kristian ni koaua.
2. E na anganaki Kristo te abanuea teuana n tikuna i Karawa? Kabotaua Ruka 19:12 ma Taniera 7:13-14.
TAEKA TABEUA: E boni kamatataa ikai Ruka 19 te tai man waeraken Kristo nako Karawa (te “aba ae raroa”) nakon te tai are E na oki iai ni katea Abanuean te Atua iaon te aonaaba.
3. Ngkai e a nako moa te toka - Kristo – tao a riai tabonibaina ni karikirakea aia tarena? Ruka 19:13, 15; Mataio 25:15-19.
4. Teraa tabeia tabonibai – Kristian ni koaua – ae a riai ni kakoroa bukina imwaain te toki ao Ana kauaoki Kristo? Mataio 24:14; 28:18-20; Makuri 1:8.
TAEKA TABEUA: E kamatataa Iesu ba te euangkerio ibukin Abanuean te Atua e na taetaekinaki nakon te aonaaba ba te “tia kakoaua” nakoiia botanaomata ni kabaneiia imwaain Okina ba E na katea te Abanuea. Ao E katabea Ana Ekaretia ba ana taetaekinna te RONGORONGO AE RAOIROI aio nakon te aonaaba!
Ti Konaa n Ataa te Tai Raoi?
Teutana te tai i mwaain waerakena nako Karawa, ao e kamatataa Iesu ba iai baai (events) aika ana riki imwaain Okina. E anganiia Ana Reirei tamnein baai aikai iaon te Maunga Orive. N ara LESSON 2 ao ti noori baai aikai n aron are e koreaki n Mataio 24, Mareko 13 ao Ioane 21. Ko riai ni wareka riki Mataio 24 ao ni korei baai aika a burabetinaki ba ana riki imwaain okin Kristo.
Tina noria ngkana tina konaa n ataa tain raoi Ana kauaoki.
1. E na kaantaningaaki barongaan te aonaaba iroun te Atua ma Ana kauaoki Iesu iroun te aonaaba ni kabuta? Ruka 21:35.
2. N ana tai ra te aonaaba (earth’s history) are e kabootaua ma ngaia Iesu i bukin Okina? Mataio 24:37. A boni kantaningaa rokon Ana ‘babaronga’ (intervention) te Atua aomata ake imwaain te Ieka? Kiibu 38-39. Ao tao aomata n taai aikai ana kantaningaa naba Ana babaronga te Atua ma Ana kauaoki Iesu? Kiibu akane teniua.
3. Ao teraa aroia akana a taratara ao a kakatauraoi – ana ataa te bong ma te aoa are ena oki iai Kristo? Mataio 25:13.
TAEKA TABEUA: Ana taeka Iesu aikai a boni maan n rairaki nanoiia ba aongkoa Ana abotoro Iesu ana aki konaa n ataa te bong ma te aoa ae E na oki iai, ma naake n boong n kaitira aika ana ataia. E KAAIRUA aei!
4. E titirakina Iesu Bauro ba ngkana E nanona ba tii abotoro n aki ataa te bong ma te aoa, ke E nanona are ni kabane – n rekereke ma ngaira n taai aikai – n aki ataia? Ruka12:40-41. Ao teraa ana kaeka Iesu? Kiibu 42-43.Ana kauring Iesu aio tii ibukin te roro aika a maiu “ngkana e roko”? tara riki Ana kaeka Iesu nte kibu 43.
TAEKA TABEUA: E teretere ikai ba akea ibuakon ana toro Iesu – ao akea naba nte roro aio aika a maiu imwaain Okina – aika ana ataa te bong ma te aoa!
5. Ngkai ti bon aki konaa n ataa raoi te bong ma te aoa, tao tina konaa n ataia ba tao ea kaan te tai ibukin Okina? Mataio 24: 32-33.
TAEKA TABEUA: Uringnga ba nte mwakoro aio, Mataio 24, ao Iesu e a tia n anganiira taiani kanikina aika ana riki imwaain Ana kauaoki. Tabera ba tina taratarai kakoroan nanon kanikina aikai (Ruka 21:36).
Aron Okin Kristo
E na kangaara aron okin Kristo? E na roko ba kanga te tia “ira n te bong”? E na aki ataaki rokona ao ena aki nooraki? E na roko ba ena “anaa” (“rapture”) Ana Ekaretia?
E na reke kaekaan raoi titiraki aikai man te B’aibara.
1. Teraa ae e nanona I Tetaroniki 5:2-3 ae ena roko nte aonaaba kanga te tia “ira n te bong”? A riai ni kakatauraoi Kristian nakon te bong aei – ana Bong te Ues – ba ana aki kona n “tibanako ma ngaia” Kiibu 4-6, BK.
2. E katitabooaki naba Kristo ma te tia “ira”? Kaotioti 16:15. E nanonaki ikai ba ena aki ataaki Okina ke ena aki nooraki Rokona - te aro ni karaba?
TAEKA TABEUA: Te titirake ae raoiroi aane. Ma aei naba teuana te titiraki ae e riai ni iangoaki raoi: Ngkana a roko taan ira ao tau ana bua rabataia are ana aki konaa n nooraki? A bon aki!
Te tia ira e bon roroko nte tairiki ngkana tao akea kaain te auti ke a matiunako. E roko n te tai are a aki ataia. Ko bon aki konaa n ataa te tai ae e na roko iai te tia ira. Tao ngke ko ataia ao konaa bae n waeteiia bureitiman ba ana katauraoi imwaain rokona. Te titiraki are ko tangira kaekaana, ngkana koa kaman ataia ba iai te tia ira ae ena kawara am auti bon, ningai.
Ngaia naba ma aron okin Kristo! E na aki oki ao e aki nooraki – E na nooraki. Ma E na roko nte tai ae e AKI ATAAKI! Akea ae e ataia ba ningai raoi ae E na kaoti iai.
E boni taekinna Iesu nikangai: “Ma ngaia ae kam na taratara, ba kam aki ata te [aoa]bong ae e na roko iai ami Uea. Kam na ata aei: ngke arona ba e ataia m,ataniwin te auti ba te tai ra ae e na roko iai te tia ira, ao e na taratara, ao e na aki kariaia ba e na niniaki ana auti. Ma ngaia ae TAURAOI naba ngkami ba e na roko Natin te aomata n te tai ae kam aki iangoia” (Mataio 24:42-44). Katauraoingkami n taai nako imwaain Okina!
Ngaia are e karekerekea te tia ira ma Ana tai n oki Kristo ba E na KAKUBANAKOIIA (SURPRISE) aomata!
3. Tina taraa Mataio 24. E taekinna Iesu ba ena iai te buu ae ena tangi maaka nte eea ae e na kaota Okina? Mataio 24:20-31. Tiaki te tai aio are E nangi “botiia Ana aomata ake a tia n rineaki” Kibu 31.
4. E na iriaki okin Kristo mai Karawa ma te takarua ae korakora? I Tetaronike 4:16. Tiaki te tai aio are ana uotakirake Ana aomata te Atua ba ana butimaea te Uea nte nang? Kibu 17.
TAEKA TABEUA: Ti nooria ikai ba okin Kristo bon tiaki te bai ae e na aki ataaki ke ena karabaaki, nakoia kaain te aonaaba ni kabaneiia nte tai aane.
Ena Nooraki Rokona!
1. Ngkana e oki Kristo ena bon nooraki irouiia aomata ni kabane? Mataio 24:27; Kaotioti 1:7.
TAEKA TABEUA: Te taeka ae e kabonganaaki n Mataio 24:27 ae te taetae n Kuriiti e nanonna ikai ba kanga itiitin buakan angin karawa ke te bai ae nangi oota maaka. Teraa te oota ae “ roko ma mainiku ao e roko ootana naba i maeao”? Bon TAAI (SUN)! ao ko konaa n noora taai? Ti boni bane ni konaa. Rokon Kristo ena katotoonga”otan taai ma korakorana ni kabane” (Kaotioti 1:16). Ena bon ataaki – akea te aomata ae e na aki nooria.
Te kibu n taeka are “a na noria naba uake a ewaria” n te Kaotioti 1:7, BK, e bon aki nanonna ba tautia n Room aikai ake a tiringnga Iesu, ma I-Iutaia ake a maiu nte tai aane, ana maiu n tain Okina. E kaeneti te kibu aio nakoiia aomata ni kabaneiia! Aia bure (sins) aomata ni kabane – mangkoa, ngkai ao imwaaia – ae anaa maiun Iesu (Rom 3:23; 5:8). E kaotia te Kaotioti 1:7 ikai ba tii akana a maiu n tain Okina aika ana noora Kristo. Nikiraia aomata, n rekereke ma tautia ake a taura Iesu nte kaibangaki, ana noora Iesu rimwii (Kaotioti 20:5) nte kauoua n mangakautaki (second resurrection). (Tina marooroo iaon aei n ara Lesson teuana ae imwaaira).
2. A bon aki kamatoaa anera nakoiia abotoro ngke E waerake Iesu man te Maunga Orive, ba E na Oki n aron Nakona? Makuri 1:10-11. Teraa aron Nakona? – e bon nooraki nikarokoa E bua nte nang? Kibu 9. Ao n Okina e na nooraki nte nang? Mataio 24:30.
3. Ao teraa ana taeka Tekaria 14:4 ae e taekinna ibukin okin Kristo nakon te Maunga Orive, ae e uakaan ma Ierutarem, ae te tabo are E waerake mai iai? Ao tao E na oki nakon te tabo riki teuana, ke tao E na manga rairaki n okira Karawa ba E na kabanea riki 3 ma teiterana te ririki, ke itiua te ririki ke 1,000 te ririki? Ena bon aki!
TAEKA TABEUA: N aron kabarabaraana nte B”aibara ao Okin Kristo ena nooraki, ao ena iai karongoaa ae korakora [takaarua], ma akea te taeka teuana ae e taekinaki iai ba E na oki n karaba ao ni uotiianako Kristian nako karawa nte makuri ni karaba.
Ti TEUANA te “Kauaoki”
Iai tabemwaang aika ana bon imanono n taku ba noorakin ao ongoraean te takaarua n okin Kristo bon te kauoua n itera n Ana kauaoki. Aikai tabeua kiibu aika ana kaotia ba te iango ane irouia ane e bon kaairua.
1. Kautaiia ake a mate n onimakin Kristo ena karaoaki n Okina? I Tetaronike 4:15-16. Ena kaain karaoaki aei ma tangin te buu are e maneweaki nte kibu 16? I Korinto 15:51-52.
2. Te bu are e maneweaki n I Tetaronike 4:16 ao I Korinto 15:52 bon te bu are e maneweaki naba n te Kaotioti 11:15? Kaotioti 11:18.
TAEKA TABEUA: iai aika ana taku ba te kabanea ni bu are e maneweaki n I Korinto 15:52 e bon okoro ma te kabanea ni bu are n te Kaotioti 11:15. Ma noria ba baai ake a riki nte Kaotioti 11:18 bon baai aika ana riki n tain te mangauti ngkana e katangaki te kabanea ni bu!
N Kaotioti 11 ao Ioane e bon kabarabaraa naba te bai ae e kabarabaraa Bauro n I Tetaronike 4 ao I Korinto 15. Ngaia tia nooria ba ena oki Kristo ao ana kautaki ake a mate n aia onimaki ngkana e tang n takaarua te bu are ana bane n ongo kaain te aonaaba ni kabaneiia!
Te taeka n Kuriiti ae “Parousia”
Naake a bon taua ana “koaua” te rapture theory a taku ba te taeka n Kuriiti are parousia, are e rairaki nakon “coming”, ke “rokon” n Mataio 24:27, e bon aki nanonaki ba “coming”. A taku ba e nanonaki “rokona n karaba” (secret nearness). Ngaia are ngke a titirakina Iesu Ana Reirei ba teraa te “kanikina” ae ena kaota Rokona, ao a taku ba a bon titirakiNna te kanikina ibukin te “rapture”.
Teraa am iango n aei?
Kiibu man te B’aibara ake tia tia ni kamatebaiia a bon kaota aron ao te tai are E na oki iai Kristo. Ao teraa aron te taeka ae parousia aio? E bon katereterea ba ena iai moa te roko ni karaba?
1. Te taeka n Kuriiti ae parousia e bon rairaki nakon “coming” n kiibu aika maiti nte B’aibara. I Tetaronike 3:13 bon te katootoo teuana. E taekina te kibu aei ba E na parousia Kristo “ibukin” ke “ma” Ana saints ni kabane?
TAEKA TABEUA: Te kibu aio e bon aki kaotia ba iai te roko ni karaba IBUKIIA saints teniua ma teiterana ke nako riki, te ririki imwaain Okina “ma” Ana saints are E na bon nooraki iai.
Ngkana ko iangoia ba Kristo ngke E kaekaa raoi aia titiraki Ana Reirei (Mataio 24:3), tao E na riai n tuangiia naba te “rapture” ke “Okina ni karaba”? Ma bon akea manweakinan aei nte B’aibara!
2. Tia noora te kibu riki teuana. N rokona (parousia), teraa ae ena karaoi Kristo nakon te “aomata are e buakaka” are e a tia ni karietataa “ba te Atua” n Ana temboro te Atua? II Tetaronike 2:3-4, 8.
TAEKA TABEUA: E mataata ikai ba okin Kristo ba E na motikitaeka bon Ana parousia – Rokona ae E na nooraki nako aon te aba!
Ana Kamanoaki Iaa Kristian n tain te Rawawata?
1. Teraa ae e taku Iesu ae ena riki IMWAAIN Ana kauaoki ae tii teuana? Mataio 24: 21,29. Ao teraa ae ena riki imuina? Kibu 30.
TAEKA TABEUA: A kaotia kiibu aikai ba ena iai kangaanga aika ana riki nte aonaaba, ma Kristo E na aki oki nikarokoa IMWIIN tain te rawawata ao IMWIIN kanikina aika ana oti i karawa!
2. TERAA AE E TAKU Kristo nakoiia Ana aomata i Iutaia ngkana a noora te “baere e koron te riribaki” ba e a kateaki? Mataio 24:15-20l Ruka 21: 20-21.
TAEKA TABEUA: Aei are a karaoia ngkoa Kristian ni koaua imwaain urubekean Ierutarem n A.D. 70. Ma, uringnga, ba te taeka ni burabeti aio ena boni UOUA (DUAL) rikina. E boni tuangiia naba Kristian i Iutaia baai ake ana karaoi n boong ni kaitira ngkana ena kateaki “te baere e koron riribaki”. Ngke e na boni iai te “secret rapture”, ao Ana aomata Kristo ana aki bon aki katabeiia n kangaanga aika ana kawariia.
3. Tao Iesu e na anaia Ana aomata nte “rapture” man te aonaaba ba E na kamanoiia? Ioane 17:15.
4. E berita Kristo ba E na kamanoa Ana Ekaretia man “te tai ni kataaki” – tain te Rawawata ae Korakora? Kaotioti 3:10.
5. Te “aine” e kabonganaaki tabetai ba kanikinaean te Ekaretia (noora II Korinto 11:1-2; Ebeto 5:23-32) Tao e na katuraoa te tabo ni kamanomano ibukin te Ekaretia ni koaua n boong ni kaitira te Atua ba ana kamanoaki mairoun te Tatan (te “naeta” – kaotioti 12:9)? Te Kaotioti 12:13-14. E na mena iaa te tabo aei - i Karawa ke i aon te aba? Kiibu 14-16.
TAEKA TABEUA: Nooria ba “e buoka te aine “aontano” (kibu 16). Akea taekan Karawa ke te “rapture”!
Ngaia are, tain “saints” – kaain Ana Ekaretia te Atua ae koaua – ana mena i aon te aba n tain te Rawawata ae Korakora – tiaki i Karawa n aron are a kakoauaa tabem’aang! E berita te Kristo nakoiia Ana aomata ba E na karekea te tabo ni kamanomano (place of safety) i aon te aonaaba.
Antai Aika Ana Oki Ma Kristo?
Ngkana e oki Kristo nakon te Maunga Orive n aron te aro are E waerake iai (Makuri 1:11), ao E na bon aki oki n tii Ngaiia. Noria ba antai ae ena oki ma Ngaia.
1. Bon ni kabane “saints” Kristian ni koaua aika ana raona Iesu Kristo ngkana E oki nakon te Maunga Orive? Tekaria 14:4-5. Manga nora banen te kibu 5.
2. E bon taekinna te Abotoro Bauro ba E na oki Kristo “ma” Ana saints, aika a matiu ngkai n mate? I Tetaronike 4:13-14 ao 3:13. Ana oki mai Karawa,ke boni man te eea i etan te aonaaba – te nang are ana waerake ni kaitibo iai ma Ngaia? Mwakoro 4:15-17.
TAEKA TABEUA: Ana kautaki naake a mate i nanoni kakoauani Iesu ao Kristian ni koaua aika maiu nte tai aane (ana ibitaki nakon te aki mamate) aika ana waerake n kaitibo ma Kristo nte eea, ao n okirikaaki nako aon te aba ma Ngaia nte tai naba ane.
3. Ana boni maeka ma Kristo n aki toki? I Tetaronike n4:17. E na mena iaa Ngaia? Manga noora riki Tekaria 14:4 ao Kaotioti 5:10; 20:4.
TAEKA TABEUA: Ngke E moan roko Kristo nako aon te aba, ao E bainikiriniaki, E kamarakaki ao E tiringaki. Ma ngkana E oki ba aia Uea ueea ba Ena katea Abanuean te Atua, E na oki ma MWAAKANA AE KORAKORA ao MIMITONGINA (Mataio 24:30), ao te baronga n anera aika maiti aika ana Iria!
Teraa ae E na KARAOIA Kristo Ngkana E Oki?
E roko Iesu Kristo 1900 tabun te ririki n nako kanga te tiibu ae mangaori ba E na tiringaki ibukin aia bure kaain te aonaaba. Ma ngkana E a manga oki kaua, ao E na UUN – ANGRY- nakon baai nikabane aika riaboro! E na kabonganaa mwaakana ae korakora ba E na ibita katei ni kabane aika karika te nanokawaki ma te maraki i aon te aonaaba.
1. Teraa ae taekinna Kaotioti 6:15-17 ibukin unin te Atua iaon te aoaaba? E burabetinna naba aei Tebania? Tebania 1:14-15; 2:2-3. Nora naba Itaia 13:6-7 ao Etekiera 7:19.
TAEKA TABEUA: A maiti aika teutana ongoiia ke a bon tuai n ongo “ana bong Iawe” ke ana bong Iehova” (day of the Lord) – ao e ngae n aane ao ana bong te Uea e bon taekinaki i nanoni 30 tabun taeka n burabeti inanon te O ao te NuTetemanti.
2. Nte tai are e katangaki te kabanea ni bu (ka-7)(Kaotioti 11:15) ao E oki Kristo, ena uun te Atua? Kaotioti 11:18.
TAEKA TABEUA: Unin te Atua n ”ana bong Iehova/Iawe” e bon nooraki n rekenikai aika kanoan taiani bu ake itiua (Kaotioti 8 ao 9; 11:15-19) aika a oreanako te aonaaba nikarokoa Ana kauaoki Kristo are E manga karokoa riki itiua rekenikai ake bon taiani kabane ba ena “kakoroaki iai unin te Atua” (Kaotioti 15:1. 16:1-21).
3. Teuare e maneweaki n te Kaotioti 19:11 ena buaka? Teraa Arana? Kibu 16. Antai riki Arana? Kaotioti 17:14. Antai Ana “Tibutetei” te Atua? Ioane 1:29.
TAEKA TABEUA: Kiibu aikai a kaotia ba E na roko Kristo ma Ana tanga ni buaka anera ba ana katuaea ao ni katokanikaiia i aoiia aaba n kaaitara iaon te aba.
4. Ibukin teraa raoi ngkai te Atua E na katuaiia botanaomata? Kaotioti 11:18, banen te kibu aei; Tebania 1:17.
TAEKA TABEUA: Te Atua bon te tangira (I Ioane 4:16). Te Atua ao Kristo a tangiria aomata ni bane (Ioane 3:16). Ma Kristo e na uun n aia bure aomata ngkana E oki. I bukin KAMAIUAKIIA aomata ba ana MAIU (Mataio 24:22), E na roko n katuaa nte tangira! Ba mwiina ana kamaunaa te maiu (life) ni kabane i aon te aonaaba.
N te tangira ao te Atua e kaotia ba Ana KAWAI e kairiko nakon baai ni kabaneia aika a raoiroi ao n tangiraki – irarikin te maiu ae akea tokina – nakon ara moan karo, Atam ma Nei Ewa. Ma a ribaa te kawai aane. Kanoaiia (descendants) ngkanne a bon reitaanako ribaakin Ana kawai te Atua n kaaniia 6,000 te ririki!
Ao n aron te karo ae oota ao e tangira ae e katuaea (punish) natina ngkana a aki kan ongo taeka n reirei, ao te Atua ae tangira E na katuaea te aonaaba ba ena kauka aia iango! E na roko Kristo ae mimitong n m’aakan ma mimitongin te Atua ba E na katokii buaka, te maraki ao te kainano. E na roko ba E na karokoa te raoi, te rau, te kukurei ao te kimareirei nakoiia botanaomata ni kabaneiia.
5. Tao ana uun botanaomata nte tai aane? Noora riki te Kaotioti 11:18. Ao ana bon kataia ba ana kaaitara Kristo? Kaotioti 17:14.
TAEKA TABEUA: Te aonaaba aio e aki kan ibitaki. Aomata a bon kan kawakina aron mauiia are a kateia i aon abaiia. A aki tangira te Atua ba E na roko n mauiia ao n reireiniia te kawai nakon te rau ao te maiuraoi. Ma a bon tangira te rau are bon aia kakaraoi – e ngae ngke aia kawai nakon karekean te “rau” e kairiia nakon te buubuaka ao n tokina ena karika buan matan te aomata iaon te aonaaba ngkana bon katukaki ma aia kawai.
Ngkana e roko Iesu Kristo ba E na katoka te buubuaka, ao te botanaomata ana waekoa n taona moa aia kakauntaeka. Ana booti aia taanga ni buaka ao ana kaaitara Kristo ao ana kataia ni kabakaa rinanon te buaka!
Teraa “Aremaketon”?
“Aremaketon” bon ana taeka te B’aibara ae e karekerekea ma Ana kauaoki Kristo. E bon ataaki irouiia aomata aika maiti. Kautuun tautaeka ao tiaintiti a bon kakabongana te taeka aei ngkana a taetae i aon kabonganaakin te nukiria n te buaka ao kamaunaakin te reeti n aomata.
E ngae n aane ao ti tabeman aika a bon ataaraoi ba teraa nanon “Aremaketon”!
Ngke e boo ana moan buaka te aonaaba, ao a maiti a taku “Aei te buaka are Aremaketon!” ao te roro are imuina a taku ba ana kauoua n buaka te aonaaba e na karokoa “Aremaketon.”
Ma ngkai e a bainaki te iango are “Aremaketon” bon te buaka ae ena riki imwaaira imarenan aban Imatang ao kominiti. A taku ba te buaka aio bon marenan beekan (kominiti), aika ana ninia Ierutarem, ao ana taanga ni buaka Buritan ma Amerika, aika ana kamanoa Ierutarem. Ao, n aia koaua, ba n tain raoi te buaka aio ao ena oki Kristo.
Ma aei raoi ae e burabetinaki nte B’aibara? Kona bon miimii ba antai ae ena buakana antai, n tain okin Kristo, ao iaa ae ena riki te buaka aei.
Tai nanououa. Ana kateniua n buaka te aonaaba (WWIII) ae i aon kawaina! Te moan ao te kauoua bon te kaukuuki nakon kangaanga ae ena bakariia botanaomata. Te tai aio e na boni kakamaaku ao ni kamaamate, ao tii Ana kauaoki Kristo ae ena konaa ni kamaiua te reeti n aomata man buan mataiia.
Ibukin aei are E tuangiira te Atua ba ti na “TARATARA” (Ruka 21:36, n aia B’aibara Katorika) – tina tarataraa baai aika riki nte aonaaba ba ti aonga n ataia ba ea koro bukin taeka n burabeti – ao ti na “tataro” ba ti aongan aki reke i buakon te kangaanga ae na riki ae ena roota te aonaaba!
1. E onrake nte teraa unin – rekenikai – te Atua? Te Kaotioti 15:1.
TAEKA TABEUA: Te kaitiua ke te kabanea n bu (Kaotioti 11:15) e kabanea katuaan te aomata iroun te Atua. Ni kanga? N katanoataan te kabanea n “rekenikai aika itiua”! Taekana nte Moffat V’aibara: “For they [seven last plagues] complete the wrath of God.”
2. A kangaara n kanikinaeaki taiani rekenikai aika itiua aikai? Kaotioti 15:7. Ana kabaroaki iaa kanoan boora aikai? Kaotioti 16:1 (noora aia B’aibara Katorika). Ana karika te maraki ae bati nakoiia akana a aki raira nanoiia? Kibu 2-11.
TAEKA TABEUA: E ngae ngke a bon rootaki nte maraki, ao botanaomata ana bon rawa n raira nanoiia man te buakaka ao n rairaki nakon te Atua!
3. Teraa ae ena riki ngkana e kabaroaki kanoan te kaonoua n boora are kanikinaean unin te Atua? Kibu 12. Nooria ba man te itera ra aika ana roko mai iai ueea. Teraa riki ae e riki nte tai aei? Kibu 13, 14, 16. Karau iangoiia ba teraa aika a katamneiaki man kiibu aikai.
Ana Ikotaki Ana Tanga ni Buaka te Aoanaaba
1. Ma antai are ana buaka mangaia ueean te aonaaba? Kaotioti 17:14. (Tia tia n nooria ba te “Tibutetei” bon Iesu Kristo).
2. Antai ae ena botia ao ni kauniia ba ana buakana aia Tia Karikibai ae te Atua? Kaotioti 16:13-14. Antai te “raakon” ae e maneweaki n Te Kaotioti 12:9 (BB), ke te “naeta ni kawai” nte Kaotioti 12:9 (BK)?
TAEKA TABEUA: Bon temanna te akeanera ae baka (Itaia 14:12-14) ae te “Riaboro,” ma a maiti anera aika a baka (Iuta 6; Kaotioti 12:7) aika aranaki ba “taimonio.” (E nangi kabonganaaki te taeka ae “demons” ke “taimonio” nte New King James Version Bible).
3. A bukinaki taimonio aikai ba a ikotiia taanga ni buaka man aban te aonaaba? Te Kaotioti 16:16.
TAEKA TABEUA: N te tai aei ao taimonio aika a maneweaki nte kibu 14 ana karika te nano n kaaitara ba ena kaaitaraaki Kristo, are n te tai aio E a mena i Ierutarem ma Ana anera ao saints aika a tia n mangakautaki. Ngaia are te buaka aio e bon karikaki, tiaki irouia aomata ke aaba n ti ngaia, ma irouiia ana taimonio Tatan te riaboro.
4. Teraa ae ana karaoii taimonio aikai ba karikiia taanga ni buaka ba ana ikotaki? Kibu 14
TAEKA TABEUA: Noria ba taimonio aika ana bon kawariia “uean” aonaaba – n mamanaiia ma miterio – n kaunna nanoiia ba ana buakana Kristo ma Ana tanga ni buaka n anera!
5. Te tabo ra are ana botii iai taanga ni buaka taimonio ni katauraoiia ibukin te buaka ae korakora ma Kristo? Nora eiki te Kaotioti 16:16 ibukin te reke.
TAEKA TABEUA: “Kawai uea ake a roko mai mainiku” e na katauraoaki man mau takatakan te Karanga Iubereteti (Kaotioti 16:12). E na angaraoi ibukiia ueea mai mainiku ba ana botii aia taanga ni buaka nte tabo are “Aremaketon.”
Te taeka ae Aremaketon bon te taetae n Kuriiti ae rairaki man te taetae n Ebera ae har Meggido, ke te “maunga Mekito.” Te tabo aei bon nen te kawa ngkoa ae Mekito, ae e tei 55 te maire i meangin Ierutarem, ao nakon 15 te maire man te Mediterranean Sea. Ngkekei ngkoa ao Mekito ao te Maunga Mekito bon neiia taanga ni buaka (military base) aika a tararuaa te kawai ae kakawaki i marenan maunga (strategic pass).
Ibukin Iteraera ngkoa, Mekito ao Rereuan Esdraelon (ae e ataaki naba ba te Valley of Jezreel) bon nen te bubuaka inanon tienture aika maiti. Nte taina ma te taina ao raraa man te buaka a baro ikai. Ao e a okioki kakatean ooia ibukin kamanoaiia iaon te maunga Mekito. N boong aikai ao bon akea kanoan te tabo aei ma ti muin te urubeke. Tabetai a roko iai taan newe aba ke taan keniken, ma ai tiaaki neiia taanga ni buaka ngkai.
Ma Mekito bon te tiaina (symbol)!
E tei ibukin te buaka (war) ao aia kakauntaeka aomata (human conflict). Ao e tei irarikin te rereua ae Esdraelon. Ao n aron ae taekinaki n taeka ni burabeti n te Kaotioti 16, Mekito ao te rereua Edraelon e na riki ba te tabo are ana ikotaki iai taanga ni buaka man te aonaaba!
E tuangiira taeka ni burabeti “uea ake tengaun” (Kaotioti 17:12-14) bon uea aika ana kataia ni manga katea ao no kaoka te embwaea ngkoa are te Roman Empire. Ena kaain n kairaki iroun taiani borotiki (politics), te taanga ni buaka (military) ae korakora ao te aro (religion) teuana ae korakora. E na tei aia taanga ni buaka ae nangi bubura ao ana karao kawaiia nakon te Middle East. Tauan Ierutarem ao te oera n taabo aikai bon ngaia te nano are e na karokoiia “uea” aikai nako n te aono aio.
Ao ana taanga ni buaka te “man ae uraura” (kibu 3) aio ena aitara ma aia taanga ni buaka beekan mai “mainiku.” Ma, aongkoa are ana buaka imarenaiia, a manga aki, ma a manga BOONNANO ao ana mw’ati nako maiaki nako Ierutarem ba e a reke “aiaiia” ae boou – Iesu Kristo!
Ana Buaka te Atua ae Moan te M’aka
1. Teraa aran te buaka ae moan te korakora ae ena karaoaki imarenan te Atua ma aomata? Te Kaotioti 16:14, kabanean te kibu.
TAEKA TABEUA: Ko na noria ba e aki aranaki ba “te buaka ae Aremaketon” – e aranaki ba te “buaka n te bong are kakanato are ana bong te Atua, ae Moan te M’aka”! (Man aia B’aibara Boretetanti).
2. Te tabo ra ae e taekinna te B’aibara are ena boo iai te buaka aio? Ioera 3:1-2, 9-14. Kabotaua te kibu 13 ma Kaotioti 14:18-29 ao 19:15.
TAEKA TABEUA: Nanon te taeka ae “Ieotiabata” bon “ana motiki-taeka Iawe.” Nuukan raoi te buaka aio e na noraki n maruan [marenan maungan] Ieotiabata, ke te Valley of Jehoshaphat, ae e aranaki naba ba te “ne ni motiki-taeka” (kibu 14, banena). Marenan maungan Ieotiabata ae e mena imarenan Ierutarem ao te Maunga Orive, e ataaki ngkai n arana ae te “Kidron Valley.
3. E kangara ni katamneiaki te buaka aio? Kaotioti 19:11-21. Ao teraa ana kabarabara Tekaria iaon te buaka aio ae Ana motiki-taeka te Atua ae eti are E na orei’a iai aiAna? Tekaria 14:12. Ana buaka riki imarenaia botanaomata imuin tokanikain Kristo i aoiia? Itaia 2:2-4.
TAEKA TABEUA: Ikai ao ko nora tamnein te ‘buaka’ are ena katokii buaka! Iesu Kristo e na taoninako akana a kataia ni kateimatoaa aia tautaeka n aomata, ba ana konaa ni kabuaa mataia botanaomata rinanon aia buaka nte nukiria (Kaotioti 11:18).
N okin Kristo ao E na taonanako aaba ake a kan kaitara nte aro are a oota iai – ana taumatoaaki! N ti te aro aei are ana konaa aomata n kukurei n kata Ana kawai te Atua ibukin te ‘maiu’ ao n aantaeka n Ana tautaeka, are ena kairiia nakon te raoi, te kukurei ao te kimareirei!
Ae iaoni Kawaina n Oki Kristo!
Inanon ara Bible Lessons aika teniua man te Ambassador Bible College Bible Course aika a bane ngkai, ao koa nooria ba tia bon mena ngkai n BONGINI KAITIRA ke te END TIME are n taeka ni burabeti n te B’aibara! Ko noria naba ba te Atua, rinan Ana burabeti, abotoro ao Ana toro, e a tia ni kaotia ba iai baai aika ana riki nte aonaaba (world events) i boni mwaain okin Iesu Kristo ba E na katea Abanuean te Atua i aon te aba. A maiti man baai aikai aika a riki ngkai ao n rikirake n roota te aonaaba nte aro ae korakora!
Ngaia are ko riai n “taratara” ao “tataro” (Ruka 21:36). Kakaonimaki! Ao irira baai aika a riiriki nte aonaaba. Katomako ma te link aio ibukin buokam: https://www.thetrumpet.com/