Tua Ake Tebwina - Te Moan Taeka

Te Moan Taeka . . .

Taai aikai bon taai aika a bon AKEA TE KAN KAIRAKI N TE TUA (LAWLESSNESS). Karaoakin makuri n iowawa (crimes) ao itera n iowawa (violence) aika a bati a bon rikirake ni korakora ba bukina ba nakoiia mirion ma mirion aomata ao bon akea karinean te tua irouiia – ana tua te Atua ke ana tua te aomata!

N aaba aika a bubura i tinaniku ao botanaomata a bon maiu ma te maaku ba a ataia ba taian booraraoi i bukin kateimatoaan te rau (peace agreement) aika tiaainaaki ma aaba tabeua bon akea nanoiia. Bon AKEA TE TUA – akea karinean taan kairiiri – irouiia aaba n te aonaaba.

Aio te aonaaba ike KO maeka iai!

Rikin Taian Tua

Ai bon akea karinean te tua iroiia aomata kioina ba a maningnga oina ike a riki mai iai tuua NI KABANE (ALL law) ao m’akaia taan kairiiri (authority). E taku am B’aibara: “Ti temanna te tia karao tua ao te tia motikitaeka, ae e kona ni kakamaiu ma ni kamamate” (James 4:12) Te Tia Karao tua anne bon te ATUA ae AKEA TOKIN M’AKANA.

N aroiia n kakaeanako i bon i rouiia te “raunnano” ke te “aro ae e na uota te rau nakon mauiia”, ao aomata a tia n MANINGNGA taekan te Atua ae TAUTAEKANNA (RULES) ara unibweeti (universe) aio!

Ngaia are e bon aki kamiimii ba ara roronrikirake – taan kairiirii nakon ningaabong – a bon kaotia naba ba akea mutiakin te tua i rouiia.

Ngkana ko katinanikua te Atua ao e na bon akea ataakin katei aika raoroi i roum. E na rimuiaki aei ma te maiu n tamnei ae mangaongao are e na akea ataakin te buakaaka man te raoroi, ao ai te maiu n rawawata.

N angiia aaro ke botaki n aro (denominations) n taai aikai ao a kataia n tataekinna rongrongon te Atua temanna ae mooten (modern) ao ae e ‘temokaraetiki’ (democratic), ao a kaakeaa m’akana n tautaeka i aon ANA karikibai – ma ngaiira Ana aomata. E bon karako aika a maiu n taai aikai aika a bon maaka (fear) te Atua!

E ngae n anne ao Ana Rongorongo Iesu e bon boboto i aon te Atua ae E KARIKI BAI! Bon Ngaia te Atua are E kakabaiaia akana a ongotaeka nakon Ana tua – ao E kataereiia akana a aki ongo n Ana taeka.

E Oti Ana Kawai te Atua ae Tamaroa

Iesu Kristo are n am B’aibara e aki toki n tataekinna te euangkerio i bukin Abanuean te Atua (Mareko 1:14; Ruka 4:43). Ke, n taekana teuana, E tataekinna te Rongorongo ae e kakukurei are i bukin Ana TAUTAEKA te Atua – ana KAIRI (RULE) te Atua. E taku: “Kakoaua te Rongorongo ae e Raoiroi” (Mareko 1:15).

Imwaain are ko bon kakoauaa raoi (sincerely believe) ao ni butimaea (accept) Kristo ba am Tia Kamaiu, ao ko riai moa (must) n RAIRANANOM (REPENT). Ma ko na rairananom man teraa? Rairananom man te BURE!

Teraa te bure? E ngae ngke a tatannako ana kabarabara te aro teuana man teuana, ma e bon taku am B’aibara: “Te bure bon te riaontua” (1 Ioane 3:4).

Te Bure bon riaon ke uruakan Ana Tua te Atua ake i Bukin te Maiu n Tamnei (Spiritual Law) – te TUUA AKE TEBWIINA. Anne raoi kabarabaraan ao nanon te taeka ae te bure – riaon tua ake tebwiina!

Imwain are e na konaa te Atua n kabaraa am bure ni kawai, ko riai moa n RARAOMA (REPENT) i bukin riaon Ana Tua! Ko riai n reireiniko n maaka (fear) ao ni karinea (respect) te Atua ae te TIA KAIRIIRI ae Rietaata n te unibweeti - ao am Uea.

Toromon, te kabane n wanawana n aomata ae e a tia ni maiu, e koreia n taku: “Kawain te atatai boni makakini Iawe” (Taeka n Rabakau 1:7). Ko na aki maakua ba tao E kakamaaku, ma ko na maakua n te aro n karinerine ae koaua ao ae tabu i bukin te NAKOA (OFFICE) ao te m’aaka (authority) are bon Ana bai te Atua – i bukin m’aakana ae Mimitong (Divine power)Wanawanana (Wisdom) – Ana Tangira (Love).

Ngkana akea onimakinan te Atua ae korakora ao ae e KOAUA (REAL), ao maiun te aomata e bon aki BANIN. Ngkai e makoro nako mairoun te Atua ae Maiu ma Ana Tua, ao te aomata e na akea bukina (purposeless), kanga e b’angab’angarake nanona (empty), e aki raarau nanona (frustrated), e mangaongao nanona (confused).

Te kawai n otinako man te b’angab’angarake n nano ao te mangaongao n nano bon te kawai ae e beebete (simple) – ma e MAKURI (WORKS). Ko na tii katoka neboakin atua ni kewe. E riai te aomata ba e na okira te Atua are n te B’aibara, te Atua are n te Kariki B’ai, te Atua are e TAUTAEKANA te unibweeti!

Kawarerekean ana kawai te aomata nakon kakoroan bukin maiuna ae e na kakukurei (happy) iai, e na reke te mari (abundant) iai ao e na iai bukin (purposeful) mauina, e taku te Atua: “Au kabanea n taeka: i aoni bai ni kabane ao ko na maka te Atua ma ni kawakin ana tua, bon anne baeia aomata nako” (Te Minita/Te Tia Rabakau 12:13).

E bon mangaongao maiun te aomata ao e aki banin maiuna ngkai akea tomana aikai aika a kakawaki i bukin ana reitaki ma te Atua - nakonakona n Ana kawai, kakawakinan Ana Tua. Te Ongotaeka (Obedience) nakon Ana Tua te Atua e na karokoa te RAU (PEACE), ao te RAUNNANO (FULFILLMENT) ao te KIMAREIREI (JOY) nakoiia botanaomata n aban nako ara aonaaba aio!

Aei bon KAEKAAN (ANSWER) ara kangaanga nako, i bon iroura ni kakatemanna nako ke ni bootaki! Aei bon te MAIU are e na roko Iesu Kristo n reireiniira ngkana E a oki ba e na tautaekana te aonaaba aio (Mika 4:2).

E boni Mataataa

Ana Tua te Atua Iroum?

Te Burabeti ae Tawita bon te aomata ae e “irira nanou ni bai ni kabane” (Makuri13:22). Kanga e kabootauaki ba kanga te Kristo, ao e na tautaeka i aan Kristo i aoia te botanaomata ae Iteraera n te mireniam ae e na roko (Etekiera 37:24) ngkana e roko Iesu ma uotana te RAU (PEACE) nako aon te aonaaba aio.

E koreia Tawita: “Ai bati ra tangiran am tua irou! I iaiangoia ni kabongnga” (Taramo 119:97). E kamatebaia (studied) te Tua Tawita ao e karaua n iangoia (pondered over) nikatoa kanoan ana bong. E reireina aron kabonganakina nakon iteran nako maiuna aika a kakaokoro.

Aei are e angan Tawita te wanawana (wisdom). “I wanawana riki nakoia aiau, ba boni iriau AM TUA n aki toki” (te kibu 98).

Ana Tua te Atua e kaotia nakon Tawita te kawai are e na riai ni toua – te KAWAI NI MAIU. “Am TAEKA bon au taura n nakonako, boni otani kawaiu” (te kibu 105).

N te rongrongo are e oti n te Taramo ke n Taiani Areru mwakorona 119 ao Tawita e kaotia ba e tangira Ana tua te Atua, ao e kabonganaa ba e na kaakaira aron maiuna. Ao ngkoe?

Tao ko bon aki. Tao bukina ba ko tia n ongongoo kakaraki aika a taekinaki ba e a kakeaaki te tua (done away with). Tao ko aki ataia ba Ana Tua te Atua e bon kaota katein (nature) ao ANUAN (CHARACTER) te Atua. Ao E tuangiira te Atua: “Kam na raoiroi (holy), ngkai I raoiroi (holy) ngai” (1 Betero 1:16).

Uringnga ba Kristian ni koaua, ana “nanai ae uarereke” Iesu, a taekinaki ba naake “a kawakina ana taeka te Atua ma te koaua are e kaotiotaki irouni Iesu” (Kaotioti 12:17). Ao aei Ana taeka te Atua i bukin Ana tieinti (saints): “E oti iai nanomakaia kiritian aika a kawaina an atua te Atua ma kakoauani Iesu” (Kaotioti 14:12).

Ngkana ko tangiria ba ko na warekaki i bukoiia ana tieinti te Atua ao ko na kamauraki man taian kataere ake itiua (Seven last plagues) ao ko na riai n karekea te nanon ae e ONGOTAEKA nakon te Atua ae M’aka rinanon Iesu Kristo ae e maiuakinna maiuna inanom.

Ko na riai n kaotako raoi (understand) ao ni kawakinna Ana Tua te Atua i bukin te maiu n tamnei (spiritual Law) n aron are e kateretereaki n te Tua Ake Tebwiina!

Atuaia Iteraera ae Rietaata

Ngkana ti na kaotaira raoi ao n namakinna ana makuri Tuua ake Tebwiina, ao ti riai n taraa moa moan rekeiia. Uringnga ba Mote ao kaain Iteraera a bon kateimatoaa taekan Atuaia ae karika karawa ma aonaaba. Bon Ngaia UEAN te aonaaba are e karokoa te Ieka n ana bong Noa, aia bakatibu.

Imuin te Ieka ao E wetea tamaiia, Aberaam, Itaaka ao Iakoba ba ana toro irouNna, ao mairouiia ao E kamatoaa Ana berita (promise) nakon Iteraera ba E na kakabaiaiia mani kaubain te aba (national blessing) – ao te kakabaia n tamnei (spiritual blessing) E na anganiia rinanon te Kristo. Bon Ngaia te Atua are e kaira Ioteba nako Aikobita n kauka kawaiia kaain Iteraera ba ana maeka ikekei n tain te rongo are e rabuna te aonaaba n te maan ae itiua (7) te ririki.

Imuin maten Ioteba ao a kunea kaain Iteraera ba a manga tautaekanaki iroun Barao temanna ae e aki kinaa Ioteba ao are e nangi ribaa te botanaomata anne. E korakora bainikirinaiia i rouiia kaain Aikobita ake a tararuaiia ao a karikaki ba aia toro (Te Otinako 1)

Ma ngkai ao te Atua ae koaua, Atuaia kaain Iteraera, E kainaomataiia man neiia n matawarikinaki are Aikobita. E karaoa aio rinanon taian MITERIO aika a kamiimii, ao E kairiia nako mai Aikobita rinanon te marawa are Uraura ike e benaua ni kamawa kawaiia ae m’au imarenan raan aika a tei nako karawa ba kanga te oo (Te Otinako 14).

Man muin te tai are a kitana te Marawa ae Uraura, ao te Atua e a moanna n reitaki ma ngaiia n aia kangaanga nako, ao riki E a manga kauringiia Ana Tua, ba tao a tia ni maningnga tabeua mai iai. Im’ain rokoiia n Maungan Tiinai, ao te Atua e a tia ni kamauna aia nanokoraki i aon bongin raoi Ana Tabati. E karaoa naba aei rinanon taian miterio tabeua aika E karokoi nakoiia ba ana kauringaaki mai iai (Te Otinako 16). Ao n te mwakoro 18, ao Mote e a waaki n motika taekaiia te botanaomata aio n kaineti ma Ana Tua te Atua ao tuua tabeua riki (te kibu 16).

Ngke a roko n te Maunga ae Tiinai, ao te Atua e karioa nakoiia – tiaki ba tao E na manga anganiia te Tua ae boou teuana riki – ma ana katea aia boraraoi (covenant) ba ana riki ba Ana botanaomata ao Ngaia E na riki ba Atuaia ike ana ongotaeka nakon ana tua (laws) ao ana kainibaire (statutes) ao ana motinnano (judgements).

Ngkai Tua ake Tebwiina bon – ao are bon – Ana Tua te Atua (Roma 7:14), ao e a riki ba kanoan naba aia boraraoi i marenan te Atua ao te botanaomata ae Iteraera. Ngkai bon Ana Tua aika a tabu ao aika a rekereke ma te maiu n tamnei, E anga ma te M’aka ae korakora ao, tiaki n aroiia tuua ake tabeua, E bonI korei tuua aikai n TABONIBAINA!

Manga noora Te Otinako mwakorona 19. Te Atua E kamatoaa nakon Iteraera ba ana kaitiakiia ao ni katauraoiia nakon te ka-3 ni bong ike E na ruo rikaaki nakoiia (kiibu 10-11). “Ao i muin tenibong, n te ingabong, ao e rebwe te baa ao te itiiti, ao e rabuna aon te maunga te nang ae e matenten, ao moan te KORAKORA tangin te bu; ao a bane n RURU NI MAAKU aomata inanon te maeka n rianna” (te kibu 16).

E bon kaota m’akana ma korakorana te Atua ngkai bon te Tia Karikibai (Creator) ae E karika te aonaaba, ao E a taekinii n bon banaana Ana Tua ake Tebwiina! Ngke E ruo rikikaki te Tia Karikibai man te Mauna Tiinai n mimitongina, “ao e rabunaki te mauga ae Tiinai n te bubu . . . ao e bane n ruru te maunga n te aro ae e korakora” (te kibu 18).

N mimitongiNa ao n m’akaNa ao n aroNa n Uea, E taekinii Ana Tua ake Tebwiina te Atua nakon te botanaomata i aan te maunga ike a tei n ruru ma te maaku. Tao a bon rootaki n te maaku man korakoran Banaana ngke e REBETAUA i aon te aba kanga te baa (Taramo 104:7).

(Te Moan Tua)