Part 2.
Tao Iai Bukina Ngkai E Kamangaoaki Bongin Te Tabati?
Ao Tao Antai Ae E Kamangaoa?
“Onobong ami bong n ririkoia, ma akea ae e ma reke n te kaitibong, ba te Tabati” (Kibu 26, man aia B’aibara Katorika). Ao ae e makoro n aia B’aibara Boretetanti: “Onobong ami bong n ririkorikoi; ao n te kaiti bong, bon te tabati” (kibu 26, KPB). Ti na uringnga ba a manga kauringaaki tibun Iteraera aikai etin te tau bong ba muin buana mairoiia, te rorona ma te rorona, i muin kakamakuriaia ni katoa bong i Aikobita, n aia tai n tautoronaki, i nanon te maan ae abubua te ririki – 400 te ririki! Ao a manga kauringaaki riki, n ikotaki ma ngaira n boong aikai, te bong anne: “Ko na uringa te bong ae te Tabati, n tabuia. Onobong am bong n makuri . . .; ao te kaitibong ana tabati Iehova” (Te Otinako 20:8-10, KPB). E aera ngkai e nangi kateretereaki te taeka ae “Ko na uringa te Tabati”, ke “Remember the Sabbath day”? Terra ae ti riai n uringnga? E aera te Atua e bon tangiria ba ti na uringnga? E aera e aki katikuuia aomata n arooia ba ngaia a maningnga? Tao ni kaangai, “E a tau ba a maningnga ma tia kakeaa AU bong n motirawa”. Ma, e ak riki n aron aei. Te Atua e bon tangiria ba ti na uringnga ANA bong. Ao i bukin anne ao E karinna i buakon Ana Tua ake a Maiu ake Tebwiina ake a koreaki n te ‘tirababa’ ba ana aki mauna, ao n bokin te B’aibara ba ana aki manga bua mai roura aomata n taai aikai.
Ao tiaki ae ti na tii uringnga ma ti na kawakina, ti na tabuia, ti na kaokoroa man “ara” bong ake tabeua. I bukin teraa? Teraa ae tao ti na uringnga n te bong aei? N aron ara taetae n aomata ao ti na kangai, “Kanga bon akea, ma ti na tii uringnga iai te karikibai” Te Tabati e kaota te bong ae e motirawa iai te Atua man Ana karikibai! Ti na kakoauaa ba boni IAI te Karikibai, IAI te Tia Karikibai, IAI te Atua!
Ti na aki kairaki mani kakoauaa aia iango tabeman ba ngaia e karikaki te aonaaba ma karawa man muin aia kauntaba taiani kaeti (gases) are e riki te “Big Bang” ike a riki buraaneti ma itoi ao baina nako. Aei bon ana anga ni mamanaa te aonaaba Tatan are e karaoia rinanon ‘tabonibaina’ tiaintiti (scientists) ba ngkana e butimaeaki te koaua aei ae te Big Bang ao e na rin te koaua ae akea te “tia karikibai’ kioina ngkai a bon riki taiani karawa man taiani kaeti aika a kauntaba. E tangiria Tatan ba ti na aki kakoauaa ba iai te “tia karikibai”. Ba ngkana ti kakoaua ba akea te tia karikibai ao ti na boni kakoauaa naba ba bon akea te Atua. E nooraki ikai ana makuri Tatan n kan kairiianako aomata man te koaua ae akea te Atua. E karinna koauan te Big Bang Theory n aia boki n reirei nako ara ataei ba ana rikirake ma te koaua aei, ao i aan te kantaningnga ba ngkana a ikawai ao e a bon tonu te koaua aei irouiia are ana bon reireiniia natiia ma tibuiia, i nanon te roro teuana ma teuana, ao tao ni kabutaa nako aon te aonaaba nikabane, te koaua aei ae akea te “Tia Karikibai”- akea te Atua. Te bong ae te Tabati e kauringiira ba iai te karikibai ao iai te TIA KARIKIBAI! – IAI TE ATUA! E bon aki tangira aei Tatan ba e na kakoauaaki bai IAI te Atua. E ataia naba Tatan ba e na boo te kauntaeka i aon aei i rouiia botanaomata – te bai are e tangiria Tatan – ngaia are e manga mamanaia riki aomata ba a bon “karikaki” ke, a otinako aomata, mai rouiia maan – mai roun te man te eebe. E kangai kanoan te ‘koaua’ aei:
I muin te Big Bang ao a riki buraaneti. I aon te buraaneti teuana ao e a riki te man (cell) teuana ae nangi uarereke ae maiu inanon te kaaneinei. Ao man ana makuri te binary fussion ao e kamwaita aekana. A rikiraki n maiu maan aikai, ae akea tein (shape) rabataia ao inanon ririki aika maiti (mirion ma mirion) ao e tabe ni ibibita (evolve) tein rabataia ba a na kangaraoiia ma kanoaniboong ma aia enwaeromanta aika a kakaokoro. Tao iraua aekan ao tain ibibitakin rabataia? e aki n ataaki. Ma e ngae n anne, ao e otinako kanoan maan aikai ba maan aika a maiuraoi n te ran ao taari ike a ataaki n araia ae taabangaki ae te ika. Te rongrongo ba manin te ran aikai a manga kawarake nako aon te aba ae mau ni kataia n maiu i aona. I nanon te tai ae maan (mirion ma mirion te ririki) ao tao iraua ibitakin (evolving) rabataia ba ana kangaraoiia ma aron te maiu i aon te aba, ao a manga otinako kanoan “ika” (marine life) aikai ba maan (animals) aika konaa n maiu iaon te aba. Kauarerekean te karaki: N mauiia iaon te aba ao a manga ibibitaki (evolve) rabataia ba ana kangaraoiia ma aia enwaeromanta ike a mena iai. A taku tiaintiti ba te kurubu n man aika a nooraki ngkai ba a bon nakonako n aua
rangaiia e bon mena inanon te tai are e tuai n toki ibibitakin (evolution process) rabataia, n aron aia koaua tiaintiti. Ma e na ataaki ba a roko n te karinan ni man (animal species) ae aranaki ba te aomata – human species (ti aranaki irouiia tiaintiti ba maan ngaira) - ngkana a nakonako i aon tii uoua ke uaai rangaiia (human erectus). A taku tiaintiti ba te ibitaki aei (human erectus) bon kanikinaean te moan ibitaki mai roun te man nakon te rabata n aomata ae nooraki ngkai n boong aikai (human sapiens). Tao e a toki iroura human sapiens te ibibitaki (evolution)? Tao tiaki manga ibitaki nakon, tao ‘aliens’? n aron aia koaua tabeman?
Tao, ngkana e reitinako ibibitakin tein rabatara, tao e na katootoonga ao n tiitaboo ma aekan tein rabatan te Atua? E na aki! Ae nanona ba Tatan e tangiria ba ti na aki kakoauaa te Atua, ae ti katootoonga aron tein rabatana. E kataia n karinna te koaua i aon te “evolution” nakoiia botanaomata Tatan e na mamanaia ba a aki karikaki aomata, n aron te aonaaba ma taiani karawa, iroun te Atua. E na kataia ni kamaunaa man aia iango aomata ba iai te Tia Karibai, ae karika te aonaaba ma taiani karawa, MA kanoaiia nikabaneiia – aomata naba! E na kataia Tatan n mamanaia aomata ba a aki karikaki ba katootoongan ao aekan te Atua. E na kataia n tiringnga te koaua are ti na bane n riki ba NATIN te Atua. Ikai are e nangi ribaa iai te Atua Tatan ba e ataia Tatan ba te Atua e konaa n karika KATOOTOONGANA ba ana riki ba Natina, ao e ataia Tatan ba e aki konaa n karika ‘natina’. Te bakantang ae nangi ka-uun, n aron are a ataia tiina (mothers) n taai aikai.
Ngkana ko kakoauaa ana taeka te B’aibara ba e karikaki Atam ma Nei Ewa iroun te Atua, ao ko kakoauaa naba ba a karikaki aomata nikabaneiia i roun te Atua naba. Ao ngkana ko kakoaua ao nanona ba ko ataa rongorongon te “karikibai” – te rongorongo ae e karikaki te moan aomata n te kaonoua ni bong. Ao e riai n reitinako am koaua ba n te bong are i muin karikaiia taiani moan aomata Atam ma Nei Ewa) ao, n aron are e bon koreaki n am B’aibara, e motirawa te Atua man Ana karikibai ao e katabua.
Ngkana e tionako “am” bong man ANA bong te Atua, ao ikanne are e a kaotia ba ko bon nano uoua, ko aki ataia ba teraa ko na kakoaua. Tiaki anne ae e tangiria te Atua - ba ti na mangaongao ngaira aomata Tiaki te tia karika te mangaongao ke te kiriwe te Atua, n aron ae e taekinaki n 1 I-Korinto 14:33, KPB. Ao n te B’aibara n I-Matang ae te NKJV: “For God is not the author of confusion . . .” Tiaki n aron Tatan, “are mamanai’a kain aonaba ni kabane” (Te Kaotioti 12:9, KPB).
E tangiria Tatan ba e na aki kawakinaki ana Tabati te Atua ba e tangiria ba ana bane botanaomata nikabaneia n tannako mairoun te Atua (ao n neboiia?) E tangiria ba ana aki kakoauaa ba iai te Tia Karikibai ao n aki kakoauaa ba iai te Atua. Te bong ae te Tabati, ae e bakara te kaonobong, ke te ka-7 n bongin te wiiki, bon te bai ae e KANIKINAEA ba IAI te Atua. E ataa aio Tatan ngaia are e a taon mamanaiia aomata ma ana ‘koaua’ aika e Karin n aia iango aomata are ana ibitii taai ma boong.
Mwakoro 3: Antai ana Tabati Sunday?