TE KAUOUA NI KARIKI BWAI
N aron are ti a tia n taekinna n ara rongrongo i bukin te Moan Kariki B'ai ao tao ko a nooria bwa Karikani B'ai 1:1 e bon taekinna te moan kariki bwai. N te tai aei are a karikaki iai anera, ma te aonaaba are a kamaekaaki i aona. I muiin ana kaitara Rutibeero ao ngke e a riki bwa Tatan ao e a aki tararuaa man kateimatoaa tikiraoin te aonaaba. Ngke a riki bwa taimonio ana anera Tatan ao e a riki i nanoia ribaakin bwaai ni kabane aika a raoiroi. E toki karaoan oin tabeia ngkoa are ana katamaroaa ao ni tararuaa te aonaaba ma karawa. A karaoi waaki aika a karika maten bwaai ni kabane i aon te aba (kanga ai arora ngaira aomata n taai aikai - ti kaboitina (pollute) te aonaaba man buakakan ara kariki bwai) ao i nanon ririki aika m'aiti ao e a urubekebeke (formless wasteland - TNAB, New Catholic Translation ) te aonaaba ma karawa. Ane ngkanne tein te aonaaba ngke e nooraki n Karikani B'ai 1:2, - ana aonaaba Tatan, ma raona taimonio, ae e mate ao e roo aona.
Kibu 3: "Ao e taku te Atua, Ke e riki te oota".
Uringnga bwa tiaki ana kaantaninga te Atua bwa e na moan karika te aonaaba bwa e na roo aona. Tao iai te aomata ae e na karika moa ana bwai ae e roo ao i muina e a tibwa kaootaa? Urubekebeken (wasteland) te aonaaba e bon aki konaa n riki i bon i rouna. E aki konaa n riki te bwai bwa e na riki bwa e a nimamate. Te urubekebeke bon muin (result) te mwakuri ae karaoaki nakon te bwai ae e bon moan karikaki bwa e raoiroi. Te bwai ae e nimamate (decay) bon muiin (result) te mwakuri ae e karaoaki nakon te bwai ae e moan karikaki bwa e na maiu reirei.
Karikani B'ai 1:2 bon mwiin te mwakuri are e karaoaki nakon Karikani B'ai 1:1. Te mwakuri raa? Mwiia antai? Bon mwiin ana mwakuri Tatan ma ana Taimonio i nanoni maekaia i aon te aonaaba tao n te maan ae mirion ma mirion te ririki.
E nooria te Atua bwa e aki konaa ni koro bukin ana kaantaninga ngke e moan karika karawa ma aonaaba. E tangiria bwa e na rikirake ma n maiureirei ana kariki b'ai. Karawa ma te aonaaba ana tararuaaki ma n karikirakeaki. E na maekanaki. E karikiia moa anera bwa ana maekana. Ma a manga tiringa aon te aba. E katuaea Rutibeero ma ana anera ao e a reke n ana iango bwa e na karika katotongaiia ma aekaiia bwa ana onea mwiia anera aikai n tararuaa 'karawa ma aonaaba - antai katotongaiia ma aekaiia? AOMATA!
"Ao e taku te Atua, Ke e riki te oota.," (kibu 3).
Ao ti noora aron ana karikai b'ai te Atua (Te Taeka) ngkana ti reita nako ara wareware. Onoua te bong ae a karikaki bwain nako aon te aonaaba, ao onoua te tai ae e nooria te Atua bwa a "Raoiroi" - e manga okira aron moan karikana te aonaaba are a takaarua iai ma te kim'areirei anera ngke e moan kateaki bouana. Aio ngkanne kauouan karikan te aonaaba. Uringnga bwa nikiran te unibweeti a bon tiku n aroia n urubekebeke - ae nooraki n taai aikai n aia b'ai ni kataratara tiaintiti ao aia 'satelite' ake a kakibai nakon buraneti nako i karawa.
E aera ngkai e a manga kabouaki aon te aonaaba? I bukiia antai? Ti ataia bwa Rutibeero ma ana anera a tia ni "karenakoaki" man tabeia are tararuaan te aonaaba. Antai ngkanne ae nangi tararuaa te aonaaba?
Aomata - aika karikaki man te tano bwa katotongan ao aekan te Atua.
Taeka tabeua i bukin te Unibweeti
Ara aonaaba aio bon teuana te buraneti man buakoiia 9 buraaneti, ma aia namakaina (moons) nako, aika a buti n katoobibia te itoi teuana ae ti aranna bwa Taai (Sun). Ara aonaaba ma buraneti ake 9 aikai ma aia namakaina nako a karika te rabata ae e aranaki bwa te Solar System, ke,te "Tiora tititem'. Ngkana ti tararake nako karawa n te tairiki teuana ao ti na noori itoi aika nangi mwaiti. Itoi (stars) aikai bon taai (sun). Ao n aron ara Taai ae iai 9 buraneti aika a katoobibia, ao itoi [taai] ni kabane i karawa a bon bane n toa ma aia buraneti nako. Iai aika a karako mwaitin aia buraneti n aron ara tiora tititem, ma iai aika e nangi korakora riki mwaitin aia buraneti n aia tiora tititem. Rabata n itoi [taai] aikai, ke taian tiora tititem aika mirion ma mirion mwaitiia a karika te rabata n itoi ae nangi bubura ae e aranaki bwa te galaxy, ke te "karaekitii". Te karaekitii ae e mena iai ara tiora tititem e bon aranaki bwa te "Milky Way', ke "Nei Aiabu' n ara taetae n I-Kiribati.
Ti na kaokia riki: Ara aonaaba bon teuana te buraneti i buakoia 9 buraneti aika a karika teuana te tiora tititem. Mirion ma mirion tiora tititem a karika te rabata n itoi ae te karaekitii. Tao ai irauwa ngkanne mwaitin taian buraneti i nanon Nei Aiabu? Eng, tao mirion ma mirion.
Ma, a taku tiaintiti bwa mirion ma mirion riki taian karaekitii n aron Nei Aiabu aika a tia n nooraki i tinanikun Nei Aiabu. Ao tabeua karaekitii aika bon bubua ma bubua te tai buburaia nakon Nei Aiabu. Rabata n karaekitii aikai a karika te [karawa] unibweeti are e karikia te Atua (Karikani B'ai 1:1). E tuai n nooraki raababan ke buburan te unibweeti ma, ngkai moa, e konaa ni kaboutauaki ma marawan te Betebeke (Pacific Ocean). I nanon te marawa aio ao e beibeti teuana te ben. Te ben aio bon teuana te karaekitii. Tao e na irauwa te ben ae ko na kaaitiboo ma ngaiia n kawaim mai Tarawa nako Teraina? Tao e na irauwa te ben aika a na konaa ni kaona marawan te Betebeke? Aei ngkanne e tii kaota teutana korakoran ma m'aakan te Atua.
Ara Tiora Tititem, ae teuana
"Te Unibweeti"
10,000 te karaekitii ae raweaki tamneiia i roun NASA
