Mwakoro Uoua
TE KAUOUA N TUA
Te Aomata e a bon kaman neneboia atua ni kewe (false gods) inanon te tai ae nangi maan. Ao anne BUKINA ba te Atua e kariaia aomata ba ana bon waakina aia makuri ike ana konaa ni kabuaa matan te aomata mai aon te aonaaba. Anne BUKINA ngkai E kariaia te Atua ae M’aaka – n taai ao ni boong aikai – ba aomata ana rinanon taian kangaanga aika a nangi kakamaaku n aron te aki baabaka ni karau, te rongo, taian aoraki ao kabuanibai aika nangi korakora man muin taian buaka aika tiba nooraki aekaia n te aonaaba!
Ma ngkai - nakoiia aika a kan ongo - e a roko te tai ba ko nangi KAUTA MATAM! E a roko te tai ba ko na kinaa raoi te Atu ae Maiu! E a roko te tai ba ti nangi kaaki atuara BOUA AIKA A KAARAKI!
Ni Kabane ‘Boua’ A Ribaaki
N te mwakoro Teuana, ao ti marooakina taekan te moan tua – te tua ae KAKANNATO. Ti nooria ba Ana taeka n reirei Iesu Kristo a bane ni boboto i aon te O-Tetemanti – ao i aon Tua ake Tebwina. E taku Iesu: “Tiaki ti te burawa ae e na maiu iai te aomata” (Ruka 4:4, KCB). Ao e reitia nako aia B’aibara Boretetanti, “ . . . ma man ana taeka ni kabane te te Atua” (Ruka 4:4). Bon ti Ana taeka te Atua ae e a tia ni koreaki n te tai anne [ngke e taetae Iesu] bon ake n te O-Tetemanti!
N Ana anga reirei n te Maunga, ao e taku Iesu: “Ma ngaia ae, ane e riaon te tua ae moan te uarereke ma n reireinia aomata ba ana riaona naba, ao bon te moa ni mangori te aoata anne, n te Abanuea ae karawa. Ma ane e kawakina te Tu ama n reireinia aomata ba ana kawakina naba, ao e na kakanato n te Abanuea ae karawa” (Mataio 5:19, KCB). Ni kabane taeka n reirei ake a aranaki ba ‘Te Reirei I aon te Maunga’, ao Iesu e kataia ni kabarabaraa ao ni katereterea ao ni kaota kakannaton Tua ake Tebwina. E kaotia ba te Tua i bukin te maiu n tamnei aio bon TUUA AIKA MAIU – n aiaron tuan ana katikitiki te aonaaba (gravity) ma tuan maingingin rabata (inertia): Ngkana ko oteia – e na manga oteiko!
Ao ti a tia n nooria, ba, ngkana a urua te moan tua aomata ke aaba – ‘E na akea riki atuam i rarikiu” – ao a bon karokoa nakoiia te tuaa (penalty) ae bon irían te riaon tua aio ae te kainano n maraki ao te baabara n nano n bon nakoiia ao kanoaiia aika a tuai n riki. Aomata a bon koreiia nako man oin rikin mauiia, man bukin karikaiia, man taian tua ake ana uota te kukurei, te rau ao te kimareirei nakoiia. Aomata aika a koreaki nako mai roun te Atua a bangabangarake, a mangaongao ao a mweengabuaka. Ao tao man kam’araan te buaka, ke te maiu n iowawa, te aoraki, ke bon mkan te rabata, bon tokiia aomata aika a koreaki mairoun te Atua bon te MATE ae kamaama – ae akea te kaantaninga ke te berita i bukin te maiu ae e aki toki (Roma 6:23, Kaotioti 21:8, KCB).
E aki banin aekan te aomata, ngke e a tia ni koreia nako man te nebo ae koaua nakon te Atua ae Maiu. E ngae n anne ao e bon neboa te Atua anne n tii Ngaia – “E na akea riki atuam i rarikiu.”
E Taekinaki Te Kauoua n Tua
Te kauoua n tua e tuangiira ARON neboakin te Atua ae Maiu, teraa kariirii aika ti riai n taraira mai iai, ao te kakabaia ae e na teimatoa n rooroko ke te rekenikai nakon kanoara ba muin KATEIRA n taataromauria te Atua ae M’aaka. “KO NA AKI KARAOA AM TAMNEI AE KATOTONGAN TE BAI TEUANA I KARAWA KE I AON TE ABA KE I TARI I AN TANO: Ba boni ngai Iawe ae Atuam, ae I aki kariaia te atua temanna i rarikiu. I karekei kaia akana a ribaai, irouia natia ao tibuia ao natia tibuia. Ma I kabatia au akoi nakoia nga ma nga, i bukia akana a tangirai ma ni kawakin au tua“ (Te Otinako 20:4-6, KCB).
Te aomata e nangi tangira te bai teuana ae e na buokia n ana tai n taromauria te Atua. E tangiria te bai teuana ae e konaa n nooria ba kanga “kauringaan” te Atua ae e aki nooraki – kanga buokana n nebo. Ao anne BON te bai raoi are e ribaaki n te tua aio!
E taku Iesu: “Ma ae e nangi roko, ao e a bon roko te tai ae e na taromauriaki iai te Tama n te tamnei ao n te koaua irouia tan taromauri ni koaua” (Ioane 4:23, KCB). Bon tii taan taromauri ni koaua aika ana konaa n taromauria te Tama n te Tamnei ao te koaua. E mwaiti aika a karaoa aia taromauri, ma bukina a tii neboa aia koaua teuana i bukin te Atua e bon matebuaka. “Bon te TAMNEI te Atua, ao akana taromauria, a riai n taromauria n te tamnei ao n te koaua” (kibu 24).
N te tai are e katea oneanmuin te Atua te aomata, ao e a kakewea are iroun te Atua. Boni iroun te Atua te M’AAKA ni kabane – te WANAWANA ni kabane – te TANGIRA ni kabane. Bon AKEA TIAN KE TOKIN te Atua. Ngkana e kataia n iangoa oneamuin ao ni katea tamnein te Atua, ao te aomata e a bon tiana tokin ana iango n taromauriia te Atua ae e AKI konaa n katokaki tiana!
Oin Rikin Neboakin te ‘Boua’
Imuin te tai ae maiti n kaokiokin te Tua ake Tebwina, ao te Atua e kauringngiia kaain Iteraera te rekenikai ngkana ana taromauriia te boua-n-anti. “Kam na aki karaoi bouananti, kam na aki katei tamei ke boua; a na akea i abami boua aika atibu aika kam na bobaraki i matana, ba boni Iawe ae Atuami ngai“ (Nakoia Tibun Rewi 26:1, KCB). E bon teimatoa te Atua n ribaa AEKAN tamnei nako aika a taromauriaki.
Ma, tao iai aika a aki oota, ti riai ni kaotaira ikai ba te Atua e aki kabuakakai taian taarena ni koro tamnei (art) ke ni karao tamnei (sculpture), ma E nangi ribaa katean te tamnei (picture) ke bannan (image) ke te bai ae kateaki (representative) ba ana “boobaraaki i matana.” N te oin tua n te Otinako 20:4-6, ao te Atua e aki kabuakakai taian tamnei, ma e taku te tua, “Ko na aki bobaraki i matan te aekan tamnei anne, ao ko na aki taromauria.”
Ngaia are aron kabonganaakin taian ao aekan tamnei nako ba kanga ‘buokam’ n am taromauri are e nangi ribaiia te Atua!
Bon oin rikin neboan te boua (origin of idolatry) bon mairoun te aomata are e rawa n KARIAIA ba e na taromauriia te Atua ae Maiu n te aro are E tangiria. Bukina ba e aki KINAA raoi te Atua, n te tai anne, ao akea Tamneina irouna, e taku te aomata ba e kainanoa buokana ba e na nakoraoi aron taromaurian te Atua are e a tia ni katei tamneia n ana iango. Ko na uringnga ba te kauoua n tua aio e aki taetae i aon taromaurian te boua – anne e bon katabuakaki n te moan tua. Te kauoua n tua aio e bon katabua kabonganaakin ‘buoka’ i bukin taromaurian te Atua ae e aki nooraki.
Te Aomata ae e a Tia n Rairananona E Bon KINAA Te Atua
Akea te aomata are e nangi kinaa te Atua ba Tamana – akea te aomata ae e aki baka ana rereitaki ma Ngaia ni katoa bong – ae e na kainanoa te tamnei teuana ke te boua ba buokana n tataro. Ngkana e taku te aomata ba e bon kainanoa te aekan buoka aei, ao e bon kaotia ba e bon tuai n reke kinaakin te Atua i rouna – ao riki akea irouna ao e aki kairaki i roun te Tamnei ae Tabu. I bukin taromaurian te Atua n te Tamnei, e riai n iai i roum te Tamnei ae Tabu. “Ane akea Tamneini Kristo irouna, ao bon tiaki ana aomata Kristo ngaia” (Roma 8:9, KCB).
Ao te Atua e bon anga Tamneina ae Tabu tii i muin te rairannano ao te babitiito – ao n tii nakoiia aika a ONGO n Ana taeka, ke aika IRA nanona (Makuri 2:38; 5:32, KCB). Bon tii tabeman aomata n te tai aei ao n boong aikai aika a bon tia n kariaia nanoia ba ana ongeaba iroun te Atua, ana nakonako ma Ngaia, ao n kariaia ba E na TAUTAEKANA ni kabane aia iango ao aia taetaenikawai ao aia makuri nako. Ngaia are a bon aki kinaaraoi te Atua. E taraa n raroa-nako – n aki koaua - n mabubu. A tangira te bai ae rabata ae matoatoa ae e na tei i mataia ba e na buokaia n kauringngia ba bon IAI te Atua ao are E na ongo aia tataro!
Bon te katei aei ke te makuri aei e bon kaotia ba akea raoi te nebonebo n te tamnei – ao are bon kateiia BEEKAN!
Tamnein Iesu
E ngaa ma e ngaa Kristian aika a kabonganaa baai ni bono mui aika tamnein Iesu Kristo temanna n aia taromauri – ao a bon katekei naba i nanon aia auti. Teraa ae e taku am B’aibara i bukin aekan tamnei aikai?
Te moan bai, te kauoua n tua e bon kamatataa ba e katabua kabonganan bai aika ana tei (represent) i bukin te Atua ke n reke ba te bai ae e na taromauriaki. Ngaia are, ngkai Iesu Kristo bon te Atua (Ebera 1:8, KCB), ao e a bon kaineti te kauoua n tua aio ma karaoan ke katean aongkoa tamnein ke katotongan rabataNna!
Ao, n nakoia akana a kan kauntaekaa etin aia iango aei, aia tamnei aikai aika a taku ba tamnein Kristo bon akea naba teutana rekerekena ma bon aron tein ke taraakin Iesu Kristo! Iesu – ngke e iriko ma te raraa – bon te Iutaia (Ebera 11:14). Taraakina n tamneina aika a kateaki n umantabu ma auti nako bon TIAKI katotongan te I-Iutaia!
Ngkai e koreaki ba Ana Taeka te Atua, ao Kristo e reke ba kaungaan nanon Betero ba e na korea aio: “Bon aroni karikan te aomata ba te bai ni KAMAMA te mane ngkana e marairai irana” (1-Korinto 11:14, KCB). E ngae n anne, ao tamnein Iesu a kaota tamnein te mane ma irana ae marairai, ao kanga e moamoa n aine, ma matana aika a nangi kaotia ba aongkoa e nangi mimitong.
Aio bon tiaki te Kristo are n am B’aibara!
N taraan aron tein baai, ao Iesu e na boni matikura. Ngke te roronrikirake ngaia ao bon te tia kabentaa – e mamakuri i tinaniku. Ao e bon babane ana tai i tinaniku ao n ana tai naba ngke e a waakina ana makuri n taetaekina Ana euangkerio.
Ubun Iesu e na bon n matoatoa ba muin kabuebuen taai. E bon aki taraa ni binabinaine, ao e KORORO IRANA n aroia maane. E aki taraa naba n tikiraoi ao n riba n kaubai, kanga aroiia baanuea, ma E bon kaungaa Itaia ba e na korea aron taraakina: “E rikirake i matani Iawe n ai aron te bwebwe ae e riki wakana n te tano ae e mauteretere. Akea tamaroana ma kantarana, akea arona ae e na reke tangirana iai” (Itaia 53:2, KCB).
Ngke te aomata ao Iesu bon te maane ae akea okorona ma raona ni maane, e marurung ao tao e taraaki ba te aomata ae e mamakuri.
Ma e ngae n anne, ngkana tao ti bon kan ataia ba e kangaara tein rabatana, ti riai n nooria n aron taraana n boong aikai. E bon kabarabaraa aei i bukira n te Kaotioti 1:13-16, KCB. “E mainaina iranatuna n ai aron te burae n tiibu ao n ai aron te tinoo, ao a takarokaro matana n ai aron uran te ai . . . E raneanea moana n ai aron korakoran otan taai.”
N arona n Atua, ao ubun Iesu e a raneanea e kanakoa te oota ma te KORAKORA. Ngkai te aomata ngkoe, ko na bon aki konaa n tarai matana!
Ngaia are taian kaibangaki, taian tamnei ao taian boua aika a tei ke a kaaraki ba tamnein Iesu a bane ni KAAITARAA kabarabaraana are a koreaki n Ana Taeka te Atua! A bon anga taraakin Iesu ae KEWE man are bon aron tein Iesu Kristo raoi.
E na mwaiti aika ana taku ba a aki taromauriia tamnei ma boua aikai. Tao e koaua. Ma tein tamnei ma boua aikai aika a kaota Iesu temanna e na bon reke n aia aingo ni katoa tai ngkana tao ana iangoa ke ni tataro nakon Iesu. Tamnei ma boua aikai ana bon rooroko imarenaia ma Kristo. A kamaenakoa te tia nebo mairoun Kristo!
Ngkana ko kabonganaa tamnei ke boua aika a tei bukin Iesu, ko bon URUA te kauoua n tua! Ao ko bon kawarerekea otam n aron kinaakin te Kristo ae Maiu – ae tekateka ngkai n mimitongina n angaatain te Atua i karawa ma ubuna ae bane raneaneana n ai aron kabanean ootan m’aakan taai.
Aia Bong Ekaretia Aika Beekan Nanoiia
Te aomata ao ekaretia nako n te aonaaba a bon tia n katei aanga ke makuri n nebonebo aika a aki bootau ma ana kaantaninga te Atua. A bon kauringaki aomata I roun Iesu ibukin Ana bong ao aia katei aomata n nebo: “A MATEBUAKA n taromauriai ba kanoan aia reirei bon tiaki au tua ma bon aia taeka aomata. Kam tinanikua ana Tua te Atua ba kam na tau aia katei aomata” (Mareko 7:7-8, KCB). Angin kateira ibukin bongin ara aaro (religious festivals) nako a bon RIBAAKI n te B’aibara. A bon ribaaki tiaki ti bukina ba a bon tangoaki man aia katei beekan, ma bukina ba a rekereke ma waakin ao katein taromaurian boua. N aron te banna ae e kateia te boua, a bon kaota naba te iango ae kewe ibukin (false concept of) te Atua ma Ana Kaantaninga ni kabane.
Te katootoo euana, te taeka ae “Easter”(Itita), e bon tangoaki man te waaki BEEKAN! Bon aran antiia beekan ae te anti-n-aine (goddess). Bon akea n te B’aibara te kariai ba e na kawakinaki te bong aei, ao te Ekaretia n te Nu-Tetemanti ao bon aki taua ba kateiia!
Ma te katei ao iango aika a rekereke ma kawakinan te Easter – te Easter bunny rabbits, te Easter eggs, te hot cross buns – a bon bane n reke man te katei ni beekan ao a tei (symbols) ba kaotan aron aia nebo aika a kamaira ao aika a ribaaki n am B’aibara.
Ao ai aron naba kawakinan te Kiritimati, ba aongkoa te bong are e bungiaki iai Natin te Atua, are bon te bong naba ae e tangoaki mairouiia beekan. Bon akea Ana taeka te Atua ae e tuangiira ba ti na kawakina te bong aio, ao e bon aki kawakinaki irouiia abootoro ao i bon rouia kaain Ana Ekaretia te Atua.
Akea inanon bokin teuana te ‘entiaaikorobiria’ ke ana ‘tekitinare’ te B’aibara aika a kamatoaa bungiakin te Metia n 25 n bongin Ritembwa, ke ni boong aika a uakaan ma te bong anne. Ma e ngae tao e koaua te bong anne bon akea taekana n te B’aibara ba ti na kawakina te bong are E bungiaki iai – ma ti te tai are E mate iai are n bongin te Riao (Passover).
Te bong are 25 n Ritembwa e bon ‘tangoaki’ man aia bong teuana ae kakanato beekan ba aia bong n neboa Taai. Ao katein te Kiritimati – te ‘Kiritimati’ tree, bibirin kaue aika nangi ‘kuriin’ (holly wreath), te mbaa i aan maangan te aroka ae te ‘mistletoe’ (kissing under the mistletoe), kabuekan ‘kain’ te Kiritimati (the Yule log) – bon kanoan aia bong beekan aika rekereke ma makuri ni kamaira ba kanga kanoan aia karea nakon atuaia-taai. Ao katean teuare Santa Claus – ba ‘Father Christmas’ – bon te aomata ngkoa ae nangi kam’ara ao ae buakaka – bon te KEWE ae nangi korakora arona are a tataekina kaaro nakoiia natiia.
TE Kiritimati ao te Itita – ao aia bong beekan ake tabeua – a anganiira te tamnei ae KEWE ibukin te Atua ao Ana babaire i bukin Ana karikibai.
Te katootoo, n tain te Kiritimati ao e aki toki kaota tamnein te “merimeri ae ara Uea Iesu” ae babakoaki n bain tinana n neiia maan n te tabo teuana. E kataaki n kaotaki ikai te teei ae akea ana konabai ao e uatoongaaki n taian baintangira, are aongkoa e kanikinaeaki – iroun “Santa Claus” (e tei i bukin anaakin nanoiia ataei) ba aia tai aomata n angaanga batia ao aia tai ni kukurei nakon takun nanoiia. Ana Rongrongo ae Raoiroi Kristo – ibukin Ana Tua, Ana kawai, Ana tautaeka ae i aon kawaina n roko nakon aon te aonaaba – a bane ni maningnga aomata inanon aia tai ni kukurei aomata aei. E aki kaotaki tamneina Kristo ni koaua ae tekateka i angaatain te Atua – ma ubuna ae bane raneaneana kanga n ai aron Taai, ae tataningaa okina ba E na TAUTAEKANA te aonaaba aio ba te kaibiti – ma taan kanako Kiritimati a bon tiku ma te tamnei ao te koaua i aon te merimeri ae akea ana konabai ae babakoaki n manuun bain tinana.
Ngaia are, bootaki n aron aikai aika a kateaki irouiia aomata a kaotaa tamnein te Atua ae M’aaka ae e aki koaua – ao aei bon TAROMAURIAN TE BOUA.
Neboan Katei ni Makuri ao Kuura Aika Kakaokoro
Teuana te makuri n taromaurian te boua ae nangi bainaki n taai aikai bon karaoakin boua man ana ekaretia temanna ke katein abana. Nakoiia aomata aika a maiti, ao te aonaaba – e kaoti banna ma katei – e a reke ba kanga ai “atuaia.” A taku ba a riai ni KATOTONGA KATEIN te aonaaba ao aron ana waaki nako.
Ma e taekina te Atua: “Tai katotonga katein aonteaba aei, ma ke e a bitaki nanomi ao ke a onikaki ami iango” (Roma 12:2, KCB). Tao e na taraa n kangaangaa iran nanon te tua aio i rouia tabem’aang ba a taku ba ana bae n eti aron aia iango ao te bai aika a kakaraoia ao makuri ake a taneai ni kakaraoia aomata ake tabeman.
E kaotia te B’aibara ba e rawata aomata n Ana tai Iesu aika e AKI b’aati aron aia taromauri: “Ba a tangira riki kamoamoaia irouia aomata nakoni kamoamoaia iroun te Atua” (Ioane 12:43, KCB). Ngkana ko bon ira nanon am utu, am ekaretia, abam, kanga te matakii, ao n aki ira nanon te Atua, ak ko a bon reke n te makuri n TAROMAURIAN TE BOUA. Te kurubu anne ke te kuura anne e a riki ba ai am BOUA ae e oneamuin te Atua ae M’aaka!
Ao katei n nebonebo (ritualism) aika a kakaraoaki n tabeua ekaretia bon makuri aika a kaairuaia, ba e ngae ngke a karaoaki ma te nano ae ‘matakii’ ma e itiaki, e moanaki ao e toki n ana kanamakin (physical senses) te aomata – ao e AKI butimaeaki ba tao oneanmuin te nebo ae koaua ae karaoaki n te “Tamnei.”
E bon kauringiira te B’aibara ba aomata n ara tai ae taai aikai ana “baka n tangira te Atua, ma ana kakewea makana” (2 Timoteo 3:5, KCB).
Te Atua ae koaua e bon aki nooraki, bon te Tia Karikibai ae Akea Tokin Maiuna ao E Tautaekana te unibweeti. Ko na kangaara n taromauriia? E bon kaekaa: “I mutiakinia akana a kainano ma n rawawata akana a MAAKAI ma n ongo au taeka” (Itaia 66:2, KCB).
Ko bon riai n KAINETA am nebo nakon Atua – ma te nano ae mangori ao ae kukurei. Ko riai n kamatebaia Ana taeka – ao ni kukurei ni kaetaki mai iai - ao n RURU N MAAKU ngkai e a tautaekana maium! Ma nanom ae nooraki ba e nangi tauraoi n iira are e tuangaki rinanon te rairannano ao te ongetaeka, ko riai n tataro nakon te Atua iraua te aoa n teuana te wiki i aon bubuan rangam ao taatataro i nanom n am tai n karaoi am beku i nanon te bong teuana ma teuana. Ko riai ni kinaa raoi ao n tangiria ba “Tamam.”
N aron are a karaoia Enoka ao Noa ao Aberaam, ko riai n reireiniko n “nakonako ma te Atua” – ao kateimatoa am rereitaki ma Ngaia, kakaonimaki n ira nanon Ana tua inanon bongin maiu ni kabane. Ao ngkanne – ma ana kairiirii Tamneina – e nangi toki tangiran katean te bai teuana ma teuana ba ana riki ba am boua ba e na buokiko n taromauriia Atuam ae Karikiko, ae te Tia Karikibai are karika ao n TAUTAEKA te unibweeti, are bon Taman are i karawa.
Te Kauring ao Te Berita
Tia tia n nooria ba te Atua e bon ribaia ba ko na katea te boua teuana ba e na tei i bukiNa: “Ko na aki bobaraki i matan te aeka n tamnei anne, ao ko na aki taromauria. Ba boni ngai Iawe ae Atuam, ae I aki kariaia te atua temanna i rarikiu. I karekei kaia akana a ribaai, irouia natia ao tibuia ao natia tibuia. Ma I kabatia au akoi nkoia nga ma nga, i bukia akana a tangirai ma ni kawakin au tua” (Te Otinako 20:5-6, KCB).
Bukina ngkai Tamara te Atua, E bon taua ma nanona aron tararuaan maiura. E nangi BAKANTANG nakoira n te aro are E ribaiia natiNa ba ana bobaraaki i mataiia atua ni kewe. E riki ae ba bon kamanoara.
Ngkana ti bon i manonoo ni neneboa boua ao ni karaoi ara taromauri aika a ribaaki iroun te Atua, ao E taku ba E na karekei kaia natira ma tibura ma natiia tibura. E rawata aron kabaraan te kareke kai aio.
Ma bon iai kabaraana ae boni bootau ma taekana anne. Ngkana, aomata a katea te boua ke te tamnei ba ana tei ke ana onemuin te Atua, ao ni boobaraaki ni taromauriia ao ana aki bon ti karokoi kangaanga nakoni mauiia – ma nakoni mauiia naba natiia ma tibuiia! Te koaua ikai ba aia iango kaaro are KAAIRUA i bukin katean bou ama tamnei e na manga butinako nakoiia natiia – ike e na kamangaoa mauiia ma kukureiia!
Ngaia are bon te bai ae nangi karawawata ngkana ko manga anganiia natim am koaua are e KAAIRUA i bukin te Atua. Bon teuana man buakoni baai aika nangi BUAKAKA ae e konaa ni karaoiia te aomata.
Ma raon te kareke kai aio, ao te Atua e anga naba Ana verita nakoiia akana a kakaonimaki ni taromauriia n aron are E tangiria. N arona aei, ao E kaotia ba te Atua ae tangira ao “I kabatia au akoi nkoia nga ma nga, i bukia akana a tangirai ma ni kawakin au tua.”
Ao ikai e nooraki te kaokoro. E karaangaa te kareke kaiia te Atua, nakoiia te ka-3 ao te ka-4 n roro i m’aain are E karokoa te “oota” nakoiia. Ma E bon kaota Ana akoi ae bati nakoia nga ma nga n roro ake i muina.
E weteia aomata nakoina te Atua – ba ana kaineta aia taromauri nakon aia Tia Karikibai. A bon konaa aomata n kinaa raoi te Atua ae Uean te unibweeti ba bonTamaia. A konaa n nakonako ma Ngaia, n taetae ma Ngaia.
Ngkana e katoka arona n itara mata n taromaurian te Atua ae Akea Tokin Maiuna, e na bon karokoa te mangaongao nakoni maiuna – ao n urua Ana Tua te Atua
Bon aei nanon ao m’aakan taekan te KAUOUA N TUA.