E Aki Mate Nte Kanimabong
E rawata aaro n Kristian i aon Kiribati ma te aonaaba ni kabuta aika a kakoauaa ba Iesu E mate n te Kanimabong (Friday) ao E uti n te Tabati (Sunday). A taku ba e bon eti kioina ba tenibong te bong are e 'matu' iai n te rua ni mate are i nanon te baa, ba te Kanimabong (1), te Kaonobong (2) ao ai te Tabati (3).
Ti boni bane ni katiteuanaaki n te koaua are e boni uti man te mate Iesu n moani bongin te wiiki, ke Sunday, are e aranaki irouia I-Kiribati ba te 'Tabati' (Mataio 28:1). Ma e eti te bong ane E mate iai?
A reitia n taku Kristian akanne I taekini ieta ba, ao a kotea kiibu n te B'aibara ba aia tia kakoaua, n Ana tai Iesu ni kabowiiaki nikarokoa e karuoaki man te kaibangaki bon te bong ni te Katauraoi (Preparation day), ao a kaberoroa kaain Iutaia ma ibonga ba ena kuriaki taurakinna ba e a kaan te 'Tabati' ba e na kuriiaki ni taunaki (Mareko 14:1)
Otara n aia kauntaeka ba e riki te kakai nakon Iesu n te bong i mwaain te bong ae te Tabati. Ngaia? Te bong ae e aranaki te bong ni katauraoi imwaain te Tabati. Ao e teretere n te B'aibara ba e bon toki raoi ikeikena n te bakantaai n te bong anne tao n te aoa teniua (3.00pm). Ao e taunaki tao nakon te aoa onoua rikaaki i mwaain are e a boni bua matan taai.
Ti ataia ba ana botanaomata Iutaia ma Iteraera n te tai anne a bon kabonganaa tein ke Ana tau bong te Atua are E teirakea Ana bong man bakan taain te bong teuana nakon bakan taain te bong are imuina. Ae nanona ba e rimoa te bong ao e rimui te ngaina ao e koro te bongina ae banin, ngaia? (Sunset to sunset makes one Day).
Ao ngkana ti taua taina: man bakan taain te 'Kanimabong' nakon bakan taain te 'Kaonobong' e reke teuana te bong ae banin; ao ai manga bakan taain te Kaonobong nakon bakan taai te Tabati (Sunday) ao e na reke iai te ka-2 ni bong; ao n manga n bakan taain te Tabati nakon bakan taain te Moanibong ao e teke raoi te kateniua ni bong. Ma E aki uti Iesu n te Moanibong, ke kanga?
Ngkana E boni uti n te bong ae moani bongin te wiiki, ke Sunday, ao nanon ba ti riai ni oki rikaaki teniua te bong ba e na kaota raoi te bong are E boni mate iai.
Ti na moana ma moan tairikin te Sunday are E uti iai: Moan tairikin Sunday n oki rikaaki nakon moan tairikin te Kaonobong bon teuana bongina. Man moan tairikin te Kaonobong n oki rikaaki nako moan tairikin te Kanimabong bon uoua bongina. Man moan tairikin te kanimabong n oki rikaaki nakon moan tairikin te Kaabong boni kateniuan bongina. Ae nanona ba e taunaki n moan tairikin te bong ae te Kaabong.
Ae nanona ba E mate raoi Iesu n te aoa teniua n bakan taain te Katenibong, ngaia? Ba ngkana ko uarekia n aia tai naba I-Matang are 24 te aoa n teuana te bong ao e na tii tabo ma maanin te moan tairiki (sunset) nakon te moan tairiki (sunset).
Ao e a kanga aron te rongrongo are ana "kuriia n katinea i aon te kaibangaki imwaain te Tabati?"
Katauraoingkami nakon te rongorongo ae, tao ko bon aki ataia: Uoua te Tabati aika a kawakinaki inanoni te wiiki ae tii teuana anne.
Ngkana kam uringnga ao irabong imwaain matena ao Iesu E kawakina te bong are Bongin te Riao (Passover). Ao n te bong are boni imuina (bakan taai nakon te bakan taai) ao e manga roko bongin ana Toa te Berena ae e aki karikaki (Unleavened Bread). Boni itiua te bong manin kawakinan te toa aio, ma n moanibongina ao E taku te Atua ba te bong ae Tabu - akea naba te makuri iai.
Te toa anne are E kaea Iesu ma ana karo (Ruka 2:41) ao are iai ngkoa rongrongona are kakaeaki iroun tinana.
Ngkana tao e a mataata kanoan boong aikai: uoua te Tabati, bongin te riao, ana Toa te Berena ae e aki karikaki, te Tabati ae Rietaata ao konaa nooria ba boong aikai ana boni bane ni kaoti inanon te wiiki naba are e motikaki iai taekan Iesu.
Ibukin kamataatan te wiiki aio ma tibatibaan bongina ao taiaoka 'Click' ikai