Kaitiua n Tua
TE KAITIUA N TUA
E koaua ba te “WEWENE NI TAANGA” (“SEXUAL COMPATIBILITY”) bon ngaia ae e nangi kakawaki irouiia taanga? N taai aikai ma maitin taian raure n te mweenga, te aki ongoaaba irouia rooronrikirake ao taian rabakau aika boou i bukin te iango (modern psychology), ao e na maiti aika ana kaeka ba te reke ibukin te titiraki anne bon “eng.”
Ma e boni tiku te koaua ba ngke e rikirake maitin kabonganaakin iango aika “boou” aikai, ao boni waekoan naba keeraken maitin te buu-raure ao maitiia ataei aika a uarereke aika a kamaraiaaki ba ana rikirake n akea te kakabwaia man te mweenga ae rau ao ae e kukurei. E boni kananokawaki ba tetaangana man tenitaanga n te aonaaba a motika aia mare (marriage) n te kabowi n buuraure (divorce courts).
E toki te maiu n mareaki (marriage) – ma te maraki ao te aki rau ao te rawawata a bon aki. Ao ataei aika uarereke man mweenga aika uruaki aikai, a atiba moana mauiia n tiotio nako ao n rinanon te maiu ae kanga akea nanona – iai te bangabanga ae bubura i nanoni maiuiia!
Bon iai NANON te mareaki (marriage) ni koaua (true MEANING) ae e riai n ataaki irouiia aomata n taai aikai? Tao iai TUUA ao aroaro ake a tia ni katauraoaki i roun te Atua ba ana kamanoa ana mare te I-Kristian ao ni karikia ba te mare ae kakukurei ao ni iai bonganana?
E Taekinaki te Kaitiua n Tua
Te Atua ae te Tia Karikibai e katei uoua man Ana tua i bukin te maiu n tamnei ake tebwiina – Tua Ake Tebwina – ba ana kamanoa te rereitaki n te mweenga ao n te utu. N ara moan mwakoro, ao ti a tia n marooroakinna te moan are, “Ko na karinea tamam ma tinam . . . “
Te kauoua n tua are e tabe naba ma tararuaan te mweenga ma te utu e bon reke n te kaitiua n tua: “KO NA TAI WENE NI BURE” (Te Otinako 20:14, KPB).
Te Atua ae M’aaka e anga te tua aio ba e na kamanoa karinean (honor) ao katabuan (sanctity) te mare. Bon muin te kaonoua n tua are e kaota katabuan maiun te aomata, ao te Atua e a anga te tua aio ba e na kamanoaki te kabanea ni kakannato n aro n rereitaki i aon te aba. Ba te mare (marriage) ao te mweenga (home) bon AAN (BASIS) raoiroin maiuraoin te botanaomata nikabaneiia (all decent society).
Taekan te tua aio e bon kaineti ma katabuan te wene ni bure ba e na urua katabuan te mare, ke te maiu n taanga. Tamnein (spirit) te tua aio e kaotia ba makuri n wewene n tataanga i mwaain te mare bon te bure ae karaoaki nakon te mare are tao e na karaoaki rimui, ao te aki koaua n nano (unfaithfulness) i mwaain te mare e bon riaon naba te tua ba e katiitaboaki ma te wene ni bure are e karaoaki imuin te mare.
N taai aikai are e nangi korakora te inaomata n kan karao are ko tangiria n kan karaoia (permissive modern age), ao e nangi kakawaki ba ti na kauringngiira ba te Atua e a tia ni kawenea ana taeka ba E na anganiia aomata aika a riaon Ana tua aio tuaaia ae te MATE! “Ngkana iai te mane ae e wenenibure ma bun [temanna], ao e na kamateaki, ngaia ma neienne“ (Lev. 20:10, KCB; te karin taeka, Ngai)
Ao e taekinaki naba aei te Atua n te Nu-Tetemanti: “Ba boon te bure te mate“ (Rom. 6:23).
E aera ngkai te bure ni wene ni bure e nangi rawawata ngkai e tangiraki te tuaa ba te mate, ao, n ana motikitaeka te Atua, te mate ae akea tokina n te nei n ai (eternal death in the lake of fire) – ma tii ngkana ko raira nanom man am bure aei? Kaekaana bon aio: Bukina ba te wene ni bure bon te burea e nngi RAWAWATA i matan te Atua ba te mare bon te bai ae nangi kakannato, te bai ae bane eetina, ao te bai ae tabu are e RIAI N AKI URUAKAKI KATABUANA! (MUST NOT BE DEFILED!).
Nanon te mare ao BUKINA ae kakawaki n Ana kainibaire te Atua e kainanoaki ba e na ataaki n taai aikai ike e taotira maitiia buu ni mare aika a aki kukurei ao maitin mweenga aika a uruaki.
BUKIN te Mare
E nagi kangaanga ataakin raoi bukin te mare ngkana e aki ataaki moa ba te wene n taanga (sex) ao te mare (marriage) bon baai aika E anga te Atua ao E katabua. Ngkana e katinanikuaki te Atua man te mare – n aron ae e kakaraoaki n taai aikai – bon kabakaan mimitongin te botaki n taanga aio ba kanga botakiia maan.
Nooria ba teraa bukina ngkai e karika te maane ao te aine te Atua! “Ao e taku Iehova ae te Atua, ‘E aki riai te aomata te aei ni mena n ti ngaia; N na karaoa te tia buobuokia ba raona ae riai“ (Karikani Bai 2:18, KPB). E nooria te Atua ba te maane e bon AKI BANIN raoi n tiingaia, ngaia are E baireia ba e na karika te tia buokia ae e boni tonuraoi i bukin te maane – ae e na konaa te maane n tibaa maiuna ma ngaia.
Ao te Atua e weteiia nikabane maan nakon Atam – ao e araniia, “ma e tuai n reke iroun te aomata arei raona ae riai ni buokia“ (te kibu 20, KPB). Ao bon akea riki te man temanna n AIARON Atam – ae e na konaa n namakinna rawawatana ao kukureina, ana iango ma ana kaantaninga.
Ngaia are te Atua e manga karika te aine man irikon ao riin Atam. “Ao e kangai te aomata, Bon rin riu aei ngkai, ao irikon irikou; e na aranaki ba te Aine, ba kioina ngke e anaki mai nanon te M’ane“ (te kibu 23, KPB). [N ara B’aibara are teuana ao e kaairua koreana are “e a tia n anaki mairoun te mane,” ba te taeka ae ‘mairoun’ kanga e kataia n kaotia ba te “ri” e mena i tinanikun te rabata: tao e tautauaki n bain te aomata, ke tao e toka iaon te rabata are e konaa n anaaki ‘mairouna.’ E anaaki te rii mai ‘nanon’ te aomata – nanon rabatana – tiaki mai tinanikun rabatana!]
Ao e a reke te man temanna ae bon tiitaboo ma Atam, te aomata riki temanna are e konaa Atam n tibai baai NIKABANE ma ngaia. Ao e karikaki ba te “tia buokia” ae tonu, ao n riki ba buuna ao raona n taai nako. Ba e taku te Atua: “Ma ngaia ae e na kitana tamana ma tinana te aomata, ao e na nim ma buna: ao a na riki n ti te irikona nakai” (te kibu24, KPB).
E karikiira te Atua ba te maane ao te aine. Ao te Atua e karika te “wene n taanga” (sex) ba te bai ae nangi tamaroa (beautiful) ao ae e tabu (holy) ba e na kabonganaaki i bukin mimitongiNna. Ao ngkai ti a ataia ba te Atua e moan katea (instituted) te mwakuri ae te mare (marriage) – tiaki te aomata, ke te tua ke ana kabowii aomata.
Ngaia are moan taben te mare ae moanaki iai te maiu n taanga bon kabaninakin (make complete) te maane ma te aine. E bon aki banin temanna ngkana akea are temanna. Te maane n tiingaia e aki konaa ni kakoroa bukina are e karikia iai te Atua – e aki konaa n atai taian ANUA are e kaantaningai te Atua mairouna – ngaia are te Atua e karika te aine ba te tia “buobooki” nakon te maane. Ao, i nanon te karikibai, ao e kaotia te Atua ba ana kaaini maeka ni kauouman ba te maane-n-uma ao te aine-n-uma n bootaki n tii te irikona – n tibaa aron BAAI NIKABANE n te maiu aei, ao ni karika mauiia ba e na iai bukina ae kakawaki ao e na banin n te aro n rabata.
Kauouan taben te wene ni taanga (sex) ao te mare (marriage) bon karikaiia ao reireinakiia ataei. Ba e taku te Atua nakon te maane ao te aine: “Kam na bati ni kakariki, ao kam na kabatiaingkami, ao kaona aonaba, ao kataea ana kai . . . “ (Karikani Bai 1:28, KPB).
Karikan te ataei e bon iraki ma te mwioko i bukin tararuaaiia ao reireinakiia. Te mweenga ao te mare ae matoatoa ao ae kukurei bon baai aika a riai i bukin tobaakin maiun ao reireiakin te ataei. Ao e taku te Atua: “Reireina te ataei arona ae e riai, ao e na aki tibanako ngkana e a ikawai” (Taeka n Rabakau 22:6, KCB).
Kaaro ni kauoman a bon mwiokoaki i bukin tararuaakiia ao reireiakinaiia natiia. E taku te Atua ba ataeinaine aika a tiba mareaki ana reireinaki ba “a na aki kabua inaomataia n te manging, . . . a na tangiria buia ma natia, a na karau aroia ma ni itiaki. A NA TARARUAI MWEENGAIA, ana akoi, ao a na antaeka irouia buia ba e aonga n aki kabuakakaki ana taeka te Atua” (Tito 2:3-5, KCB). Ao taekana teuana: “Ana tai toronaki n te wain ae bati, . . . a na tangiri’a buia, ao ba a na tangiri’a naba nati’a, a na wanawana, a na itiaki, A NA TABE NI MAMAKURI NI BATAIA, a na atataiaomata, a na iri nanoia oini buia, ba e aonga n aki taetaebuakaki ana taeka te Atua” (Tito 2:3-5, KPB).
Te Mweenga bon te Kuura n Reirei I Bukin Karekean te Anua
Te mweenga ma te utu bon AAN tamaroan ao raoiroin botanaomata nikabaneia! Te anua ae e reke man te mweenga – te taotaonnano, te oota, te akoi – nikabane aikai bon anua are e tangiria te Atua ba a na reke iroun te aomata n aki tootoki, ao te maiu n utu bon te moan tabo are e konaa n reke iai!
Akea te tabo ae a na konaa n reke iai, te ataibai i aon anua aika eti mani tamaroa, te nano ae teimatoa, ao te nano n onimakinaki a bon reke man te mweenga ae kukurei ao ae kabaerantaki raoi.
Ngaia are, irarikin kabaninakin te aomata ao i bukin karikaia ao reireinakiia ataei, te kateniua n mwioko inanon te maiu n wewene n taanga ao te mare bon katean te ANUA (CHARACTER) inanon te mweenga ao te utu. Abanuean te Atua ao Ana Tua a bon aanaki n te TANGIRA. E taku Iesu: “E kakabaia riki te anga nakon te anganaki” (Makuri 20:35, KPB). Ngkana a na ira nanon Ana tua te Atua i bukin te mare, ao te maane-n-uma ma te aine-n-uma a boni riai n ANGA nakoiia ni kauoman nikabane mwakoron ao iterani mauiia aika a kakaokoro.
E kaotia Bauro ba e riai ni kakaraoaki aei n tain te wewene n taanga ao n iteran nako te maiu n taanga, ba e taku: “E riai te manenuma ni karaoa baena nakon neiere buna, ao ai aron naba te ainenuma nakon teuare buna. E aki taua aron oin rabatana te ainenuma, ma boni buna ae e taua arona. E aki taua aron oin rabatana te manenuma, ma boni buna ae e taua arona. Ke e tai rawa temanna nakoni buuna, ma ti ngkana a boraraoi nanomi iai, ao ti tabeua te tai, ba e aonga n reke ami tai n [aki mamatam ao n] tataro: i muina ao kam a manga botaki, ba kam kawa ni kaririaki iroun Tatan, ao kam kawa n aki kona n taon nanomi“ (I Korinto 7:3-5).
Te makuri n wene n taanga bon te mwioko ae e kabaeaki te buu ni mare temanna nakon te buu are temanna. Ao bon te mwioko n TANGIRA are e nangi kakannato are n angin te tai ao te Atua e kakabwaiaa ma te MAIU AE BOOU.
Ana kaantaninga te Atua i bukin tangiran te wene n taanga bon kautan te tangira ao ni kakorakoraa nikarokoa e a bon reke te booraoi n taenikai i marenaia maiu aika uoua. Te tangira n kabanean rietatana bon te bootaki (unión). Te mare ae e katiteuanaaki iai te iango (mind), te nano (heart) ao te rabata (body). E bon katabuakaki (made sacred) iroun te Atua, ba E karika te mare ba te tabo ae e na oti te aekan tangira aio nakon te maane ao te aine.
Te Mare bon Bannan Kristo ma Ana Ekaretia
Ngkai e kateaki iroun te Atua, ao te bootaki n mare bon te bai ae TABU. E nangi tabu are n Ana Taeka ao te Atua e katea te mare ba kanga te katootoo n aron rereitakin Kristo ma Ana Ekaretia!
Noora Ebeto 5:22-23: “Ngkami ainenuma, kam na antaeka irouia buumi, n ai aromi n antaeka iroun te Ues. Ba atun te aine bon te maane, n ai aroni Kristo ae atuun te Ekaretia. Ba Kristo bon te tia kamaiua te Ekaretia ae rabatana. A na antaeka ainenuma irouia buuia ni baai nikabane.”
Ikai, ao e kaotia te Atua ba n mweengan te Kristian ao te aine-n-uma e boni riai n aantaeka iroun buuna ae ATUUN te mweenga kanga arona naba ae e riai ni kataneaia ba e na aantaeka nakon Kristo n aki tootoki! N te makuri ae tabu aio ao e reireina te ainenuma te aro n mwiokoaki ae AKEA TOKINA!
Ao a tuangaki maane-n-uma: “Ngkami manenuma, kam na tangiria bumi, n ai aroni Kristo ngke e tangira te Ekaretia ma ni kaburea maiuna i bukina . . . . A riai naba manenuma n tangiria buia n ai aron oin rabataia. Teuare e tangiraa buna, ao e tangiria i boni irouna” (kiibu 25 ao 28, KCB).
Iesu Kristo e riki n toro, e ibuobooki, e kataneaia, e kamanoa ao n muin te tai e ANGA rabatana i bukin Ana Ekaretia. Ao ai aroiia naba maane-n-uma ba ana kamanoa, ana karekea, ana kairiiri, ana boutoko, ana tangira ao ana ANGA nakoni buuia!
N te maiu n Kristian ao te maane e na riki ba ATUUN mweengana. Ma e na kabongana nakoana anne n toro ao n anga makuri n tararua, n kairi ao n kakukurei nakoni buuna ma ana utu. Ao e bon mwiokoaki iroun te Atua ba bon atuun te mweenga ae ETI!
I bukin te reirei ae e reke man te mare ao riki kakannatona ao E taku te Atua: “Ma ngaia ae ‘e na kitana tamana ma tinana te aomata ao e na botaki ma buuna, ao a na riki ba ti teirikona ngaia uoman’” (te kibu 31).
N te aro ni mare ao a katiiteuanaaki te maane ma te aine. Te aro n reitaki aio bon bannan te maiu ae akea tokina - te itangitangiri ao n toronaki i marenan Kristo ma Ana Ekaretia. Ngaia are, AKEA TE BAI ae e na roko i marenaia!
Te reirei ae e na reke man te maiu n taanga ke te mare bon te maiu n nanomatoa ae akea tokina nakon Iesu Kristo ae Atuuni maiura! Te raure ma buum ae ko anganaki iroun te Atua bon kabakam man ataakin te reirei aio. Bon te MAKURI NI KABUAKAKAA te Atua ae M’aaka – ba te raure e kakeaa wanawanan te Atua ngke e katabuaa te mare ae e na katiteuanairi n tii “teirikona” ma buura ni mare!
Ti na kangaara n teimatoa nakon te Atua ae Maiu n aki tootoki ngkana ti bon RAWA n teimatoa nakoni buura ae ti bon tii kabaeaki ma ngaia n tii iraua te ririki inanoni te maiu aio – ao n reireiniira te maiu n taotao n nano, n aakoi, n kaaitarai kangaaanga, n tautaua nanora, n TANGIRA ao n TEIMATOA n te mare ae tabu?
Ana taeka n Reirei Iesu Kristo
E a moanna n mataata ba bukin teraa ngkai Iesu Kristo e kamatoaa te katiteuanaaki n te mare.
Ngke e titirakinaki Iesu irouiia Baaretaio ba bukin teraa ngkai e kariaia Mote te buuraure n tain te O-Tetemanti, ao E kaekaiia nikangai: “E korea te tua anne [Mote] i bukimi, kioina ba a matoatoa nanomi. Ma, ngke e moa ni kariki bai te Atua, ao e karaoa te aomata ba te mane ao te aine. Ai ngaia ae e na kitana tamana ma tinana te aomata ba e na tekateka ma buuna, ao a na riki n ti temanna ngaia uoman. Ma ngaia ae ai tiaki uoman ngaiia, ma ai ti temanna. Ao ngkanne akana e botiia te Atua, ao ke e tai karaureiia te aomata“(Mareko 10:5-9, KCB).
Te raure e bon karika te raure! Ngkana ti ururing rikaaki ao ti na uringnga ba ngkoa ao te buuraure bon te bai ae e AKI ATAAKI nimabwi te ririki n nako. A taku aia taeka kaain te ekaretia n taai akekei ba ngkana e a butimaeaki te raure ba kanga “kanoan te maiu aio” ao e na akea te bare ae e nangi matoatoa ae e na konaa ni taua ke ni kabaea nakon arona ke kateina are ngke e moan kateaki iai. N boong aikai ao tia noora KOAUAN taeka akanne! N boong aikai ao tia nooria ba n aaba tabeua ao e nakon teuana te katenimwakoro (⅓) ao iai aaba aika nakon iteran (½) man maitin taiani mare – te katiiteuanaaki ae tabu, ae kakannato ao ae tii tokina te mate ae e katabua te Atua ae M’aaka – a manga KAMAUNAAKI n aia kabowi n buu-raure aomata!
Ao imuin te raure, teraa?
Kanga e bon ataaki ba angiia aomata aika a tia n raure a manga kakaea raoiia riki temanna, ao tabeman aia kauaei, aia katennaei ke aia kaaman ni buu ba ana kakukurea nanoiia n te aro are e a bon tia te Atua n baarongaia ba e na katokaaki n nena ae rietaata ao ae e tabu ngke a moan mareaki ma moan raoiia ni koaua – aika n angin te tai a boni maiu – a tuai ni mate!
Ao e taku Kristo ae maiu ma banaana ae kanga te ba: “Ngkana iai te manenuma ae e raure ma buna ba e na iein ma te aine temanna, ao e bure nakoni buna n te wenenibure. Aron naba te ainenuma ae e raure ma buna be e na iein ma te mane temanna, e bure nakoni buna n te wenenibure” (kiibu 11-12, KCB). Taekana n ara B’aibara are teuana: “Ane kanakoa buna, ni manga buna temanna, ao e karika te wene ni bure iai nako ina: ao te aine, ngkana e kanakoa buna, ni manga buna temanna, ao e wene ni bure iai” (kiibu 11-12, KPB).
Te Atua te Tia Karikibai rinanon Natina Iesu Kristo e aranna te raure ao te manga iein kaua te WENE NI BURE, ke te ADULTERY!
E aki kangaai ba te kauoua ni mare te wene ni bure. E taku ba te aomata are e a manga mareaki kaua e “wewene ni bure.” Te taeka ae e “wewene” e kaotia ba te aomata anne e bon kakaraoa te mwakuri n “wene ni bure” n taai nako rinanon maiuna n mareakikaua ma raona ae manga boou.
Boon te bure te mate (Roma 6:23). Bon te mwakuri ae RAWAWATA aio!
E KABAEAKI te Mare I Roun te Atua
Tia nooria ikai ba te mare bon tiaki te bai ae tao e a bon riki naba inanoni mauiia aomata n bobotaki ke tao e a tiba iangoaki n taai aikai. Ba, te mare bon te bai ae e katabuakaki i roun te Atua te Tia Karikibai. E katabua te mare ba te katiteuanaaki ae tabu ae bannan te NANOMATOA ae akea tokina imarenan Kristo ma Ana Ekaretia!
Ao mwakuri ni kabane n wene ni bure a boni bane ni bure ao boni mwakuri n RIAABOROO ba te mare bon te bai ae tabu ao n KAKANNATO i matan te Atua ae M’aaka.
Te Wene ni bure bon tiaki tii te kaairua nakon te mane-n-uma ke te aine-n-uma are e karaioaki te bure nakoina. Bon te bure naba nakoni mweengaia ao natiia. Bon te bure naba nakoiia botanaomata – ba e boni urua aaia (basis) baronga n botanaomata nikabane aika a tangira te mweeraoi. Ao riki, bon te bure nakon te Atua ao nakon Ana karikibai are E a tia ni katabua!
N aban nako te aonaaba, n rekereke ma Kiribati, ao iai baronga n aomata aika a kakeaa te Atua mani mauiia aika a boni boutokoiia taan marekaua aika tao a boni maiu buuia man aia moan mare are e a tia n katabua te Atua. Ngaira n taai aikai ti boni kamaemaea te aomata ke aomata aika a kabuakaka aia “tangira” taanga aika boou, aika boni maiu moan buuia mai mwaaina. A taku ba e boni kakabwaiaaki te mare anne kioina ba a boni kakariki ao tao n rawata natiia – ngaia are a taku ba e riai n aki taetaekinaki ke ni kabureaki te maiu n ‘taanga’ ae boou anne. Ao a kakoauaa te kukurei ao te itangitangiri ao te maiuraoi are tao a taekinna taanga ake a boou aikai aka a taku ba tao a tiba namakinna n aia kauoua n mare anne.
Te bai are a aki ataia ba te Atua e katea tuan ma katein te mare! Angin te tai ao a baka n aki ataa te rawawata ma te kainano aika a na rootaki iai ataei man aia moan mare, are e bon katabuaa te Atua, taanga aika boou akanne. Ara botanaomata a bon rawa ni kakoauaa ba taanga aika boou aika a bon riai ni kaman reireiniia te taotao n nano, te iangoraoi, te nanomatoa ao te TANGIRA ae koaua aika a konaa n karokoraoa aia moan mare, are bon ti aia mare ni koaua, are e a tia ni kabaeia iai te Atua ni karokoaa nikiran mauiia!
A bon aki ataia aomata ba baai aika a rekereke ma te wene ni bure n ai aron te buu-raure ao te manga iein kaua – te aki teimatoa nakon buuna ni mare – te kaitataan are moan teirakean te wewene ni bure – a bane ni baka i aan te makuri n KAAITARA nakon Ana Tua te Atua ae M’aaka are e anga te ikeike ni maiu!
Te bure n iango-buaka (lust) e na boni konaa n ataaki raoi rawawatana ngkana ko ataa raoi etin ao katabuan te wene n taanga (sex) n te mare i matan te Atua te Tia Karikibai. Te makuri n wene ni bure, ao te makuri n buu-raure ao te manga marekaua a bon bwebwerake mai i nanon te nano (heart).
Nooria ikai ngke E karaababaa riki nanon te tua aio Iesu Kristo and E katabua: “Kam a tia n ongo ba e kangai ngkoa te taeka: ‘Ko na [tai] wenenibure.’ Ao ngai I taku nakoimi: ‘Ane e tara te aine temanna be e na taana, ao e a tia ni wenenibure ma ngaia i nanona” (Mataio 5:27-28, KCB).
E reireiniira Iesu ba tia bon urua te kaitiua n tua n ngkana ko noora te aomata temanna ao ko a ti tanna naba i nanom, ao n karioai ami iango ni batingako ma ngaia. Te makuri i rimuin te iango. Ngaia are bon taben temanna ma temanna, aomta aika a maaka te Atua, aika a tabe ni karikirakea mauiia n Kristian ba a na reireiniia ba a na baaiti n kaira aia iango ao ni KARAROAI NAKO man taian iango aika kamaira ma iango n baitingako.
BUREIIA Botanaomata n Taai Aikai
E boni maiti aomata aika a bon aki ataa buakakan ke buren kaungaakin WENEIA TAANGA, ke te SEX! E nangi korakora raumeaan te makuri aei are e a bon rinnako inanon maiun nako te aomata are a moanna n taneai iai aomata n ongoongo ke n noonoria are n kaairuan aia iango a taku ba ai bon te maan ae kakaraoaki, ke bon aron te maiu aio, are a na bon katukaki ma arona.
E moan bwebwerake te iangobuaka ba e kaungaaki ke e boutokaaki man aron tein aia kunikai aine. Taian nutibeeba ma makatiin a bon onrake n tamneia aine aika a bai ni kabakaba ma rongrongo I aon iteran nako te SEX are ana katika naba nanoiia taan wareware. A bon karaoa aei kambana n koro rongorongo i aan aia koaua ba ngkana a karinanna te taeka ae SEX n aia rongorong ao e na bon maiti aia beeba aika ana kaboaki.
Rinanon te nutibeeba, te makatiin, te biribooti (billboards) ao katanoata n te TV, ao te SEX e bon kateretereaki ao ni katuruturuaki rinanon itera ao makuri aika a maiti. Tabeua booki n wareware n taai aikai a bon kabonganai taeka aika a kamaira ba atuun aia boki. N tabeua nutibeeba ao makatiin ao iai baan aia beeba ke aia boki ae e katukaki ba nen tamneia aine aika beebekan ma e karabaaki mwaaia ba e na ‘baati’ n te kaboakinako nakoia roro aika uarereke naba.
Te makuri aio bon te kabanea ni makuri ae kananoanga n aron bainikirian aia makuri aomata aika a KAMAIRATOTO! E ngae n anne ao booki ma makatiin ma katanoata aika a rekereke ma te makuri aei a bon raanga kanga te karaanga ae e IABUTI nakon taian makete nako!
Ao i rarikin anne ao kambana aika a bon kaotii tamnei aika a boni koaua, ake a nang kai rootaki iai ao ni kabure aia iango roronirokirake – te birim ma te TV – te bai n anai nano i bukin te mataku bon te SEX ke makuri n iowawa (violence), ke ni kauoua.
Ao kaain te aonaaba n taai aikai a nang kana uaan taian makuri n riaon tua ao makuri aika nangi kamaira ma ni kamamaa aikai! E a moanna n rikirake maitiia mweenga aika a aki rau ao a mweenga buaka ba muin te makuri n wene ni bure iroun te maane-n-uma ke te aine-n-uma. E a rikirake maitiia utu aika a kan kamaunaa mareia n te buu-raure. E a rikirake maitiia ataei aika a tiku n akea te tangira are a kainnanoia ao n akean aia kairi kaaro ni kauoman! Ao te wewene ni bure i mwaain te mare – ae e aranna te Atua ba “fornication” – e a riki ba te bai n takakaro ao te bai ni kamoa nakoia botanaomata n taai aikai.
Nikabane makuri aikai a bon urua te kaitiua n tua!
Roronrikirake aika a karaoi makuri ni “kameakaa” ao n urua kakukurein te maiu n taanga rinanon makuri n wewene ni bure imwaain te mare, a bon kataonabaa mauiia ae tuai n roko (future) rinanon mauiia ngkai. Ma tii ngkana a rairananoiia (repent) ao ni katoka aia makuri ni kamaira, ao ana karika te Atua ba E na katikuiia ke n katinanikuiia man Abanueana ao te maiu ae e aki totoki ao te maiu ni kimareirei are iriana (I Korinto 6:9). A kateaki Ana Tua te Atua i bukin mweengaraoira ao mweengairaoi akana i rarikira. A riai n iraki nanoiia. Ti riai ni maaku ba muina ti na warekaki i buakoiia “tani kamara” (KCB) ma “tāni wene ni bure”(KPB) aika ana karekeaki tibangaia n te nei n ai are te kauoua ni mate! (Te Kaotioti 21:8).
IRA NANON te Kaitiua ni Tua
Te Atua e anganira reirei tabeua aika a kakawaki i bukiira aika ti kan kakaraoi uaaki aikai ke ti kai kaririaki nako iai. N boong aikai ma aia bai ni kabakabaka, e nangi kakawaki ba ti TAUA te reirei aei ngkana ti kan rin n Abanauean te Atua ao te maiu ae e aki tootoki.
E taku te Atua: “Tabunimatea te wenenibure” (I Korinto 6:18, KCB), ke, “Kam na biri nako man te wene ni bure” (1 I-Korinto 6:18, KPB). Ao n te B’aibara n I-Matang: “Flee fornication.” E aki kangai ba ko na katuua am iango i aon makuri ni baitingako. E aki kangai ba ko na karekea te tai teuana are tii ngkoe ma buun temanna ke te ataeineine temanna are tao ana roko iango ni kabakabaka nakoim. E aki kangai ba ko na matakuakin taamnei aika a kamaira mani buakaka ke n wareki booki aika a nangi korakora taekana n kauta nanom n kan iangobuaka.
E taku te Atua ba ti na biri nako man baai aikai! E taku ba ti na biri – FLEE – nako ma karirii nakon te wene-ni-bure.
Te makuri n wene-ni-bure bon tiaki te bai n takakaro (toy) ke te bai ae ko na karaoa iai am kakatai (experiment) ma ngaia. Eriai n taraaki ba te kakabwaia mairoun te Atua ae te katiteuanaaki n te mare ae tabu mani kakannato are e a tia ni katabua te Atua. E riai n taraaki ba te bai ae mimitong, ao te bai ae ko kaota iai am TANGIRA n te botaki n Kristian ae kaota NANOMATOAN Kristo ma Ana ekaretia!
Akana a tia ni mare ao naake i aon kawaia ni mareaki a riai n taraa te mare ba kaotan te tangira n te aron n ANGAANGA (GIVING) – tiaki te anaia tii bukim. Kam riai n taraa te mweenga ma te utu ba te tabo ni kataneiai i bukin karikirakean te ANUA ae tamaroa ao ae tau i bukin te maiu ae e aki tootoki n Abanuean te Atua. Ngkana kam ataa aei ao tai kariaia te bai teuana ba e na rin i marenan ami nanomatoa i marenami, rikirakemi n te taotaonnano, n te ataibai, n te akoi, n te wanawana, n te TANGIRA.
Naano aika akea nanoiia a bon kamangaongaoa mani urubekea mwaangan nako ara tautaeka – ngkai a tiba nooria. A roota naba taabo ni karikirake, kuura n reirei, ao bon te Ekaretia naba.
Te kakabwaia are e kataua te Atua ba kona konaa ni MWIOKOA buum ni mare e a tauaki mairouia angiia aika a mareaki i nanon ara botanaomata (society) ae moten (modern) n te aro n tiainti (scientific) aio! Ao te maaku, te nanokoraki, te aki onimakinaki ao te mangaongao n iango ae bwebwerake man aei a roota aia rereitaki aomata rinanon iteran mauiia aika kakaokoro.
Rooro n taai aikai a bon kainaoia ba ana ataa aron te NANOMATOA ae aki tootoki n te maiu n taanga ao n te mweenga! Kam riai n iira nanon taekan ao tamnein ana kaitiua n tua te Atua: “Ko na tai wene ni bure.”
777777777777777777777777777777777 E TOKI IKAI 777777777777777777777777777777777