OANFOLINGS 5

IT “ÂLD TICHELWURK”

Mear as 800 jier lyn waarden yn Fryslân al stiennen bakt. Kleasters spilen dêrby in wichtige rol. It bakken fan stiennen begûn yn Fryslân yn de midsieuwen. Yn de iere midsieuwen wie allinne natuerstien beskikber, as tufstien út de Eifel. Allinne al fanwegen it transport wie dit in kostber boumateriaal. De yntroduksje fan bakstien yn de 12de en de 13de ieu makke it mooglik om op in folle gruttere skaal mei stiennen te bouwen. Dêr wie ek behoefte oan; Fryslân telde 59 kleasters, in grut oantal tsjerken en mear as 700 stinsen. Dêrneist woeks de befolking en dêrmei de behoefte oan stien foar wenhúzen en buorkerijen. Yn de 16de ieu waard bakstien hieltiten mear gongber. Kleasters hawwe hjiryn sûnder twivel in wichtige rol spile. Hja hienen de kennis en de middels om in stienbakkerij te begjinnen. Yn Fryslân binne op syn minst 128 plakken bekend wêr’t ea in stienfabryk, tichelwurk of panwurk stien hat. Yn seker 26 gefallen giet it om in mids-ieuske stienbakkerij. In protte fabriken leinen de grutte rivieren bylâns. De Fryske bedriuwen leinen frijwol allegearre op de klaai, dus yn it noarden en westen fan de provinsje.

Foar it bakken fan stiennen en dakpannen waard gebrûk makke fan swiere klaai. Nei it útgraven fan de tichelklei wie it lân fakentiden flink fergroeven en moast it wer yn oarder makke wurde foar agrarysk gebrûk. Dêrby waard somtiden ôffal fan it tichelwurk yn it lân ferwurke. Yn Fryslân waard reade en gielbakkene klaai fûn. As de klaai in protte izer befette krige jin reade stiennen; folle kalk yn de klaai soarge foar giele stiennen. Kalk sit fan natuere yn seeklaai, mar yn de rin fan ieuwen spylde dy klaai wer út. It boppenste part fan de klaailaach koe út readbakken klaai bestean en it ûnderste part út gielbakken klaai. In lêstichheid wie dat gielbakken klaai in hegere baktemperatuer hie as readbakken klaai. Men moast dus krekt grave om beide klaai-soarten apart te hâlden. 

Grutte stiennen dogge der lang oer om te droegjen. Wat dat oangiet, wie it grutte formaat fan de midsieuske kleastermoppen (âlde Friezen) hielendal net praktysk. Nei 1500 ferskynde der in lytsere stien, de rooswinkel. Yn 1610 binne de stienmjitten yn Fryslân offisjeel fêststeld. Doe wienen der 3 stien-soarten, de grutte stien, de trijeling en de lytse stien. 

Dat it “âld tichelwurk” fan BERLTSUM deun by de tsjerke stie is net tafallich. It lei oan farwetter en net al te fier fan de te bouwen Krústsjerke ôf. It tichelwurk sil nei 1580 nei alle gedachten yn partikuliere hannen kommen wêze. (yn it earst oan dy fan de Hemmema’s? Oan it ein fan de 16de ieu levere hy 35.800 stien oan syn soan Rienck (Hettes) Hemmema te Hitsum. Om 1612 hinne wie hjir in sekere Joannes Sipckes “tichelaer tot BELCUM” ). Foar de bou fan de Koepeltsjerke binne op dit “âld tichelwurk”, mei doe as eigner Sybren van Gelder, ek wer in protte stiennen bakt, dy ’t troch de ynhierde Berltsumers fanôf 1777 opkroade waarden nei de nije te bouwen Koepeltsjerke. In Ljouwerter tichelwurk, mei as eigner in Hein Polak, hat hjir foar de bou ek in protte stien oanlevere.

L. C. 8-3-1967

Leeuwarder rechtbank.

Zaak verduistering van ruim fl. 11.000,- berecht.

De 43 jarige vertegenwooriger Bernardus (Pieters) W.(insemius) uit BERLIKUM hoorde vanmorgen voor de rechtbank te Leeuwarden een eis van een jaar gevangenisstraf waarvan 4 maanden voorwaardelijk met aftrek van het voorarrest wegens het plegen van verduistering, het doen innen van een cheque en het chauffeuren onder invloed. In de avond van 16 september j. l. reed hij met zijn auto op de Bitgumerdyk te BERLIKUM een geparkeerde auto aan (de auto fan syn eardere freon, de Berltsumer winkelman Frans P. Haarsma,lyk as hy, ek oarspronklik ôfkomstich fan Minnertsgea) die hij, naar hij later verklaarde, pas had gezien op het moment, dat de botsing onvermijdelijk was. De politie constateerde, dat de man wankel op zijn benen stond, naar drank rook en met dubbele tong sprak etc. .... ..... W. weigerde de bloedproef te laten nemen etc. .... .... De verduistering betrof een bedag van fl. 11.400,- dat W. etc. ....... .......

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 8-3-1967

Afloop verkopingen

BERLIKUM 27 October. Bij de hedenavond alhier ten overstaan van notaris Wegener Sleeswijk gehouden publieke verkooping van eenige perceelen bouwland werden koopers: perc. 1 tuingrond groot 12.30 are de schoolvereeniging “Eben Haëzer”alhier voor de som van fl. 1215,- etc. .... .... 

De tún waard letter ferhierd oan de túnman Ulbe Kl. Pranger. Wer letter is hjir de (tredde) Herfoarme C. V. O. skoalle oan de Mulseleane op boud. Letter wie dit berne opfang “Okidoki”.

HEERENVEENSCHE KOERIER 24-9-1946

De arbeider Lieuwe W. Looijenga te BERLIKUM riep als N.S.B-er de hulp in van het Nederlandsch Agrarisch Front om de hem gemelde opzegging van de huurovereenkomst van een perceeltje land ongedaan te maken. Vonnis: Interneering voor de tijd gelijk aan de detentie en 10 jaar ontzegging uit de beide kiesrechten. (Syn fou Tjitske Schiphof siet ynternearre te Erica.)

JANKE SWIERSTRA – RUNIA

krige op 1 July 1935 earfol ûntslach as ûnderwizeres yn de nuttige hânwurken oan de iepenbiere skoalle hjir. Hja begûn 40 jier ferlyn, neidat hja as ien fan de earsten hjir, op 16-3-1888 yn Assen de akte helle hie. Hja krige harren oplieding mei 3 oaren te Frjentsjer, wêrta it fjouwertal in jier lang, it grutste part fan it jier ienris en it fierdere part, en dat noch wol yn de winter, twaris yn ‘e wike, te foet fan BERLTSUM nei Frjentsjer rûn.

(Fytsen wienen der doe noch net folle. Froulju fytsten net. Dat barde doe alinne troch de manlju.)

L. C. 24-9-1976

Receptie Arnoldus Werumeus Buning druk bezocht.

30 jaar in de zuivelindustrie.

De sibbe stamt oarspronklik út in dûmny’s/boere sibbe

NIEUWSBLAD van FRIESLAND 6-5-1911

Leeuwarder rechtbank.

Wijbe B.(oomsma) vrachtrijder te BERLIKUM werd wegens mishandeling van H.(endrik) A.(rjens) de Jong veroordeeld tot fl. 3,- boete of 3 dagen hechtenis. De eisch was fl. 5,- boete of 5 dagen hechtenis.

F. D. 21-1-1939

BERLIKUM – Alhier had voor de tweede maal een plotseling sterfgeval plaats. De gardenier F.(rans) S.(akes) Faber was naar zijn land gegaan om eenige arbeid te verrichten. Ongeveer halverwege zakte hij ineen, waarna de dood intrad. Per auto werd hij naar zijn woning vervoerd.

ÔFSKIEDINGEN

Yn tsjinstelling ta in protte oare plakken hawwe hjir binnen de Grifformearde tsjerke gjin ôfskiedingen plak fûn. De kwestje Geelkerken (oer it sprekken fan de Slang) yn 1926 hat hjir net spile. Doe hawwe sa’n 7000 leden de Grifformearde tsjerken ferlitten en binne fierder gien as Grifformearde tsjerken yn Herstel Ferbân en hja binne letter wer opgien yn de Herfoarme tsjerke. It Frijmeitsjen, nei oanlieding fan û. o. in skeel oer de doop, yn 1944 fan Grifformearden ûnder lieding fan prof. dr. Klaas Schilder, hat hjir ek net plak fûn. Hjir yn BERLTSUM spilen oare problemen. Men hie hjir doe mear as de hannen fol oan eigen problemen mei dûmny Offers. It bûtere lang net tusken him en de tsjerkerie. Der hawwe yn 1944 harren doe sa’n lytse 100.000 leden fan de Grifformearde tsjerken ôfskieden en binne tochgien as Grifformearde tsjerken Frijmakke art 31.

(Sjoch foar mear hjir oer yn dit e-book)

L. C. 13-12-1917

Gerechtshof Leeuwarden.

..... ..... houdende de veroordeeling van de 27 jarige H.(endrika) S.(midt) gehuwd met J. Kerker, wonende aan boord te BERLIKUM en thans te Hitzum, voor diefstal bij S. Runia te BERLIKUM tot een gevangenisstraf van 6 weken.

DE WAARHEID 19-11-1953

A.R. Partij geeft vrouwen passief kiesrecht. 

Vele mannen lieten haar echte liever in de keuken.

Utrecht, 19 november. – In Tivoli hebben de afgevaardigden van de A. R. kieskringen gisteren met grote meerderheid het besluit genomen, ook voor de partij het passieve vrouwenkiesrecht in te voeren. Voortaan zullen dus ook vrouwlijke leden van de A. R. zitting in de Kamer en in de Gemeenteraad kunnen nemen. Toch waren er nog 125 stemmen tegen dit besluit. Zo sprak een afgevaardigde uit Waardhuizen de vrees uit, dat bij aanvaarding van het voorstel de A. R. aanhangers zou verliezen, ja, dat zelfs een scheuring zou kunnn dreigen. Een spreker uit BERLIKUM merkte op, dat slechts in geval van nood een vrouw mag heersen over de man etc. ...... .......

(Dizze Berltsumer seach syn frou dus ek leaver efter it oanrjocht.)

L. C. 26-7-1922

Het vonnis van de Rechtbank te Leeuwarden, waarbij de 27 jarige E.(lisabeth) van S.(chepen), de vrouw van B.(ertus) F.(aber) te BERLIKUM voor eenvoudige beleediging aldaar werd veroordeeld tot fl. 10,- of 10 dagen hechtenis, is in appèl vernietigd. Beklaagde werd vrijgesproken.

(Elisabeth is letter troud mei grienteman Cees Korf.)

L. C. 7-9-1916

De 28 jarige Henri G., kleermaker te Leeuwarden kwam in appèl van het vonnis van de rechtbank aldaar van 7 Juli j. l. waarbij deze hem voor mishandeling op 30 April j. l. te BERLIKUM van Hoite Born, door deze verscheidene slagen en stompen toe te brengen, werd veroordeeld tot 14 dagen gevangenisstraf. Beklaagde bleek op genoemde datum in genoemd dorp door kinderen (w. o. Huite Born) te zijn lastig gevallen etc. ....... ........

L. C. 23-1-1890

Rechtbankzaken. 

B.(artele) F.(aber), 21 jaar, koopman te BERLIKUM, heeft terecht gestaan ter zake, dat hij den 25 October 1890 te BERLIKUM A.(nne) (Feikes) Draaijer met een mes in het aangezicht gesneden en bloedend verwond heeft etc. .... De rechtbank veroordeelde hem tot 14 dagen gevangenisstraf.

(Anne Feikes Draaijer wie lykwols ek net sa ’n maklik man. Hy koe ek minsken mishannelje.)

L. C. 7-9-1900

Rechtbank Leeuwarden

Tegen Sipke (Hendriks) (Bouma) te BERLIKUM, die 21 Juli, toen hij zich ‘s avonds na bezetten tijd niet uit de herberg van Dirk Visser te BERLIKUM wilde verwijderen en toen hij er eenmaal was uitgezet, de veldwachters Laagland en de Vries uitschold voor Landdieven, Landopvreters, Snotneuzen en Snotlepels, wordt 7 dagen gevangenisstraf gevorderd.

L. C. 24-6-1909

Menaldumadeel, 22 juni. - In de heden gehouden vergadering van de gemeenteraad werd etc. .... .... .... in te willigen het verzoek van de onderhoudplichtigen van de weg in de Boterhoek te BERLIKUM, tot overname van 270 meter van deze weg en dien te verharden en te rioleeren onder de bepaling, dat daarvoor eene bijdrage van fl. 1800,- in de gemeentekas moet worden gestort.

(De Bûterhoeke wie earder in sa neamde ferhurde modderreed.)

L. C. 29-9-1896

Kantongerecht Leeuwarden.

J. T. F. te Hallum was den 13 Augustus j. l. op den Stienserstraatweg wegens verregaande dronkenschap bekeurd. Daar hij ook te BERLIKUM was veroordeeld en dit de achtse herhaling binnen een jaar was, en het bleek, dat hij wel werken kon, maar niet wilde, was de eisch 3 weken hechtenis en 6 maanden opzending naar eene Rijkswerkinrichting.

L. C. 16 December 1877

Regtzaken. 

B.(ouwe) J.(ohannes) S.(trooisma) te BERLIKUM wegens mishandeling jegens zijnen wettigen vader tot een gevangenisstraf van 1 jaar en eene geldboete van fl. 3,- of subsidiaire gevangenisstraf van 1 dag.

J.(ohannes) W.(ijtzes) de H.(aan) te BERLIKUM 1. wegens geweldadigheid tegen een bedienend beambte in zijnen bediening. 2. Beleediging met woorden aan een bedienend beambte tot een gevangenisstraf van 6 maanden en eene geldboete van fl. 3,- of subsidiaire gevangenisstraf van 1 dag.

L. C. 20-10-1905

Rechtbank Leeuwarden

De 31 jarige Gooitzen Visser (de soan fan kastlein Dirk GerbensVisser), verver te BERLIKUM, heeft 4 October J. l. terecht gestaan voor mishandeling op 12 Augustus van A. Faber aldaar in de herberg van (Jelte) Hornstra. Bij behandeling bleek, dat de mishandelde dien Zondagavond dronken was en aanleiding gaf tot de mishandeling. De Officier vorderde toen veroordeeling tot fl. 10,- boete. De Rechtbank gelastte, dat nog een getuige zou worden gehoord. Als zoodanig kwam heden voor P. Terpstra, zwager van de beklaagde. Deze bevestigde wat in eerste instantie werd verklaard. De Officier blijft bij het requisitoir van 4 October persisteeren en vordert den veroordeeling tot een geldboete van fl.10,- (Gooitzen Visser is stoarn yn de U.S.A. op 18-8-1912. Syn beide broers Willem en Gerben Visser wennen dêr sûnt 1893 yn Paterson. )

L. C. 23 1-1900

Gevraagd op 12 Mei een schoenmakersknecht, goede werker, aanmelding, liefst in persoon, doch niet op Zondag, bij Jan (Arjens) Bosma. Mr. schoenmaker te BERLIKUM. 

(Syn heit, Arjen Klaas Tjallings Bosma, tr. m. Lutske Gijsb. Wassenaar wie hjir ek skuonmakker.)

L. C. 17-5-1894

Ondergeteekende bericht hierdoor deze dat hij zich als schoenmaker te BERLIKUM heeft gevestigd ten huize van D. van Dijk en beveelt zich als zoodanig beleefd aan.

J. S. de Jong.

(Jan Sybes de Jong hat hjir oant 1940 ta skuonmakker west. Yn 1939 fêstige de fan Ljouwert ôfkomstige skuonmakker Jelle van der Zande him hjir yn ‘e Buorren, Yn 1939 fêstige him by de Berltsumer Trambrêge, ek de dôfstomme skuonmakker H. Limburg. Hy krige (omdat hy beheind wie?) direkt al in protte Berltsumers as klant, wat him tige goed die.)

L. C. 10-10-1962 

Hervormd Kerkkoor te BERLIKUM vraag zo spoedig mogelijk een dirigent. Repetities maandag avonds. Brieven richten aan secretaresse T.(iete) (Klazes) Pranger.

NIEUWSBLAD van FRIESLAND 7-3-1903

Rechtbank Leeuwarden.

Wie heeft niet eens gehoord van IJsbrandzoon Bontekoe, den vermaarden reiziger. IJsbrand Bontekoe te BERLIKUM heeft met dien beroemden man slechts dit gemeen, dat hij den 23 Januari “in reis hâwn hat” zoals men dat op z’n Friesch uitdrukt. Hij kreeg n. l. van P.(ieter) T.(uinstra) (Berltsumer skippersfeint, 19 jier) een slag met diens schaatsen, zoodat het bloed erna kwam. Eisch: 1 maand gevang. A. s. Woensdag 10 uur uitspraak. (Dit waard ek in moanne) 

L. C. 18-9-1885

Regtzaken. 

Drie jongens te BERLIKUM t. w. J.(an) W.(ietzes) Bouma, 13 jaar, G.(erben) Joh. Peterzon, 16 jaar en B.(ouke F.(oppes) Schiphof, 10 jaar, waren den 26 Julij in den boomgaard van den rentenier P.(ieter) T.(heunis) Runia aan het kruisbessen plukken (oan it “hofkesjongen”) toen zij den veldwachter zagen naderen zetten ze het op een loopen, de zakken zoo vol kruisbessen, dat er onderweegs een gedeelte uit viel. Het O. M. requireerde, dat zij zullen veroordeeld worden een ieder tot een dag gevangenisstraf. 

It is fan alle tiden.

L. C. 23-4-1879

Vonissen gewezen door de Arrondissements-Regtbank alhier op den 19 dezer.

...... ...... L.(ammert) J.(eremias) Q.(uarree) te BERLIKUM wegens diefstal van oogst op den akker, tot eene gevangenisstraf van een maand. ..... ......

(Lammert hie fan dieverij syn berop makke. Hy wie in residivist.)

L. C. 14-3-1894 

Regtzaken.

Daarna is een hooger beroep behandeld, ingestel door J. de Jong (moat wêze Arjen Jacobs de Jong), 51 jaar, geboren te Menaldum, arbeider te BERLIKUM, van een vonnis der Rechtbank alhier, waarbij hij wegens diefstal veroordeeld is tot een maand gevangenisstraf-rapporteur, de Raadsheer mr. J. van Binsbergen. Beklaagde heeft in eersten aanleg terecht gestaan ter zake, dat hij op of omstreeks 19 augustus 1893 een geëmailleerde kookpan van mevrouw, de weduwe mr. J. K. Schonegevel, heeft weggenomen, welke deze met eten voor de kippen in de tuin had neergezet. Evenals voor de Rechtbank ontkende beklaagde den diefstel; hij had die pan in eene lege sloot bij zijn huis gevonden. De adv. gn. Jhr. mr. van Panhuijs, vorderde bevestiging van het vonnis. Uitspraak over 8 dagen. (Waard ek in moanne finzenisstraf.) 

L. C. 30-8-1900

Abe (Wijbes) de Jong, Turfschipper, BERLIKUM, vraagt terstond een flinken Schippersknecht.

L. C. 18-12-1915

Terstond gevraagd, een letterzetter of jongmaatje ter drukkerij Westerlaan BERLIKUM (Fr.)

Nieuwsblad van Friesland. 17-6-1931

Terstond gevraagd wegens ziekte der vrouw, een flinke Huishoudster, boven de 30 jaar.

D.(ouwe) de Geele, BERLIKUM

L. C. 12-5-1884

Sape A.(ndries) de Haan, koopman enz. te BERLIKUM brengt bij deze ter kennis aan het geëerd Publiek, dat hij de Kastleins- en Winkelaffaire heeft overgedragen aan L.(ouw) (R.) Bakker, zijne Begunstigers bedankt voor het genoten vertrouwen en zijne Opvolger als zoodnig aanbeveelt.

L. C. 13-4-1948

Intrede ds. R. Bijl.

Zondagmorgen werd in de Ned. Herv. Kerk te BERLIKUM ds. R.(omke) Bijl, overgekomen uit Haren (Gr.), bevestigd door (syn freon) ds. R. Bijlsma van Amsterdam. Deze sprak over het tekstwoord Joh. 20: 21. Des middags verbond de nieuwe herder en leraar zich aan de gemeente met een predikatie over Ps. 51: 17. Na de gebruikelijke toespraken sprak ouderling H.(armen) (Douwes) Siegersma namens de kerkeraad en gemeente. Daarna zong de gemeente staande Gezang 269: 2. Achtereenvolgens spraken nog da. (S.) Treffers, doopsgezind predikante, ds. (L.) Muns, gereformeerd predikant, burgemeester Torensma en ds. (Oene) Huistra (fan Menaam) als consulent. De kerk was overvol.

HEERENVEENSCHE KOERIER 5-6-1951

Bevestiging en intrede ds. E. Jansen.

BERLIKUM 3 juni - Na des morgens bevestigd te zijn door ds. G. Morsink van Nijkerk, die de predikatie hield over Handelingen 20: 24, deed ds. E.(gbert) Jansen, overgekomen van Uithuizen, des avonds zijn intrede bij de Gereformeerde kerk te BERLIKUM. Na de predikatie spraken achtereenvolgens dhr. Tj.(eerd) (Sybrens) Lautenbach namens de kerkeraad en gemeente, wethouder Wijnsma van Boxum namens de gemeente Menaldumadeel, ds. R. Bijl, Ned. Herv. Predikant en da. S. Treffers Doopsgezind predikante, als plaatselijke collega’s en tenslotte ds. Kuipers namens de Classis. Beide keren was de kerk tot de laatste plaats bezet. 

L. C. 4-2-1927

BERLIKUM 3 februari – In de hedenavond gehouden vergadering van de Chr. Jongelings Vereeniging (“Het Mosterdzaadje” Hervormd) alhier werd medegedeeld, dat de vereeniging 41 leden telt. De rekening over het afgeloopen jaar wees aan een ontvangst fan fl. 323,20 en een uitgaaf van fl. 283,88 

L. C. 6-6-1823

De Secretaris en Notaris Mr. P. J. Mebius zal op Woensdag den 11 Junij 1823 des v. m. ten 10 ure t. h. v. L. H. van der Meer, kastelein te BERLIKUM (is koart dêrnei stoarn) bij den prov. palmslag verkoopen: een bakkerij te St. Annaparochie door D. D. Kuik wordende bewoond.

(Trijntje van der Meer troude mei kastlein D. K. de Jong.)

L. C. 9-3-1957

De Doopsgezinden zoeken naar nieuwe wegen in eredienst.

In de jaarvergadering van de Doopsgezinde gemeente te BERLIKUM is besloten, elke eerste kerkdienst van de maand 20 minuten eerder dan anders te laten beginnen. Er zullen dan niet al te bekende liederen worden gezongen etc. .... .... Een onderzoek heeft aangetoond, dat in de Doopsgezinde gemeenten de laatste 3 jaar slechts 125 van de 300 liederen in de bundel gezongen werden en sommige van die liederen worden wel 25 maal of vaker in dezelfde gemeente gezongen, andere en verreweg de meeste van die 125 nog maar heel zelden. Een 175 liederen werden in die gemeenten in die 3 jaren nooit gezongen etc. ....... ........ 

L. C. 4-4-1924

De Doopsgezinden en de Doop.

In de Mede-arbeider, het maandblad van de Doopsgezinde gemeenten van den ring Dantumadeel lezen wij, dat in de Doopsgezinde gemeente te BERLIKUM voor het erlangen van het lidmaatschap der gemeente de doop facultatief is gesteld. Men zal hier dus voortaan ook lid der gemeente kunnen worden zonder voorafgaande doop op belijdenis. etc. .... .... Men wil alleen tegemoet komen aan personen, die belangstellend in leven en streven der gemeente, gaarne tot haar willen toetreden, doch tegen de ceremonie van de doop ernstige en onoverkomenlijke bezwaren hebben.

GEERT GROTE de grondlegger van de Moderne Devotie.

Zijn invloed reikte vanuit Deventer, waar hij in 1384 – nog maar 44 jaar oud - aan de pest stierf, tot ver in Europa en tot in onze tijd. Bijna 1/3 van Europa’s bevolking werd tijdens Grote’s leven door de pest ten grave gesleept, ook zijn ouders. Hij was van rijke afkomst, doch hij koos voor een leven van armoede, gebed en studie. Hij trok predikend het land door, het volk opwekkend tot inkeer, tot bekeering van ijdel, werelds gedoe en tot voorbereiding op het eeuwige leven. Hij wilde geen nieuwe kloosterorde stichten. Uit Grote’s voorbereidend werk ontstonden de gemeenschappen van Broeders en Zusters “des Gemeenen Levens.” De Windesheimer Congregatie telde in 1470 ruim 80 Augustijner kloosters w. o. Thabor bij Sneek, die in Grote’s geest wilde werken. Daarnaast waren er 87 huizen van Broeders en Zusters des Gemeenen Levens. In BERLIKUM stond een fraterhuis van de Devoten, naar het voorbeeld van de broeders in Hildesheim in 1483 door bisschop David van Bourgondië tot collegiaal kapittel verheven. Wegens gebrek aan succes werd de gemeenschap al in 1491 opgeheven. De invloed van de Moderne Devotie reikte tot diep in Duitsland. De beweging ebde na de Reformatie in de 16de eeuw weg. In 1864 is de laatste Broeder overleden.

(Sjoch ek by preester Gerwinus yn dit e-book)

LIMBURCH

Limburch makket noch net sa lang diel út fan Nederlân. Op 11 maaie 1867 foege it troch de grutmachten diktearre Ferdrach fan Londen it ferdielde Limburch ta oan Nederlân. Oant dat momint wie de Provinsje al desennia foaral in Dútsk Hartochdom, wêr’t allinne de fêsting-stêden Maastricht en Venlo en omkriten by hearden. Yn 1866 foel de Dútske Bûn út inoar. In jier letter kaam Limburch by Nederlân. Mei Nederlân hienen de Limburgers net folle op. Yn grutte dielen fan Súd-Limburg wie it Dútsk destiids de offisjeele taal. Earst nei de Earste Wrâldkriich makke it Dútsk yn eastlik Súd-Limburch plak foar it Nederlânsk. Maastricht kende de hiele 19de ieu Frânsktalige kranten: dêr wie it Frânsk nei it Maastreechs de twadde taal. Yn de Twadde Wrâldoarloch binne in protte Limburgers û. o. nei BERLTSUM evakuearre. Op 29 Jannewaris 1945 kamen hja yn BERLTSUM oan, it wienen sa’n 280 flechtlingen, út Tiel en Venlo ôfkomstich. Op platte weinen en ienige mei seil beskut, binne se fan Ljouwert helle en waarden ûnderbrocht yn de iepenbiere legere skoalle en de beide kristlike legere skoallen, wêr’t harren kofje en bôle mei tsiis oanbean waard. De lokalen wienen lekker ferwaarme. Nei it genêskundige ûndersyk binne hja by boargers ûnderbrocht. In 50-tal siken binne foar ferpleging nei Dronryp ferfierd. Guon dy’t noch ûnder genêskundige behanneling binne, ferbliuwen noch yn de iepenbiere legere skoalle. Dêr waard oan it ein fan de Twadde Wrâldoarloch tige fûl fochten. Myn pake en beppe yn ‘e Bûterhoeke hienen hjir ek evakuees yn ‘e hûs. De Roomske tsjerketsjinsten waarden hâlden yn de seal efter Hotel Hof van Holland. Foar harren wie it in frjemd lân mei in frjemde taal en frjemde gewoanten. 

(Sjoch ek by: Frânsken yn BERLTSUM yn de Earste Wrâldoarloch yn dit e-book.)

L. C. 10-11-1956

Trein greep truck bij Jellum.

Straf voor chauffeur: 1 week.

Conform de eis werd de 31 jarige Jan Z.(wart Lourensz.) uit BERLIKUM gistermiddag door de Leeuwarder politierechter veroordeeld tot 1 week gevangenisstraf wegens het door zijn roekeloosheid veroorzaken van een botsing met een trein onder Jellum etc. .... .... Hij verontschuldigde zich, dat hij door het rammelen van de flessen de bel niet had gehoord. “Maar het rode licht dan?” vroeg de politierechter, mr. H. J. van Maanen etc. ....... .......

1714

IS IN TINKWEARDICH JIER

De ekonomyske tastân fan ús Gewest wie doe min: op de 130.000 ynwenners fan Fryslân wienen der sa’n 10 à 12 prosint earmlêstich, yn de lêste moannen fan dat jier naam de pest net minder as 66.000 stiks kofee fuort, dat de gelegenheidsdichter Halma him twongen fielde in skrift oan it ljocht te bringen, dat titele wie: “Godts wraakzwaard over Nederlandt, vertoont in de zwaare sterfte onder ’t rundvee.” It wie ek it jier fan de “mûne-affêre,” de striid fan de Deputearre Steaten tsjin de mûnders, dy ’t tsjinwillich wienen tsjin de feroarderings. De Hearen Deputearren wienen begûn mei in pear Grietenijen oan te skriuwen om de spillen út de mûnen fuort nimme te litten. Gie it net mei goed fatsoen dan dienen militêren it wol kweaskiks. Yn BERLTSUM en Menaam waarden de pelstiennen út de mûnen helle. .... ..... mar yn Surhúzum en Kollumerlân moasten trochtaastener maatregels nommen wurde, dêr waarden de mûnen ienfâldichwei ôfbrutsen troch it soldatenfolk.

F. D. 9-7-1940

Ds. D. F. Bartlema. (besibbe oan de yn dit e-book neamde Bartlema’s)

Woensdag 10-7-1940 a. s. herdenkt ds. D.(urk) F.(okke) Bartlema te Bussum den dag waarop hij voor 30 jaar het predikantsambt in de Ned. Herv. Kerk aanvaardde. Ds. Bartlema werd geboren in 1882 (op 11 nov. as soan fan de Ferwerter haadûnderwizer Hotze Sjoerds Bartlema en Sytske Dirks Koopmans) en in 1909 candidaat in Friesland, om op 10 Juli 1910 te Schraard (Fr.) het predikantsambt te aanvaarden. In 1914 volgde zijn benoeming tot predikant in Ned. Indië (te Magelang op Java) etc. ..... ..... 1 April 1925 volgde zijn benoeming tot vlootpredikant met als standplaats Soerabaja etc. ...... ...... Thans is hij voorganger van de Evangelisatie te Bussum.

DE MAASBODE 8-12-1929

“Tulpenteelt op kleigrond” door ir. C. M. van der Slikke, Rijkstuinbouwconsulent voor Friesland. Fa. Gebrs. Westerlaan, BERLIKUM (Fr.) (75 cts.)

(Dizze teelt is hjir wol probearre mar nea rjocht fan de grûn kommen.)

NED. DAGBLAD 16-11-1971

Predikant en gemeentleden.

Ds. H. K. Poelman van de Synodaal Gereformeerde kerk te Kamperland (Noord.Beveland) heeft zich op 28 october j. l. onttrokken aan opzicht en tucht van zijn kerkeraad. Vanaf Zondag 31 October hield ds. Poelman aparte diensten en riep hij de gemeente op hem te volgen etc. .... .... De oorzaak van de onttrekking is gelegen in de huidige ontwikkeling binnen de Synodale Gereformeerde Kerken. Ds. Poelman werd in 1919 geboren en diende de kerken te Den Andel (1948-1955), Arnemuiden (1955-1961), BERLIKUM (1961-1968) en sedert 1968 Kamperland.

L. C. 23-9-1949

Het gerestaureerde orgel in de Ned. Herv. Kerk te BERLIKUM zal Zondag 2 October a. s. des morgens worden ingewijd. Het orgel zal dan bespeeld worden door de heer D. Zwart J. zn. organist van de Nieuwe Kerk te Delft.

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 27-3-1925

Inwijding der nieuwe kerk te Beetgum

Beetgum, 27 Maart – Gistermiddag 1 ½ uur werd de nieuw gebouwde Gereformeerde kerk te Beetgumermolen ingewijd etc. .... .... Het was H. Dijkstra, voorz. van de kerkeraad, een waar genoegen, dat een der oude oude mede oprichters der kerk nog in ons midden was, nl. de heer S.(ijbren) (Jacobs) van Tuinen (tr. m. Jitske Joh. Ket en wenjende te Ingelum), en dat deze op zijn hoge leeftijd (85 jier) nog getuige mocht zijn van de inwijding van dit nieuwe kerkgebouw. Daarna werd door de gemeente staande den heer van Tuinen toegezongen Ps. 134: 2 Daarna kreeg het woord de heer A.(rjen) Dirks van der Schaaf etc. ...... ......

(In foarâlder fan de Berltsumer van Tuinen’s.)

DE ROMEINSKE SKIEDSKRIUWER PLINIUS 

oer it begjin fan de boeren op en om de (twa Berltsumer) terpen hinne: “Mei harren hutten dy ’t hja dêrop boud hawwe lykje se wol seelju wannear ’t it (see)wetter it omfiemjende lân (floed) bedekt, mar skipbreklingen wannear ’t it wetter him weromlutsen (eb) hat”.

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 10-9-1937

Gereformeerde vrouwenvereeniging opgericht.

BERLIKUM 9 Sept. Alhier is met aanvankelijk 14 leden een gereformeerde vrouwenvereeniging opgericht. Het bestuur werd als volgt samengesteld: mevr. (Cornelia Alexandrina) Offers-Stok- dijk presidente, mevr. (Aukje) Beukema-Hanenburg, secretaresse, mevr. (G.) Stroop-van der Veen, penningmeesteresse en (frijfaam) mej. A.(nna) Wassenaar-Hoekstra, algemeen adjunct.

L. C. 6-4-1935

Drankbestrijding.

BERLIKUM, 5 April – Gisteravond kwam de afdeeling BERLIKUM van de Ned. Chr. Geheelonthoudersvereeniging onder leiding van dhr. F.(reerk) Siegersma in jaarvergadering bijeen. De afdeeling telt thans 32 leden, het batig saldo bedroeg fl. 27,64. Herkozen werden tot voorzitter dhr. F. Siegersma, tot vice-presidente mej. S.(ijtske) Post de Haan en tot secretaresse mej. J.(acoba) W.(ilhelmina) Born-Marcusse. Gekozen werden tot penningmeesteresse mej. M. (moat wêze Hitje) Herrema-Kalma, tot algemeen adjunct T.(rijntje) Halma – Nieuwhof.

NED. DAGBLAD. 27-2-2006

De confessionele ds. D. E. Lichti heeft ontheffing gevraagd als predikant van de Hervormde / Gereformeerde federatie gemeente in Reitsum. Ds. Lichti, lid van de Confessionele Vereeniging (Herv.), dacht bij de aanname van het beroep vorig jaar, te maken te krijgen met een gemeente die stevig wortelde in de confessionele traditie. Maar in werkelijkheid bleek deze protestantse gemeente in wording een meerstromenland te zijn. Dat botste met een groot deel (besteande foaral út grifformearden) van de gemeente, beschrijft hij.

(En dan te betinken dat ds. Ploos van Amstel destiids, as ien fan de earsten, mei syn hiele (konfesjonele) gemeente dêr dolearjen gien is. Der wienen mar twa gesinnen yn Reitsum dy’t net meigien wienen. Ploos van Amstel spriek foar de doleânsje ek wol yn BERLTSUM yn de eardere Kristlike skoalle yn de Buorren efter it hûs húsnûmer 79. 

(Sjoch mear hjiroer yn dit e-book. “Het kan verkeren,” sei Brederode.)

NIEUWSBLAD van FRIESLAND 22-12-1916

Het Diaconiehuis der Nederlands Hervormde Gemeente te BERLIKUM (op de Terp) telt thans, behalve den Vader en Moeder geen bewoners meer. Verleden week is de laatste verpleegde, een oude man van 80 jaar overleden. (dit wie de frijfeint, kleanmakker Klaas Douwes Peterzon.) 

Yn 1904 wie Dirkje Valentijns Vellinga tr. m. Dirk Steenstra beneamd as “huismoeder” yn it Diaconijehûs.

FRIESE KOERIER 1-10-1954 

De heer H.(ubrecht) J.(acob) (Pieters) Born, afkomstig van BERLIKUM, is benoemd tot chef-monteur bij de P. T. T. te Naaldwijk.

L. C. 16-3-1914

Vereeniging “De Foarútgong” te BERLIKUM.

De groentenveilingen nemen een aanvang Donderdag 19 Maart en worden voorloopig tweemaal per week gehouden, des Maandags en des Donderdags morgens 7 uur.

Het Bestuur.

DE TELEGRAAF 11-6-1912

De vereeniging “De Foarútgong” te BERLIKUM (Fr.) verzoekt inschrijving op:

54.600 kg. rode bessen, 2825 kg. witte bessen, 1545 kg. zwarte bessen, 4535 kg. groene kruisbessen.

Het Bestuur.

L. C. 14-2-1976

“Marie-Cecile” hield zanguur te BERLIKUM.

Maar liefst 700 kinderen van de hoogste klassen van de basiasscholen in Menaldumadeel deden hier aan mee. Marie Cecile Moerdijk was er bijna hees van toen zij etc. ....... ........

DE STANDAARD 15-2-1884

Boxum 13 Febr. 1884 - Heden werd alhier eene openbare vergadering gehouden van den “Bond BERLIKUM en Omstreken” voor het Chr. onderwijs. Om 2 uur trad de heer ds. H. Hoekstra van BERLIKUM op in het kerkgebouw der Chr. Geref. gemeente sprekende over Matth. 13: 33. Eene talrijke schare was opgekomen etc. .... .... Ds. H. Hoekstra had als onderwerp: “De Chr. school is onmisbaar voor onze kinderen”. Het noodzakelijke van een Chr. school te Boxum werd warm bepleit etc. .... ....

(Dêrnei is hjir in Kr. Skoalle oprjochtte. Letter binne de Berltsumers Bote Pieters Algra en Oane Floris Visser ek oan dizze skoalle mei de namme “Otto Clant” yn Boksum ferbûn west.)

HET NIEUWS van den DAG. 27-9-1887

Te BERLIKUM is Woensdag l. l. de vergadering van onderwijzers en onderwijzeressen in het arr. Leeuwarden gehouden onder voorzitterschap van den heer P. van der Maën hoofd der (Openbare) School te Beetgum. Het eerste punt ter bespreking, ingeleid door den heer J. Groeneveld (moat wêze: Groenewold), betrof de onbevoegdheid van vele onderwijzers om zangonderricht te geven en het wenschelijke van een afzonderlijk te verwerven acte voor dit leervak etc. .... .... 

RECHT VOOR ALLEN 21-7-1897

Sociaal Democratisch Tijdschrift (Ferdinand Domela Nieuwenhuis) Tekort Recht voor allen. Ingekomen bij de administratie: H.(endrik) A.(rjens) de Jong te BERLIKUM fl. 1,- etc. .... .....

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 25-1-1932

Gemeentelijke werkverschaffing.

Rapport van de Raadscommissie bestaande uit: Th. F. Dijkstra, D.(irk) S.(imons) Renzema en K. Keegstra.

I. Het onderzoek door de commissie ingesteld was eerst te BERLIKUM. Ter plaatse werken 2 ploegen bij het laden van baggerspecie etc. .... .... De voorgaande ploeg – thans bij het kabelgraven - behaalde bij dezelfde arbeid volgens Rijkstarief en bij 6 volle werkdagen, een weekloon van fl. 9,- ofwel 0,16 per uur. (sa’n 60 oeren yn ‘e wike) Van gemeentewege is daarop een toeslag verleend van fl. 4,26 alzoo in totaal fl. 13,26 per week.

II. Hetzelfde vindt plaats in WIER etc. .... .... 

III. Bij het kabelgraven - Klooster Anjum - werken de arbeiders niet onder bedoelde regeling etc. ....... ....... 

L. C. 17-8-1866

Burgemeester & Wethouders van Menaldumadeel convoceren t. v. v. de Kerkvoogden de Hervormde floreenplichtigen van BERLIKUM, op Donderdag 30 Augustus te 11 uur bij W. G. Haanstra: om de Kerkvoogden te machtigen om zoo nodig enige subsidie te verleenen aan de Bewaarschool (Beukerskoalle) aldaar etc. ...... ...... 

L. C. 1-4-1989

Monument van Aalsum tot Ypecolsga.

Prachtige foto fan houtseachmûne “De Hoop” oan it Krúswetter te BERLTSUM as hy, yn 1930 krekt foar de sloop, troch Alle Tjeerds Visser makke is foar de Fryske Bouwkring – serie.

L. C. 17-6-1875

De ondergeteekende, Steenfabrikant te BERLIKUM, berigt bij deze aan degenene die hem ‘s Vrijdags te Leeuwarden wenschen te spreken, dat hij zich daartoe van 11 tot 1 ure zal laten vinden bij Groenendijk, boven den Boekwinkel van den heer Swart, over het Waagplein, naast de loodgieterij van den heer Born.

S. W. Osinga

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 17-1-1929

Zanguitvoering 16 Januari. 

Wommels - Hedenavond gaf de Christelijke zangvereeniging “Deum Laudamus”, directeur de heer S. Renzema, alhier een uitvoering in de Gereformeerde kerk. Het Christelijk strijkorkest van BERLIKUM verleende zijn medewerking etc. ........ .......

.....................................................................................................

L. C. 1-3-1951

De Gereformeerde kerkeraad van BERLIKUM ontving van een onbekende gever een nieuw avondmaalsservies. Het oude zal nu beschikbaar worden gesteld aan een hulpbehoevende kerk. 

(Sjoch ek by: BERLIKUM helpt LANGESLAG 1951 yn dit e-book) 

OER YNWENNERTALLEN SPRUTSEN

Foar de aardichheid: 

It iene doarp hat in gruttere groei trochmakke as it oare. Hjir wurde troch my sa mar neamd in doarp op de Klaai, yn de Wâlden en yn de Greidhoeke. Sa kinne ek mear doarpen neamd wurde yn Fryslân dy’t tige groeid binne. Earder waarden grutte doarpen wol Flecken neamd. Sa waarden bygelyks sintrumdoarpen as BERLTSUM, KOLLUM, MAKKUM, WÂLDSEIN, de JOUWER fakentiden oantsjutten as Flecken. “Vlek “ Vlecke” hat hjir de âlde betsjutting fan delsetting met stêdske kenmerken, mar sûnder formeel stêd te wêzen. Der wie in haven en yndustrieën, mar gjin stêds-rjochten. Dy funksje hat BERLTSUM spitigernôch al lang net mear. BERLTSUM is allinne noch oerblean as túnbousintrum.

NEDERLANDSCHE STAATSCOURANT 11-5-1948 (Delpher: BERLIKUM geschonken) 

Nederlands Beheersinstituut (W.O. II. Nasleep oorlogsslachtoffers, terugkeer, opvang)

Het Ned. Oorlogsinstituut maakt bekend, dat bij beschikking van 7 Mei 1948 zijn nietig verklaard de overeenkomsten van schenking onder de lastbepalingen geconstateerd bij acte 19 Sept. 1944 voor notaris J. de Boer te BERLIKUM verleden, overgeschreven ten Hyptheekkantore te Leeuwarden 13 October 1944 in deel 2310 no. 85 ect. ..... ..... waarbij door A.(be) van de Meulen te BERLIKUM werd geschonken aan A. aan M.(inne) van der Meulen, de smederij in de Buren etc. .... ..... Het woonhuis in de Buren etc. .... ..... onder de last om uit te keren een bedrag van fl. 2625,- in contanten, aan mej. R.(ichtje) van der Meulen te BERLIKUM een bedrag van fl. 2625,- in contanten, aan G. Nicolaï – van der Meulen te Assen een bedrag van fl. 525,- in contanten etc. .... .... en aan mevr. L.(ieuwkje) van der Meulen te Sint Annaparochie (ûnder BERLTSUM) een bedrag van fl. 225,- in contanten. B. aan mevr. G. Nicolaï het woonhuis in de Buren en een perceel bouwterrein aan de Mulseleane A 3419 gr. 5.50 are etc.. .... .... C. aan mevr. L. Zijlstra - van der Meulen het woonhuis aan de Beetgumerweg te Sint Annaparochie (ûnder BERLTSUM) Kad. Sint Annaparochie D 550 gr. 5.50 are etc. .... .... D. aan mej. R. van der Meulen voornoemd etc. .... .....

(Abe van de Meulen waard nei de oarloch nochal swier beboete fanwege syn N. S. B.-er skip.)

NIEUWSBLAD van FRIESLAND 2-9-1947

Het tribunaal Leeuwarden.

Abe van der Meulen, smid te BERLIKUM, groepsleider N. S. B., lid Germaanse S. S., sectie-commandant Hulplandwacht, tot 4 jaar internering met aftrek en verbeurtverklaring van fl. 6000,-

LAMMERT YSBRANDS BROUWERS

hjir earder neamd yn dit e-book, wie keapman yn flaaks en lynsied. Oan syn dea ta dielde hy oan de widdowen bôle, bûter en jild út. Hy wie in bytsje in rauwe keardel mei in goed hert. (oars sein: “Ruwe bolster, blanke pit.”) Somlike widdowen dy it wol rom hienen, mar dochs om in útkearing kamen plige hy ta te foegjen: “Hwat dochsto hjir?”, sa waard my oerlevere troch in pear widdowen, dy’t him noch kend hawwe. 

L. C. 17-5-1902 (4 advertinsjes)

Ondergeteekende (Dieuwke van Dijk) bericht aan het publiek van Blija en Omstreken, dat zij hare Zaak overgedragen heeft aan J. T. Boersma en J. G. van Dijk en brengt hare dank voor het vertrouwen, haar steeds geschonken.

Wed. P.(ieter) Peterson.

Aan het publiek van BERLIKUM en Omstreken bericht ondergeteekende (Dieuwke van Dijk), dat haar kruidenierswinkel vanaf heden geopend is. Ze beveelt zich beleefd bij een ieder aan.

Wed. P. Peterson.

Naar Duitschland.

Melkknechten gevraagd voor Duitschland tegen hoog loon, door Arjen van der Plaats, BERLIKUM (Fr.)

Joh. de Vries te BERLIKUM vraagt terstond een schildersknecht. Nieuw werk. 

L. C. 2-5-1894

Ondergeteekenden brengen door deze ter kennis aan de Ingezetenen van BERLIKUM en Omstreken, dat zij zich aldaar hebben gevestigd als NAAISTERS. Zij hopen door net en solied werk zich het vertrouwen waardig te maken.

BERLIKUM, 1 Mei 1894

Gezusters Kiestra.

L. C. 5-8-1870

Heden overleed ook nog de overgeblevene der 2 zonen ons op 24 Januari j. l. geschonken.

Leeuwarden, 4 Augustus 1870

F. H. Scheffelaar Klots.

L. A. H. Scheffelaar Klots-Swaan.

(De tafoege namme Klots bykocht? Klots besibbe oan de Lautenbachs? De foarbeppe wie in Engeltje Willems Klotz, berne om 1538 hinne en stoarn te Ljouwert op 7-3-1604, dochter fan Willem Klotz, begroeven yn de Jacobiner tsjerke, troud mei Jacobus Lautenbach. Lautenbach-Knijff-Klotz. Twillingen komme ek in protte foar yn de Lautenbach sibbe. De Klotz (Clootz, Klots) sibbe komt fan Aken.)

L. C. 27-8-1902 

Dankbetuiging.

De gezamenlijke verpleegden in ‘t Armhuis te BERLIKUM (53 in getal) betuigen langs deze weg hunnen oprechten dank aan den heer Johannes Brouwers en echtgenoote voor de zoo ruimschoots milde gave op 23 Augustus geschonken ter gelegenheid van hun 25 jarig jubilé. 

BERLIKUM, 23 Augustus 1902.

Uit aller naam D. de Vries (Armvader)

L.C. 27-08-1902

Dankbetuiging

Ondergeteekenden betuigen langs dezen weg hunnen hartelijken dank aan den heer Johs. L. Brouwers en echtgenoote voor de hunne bedeeling, aan ons Diaconie-armen geschonken.

Moge ‘s Heeren zegen rusten op de milde gevers.

BERLIKUM, 23 Augustus 1902

Diaconie-armen der Ned. Herv. Gem. te BERLIKUM.

L. C. 18-3-1887

Ondergeteekende bericht aan het geëerde Publiek van Roordahuizum en Omstreken, dat zij zich aldaar als MODISTE gevestigd heeft.

N. B. Zij maakt bekend, dat zij haar zaak te BERLIKUM aan haar Zuster Janke (tr. m. Gerrit Ypes de Koe) heeft overgedragen.

Roordahuizum,

B.(ootje) Visser.

(Harren heit is kastlein Dirk Gerbens Visser út de Buorren.)

...........................................................

L. C. 14-6-1891

De ondergeteekende, zijn Bakkerij en Winkel, na 40 jaren van genoten gunst en vertrouwen, overgedragen hebbende aan zijn zoon W. S. Koopmans etc. ....... .......

S. O. Koopmans, BERLIKUM.

L. C. 5-9-1913

Jac. Westra

Humorist van het “Trio Dronrijp” bezet met zijn nieuwe Friesche en Hollandsche voordrachten een geheelen avond. 

Adres: Jac. Westra, tramstation WIER.

HET NIEUWS van de DAG 10-12-1909

Woningbouw. Te Leeuwarden zal de aldaar gevestigde “Woningvereeniging” aan het Zuidvliet, achter de villa “Welgelegen” 107 woningen bouwen. Het werk is, na gehouden aanbesteeding, gegund aan den heer J. van der Meij, aannemer te BERLIKUM voor fl. 158.841,- De raming was fl. 169.702,-

L. C. 20-6-1879

Sluiting 1 Juli 1879

De ondergeteekende bericht aan zijne geëerde Begunstigers in de Gemeenten en Provincie, dat hij tengevolge aanhoudende ongesteldheid besloten heeft, zijne Affaire als loodgieter, leidekker enz. te sluiten. Dankzeggend voor het zoo vele jaren geschonken vertrouwen.

Jan T. Born, Leeuwarden.

L. C. 31-3-1880

Terpaarde.

Puike terpaarde, afkomstig van de terp bij B. P. Lettinga in gebruik, te Menaldum: aan de Menaldumervaart voor 55 cent en aan de terp voor 45 cent per scheepston. Terpbriefjes worden daar afgegeven.

L. C. 5-8-1889.

Mijn eerste soort cichorei is voorzien van bovenstaand étiquet. Let daar op, want zij wordt nagemaakt.

Overal verkrijgbaar.

Joh’s Brouwers, BERLIKUM

L. C. 8-11-1833

Het behaagde de Almachtige Voorzienigheid, heden avond tot onze innige droefheid, aan de gevolgen van het roodvonk van slechts 5 dagen, van ons weg te nemen, ons hartelijk geliefd dochtertje TRIJNTJE, in den jeugdigen ouderdom van bijna 6 jaren. Zwaar valt ons deze slag, maar hopen in Gods wijzen wil te berusten.

BERLIKUM, den 29 October 1833

K. Hoogterp.

J. Hoogterp-Wytema.

(Klaas Barteles Hoogterp, tr. m. Jetske Samuels Wytema, wie hjir húsdokter en is ien fan de foarpakes fan de Berltsumer keunstdonghanneler (N. N. K.) Klaas Douwes van Dijk.)

BERLIKUM (FRIESLAND)

Der wie ommers ek noch in BERLICUM (BRABÂN). Fryslân wie earder folle grutter as tsjintwurdich. De (7) Fryslannen (de 7 pompeblêden) omfiemen Seelân, de beide Hollannen, Útert, it tsjintwurdige Fryslân, it Grinzerlân (of wol de Ommelannen neamd), East-Fryslân en in gebiet noardlik hjirfan. 

De provinsje Limburch is yn 2017 150 jier Nederlânsk gebiet. 

Yn de tiid fan de Republyk fan de Feriene Nederlannen (ofwol Provinsjes) seach Nederlân der wer hiel oars út. Noard-Brabân en Limburch bestienen noch net. It wienen generaliteitslannen mei de nammen Staats-Brabân, Staats-Overmaas en Staats-Opper-Gelre. Staats-Brabân wie lytser as Noard-Brabân no. En Limburg wie der net iens. Staats-Oppermaas wie in lapentekken om Venlo hinne. Oant 1795 wienen in hele protte oer-Nederlânske doarpen en stêden gjin (of altiten net) ûnderdiel fan de Republyk. Roermond, Gemert, Ravenstein, Borculo, Vianen, Leerdam, IJsselstein en sels it Amelân foelen ûnder gesach of wienen yn sekere mjitte autonoom. Lang wienen lannen it grûngebiet fan in Hartoch, Prins of Kening of in selsstannige stêd. 

It gie de hearsker om macht, ynfloed en belêstigynkomsten. Dat syn ûnderdanen in by inoar behearrende groep foarmje moasten kaam by him net op. Welke taal men spriek of welke gewoanten der jilden, wie net syn “pakkie-an”. As eltsenien syn belêsting mar betelle en him oan de wetten hold. Troch it ynpolderjen fan de Súdersee krige Nederlân der ek noch in tolfde provinsje by. 

 BERLTSUM behearde sûnt ieuwen by de gemeente Menameradiel en komt no by de gruttere gemeente WAADHOEKE. De Biltkers, ek mei harren eigen taal en gewoanten, wurde mei ús feriene. Ek fjouwer doarpen út de gemeente Littenseradiel wurde oan de nije gemeente Waadhoeke tafoege. Sa sjogge wy mar wer, grinzen sizze net folle mear of wurde alhiel opheven. Sa giet it yn it grut en yn it lyts. Moatte wy straks no ek wer hûnebelêsting betelje?

BERLTSUM (ÚTGONG) – FRJENTSJER

Sa’n 9 ieuwen lyn bestie Frjentsjer út mar twa buorrens of útbuorrens, Froon of Froonacker en Godsacker, ek wol buorskippen of bûtenbuorrens neamd, ûnder it regear fan de grytman en syn mei-rjochters. Dizze buorrens binne fergrutte en oan inoar woeksen. Om 1190 hinne krige de stêd privileezjes en wie doe, mei útsûndering fan ÚTGONG, it ienige plak yn it noard-westlik part fan de provinsje. Yn tsjinstelling ta ÚTGONG, wat yn wichtigens ôfnaam yn de bûtenlânske skipfeart fanwegen it tichtslibjen fan de Middelsee, naam yn Frjentsjer de ynfloed ta. Yn foaral ekonomysk opsicht. It wie earst troch hannel e. d. foaral oan ÚTGONG bûn. Letter waard de stêd mear ôfhinklik fan de opkommende stêd Harns. De ynfloed fan de 8ste potentaat fan Fryslân, Sikko Sjaerdema, dy ’t yn de earste helte fan de 13de ieu yn Frjentsjer wenne, wie in waarm foarstanner fan de Fryske frijheid fan de Friezen dy ’t hy foar gjin jild oan greve Willem II. ferkeapje woe. In oare Sicco Sjaerdema, dy’t koart nei 1400 machtich en oansjenlik waard, wie in grut foarstanner fan de Skieringer partij en dêrom in folsleine fijân fan de abten fan it Kleaster Lidlum, dy’t ta de Fetkeapers behearden. Hy ferbranne hast al it kleasterguod (ek harren Úthôf AMKEMA hjir by BERLTSUM) en sette de abt finzen op it slot yn Frjentsjer, doch dy waard op fersyk fan de eallju wer frijlitten. In tredde Sicco Sjaerdema libbe oan it ein fan de 15de ieu. Frjentsjer bloeide en kaam yn it besit fan in oanwêzen fermogen ûnder it Saksyske regear oer Fryslân. De oanlieding hjirta wie it ferbliuw fan de Haroch fan Saksen op it slot Sjaerdema en fan ferskate eallju, dy’t it Saksyske regear tadien wienen. Gjin stêd yn Fryslân hat dan ek sa’n folle aadlike staten teld as Frjentsjer, wy neame de staten âld en nij Botnia, Sjaerdema, Dekema, Martena, Ockkinga en fan it ûnder de jurisdiksje fan de stêd lizzende Martena, stifte yn 1498 en stie te pronk mei syn toer as sierraad yn de stêd. It opskuor fan de fjouwer eallju Sjoerd Aylva, Tsjerk Walta, Douwe Hiddema en Dooitze Bonga waard betwongen troch de Hartoch etc. .... .... en omdat de stêd Frjentsjer trou bleaun wie oan de Hartoch, krige de stêd in protte foarrjochten (it rjocht fan Waach, ûntheffing fan tollen en aksynsen, in wyklikse merkedei, twa jiermerken en skonk de Hartoch 200 moargen Biltlân oan de stêd. Ek krige de stêd IT RJOCHT OM IN FRIJE FEART TE GRAVEN NEI DE STÊD HARNS.) Frjentsjer wie it bestjoers en rjochterlik sintrum fan Fryslân. Op 1-1-2018 wurdt Frjentsjer it haadplak (it bestoerssintrum) fan de dan nij te foarmjen gemeente WAADHOEKE, haadsaaklik ûntstien út de gemeenten Frjentsjerteradiel, Menameradiel en it Bilt. It gemeentehûs stiet oan de Harlingerweg 18.

HÛNEKOPKES

Juf jout útliz yn de klasse oer ferskate soarten fisken: snoeken, haaien, walfisken en dolfinen. Juf freget dan oan Evert van Schepen: “Welke fisk hasto it leafst?” Evert: “Kibbeling en soere hearring juf!”

SA GIE IT DOE

F. D. 25-3-1935

De kerkelijke bevestiging en het gedwongen huwelijk.

De jongste Gereformeerde Synode (Middelburg 1933) welke heel de liturgie heeft herzien etc. .... .... heeft bij de afkondiging der huwelijksbevestiging de volgende formule vastgesteld etc. ..... ..... In de kerkeraad der Gereformeerde kerk van Aalten rees bezwaar om zich van deze formule te bedienen etc. .... .... en als gevolg daarvan is besloten de de publieke schuldbekentenis te vervangen door een mededeeling van schuldbekentenis, welke in een gewijzigde afkondiging is opgenomen. Dat in geval van gedwongen huwelijk, zal dus in het vervolg geen publieke schuldbelijdenis meer plaats vinden (alleen in geval van hoererij blijft deze geheel gehandhaafd) maar bij zulk een aangelegenheid der zaak als volgt afkondigen: Aan de gemeente wordt bekend gemaakt, dat N. & N. zich hebben schuldig gemaakt aan overtreding van het 7e gebod. Zij hebben voor de kerkeraad beleden, dat zij zich zelf vanwege deze zonde mishagen en voor God verootmoedigen, daar zij de heilige huwelijkse staat, dien zij ontheiligden, in boete en berouw met den Heere willen beginnen en zalig tot Zijn lof voleindigen; heeft de kerkeraad geen bezwaar hun de aangevraagde huwelijkse bevestiging van hun huwelijk toe te staan. Indien er van de zijde der gemeen te geen wettig bezwaar wordt ingebracht, zal de bevestiging, zo de Heere wil, geschieden etc. ....

...... ...... en dan te betinken dat in protte tsjerkeriedsleden sels ek “trouwe moasten”! Der waard hjir yn BERLTSUM troch in protte froulju in “njoggen moanne boekhâlding” byhâlden, sa heucht my noch. No binne in protte bern tsjûge fan it houlik fan harren eigen âlden, as dy nei in skoft gearwenjen noch trouwe wolle. Fjirtich prosint fan de houliken rint tsjintwurdich út op in in skieding. In protte oare helten binne no partners wurden. Gearwenjen waard destiids “(gear)hok jen” neamd. No “hokje” sels ek dûmny’s gear.

L. C. 13-6-1888

Aankondiging.

Bij vonnis van de Arrondissements Rechtbank te Leeuwarden van den 5n April 1888, is het huwelijk van Sijmon (Sjoerd Tjeerds) Peterson (moat wêze Peterzon), gardenier, wonende te BERLIKUM en Elisabeth (Tjeerd Klazes) Andringa, zonder beroep, wonende (en berne) te Sint Jacobi Parochie, op de vordering van eerstgenoemde, ontbonden verklaard door echtscheiding. Met alle gevolgen daaraan door de wet verknocht.

De procureur van den Eischer, 

mr. H. H. Hiddinga.

NEDERLANDSCHE STAATSCOURANT 2-11-1950

Bij vonnis van de arrondissements rechtbank te Leeuwarden d.d. 22-6-1950 is in het huwelijk van Sijelines Sjoerd Sterkenburg, chauffeur-monteur, wonende te Oude Leije (Fr.) en Grietje Rotgans, zonder beroep, wonende te Oude Leije verblijvende te BERLIKUM, de scheiding van tafel en bed uitgesproken, met alle wettelijke gevolgen daarvan.

De procureur van Eiser,

Mr. J. van der Schaaf.

L. C. 11-10-1955

De curator in de faillissementen van Johannes, Dirk en Marten Kuik, allen aardappelhandelaar wonende te BERLIKUM etc. .... ..... 

Leeuwarden, 10 October 1955

Curator mr. J. van der Schaaf

Willemskade 26 Leeuwarden.

L. C. 4-11-1895

Ondergeteekende geeft door deze kennis, dat hij de Zaak (timmersaak yn de Krússtrjitte) van Gaasterland heeft overgenomen. Hij beveelt zich vriendelijk in de gunst van zijne Dorps- en Gewestgenooten aan en belooft eene prompte bediening.

BERLIKUM, 1 November 1891

S.(ape) (Jans) Smits.

L. C 6-6-1890

Overname Slagerij door G.(errit) IJ(pes) de Koe van zijn Moeder (Janke Dirk Gerbens Visser) 

BERLIKUM, 6-6-1890

G. IJ. De Koe.

L. C. 26-1-1866

De ondergeteekende berigt door deze dat het verwersvak tusschen (Johannes) Peterzon en Steggerda heeft opgehouden te bestaan, tevens beveelt hij voor eigene rekening zich minzaam aan in een ieders gunst belovende eene billijke behandeling.

BERLIKUM, 26 Januarij 1866

J.(an) (Joh.) Steggerda.

(Hy wie boaske mei de te BERLTSUM berne Hiltje Merks Posthumus en is letter nei in pear jier ferhúze nei Ljouwert.)

L. C. 11-11-1845

A. S. Eisinga, deurwaarder te Dronrijp, zal, op Zaterdag den 13 November 1845 des n. m. ten een ure, in het Moddergat te BERLIKUM publiek presenteeren te verkoopen: eene partij Appel- en Peereboomen. Om te worden gerooid, benevens eene partij zware Elzen kaphout; alles staande in evengemeld Moddergat onder BERLIKUM. Wie gadinge maken, kome ten voormelden ure in de Herberg by D. K. de Jong te BERLIKUM.

.................................................................................................

NIEUWSBLAD van FRIESAND 8-3-1948

Bijzonder Gerechtshof te Leeuwarden

Nog een actieve landwachter.

Tenslotte nog de behandeling van een zaak tegen Symon Wassenaar, 29 jaar, zuivelbewerker te BERLIKUM, (hy ferbliuw yn Scheveningen yn de sellenbarakken dêr) die als landwachter op de bekende manier ageerde etc. .... .... Hy die mei oan de Russyske fjildtocht en div. Arrestaasjes)

Hy kaam yn berop tsjin in him troch it Bysûnder Gerjochtshôf opleine finzenisstraf fan 14 jier mei ôftrek yn ferbân mei it syn it yn tsjinst gean by de Waffen S. S. en de Nederlânske Lânwacht. Syn ferdigener frege lykwols in finzenisstraf fan 12 jier. De útspraak is bepaald op 12 novimber.

(Syn heit Dirk Simons Wassenaar waard ek feroardiele, sjoch yn dit e–book)

HEERENVEENSCHE KOERIER 11-11-1946

De 29 jarige boekhouder Anne Willem van der Meulen te BERLIKUM, lid van de N.S.B., deed in uniform en gewapend met een geweer, dienst bij de Waffen S.S.. Ook was hij lid van de Germaanse S. S. en vrijwillig werkte hij hij ten behoeve van de Duitse Weermacht, en was hij aangesloten bij de N.A.F. en de N.V.D. Vonnis 1 jaar en 9 maanden internering, met aftrek d. w. z. tot 5 April 1947; 10 jaar kiesrecht ontzegging en verbod, een functie bij de politie te bekleden.

NIEUWSBLAD van het NOORDEN 2-3-1926

Een jaar of 16 geleden werd een proef genomen om te zien of bloembollenteelt ook in Friesland mogelijk was. Die proef slaagde uitstekend en begon de teelt zich uit te breiden. Totdat de oorlog alles veranderde en er een eind aan maakte etc. ....... ........ Thans heeft men te BERLIKUM en Beetgum opnieuw de bollenteelt ondernomen en weer met succes. Daarom denkt men eraan tot uitbreiding op bescheiden schaal over te gaan en ook elders anders overweegt men bollen-teelt weer ter hand te nemen etc. .... ....

(Sjoch ek by: Tulpenteelt op kleigrond, door Ir. C. M. van der Slikke yn dit e-book.)

F. D. 1-8-1947

Afdeeling van de Federatie C. H. Jongeren groepen

Aan de Friese jongeren die hun plicht in Indië doen en zullen doen. 

De C. H. Jongeren willen hen een geregeld rondschrijven sturen en zo tonen, dat we met hen meeleven, daarom wordt hen dringend gevraagd hun namen en militaire adressen op te geven aan onze secretaris W.(ybe) H.(erres) van Dokkumburg, De Kamp 76 te BERLIKUM. Wij willen geen C.H.U. propaganda maken, maar een zuiver Chr. Nat. geluid doen horen. etc. ....... .........

Namens de Friese Afdeeling van de Federatie C.H. Jongerengroepen,

H. P. van Sinderen, voorzitter.

L. C. 29-6-1985

De overheid had altijd al veel te zeggen in buitendijks gebied.

De oudst bekendste aanduiding aangaande het Bildt gaat terug tot de 14de eeuw, toen de Hollandse graaf Albrecht van Beieren, die op dat moment over Friesland regeerde, aan zijn veldheer Arend van Egmond, Heer van IJsselsteyn in 1398 onder meer het buitendijks land “gheheten Bil”, tusschen Meijnaertsgae en Sinte Mariëngaarde, in erfelijk leen gaf. De Heren van Egmond schijnen zich van hun nieuw verworven land al bitter weinig te hebben aangetrokken, wat ook geen wonder was, daar ze zich al spoedig met hun Graaf weer uit Friesland moesten terugtrekken. In 1498 schonk Keizer Maximiliaan het Bildt met enkele andere gebieden in zijn geheel aan Albrecht van Saksen. Toen in 1506 George van Saksen orde op zaken ging stellen werd vastgesteld dat er nog een tal van oude aanspraken op het Bildt waren. Vierenzestig particulieren, onder wie edelen en “huislieden”, waren bereid afstand te doen tegen voorgestelde vergoedingen. (opvl. 289 pm) Maar de pastoor van WIER, de prebendarius van BERLIKUM, de pastoor van Beetgum, de pastoor van Stiens, de kerken van Minnertsga, Beetgum en WIER, het Sacrament van BERLIKUM en het KLOOSTER ANJUM waren niet zo vlot. Toch gingen zij ook na verloop van tijd akkoord. Moeilijker lag het met het klooster Mariëngaarde, hiermee zou pas in 1519 een regeling worden getroffen en de Heren van Egmond. Zij waren in 1398 met het Bildt beleend, maar hadden zich nooit veel om het gebied bekommerd, nu herinnerden zij zich echter hun oude aanspraken. Onder Keizer Karel V. was het Bildt Keizerlijk domein. Het gebied werd bestuurd door een rentmeester (de Fryske ealman Frans van Minnema), die ook weldra de titel grietman mocht voeren. De eigendom van het Bildt ging in 1580 over op de Staten van Friesland. De geldnood van de Staten, een gevolg van de oorlog tegen Spanje, bleef echter hoog. Daarom besloot men in 1637 tot verkoop van de landerijen op het Nieuwe Bildt over te gaan. Daarmee werd een nieuwe richting gekozen, want weldra vonden ook de eerste verkopingen van Oude Bildt-boerderijen plaats. De weg naar de privatisering was ingeslagen.

HOITE PEIZEL

waard berne op it jachthûs yn Sint Anne, wêr’t syn pake (sjoch hjieroer yn dit e-book) en syn heit sûnt 1711 wennen as jachtmasters fan de Fryske steedhâlders. De “lange jacht” op it Bilt wie in steedhâlderlik foarrjocht en de jachtpartijen begonnen en eindigen by de Peizels. Fanôf 1771 spile Hoite sels op as jachtmaster en waard yn 1778 fanwegen wangedrach ûntslein. Út wrok tsjin de steedhâlder slúte hy him by de “patriotten”oan dy’t it âlde bewâld ôfskaffe woenen. Hy waard ien fan de lieders fan it yn 1784 oprjochtte “frijkorps” dêr. De moaie fersierde jacht-peal joech it jachtgebiet fan de steedhâlder oan. Hjir by BERLTSUM hat ek sa ’n jachtpeal stien. Fan dêr no noch de namme “Moaie Peal,” tusken WIER en Minnersgea, as werom tinken hjiroan.

L. C. 27-3-1956

Nazaten van Dirk Freerks – Pasma’s – bijeen in Akkrum. 

De stamvader Dirk Freerks was omstreeks 1640 pachter van een boerderij te Akkrum. Dhr. H. de Haan uit Akkrum heeft een stamboom van de Pasma familie opgesteld. In 1811 nam nazaat Frans Hendriks de naam Pasma aan. Een nazaat Hendrik Franzes Pasma, die in 1813 te Heerenveen werd geboren, trouwde met Fokje Jans Fokma (Jan Fokma, boer te Jirnsum, is ien fan myn foarpakes fan myn beppe Alida Fokma’s kant) en kaam as boer yn Jirnsum te wenjen en waard yn 1838 boer te Haskerdijken. Ds. F. H. Pasma, eertijds doopsgezind predikant te Grouw, bracht een leedmes mee naar de bijeenkomst, dat hij ongeveer 70 jaar geleden van zijn overgrootvader Hendrik Franzes Pasma ten geschenke kreeg. Het mes draagt het jaartal 1683 en heeft een fraai zilveren heft. etc. ... ...

(Der binne û. o. ek berte- en trou leppels, foarken en messen. Eise Eisinga skonk destiids in sulveren leppel (in saneamde electeursleppel) oan ien fan de kiesmanlju dy’t him yn it stedsbestjoer fan Frjensjer keazen hie. Sa hawwe wy in âlde sulveren taartfoarke yn besit út de famylje fan Dirkje’s kant ôfkomstich, jiertal net bekend, wêryn ‘t wy letter, krekt as yn de troch Dirkje makke letterlape, ús beide nammen en troudatum 13-9-1971 yn gravearje litten ha.) 

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 3-12-1940

Afscheid H. Schaaf

Brigadier–titulair der Rijksveldwacht H. Schaaf heeft gistermiddag in een der vertrekken van het Paleis van Justitie afscheid genomen wegens het bereiken van de pensiongerechtigde leeftijd. Hij is thans 55 jaar oud etc. ... ... Hij werd in 1924 overgeplaatst naar BERLIKUM, en m. i. v. 1934 werd hem Leeuwarden als standplaats aangwezen etc. ... ...

L. C. 19-11-1937

Frankrijk, om langs de weg der ervaring de mogelijkheden aldaar te onderzoeken en uit te diepen. Het eerste eigen bedrijf (ongeveer 25 ha) is zoo juist in pacht genomen door J. de Hoest uit Menaldum (de soan fan dûmny S. J. de Hoest) en A. van der Meij uit BERLIKUM (“Ferme les Joublins”). La Rochelle – Gironde. Ook in Frankrijk zelf bestaat belangstelling voor immigratie van Nederlanders en velen zouden daaraan ter wille van de Fransche volkskracht en van den Fransche landbouw, de voorkeur geven boven immigratie van Slavische en Oostersche volkeren etc. ... ...

L. C. 8-8-1981

Vonissen zaken voor Leeuwarder politierechter.

Ter zitting van de Leeuwarder politierechter werden de volgende personen veroordeeld wegens het bezit van een zendinstallatie zonder daarvoor een machtiging te bezitten (geheime zenders) ...... ...... de 21 jarige Piet S. uit BERLIKUM tot fl.250,- boete, de 39 jarige Holst M.(eijer) radiohandelaar, uit BERLIKUM tot fl. 250,- boete de 25 jarige etc. ... ....

L. C. 12-7-1946

Tribunaal Leeuwarden, zitting van 10 Juli

..... .... Grietje Kuik, 30 jarige huisvrouw te BERLIKUM, die bovendien nog een scholingscursus te Kortehemmen heeft gevolgd moet daarentegen nog voor een maand naar het kamp terug. etc. ... ...

L. C. 26-9-1946

Tribunaal Leeuwarden.

..... ..... Lieuwe Looijenga, arbeider te BERLIKUM, kreeg interneering gelijk aan detentie,

verbeurdverklaring van de radio en ontzetting uit de kiesrechten voor 10 jaar. etc. ... ...

L. C. 24-2-1947

De lijdensweg van de Russische doopsgezinden.

Vervolgd, geherbergd, als pelgrims verder trekken.

Vanaf de Lloydkade te Rotterdam vertrok op die bar koude middag de 28ste Januari van dit jaar een der grootste schepen, “de Volendam” van de Holland-Amerika lijn met 328 Mennonieten of Russische doopsgezinden uit de Oekraïne. Ze zijn ongeveer hier een jaar bij geestverwanten ondergebracht geweest in Terherne, Irnsum, Poppenwier, Grou, Holwerd, Ternaard, Veenwouden, BERLTSUM en Sint Annaparochie. “De Volendam” voer naar Bremerhaven en nam daar nog bijna 2000 verjaagde en geplaagde mensen op, w. o. de op 30 januari uit BERLIKUM naar Bremerhaven vertrokken Russische vluchtelingen David Thiessen van Guadenfeld (Rusland), Heinrich Thiessen, geh. met A. Dotzlaff, Elisabeth Thiessen - Dürks, Aganetha Maschke – Thiessen, Alma Thiessen – Dotzlaff, Justina Thiessen – Dürks en Susanna Herfort - Klein, om verder door te varen naar Rio de la Plata in Zuid-Amerika. etc. .... (Ien fan de koloanjes krige ek de namme “Volendam”.)

(Dizze ortodokse minnisten binne it meast te ferlykje mei de baptisten.)

L. C. 20-12-1980

Photo’s uit oer-pake’s tijd

Foto fan Sytske Peterzon, doe 5 jier âld, berne op 11-5-1905 as dochter fan Gerben Peterzon, timmerfeint, en Durkje van der Heide te BERLTSUM.

L. C. 25-10-1980

Idem

Mevr. Ykema –Heslinga, Dwarsnoard 16 te Workum, zond ons dit plaatje van haar moeder Jitske en haar tante Tjitske Quarré. Tjitske staat links, Jitske rechts. De foto is van 1912. De zusters zijn geboren te BERLIKUM, ze wonen nu respectivelijk te Menaldum en Franeker.

(Jitske, berne yn 1903 as dochter fan Minne Quarré en Trijntje Terpstra, wie troud mei Auke Botes Heslinga en Tjitske, berne yn 1908, mei Dirk Gooitzens Sjoerdsma, molkesútelder te BERLTSUM.)

F. D. 1-7-1937

BERLIKUM – Dinsdagmorgen geraakte het ongeveer 3 jarige meisje van F.(rans) v. d. G.(raaf) alhier te water in een onbewaakt ogenblik. Het kind was reeds in zinkende toestand, toen de vrouw van D.(ouwe) Hettema zich te water begaf en het kind van een gewisse dood redde.

L. C. 9-12-1825

De notarissen Mr. P. J. Mebius en P. Steensma, zullen op Dingsdag den 13 December 1825 des morgens ten 10 ure ten sterfhuize van wijlen G.(erben) D.(irks) Pierson, Rentenier (earder túnker) te BERLIKUM, by Boelgoed en gereden gelde verkoopen: Een nette en wel geconserveerde inboedel, bestaande in 1 Kabinet, 2 Pulpitums, 1 Chifonière, 2 Klokken w. o. een staand Speelwerk, zestien onderscheiden stukken kunnende spelen, 1 Weerglas, Hoekbuffet etc. .... .... (Hy wie troud mei Wapke Jacobus Lautenbach)

L. C. 25-8-1984

Oer pake’s tiid. Foto’s fan foar de oarloch.

Foto fan de mêst-blok- en pompmakkerij fan Thomas Rinkes Groenveld, omstreeks 1900 aan de vaart (Tichelersdyk) te BERLTSUM.

(Ynstjoerd troch J. Groenveld, Joh. Winklerwei, Ljouwert.)

L. C. 9-6-1984

Photo’s uit oerpakes tijd

Dhr. P.(ieter) (Rintjes) Rekker, Bûterhoeke 75 te BERLIKUM, stuurde deze foto van zichzelf en zijn zusje en broertjes. V. l. n. r. Maaike, Bouke en Pieter zelf. Op het stoeltje Wieger.

L. C. 20-6-1895

H.(endrik) B.(ouma), 24 jaren, arbeider te BERLIKUM, is - ter zake dat hij den 25 april l. l. ten huize van den bakker Sj.(oerd) Greben opzettelijk getrapt heeft op bolletjes, die in de gang onder een kleed op planken lagen en daardoor 56 bolletjes zoodanig beschadigd, dat ze niet weer voor goed verkoopbaar waren - schuldig verklaard aan het onbruikbaar maken van een anders goed en veroordeeld tot 5 dagen gevangenisstraf.

ALGEMEEN HANDELSBLAD 15-2-1960

Nog dit jaar beginnen met afsluiting Lauwerssee.

Het “Appèl Lauwerszee”, dat zaterdagmiddag door ongeveer 5000 personen in de grote zaal van de Beurs te Leeuwarden is gehouden is een bewogen bijeenkomst geworden etc. ... ... Duizenden vouwen in het noorden willen bescherming van wat hen lief is, zei mevr. M.(aaike) Kramer–Bruggenkamp (út BERLTSUM), sprekende namens de vrouwenorganisaties. “De Lauwersee moat ticht! “Fedde Schurer uit Herenveen, lid van de Tweede Kamer, constateerde etc. ... ....

NIEUWSBLAD van het NOORDEN 21-2-1906

Alleen in’t Friesche dorp BERLIKUM zijn in 1905 bij afslag niet minder dan 71.760 halve H.L. aardappelen verkocht die bijna fl. 63.000,- hebben opgebracht.

L. C. 23-4-1904

Het oude Post- en Telgraafkantoor te Leeuwarden (oan de Tweebaksmarkt 25) met de prachtige frontgevel is een sieraad voor de stad Leeuwarden. De gevel, die aan het gebouw een voornaam aanzien geeft, is van oud Hollandschen (speciaal oud Groninger) stijl en geheel opgetrokken van Frieschen roode steen, bewerkt met zandsteenbanden etc. ... ... De Leeuwen houden een schild voor zich, op’t eind leest men het stichtingsjaar 1903 en op den andere prijkt het wapen van Leeuwarden etc. ... ... Alle metselsteen werd geleverd door den heer L. van der Meij te BERLIKUM etc. ... ... De aanneemsom bedroeg fl. 143.000,- etc. ... ...

L. C. 17-2-1832

Boelgoed. – De Secretaris en Notaris mr. P. J. Mebius, zal op Dingsdag den 28 Februari 1832 des v. m. om 10 uur ten huize van Dirk Martens de Boer te BERLIKUM, op 4 maanden crediet, tegen voldoende borgstelling verkoopen: 3 beste werkpaarden, 1 nieuwe beslagen hooiwagen, 1 beslagen dito, 1 nieuwe ploeg voor 3paarden geschikt, 1 egge, rijklaar paardentuig, 1 mesthoop groot 25 wagens en hetgeen etc. ... ...

HET KAN VERKEREN, zei BREDERODE.

Joh. Corn. Sikkel, de Hilaarder dûmny hat hjir yn BERLTSUM in grutte ynfloed útoefene ûnder de sa neamde doleansje en de grifformearde tsjerke hjir yn 1887 ynstallearre. Neikommeling J. C. Sikkel, grifformeard dûmny te Amsterdam, krige te krijen mei in ôfskieding yn 1926 fan grifformearden dy’t dûmny Geelkerken folgen. De ienigst oerbleane Schinkeltsjerke (de grifformearde doleânsje-tsjerke) fan Amsterdam-súd wie in pear jier letter wer te lyts en der waard wer in twadde nije grifformearde tsjerke boud oan it Rafaëlsplein. Dizze waard yn 1930 troch de beide dûmny’s J. C. Sikkel en H. S Bouman yn gebrûk nommen. No binne dizze beide tsjerken dêr al wer bûten gebrûk steld. De Schin keltsjerke wurdt sûnt 1975 brûkt as winkelbedriuwszaak en de yn 1996 bûten gebrûk stelde Rafaëlpleintsjerke as bedriuwsromte mei boppewente.

Yn in ynstjoerd stik yn de L. C. fan 28-1-1887 plige dûmny J. C. Sikkel mei droege eagen noch te ferklearjen: 

Mijnheer de Redacteur!

Mag ik u vriendelijk verzoeken om een enkele regel plaatsruimte in uw veelgelezen blad? In de L. C. van heden wordt bericht, dat de kerkeraad van de Hervormde gemeente te Hijlaard zich afgescheiden heeft. Als voorzitter van genoemde kerkeraad wensch ik tegen over dat bericht HET FEIT te plaatsen, dat de kerkeraad in zijne kennisgeving aan Z. M. de Koning uitdrukkelijk verklaard heeft, met zijn besluit GEEN AFSCHEIDING te bedoelen.

Geloof mij met achting

Uw D.W

Hijlaard, 26 Januari 

 J. C. Sikkel

L. C. 3-9-1909

BERLIKUM 1 september - Feest zou het zijn in ons dorp, twee dagen feest, Maandag voor de Openbare school, Dinsdag voor de beide bijzondere scholen. En beide dagen zijn bedorven door het weer etc. ... ... Doch wat wel doorging en uitnemend van stapel liep was het feest voor de ouderen, de getrouwden op de bovenzaal van mej. K.(laaske) (Dirk Gerrits) Visser, de ongetrouwden op de zaal van Folkertsma etc. ... ...

Oh, dochs dy Berltsumers! Oh, dochs dat waar! Totaal gjin gearwurkjen fan dy trije. 

DE WAACH

Yn 1455 krige Boalsert stedsrjochten en ûntstie de behoefte oan in eigen stedhûs, dat ek tsjinne as waach en beurs foar de keaplju en wêr’t rjocht sprutsen waard.

As men de skiednis fan BERLTSUM leauwe mei, hie ús doarp destiids yn 1180, as opkommend stêdsje, ek al in stedhûs (bestjoer) en in waach (hannel). By in grutte brân yn desimber fan dat jier, sa wurdt ús oerlevere, waard de Berltsumer waach mei in 19 húzen alhiel ferneatige en bliuw it stedhûs bewarre. 

FRJENTSJER

wurdt op 1-1-2018 haadplak fan in grutter gebiet. De stêd hie destiids ek al in grut grûn-besit fan sa’n 1726 ha en wie yn oerflak de grutste stêd. Ljouwert hie in oerflak fan 1667 ha. Op it Bilt hat de stêd 112 moargen boulân of wol 103 ha, welke yn 67 perselen oan 95 ferskate hierders ferhierd waard en yn 1935 in fl. 8.200 opbrocht. Oarspronklik wie dit 200 moargen, mar yn de rin fan de jierren is in part fan it lân ferkocht om de rinnende skulden fan de stêd foldwaan te kinnen. Ek hat de stêd in greidpleats tusken Lollum en Arum yn besit mei de namme “Saxenoord”, grut rom 60 p.m., wêrfan’t de hierder yn 1935 noch fl. 1800,- oan hier betelle. Om 1192 wienen de beide buorskippen Froone-acker en Gods-acker al ta in doarp oanwoeksen. Earst yn de hierbrief fan Frjentsjer fan 25 July 1417 sjogge wy de ûntwikkeling fan in selsstannich stedsbestjoer min of mear foltôge en kin Frjentsjer beskôge wurde as fan it omfiemjende plattelân losmakke. Oan it haad stiet, bystien troch in pastoar en riedslju, in haadling, letter olderman neamd, welk amt earst beklaaid waard troch de sibbe Sjaardema, letter troch de sibbe Hottinga en dêrnei troch de sibbe Botnia. Fan plm. 1498-1515 waard Fryslân regearre troch de Hartogen fan Saksen, dy’t in protte yn de stêd tahâlden en harren tige tadien wienen en mei meardere foarrjochten en privileezjes bejêftigen. Yn 1499 waard binnen Frjentsjer it Hôf fan Fryslân oprjochtte, lykwols yn 1506 nei de stêd Ljouwert oerbrocht. Fan “buorskip” ta “doarp” en fan “doarp” is Frjentsjer oan it ein fan de 16 ieu opklommen ta in net ûnbesjuttene stêd, wêr’t (earder ek al sûnt it ferwoastigjen fan BERLTSUM troch de Noarman nen) de hannel bloeide, in protte oansjenlike en aadlike persoanen wennen en it oanwezen plak yn Fryslân waard foar it fêstigjen fan in akadeemje.

OMMUORRING en OMWÂLING

wie net primêr foar it bejêftigjen mei stedsrjochten, want alle âlve Fryske stêden hienen der gjin foar it bejêftigjen mei stedsrjochten, mar wol stedsbrieven en dielden dus it selde lot as BERLTSUM, dat doe ek stêdlike rjochten hie, alteast in stêdlik bewâld. Dat BERLTSUM syn stedsrjochten oan Frjentsjer ferkocht hawwe soe is in fabel.

IT SINTRALE GESACH

Seishûndert jier ferlyn, op 30-9- 1417 ferliende Keizer Sigismund de Friezen in privileezje. Neist belêstingfoardielen omskriuwde it privileezje ek de kontoeren fan de “Fryske Frijheid”. Fryslân soe net ûnderwurpen wêze oan in sintraal gesach. Sechstich jier earder hie de slach by Warns de Friezen frijwarre fan it driigjende Hollânske jok. Ek doe hie de striid dy’t him ta it úterste troch-dreaun op it mêd fan belêstingen en sintraal gesach. Ûnderlinge skeelen soargen derfoar dat pleatslike eallju inoar befochten. Doe’t de Skieringers yn harren striid mei de Fetkeapers it ûnderspit driigen de dollen, rôpen hja de help yn fan Keizer Sigismund. In hûnderd jier letter ferfoel de “Fryske frijheid” mei de komst fan de Saksen. It sintrale gesach, mei syn gruttere belêsting gebiet, koe gruttere hierlegers op fuotten bringe en ek in gruttere stabiliteit garandearje. Yn Frjentsjer siet it Saksyske regear oer Fryslân. (replika is te sjen yn it provinsjehûs.)

Nei de fúzje fan de gemeenten MENAMERADIEL, Frjensjerteradiel, It Bilt en in pear doarpen út de gemeente Littentenseradiel, wurdt Frjentsjer no op 1-1-2018 it bestjoerssintrum fan de gemeente WAADHOEKE.

FRIEZEN in het leger onder NAPOLEON.

Douwe Eeltjes Schiphof, geboren te BERLIKUM in 1793, zoon van Eeltje Douwes (Schiphof) en Ybeltje Klazes (Hager), loteling, mairie BERLIKUM, lichting 1813, plaatsvervanger is Pieter Franzes de Lazu, dagloner te BERLIKUM, ongehuwd. Overleden te Menaldumadeel op 27-7-1854, 61 jaar oud.

ARNHEMSCHE COURANT 4-3-1871

Franeker, 28 Februari - Omtrent de ongeregeldheden, onlangs te BERLIKUM voorgevallen, naar aanleiding der predikantsverkiezing, verhaalt men nog, dat de verwoedde regtzinnigen een huisman (boer-tsjerkfâd) van de tegenpartij aan een lantaarnpaal hebben gebonden, hem zijne schoenen hebben uitgetrokken, deze in stukken gesneden en de lappen bij den mishandelde in huis hebben geworpen. Waar zich de geest op die wijze uit, kan men niet zeggen, dat er heilig vuur op den altaar brandt. (Ek soan Lolke Gatzes Boomsma krige rekke klappen te ferwurkjen.)

(Oh, dy Berltsumers, fan doe!)

IT BAEKEN jiergong 71 2009 nr. ½ 131-170

Geen Wilhelmus, maar Fries Volkslied. (op GOOGLE)

Uit het leven van de anarchist Sjoerd Aukes Tolsma (1853-1936) uit BERLIKUM. De derde op 6-8-1853 geboren zoon van (de schipper op de “De Jonge Gabe”), Auke Aukes Tolsma en Jetske Jarigs Winselaar, gedoopt op 12 -9-1853 door ds. M. L. de Boer.

(Net troch inoar te heljen mei syn omke en nammegenoat kastlein Sjoerd Aukes Tolsma.)

In oantekening by de famylje oerleverings oer Sjoerd Tolsma. Sjoerd Aukes Tolsma soe, omdat hy in taslach fan fl. 0,25 net útbetelle krige troch Bontekoe, op de sneintemoarn dêropfolgjend nei de minniste tsjerke (yn Sint Anne ?) gien wêze, wêr’t Bontekoe diaken wie, en moat hy dêr yn bedutsen wurden sein hawwe, dat Bontekoe in farizeeër wie, dy’t net oan syn arbeider jout wêr’t hy rjocht op hat. By myn witten is hjir nea in Bontekoe diaken yn de minniste tsjerke west.

DE GRONDWET 21-4-1903

De drukkerij van de Internationale Socialisten Bond op het dorp BERLIKUM is door brand vernield. Men denkt dat het vuur ontstoken is door de bewoners van het dorp, die een broertje dood hebben aan dat gepropagandeer voor het socialisme in hun dorp.

OARGELS yn FRYSLÂN

Yn 1774 hienen fan de 480 doarpen yn Fryslân mar 58 doarpen in tsjerke-oargel wêrûnder BERLTSUM der ien hie yn de eardere Krústsjerke. Fan de âlve stêden hie Frjentsjer der twa, te witten ien yn de Sint Maartenstsjerke en ien yn de Akademytsjerke. Ljouwert hie 10 oargels, ien yn de Grutte tsjerke, ien yn de Galileeër tsjerke, ien yn de Wester tsjerke, ien yn de Waalske tsjerke, ien yn de Lútherske tsjerke en ien yn alle 5 Roomske tsjerken of Staasjes. WIER hie gjin oargel en moast it noch mei in foarsjonger dwaan. De earste oargels yn de Minniste tsjerken datearje út it begjin fan de 19de ieu. 

L. C. 17-2-1871

Kerkvoogden der Hervormde gemeente te BERLIKUM roepen bij deze op de Hervormde floreen-plichtingen van het dorp, om te verschijnen in de Consistoriekamer aldaar etc. ... ... ten einde te beraadslagen over een besluit van den Gemeenteraad, d. d. 13 December j. l. betrekkelijk het rekest door Kerkvoogden voornoemd ingediend, bevattende overdracht v. d. TICHELAARSBRUG.

ALGEMEEN HANDELSBLAD 20-12-1871

BERLIKUM, 18 December. Aan de mazelen, die in den laatsten tijd vrij erg heerschten, zijn in October 8 en in November 10 kinderen overleden. De bevolking van het dorp bedraagt ongeveer 1900 zielen. 

L. C. 29-5-1874

Heden morgen omstreeks 4 uur overleed mijn geliefde Echtgenoot Tjerk Jans Fokma, in den gezegenden ouderdom van bijna 69 jaren. Eene kortstondige ziekte maakte een einde aan zijn leven. Wat ik in hem verlies en zijne 3 jeugdige Kinderen, die te jong zijn hun verlies te beseffen, en zes Kinderen en Behuwdkinderen uit een vorig huwelijk, waarin voor 3 weken één is voorgegaan, kunnen zij gevoelen die door dezelfde slagen getroffen zijn.

Irnsum, den 23 Mei 1874

A.(altje) J.(oh.) de Jong

Wed. Tj. J. Fokma.

Algemeene kennisgeving.

(Myn bet-oerpake en beppe. Aaltje Joh. de Jong, boerinne te Jirnsum, wêr’t myn beppe Alida Joh. Fokma, troud mei Watse Hendriks Posthumus, nei neamd is.)

DE VOLKSVRIEND 19-2-1942

Heden voormiddag had de begrafenis plaats van uit de Chr. Gereformeerde kerk te Bellflower van John Lautenbach, geboren op 18 -9-1871 te BERLIKUM, Nederland. Overleden op 7-2-1942. Zijn vrouw en kinderen betreuren zijn heengaan. Ds. G. S. Kok leidde de begrafenis etc. ... ... Hij is begroeven op het Artesia kerkhof. Veel belangstelling.

DE STANDAARD 29-1-1885

De gedroogde Wortelen

uit de Stoomfabriek van Joh’s Brouwers te BERLIKUM, zijn na eenige uren in het water te hebben gelegen, geheel voor den kook gereed, en niet van frische Wortelen te onderscheiden.

L. C.3-1-1868

Verkoop te BERLIKUM

De notaris Alma te BERLIKUM etc. ... .... zal in de Herberg bij K. B. Osinga aldaar finaal verkoopen etc. ... .... Tevens zal alsdan worden verhuurd: Een stuk guardenersland, “De Luitenantskamp” genaamd, gelegen te BERLIKUM.

L. C. 7-8-1973

....... de produktie van het bedrijf en de machines zullen worden overgebracht van Maastricht naar het C. C. F. bedrijf. Biscuitfabriek C. C. F. in BERLIKUM heet voortaan Biscuiterie Maestrich-toise. De fabriek zal onder leiding staan van de commercieel directeur M. J. J. M. Chappin. De Biscuiterie zal ook optreden als toeleveringsbedrijf voor de verkooporganisatie van de C. C. F. –ijssektor Friesche Vlag in Hoofddorp.

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 12-12-1930

Strijkorkest opgericht te BERLIKUM.

BERLIKUM 11 December. Gisteravond is alhier opgericht een strijkensemble o. l. v. den heer Fr. Meijer, afkomstig van Leeuwarden. Het strijkje is gedoopt “Crescendo”. Het bestuur wordt gevormd door de dames A. Boomsma, voorz. T. Bijlsma, secr. en de heer P. Postma, penn.

L. C. 8-5-1970

Samenwerking Bank te BERLIKUM met Friesland Bank.

Het Bestuur en de Raad van toezicht van de Coöperatieve Voorschotbank te BERLIKUM hebben besloten tot een nieuwe samenwerking etc. ... ... De samenwerking vindt o. a. zijn oorzaak in de toenemende grootte van de kredieten, vooral in de agrarische sector. Het ligt in de bedoeling dat de hypotheken en credietverlening door de Friesland Bank wordt overgenomen etc. ... ... Hoewel het personeel in dienst wordt van de Friesland Bank, zal de bank onder eigen naam werkzaam blijven. Het baten totaal van de Coöperatieve Voorschotbank te BERLIKUM bedraagt per 31-1-1969 ruim fl. 7.1 miljoen. 

(Is letter de Friesland Bank, fêstige oan it Skil. Sjoch ek by Stifting Donaasje Doarpsmienskippen yn dit e-book.)

L. C. 2-6-1954

Aan verwondigen bezweken.

Gistermorgen is in het Diaconessenhuis te Leeuwarden overleden, de 58 jarige mevr. C.(ornelia) J. (ohanna). Braaksma – Marcus uit BERLIKUM, die op 25 Mei j. l. ernstig gewond werd bij een verkeersongeval op de Straatweg bij Marssum. Zij werd, terwijl zij op de fiets de Straatweg overstak, aangereden door een autobus met arbeiders uit Achkarspelen.

(De frou fan de feiling- en karmaster fan de Berltsumer feiling “De Afslag”, dhr. Sijbren Pieters Braaksma. )

NIEUWSBLAD van FRIESLAND 3-10-1906

Wommels, 1 October. Heden werd alhier geopend de nieuwe Chr. (Hervormde ) school voor l. o. en u. l. o. Ds. H. van Eijck van Heslinga van BERLIKUM trad als feestredenaar op, terwijl de kinderen een feest was bereid.

DE VOLKSVRIEND 25-1-1917

De groentedrogerij “Friesland” te BERLIKUM, eigen aan de firma Bontekoe en Tulner, is thans klaar om te werken. Het eerst zal worden begonnen met het drogen van wortelen en koolrapen, die voor dit doel worden aangevoerd, zelfs uit Limburg en Noord-Brabant. Er zijn reeds meer dan 100 wagons aangekomen.

L. C. 14-12-1959

Ds. R. Bijl te Haarlem 25 jaar Hervormd predikant.

... ... hij is een zoon van Friesland, heeft verscheidene jaren als predikant in Friesland gewerkt en heeft veel gedaan voor het Fries in de eredienst etc. ... ... Zijn eerste gemeente was Drogeham, vandaar vertrok hij naar Emmer-Compascuum, waar hij geconfronteerd werd met de grote sociale nood ( het was in de crisisjaren!) Enkele anarchisten daagden hem eens uit om in het openbaar met hun voorman Jo de Haas te debatteren. Hij nam de uitdaging aan. Van 1943-48 stond hij in Haren, en van 1948-54 diende hij de Hervormde gemeente van BERLIKUM. Sinds 1954 werkt hij nu in de Kleverwijk te Haarlem etc. ... ... Hij is nog voorzitter van de “Herfoarme Kommisje foar de Evangelisaasjeferkundiging yn de Fryske taal”. 

(Mear oer dûmny Romke Bijl yn dit e-book.)

L. C. 20-11-1908

Menaldumadeel, 18 november. In de heden gehouden vergadering van den gemeenteraad werd besloten aan Burgemeester en Wethouders om advies te renvoyeeren, het verzoek van den heer W. Brandsma J.zn. te Rotterdam om concessie voor de stichting van een steenkolengasfabriek te BERLIKUM.

HAAGSCHE COURANT 11-5-1903

Door de provinciale kerkbesturen zijn tot de evangeliebediening toegelaten de heeren Th. G. van Reeuwijk, te Utrecht, H. J. Toxopeus, te Groningen en B.(auke) (Willem Nannes) Osinga te BERLIKUM.

TOER en WYNWIZER

De toer waard yn it each fan de leauwigen sjoen as in symboal dy’t de stjerling opsjen docht nei de himmel. Mei de wynwizer waard yn de Roomske tiid fakentiden de beskermhillige fan de tsjerke oanjûn, sa as hjir yn BERLTSUM de aartsingel Michaël op de eardere krústsjerke. It wie yn de 9de ieu nei Kristus ferplichtsjend om oeral de toer fan in hoanne te foarsjen, it symboal fan de wachens. No kinne wy, nei de Reformaasje, fan alles op de toer ferwachtsje. Sa hat bygelyks Zierikzee no de (heidenske) seegod Neptunus as wynwizer op de toer stean. Langwar in Swan en Terwispel in (waak)hûn. Soe it yn BERLTSUM wat wêze om op de eardere grifformearde tsjerke ek nochris in hûn op de toer te setten as wynwizer?

L. C.14-4-1939

Was Franeker in 1192 reeds een stad?

Enkele opmerkingen n. a. v. de plannen tot voorbereiding van een feestelijke herdenking van het VERMEENDE 750 jarig bestaan der stedelijke gemeente Franeker.

Dit is een GEFINGEERDE DATERING. Na de verwoesting van BERLIKUM door de Noormannen namen de beide gehuchten of buurten Godsacker en Froonacker aanmerkelijk in uitgebreidheid toe, totdat ze in 1192 zoodanige omvang hadden gekregen, dat ze een stad werd. Godsacker en Froonacker waren gronden die dienden tot onderhoud van de heeren en priesters of tot instandhouding van godsdienstige instellingen. Ze werden ommuurd en voorzien van wallen, het geheel verkreeg in 1192 stedelijke rechten en werd door handel, landbouw en veeteelt, als marktplaats, een economisch centrum. Spoedig een welvarende stad, welke de bevolking tot zich trok. Zie- daar de LEGENDE van Franekers stadwording in 1192 waarvoor geen enkel historisch bewijs is bij te brengen, doch wel het tegendeel. In plaats dat het oude ÚTGUM of ÚTGONG, het BERLIKUM van thans, tegen het einde van de 12de eeuw was vervallen om Franeker gelegenheid te geven stadsrechten te verwerven, zijn er charters bewaard gebleven, die van dat OUD-BERLIKUM als stad nog in de 14de en 15de eeuw spreken van een plaats met stedelijke rechten, die ook met Franeker in dien tijd nog overeenkomsten sloot. Wat nu de stadsrechten van Franeker zelf betreft, deze is veilig en controleerbaar te stelllen op verschillende perioden in de 15de, in plaats van de 12de eeuw. Franeker behield na de vereeniging van de beide gehuchten nog lang haar dorpsch karakter, behield dat ook nog, nadat het in 1417 haar Burenbrief of Bûrrenrjocht kreeg, waaronder de plaats stadsrechtelijk stad werd en nu ook haar bestuur geregeld zag. De hoveling Sicko Sjaerdema of diens nakomelingen en de pastoor der stad met de burgers zouden ieder jaar op Sjaerdemaslot de drie raadslieden kiezen, die met de Sjaerdema’s de stad zouden besturen. Maar het suk laat duidelijk zien, hoe gebrekkig dat stedelijk bestuur in 1417 te Franeker nog was samengesteld.

(Mear oer de stêd Frjentsjer yn dit e-book.)

DANIËL GYSBERTS boaske mei TRYNTJE BREUTS

Se libje yn 1640 te BERLTSUM as meier / eigner fan stim 14. Yn 1640 is hy earmfâd yn BERLTSUM. Hja hawwe 3 bern w. û. in Gysbert Daniëls, yn 1657 boaske mei in Griet Clases fan Frjentsjer. Hja wenje yn Hallum en BERLTSUM. Der is in beker út 1622 mei in alliânsjewapen oan de ûnderside fan de boaiem en mei de ynisjalen D.G. en T.B. Op de wand Gijsbert Daeniëls / Grietie Clases en in sulveren leppel. Griet wie earder troud west mei Dirck Dircks fan WIER. Fierder binne der noch de bern Jacob Daniëls en Dirck Daniëls.

(Sjoch ek by: Oerliedings te Útert yn dit e-book.)

NIEUWSBLAD van het NOORDEN 19-11-1982

Noorder Rondblik. Noorder Rondblik.

Friesch –Groninger geslacht Poppema in familieboek.

Het Friesch-Groninger geslacht Poppema is al heel oud en gaat terug tot zeker 1500 etc. ... ... Dat staat in het familieboek Poppema, dat morgen wordt uitgegeven op een reunie van familieleden Poppema – er komen zeker 250 Poppema’s en aanverwanten - ect. ... ... Het echtpaar F. R. Groeneveld-Poppema uit Noordhorn (Langestraat 21) heeft 8 jaar gewerkt aan dit familieboek etc. ... ... Bauck. (ôfkomstich fan Skylge en letter wenjende te BERLTSUM) werd later vereerd als “de Friese Kenau”. De heer Popma uit Leeuwarden etc. ... ... 

SKYLGE

De earste bewenners.

It eilân Skylge, dat yn âlde oarkonden as Scellingh, Scellinge en Scellingen foarkomt en troch de bewenners Schylge of Skylge neamd wurdt, behearde oarspronklik by Fryslân. Oant 1287 (de St. Hubertusfloed) wie it mooglik om fan de Fryske Noard-west kust te foet Skylge te berikken. It wie as gefolch fan de ekspânsje fan de Hollânske greven in te bestriden gebiet dat nei in rûzige skiednis by Hollân foege waard, wêrby it mei in koarte ûnderbrekking yn de Frânske tiid, oant 1942 beheard hat. Doe waard it eilân troch de Dútsers wer by Fryslân foege. Yn 1322 waard Klaas Popma, lid fan de Fryske aadlike sibbe Popma, troch Willem III., Greve fan Hollân, mei de hearlikheid Skylge beliend etc. ... ... Rienck Poppes Popma, ôfstammeling fan Klaas Popma, wie de earste opfolger. Poppe Riencks Popma, soan fan Rienck Poppes Popma, sleat yn 1482 selsstannich in hannelsferdrach mei Eduard IV., kening fan Ingelân etc. ... ... Om in lang ferhaal koart te meitsjen. Op 12-12-1502 ferlear Jarich Popma frijwol al syn rjochten dy’t hy ôfstean moast oan Cornelis fan Bergen en hy hâlde allinne mar in pear net betsjuttene ynkomsten oer etc. ... ...

SYTS fan POPMA,

(stoarn yn 1486), wenjende op Hinnema state te Jelsum, oan Bauck fan Popma besibbe, wie boaske mei Keijmpe Taeckes Hinnema (stoarn yn 1494), fan Jelsum ôfkomstich. Hy wie de lêste út dit skaai en syn ienige dochter wie boaske mei Johan van Donia en erfde Hinnema state. Sûnt dy tiid wie Hinnema state yn besit fan Donia fan Jelsum. 

Hinnema state is yn 1732 ôfbrutsen.

(Sjoch ek by de earste Berltsumer dûmny Hinckena ab Hinckenburg dy’t yn twadde boask troude mei Syts Keimpesdr. Donia yn dit e-book.)

ONZE TOEKOMST 15-3-1922

Uit de Oude Doos. Een Friese Kenau.

Evengoed als de stad Haarlem roem draagt op haar Kenau Simons Hasselaar, evengoed zijn er meer steden die naast hare mannelijke helden ook vrouwelijke kunnen noemen etc. ... ... Ook Friesland kan een heldin toonen, die als een man huis en have tegen een machtige vijand tot het uiterste verdedigde. Het was Bauck Poppema, die in ongelukkige tijden leefde etc. ... ... Eens echter, toen haar man Doeke Hemmema in augustus 1496 naar Franeker (it Skieringer bolwurk) afwezig was, werd zijn state eensklaps besprongen door de Verkopers in vereeniging met de Groningers, die van drie groote stukken geschut en allerlei oorlogtuig voozien waren en het huis met een enkele storm meenden te bemachtigen etc. ... ... 

L. C. 19-4-1947

Een Friezin als stammoeder der Graven van Oxfort.

De roman van Bauck Hemmema uit BERLIKUM.

Op Hemmema-state te BERLIKUM, beroemd geworden door de dappere verdediging van dit slot in 1496 door Bauck Poppema, de vrouw van Doecke Hettes Hemmema, - waarvan men het relaas op vele plaatsen in de Friesche geschiedenisliteratuur kan aantreffen – woonde omstreeks 1600 het gezin van Sierck Hemmema en Lysbeth Jarghers. Het bestond, behalve uit Sierck en Lysbeth, nog uit twee zoons: Sicko en Duco en drie dochters Bauck, Berber en Ath etc. ... ... In 1747 verdween Hemmema-state waarna de erbij behoorende gronden veranderden in moestuinen. Door de vriendschap die de in Franeker studeerende Sicko sloot met de toenmalige graaf van Oxfort, Robert (Robbert) Vere, die daar ook studeerde, kwam deze Engelsche student herhaaldelijk op vacanties en bij andere gelegenheden op Hemmema-state. Hij leerde op deze wijze de oudste dochter des huizes, Bauck, kennen etc. ... ... Na zijn studie vertrok hij weer naar Engeland en twee jaren gingen voorbij. Daar zijn oudste broer kwam te overlijden, viel hem het geheele vermogen van zijn vader en het graafschap Oxfort ten deel. Met een wagen bespannen met vier paar den bezocht hij Berlikum en vroeg Bauck ten huwelijk. Het huwelijk werd op Hemmema-state gesloten en jonkvrouwe Bauck, gravin van Oxfort, vertrok naar het graafschap van haar echtgenoot. Zo werd een vrouwelijke Hemmema uit BERLIKUM een der stammoeders van de roemruchte graven van Oxfort. etc. ... ...

(Sicko Hemmema troude letter mei Wompck Unia en stoar sûnder bern nei te litten. Duco troude mei Berber Entreiter van Hofreit en liet twa dochers nei t. w. Wilhelmina en Elisabeth Hemmema. Lêstneamde troude mei de ferneamde ambassadeur Willem van Haren. Berber Hemmema troude mei de Ingelske kaptein John Spencer dy’t garnizoen hâlde yn Harns.)

FRIESE KOERIER 9 -11-1968

De gezuiverde historie van Friesland. Geschiedenis van Friesland samengesteld.

Friese geschiedenis, dat is in de aanvang Nederlandse geschiedenis. Prof. E.(dzo) H.(endrik) Waterbolk citeert Jan Romein. In Friesland moet het begonnen zijn. Het grote handboek, verschenen onder verantwoordelijkheid van de Fryske Akademy, is etc. ... ... Geen folklore, geen verhaaltjes, geen versluiering van de werkelijkheid. Niets over Hengist en Horse, de Fries geheten legendarische leiders van de Angelsaksische emigratie naar Engeland, niets over Bauck Hemmema, vechtend op haar state te BERLIKUM als een Kenau, en vereeuwigd in een vers van Harmen Sytstra in de best romantische stijl. Niets ook over Greate Pier, wiens zogenaamde zwaard ongetelde schoolkinderen bij een bezoek aan het Friesch Museum tot verbazing heeft gebracht. Gezuiverd van veel mytische elementen en onkritische overlevering etc. ... ... 

(It sicht op it barren giet ferlern yn de donkere ieuwen fan de folksferhúzing as de Romeinen ferdwûn binne en de sindelingen noch komme moasten. As it wer ljocht wurdt nei de folksferhúzing, bestiet der in Fryslân mei ûnwisse begrinzingen fier nei it súden en it easten en regearret earst in kening Âldgils (Âldgillis) en letter de legendaryske Redbad (Radbodus). Letter binne der ek in protte dingen en folksferhalen fêstlein dy’t net altiten sa bard binne. Tink mar oan Greate Pier mei syn ûnderstelde swurd fan 6,6 kilo en 2,13 meter lang, wêrmei’t hy mearder minsken tagelyk ûnthalsje koe en dat no yn it Frysk Museum leit, dy’t útwûksen is ta in mytysk figuer yn de Fryske skiednis. Wol skûlet der dan in kearn fan wierheid yn.)

DE BUORREN

“Yverther en mon slain ieftha vndad ina sketh skiala iefta inare BERE” (: dat betsjut: wurdt immen deaslein of ferwûne yn it bûthús of yn de skuorre), sa stiet yn in Âldfryske tekst út de trettjinde iuw, dan stiet dêr in fikse boete op. Yn dat sinsfragmint stiet it wurd “BERE” en dat hat streekrjocht ferbân mei it twadde part fan de plaknamme Seisbierrum (d. w. s. oan of by de huzen fan Sixtus –de patroanhillige fan de tsjerke.) Yn de plaknamme is dúdlik te sjen dat it meartal fan de stâl of it hûs deryn sit. De m wiist op in tredde namfal en sa komt men op in betsjutting “oan of by de huzen”. Yn it Ingelsk komt noch it wurd “BYRE” foar stâl foar. It Âld-heechdútsk en Âldnoarsk hawwe it wur “BUR” foar hûs of skuorre ek. Fan komôf hat it wurd te krijen mei in foarm dy’t “wenje” betsjut. Ik bin fan betinken dat it wurd Buorren (Burren, Buren) dan ek tsjutte kin op “it wenjen yn huzen (boereskuorkes wêryn it wenhus) neist inoar” (doe meastal op in terp of ferheging). 

It doarpke BOER hat nei alle gedachten syn namme oan dit âld-Germaanske/Fryske wurd te tankjen. BOER, Bour, Bûr, Buor, Buir, d. w. s “hûs”. Yn Boer stiet it âldste wenhûs fan Fryslân, de eardere pastoarswenning fan om 1540 hinne.

TIID FOLCHOARDER?

Yn de simmer fan 2017 wurdt yn it Hemmemapark te BERLTSUM de foarstelling BAUCK opfierd. (njoggen kear 500 taskôgers!) De earste Fryske frijheidstriidster, dy’t ús tinken docht oan Jeanne d’Arc, wurdt der by sein en dêrmei soe rjocht dien wurde oan de har sûnder grûn takende beneaming as de “Fryske Kenau”, neamd nei de ferneamde “Haarlimske Kenau” dy’t folle letter libbe. De tiidfolchoarder soe bepalend wêze moatte wurdt der sein. Dit hoecht perfoarst net sa te wêzen. Keningin Marie I. fan Ingelân, mei de bynamme “Bloody Marie”, soe ek wol in “Iron Lady” neamd wurde kinne, nettsjinsteande dat hja earder libbe as de premiers Golda Meir fan Israël, Margaret Thatcher, de earste minister fan Ingelân en Angela Merkel fan Dútslân dy’t ek wol sa neamd waarden, om mar in foarbyld te neamen. It giet om de ferliking en dus net om de tiidfolchoarder. Tjedde (Tjede) Pekes, de heldinne út East-Fryslân, wurdt meastal de “Fryske Jeanne d’Arc” neamd.

“As de Hollanners fan Kenau blaze, dan roppe de Friezen fan Bauck”.

L. C. 8-1-1952

De Kristlike Fryske Krite “Gysbert Japiks” to BERLTSUM hat it tweintich jierrich bistean bitocht. Ds. Bijl hat in lêzing hâlden oer âld-BERLTSUM.

L. C. 2-11-1955

Taek fan de frou.

De N. C. R. V. hat Tongersdei-tojoun om healwei sâwnen oer Hilversum I wer in útstjûring yn de rubryk “Ûnder de Fryske flagge”. Mefrou M.(aaike) Kramer-Bruggenkamp út BERLTSUM sil dan sprekke oer “In taek fan de frou op it Fryske plattelân”. 

F. D. 3-4-1940

Zilveren jubileum Christelijke school te Katlijk.

Feestelijke bijeenkomst in de kerk. etc. ... ... Friesche toespraak door (master) D.(ouwe) Runia. Thans trad als spreker naar voren dhr. D. Runia hoofd van de school te Oudeschoot, eerst (fiif jier) van deze school. Master wit it yet as de dei fen jister, dat de earste yndruk dy’t hy krige fen Ketlyk net bisûnder geunstich wie. Do’t hy út BERLTSUM ôfreisge de moarns, reinde it, do’t hy yn Ketlyk oankaem reinde it, en do’t hy de jouns hwer thúskaem reinde it yet. Bûtendien miende hy etc. ... ...

DE KOSTER FAN DE TSJERKE FAN DE NEDERLÂNSKE GEMEENTE TE LONDEN

Ds. Johan van Dorp wie fan 1919-1946 (de frijsinnige) dûmny fan de Nederlânske gemeente te Londen. Sa ynterpretearre hy bygelyks it peaskeferhaal as “de symboalyske fertolking fan dizze Grutte Wierheid, dat Gods Leafde, yn Kristus iepenbierre, de dea oerwint”. Hy wier oertsjûge fan de evolúsje yn Gods iepenbiering yn de natoer, yn oare godtsjinsten, yn Israël, as lêste as heechste iepenbiering yn Kristus. Yn 1928-1929 spriek hy fanút syn Enschedeeske pastorije wykliks foar de V. P. R. O. radio. Op 31 maaie 1940 doopte hy te Londen yn de kapel fan Buckingham Palace, yn bywêzen fan de Nederlânske en Ingelske keninklike famyljes en in mannichte tsjûgen, prinses Irene. (prinses Irene is letter by harren oergong nei de Roomske tsjerke oerdoopt omdat de Roomske tsjerke net oertsjûge wie oft dêr by de doop yn Londen wol de goede wurden brûkt binne by it útsprekken dêrfan yn in frijsinnige tsjerketsjinst. By K. B. fan 6 juny 1940 waard van Dorp beneamd ta leger- en floatdûmny yn bysûndere tsjinst mei de rang fan kolonel, respektivelik kaptein ter zee. De tsjerke fan de Nederlânske gemeente yn Austin Friars te Londen, wêrfan it ynterieur ûnder lieding fan van Dorp omboud wie, waard yn de nacht fan 15 op 16 oktober 1940 alhiel ferwoastige troch in Dútsk bombardemint. Oant it werstellen dêrfan (1950) ûntfongen de Nederlanners gastfrijens yn de tsjerke fan St. Mary yn de Bourdon Strjitte. It nije inisjatyf om de tsjerke ek troch de wike gastfrijens te bieden is nommen troch de âld-Berltsumer, en koster fan dizze tsjerke dêr, Folkert Nijboer, de soan fan Henk Nijboer en Jeltje Klazes Reitsma en neamd nei syn omke, de Berltsumer Folkert Klazes Reitsma dy’t letter wenne te Easterein by Wommels. Om te begjinnen sil de tsjerke ien dei yn de wike ûnder de lunchpauze iepen stean foar eltsenien dy’t efkes rêstich in Nederlânsk krantsje lêze wol ûnder it genot fan in Ingelske sandwich.

Prinses Irene lei mei in troffel yn 1950 de earste stien foar it hjoeddeiske gebou. Op 11-7-1954 waard de nije tsjerke feestlik iepene troch prinses Irene, dizze kear beselskippe troch harren mem keningin Juliana. Boppe it trepportaal stiet skreaun: “Wees een zegen”. 

Kerk in de city, 450 jaar Nederlandse kerk Austin Friars te Londen door dr. Keetie E. Sluijterman.

De dûmny’s fan Austin Friars meie harren op grûn fan it charter fan 1550 “Hôfprekers fan Edward VI.” neame. 

F. D. 15-10-1932

De bakkersfeint fen de bakker Tj.(eerd) Posthuma rekke mei syn hân yn ‘e knipe twisken de mingmachine, lokkich det de snaer fen de poellie roun, oars hy de hiele hân fyn rekke; hy krige nou in kneusde pols. Hy moast him ûnder bihanling stelle fen dr. Kwast.

LETTINGA

Noch eat oer de earste Berltsumer dûmny Henricus Hinckena fan Hinckenburg. Yn 1597 as opfolger fan dûmny Clant (in omke fan Otto Clant, dy’t yn ‘e slach by Boksum op 17-1-1586 de heldendea stoar) wurdt dûmny Henricus Hinckena fan Hinckenburg neamd. Neffens in akte fan 28-8-1601 geane dûmny Hinckena en juffer Helena fan Bunau, de widdo fan Jkhr. Wilcko fan Holdinga in “wandelkoop” (ruiling) oan. Op 29 -4-1602 ferklearret Henricus Hinckena, dûmny te Britsum, skuldich te wêzen oan Jan Arents, boargemaster fan Ljouwert, en syn wiif Ydt Alberts dochter, 1000 Caroli gûnen (doch fan 20 stoeren it stik) “tot de betaling van zeekere Saete landts Lettinga genaempt tot Britsum gelegen by decreet van den Hove by my gesocht op den Raedt- huyse der stad Leeuwarden, by aensijen van d’ondergeschreven getuygen ontvangen”. Dûmny Hinckena hat dy hypotheek op 18-2-1611 wer ôflost. Nei alle gedachten har er yn it lêst fan 1601 Lettinga kocht, hokker recesboek der net mear is. Yn dat fan 1602 komt er as keaper net foar. Op 10 -7-1603 boaske er oan Sydts fan Donia, dochter fan Keimpe fan Donia te Jelsum, grytman fan Ljouwerteradiel. Hy wie earder boaske west mei Ebel Sippesdochter fan Scheltema. Yn it Reces-boek is op 2-12-1615 sprake fan juffer Sydts fan Donia, widdo fan silliger Henricus fan Hinckena. Dûmny Hinckenburg hie by Sydts trije dochters, Ebel, Aeltsje en Catharina. Op 28 -12- 1636 boaskje yn de Britsumer tsjerke Gosse Koehoorn (mei attestaasje ôfkomstich fan Coevorden) en Aeltie fan Hinckena en Nathaniël Fullenius en Catharina fan Hinckena. Harren suster Ebel is letter boaske mei professor Bernardus Fullenius.

DE BERLTSUMER HAGERS

binne besibbe oan de yn dit e-book neamde Ignatius van Kingma en van Beijma thoe Kingma. Om koart te gean: Hja stamme ôf fan Ynte Saeckles (Ignatius Nauta?) Kingma (Kingum), berne te Balk yn 1621, studint te Frjentsjer 20-7-1640, stoarn op 19 -11-1700 te Sweins, hy wie doe 79 jier âld en de lêste bewenner fan Kingma State te Sweins. Sybrechtje Jan Yntes (Hubrechtjen) (Fernia) Kingma troude op 12-4 1674 te Winsum mei Sybrandt Upckes Hager (Hagersma), berne yn 1645 te Winsum (Fr.), stoarn te (* Minnertsgea, 33 jier âld, tichelder te Almenum. Soan Douwe Sybrens (Sybrandts) Hager berne út dat houlik is de stamheit fan de Berltsumer Hagers. (Hauke, Fedde, Ybeltje, (de eardere Ybeltjehaven yn de Bûterhoeke), Klaas. Douwe, etc. ... ... yn dit e-book neamd. )

(* Yn Minnertsgea hat earder om 1544 hinne ek in stienfabryk (tichelwurk) stien, (“het tichelwerk met het verdolven landt” neamd) ik wit net oft syn ferstjerren yn Minnertsgea der eat mei te krijen hân hat, wie hy dêr ek de eigner fan dat tichelwurk? It soe samar kinne. )

L. C. 2-5-1761

Dr. R. T. en B. R. Theeken praesenteeren publyk aan de meestbiedende by strykgeld te verkoopen: Een deftige en welbetimmerde Huizinge en agter Erve c. a. waar in lengte van Jaaren met goed succes een Lakenwinkel is gehouden, staande en gelegen in den Dorpe BERLIKUM, waarvan de eerste Zitdag zal gehouden worden op Vrydag den 24 April 1761 op één uur na Noen ten huize van Symen Syks Baarda, Castelein in ‘t Wapen van Gelderland in voornoemde Dorpe, de Conditiën zijn midlerwyl te zien by voorengenoemde Actiariën te BERLIKUM en Dyksterhuizen.

L. C. 26-4-1766

Dr. Joh. Mebius, Secretaris van Menaldumadeel, zal op Vrydag, de 2de May 1766 te 9 uur ten huize van Jetse Syperts onder BERLIKUM by Boelgoed verkoopen: 8 Koebeesten, 3 Paarden, 2 beslagene Wagens en Chais als wel een Phaëton voorts Ploegen en Eyden, en verder tot een deftig bouboers Gereedschap is behorende, alsmede eenige Meubelen, en Huisgeraden en wat wyders ten dage der Verkopinge zal worden gebracht.

L. C. 31-5-1775

Met permissie van de Hoogwelgeboren Weledele Heer Jhr. G. F. Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, Grietman van Menaldumadeel, gedenkt Sybren Sintjes in het Wapen van Gelderland tot BERLIKUM te laten verdraven: Een curjeuse Zilveren Zweep met Paarden van zessen klaar etc. ... ...

*****************************************

SAMAR IN PEAR NAMMEN FAN folwoeksen BERLTSUMERS, stoarn tusken 1806 en 1812

De Boargerlike Stân waard pas yn 1811 ynfierd.

NEDERGEREGT TIETJERKSTERADEEL (periode 1781-1796) informatieboek 249 akte 9-1-1792

JAN FEYES

Jan Feijes wie turfskipper te BERLTSUM (wenjende op de Kamp) doch thans met zijn schip “bevroren leggende” by de Bergumerdam, oud 55 à 56 jaar, verklaart, dat hij op 31 december j. l. naar de Nieuwestad was gegaan om een praatje te maken met Eyse (Hendriks) Hoogeveen, (turfschipper, oud 50 a 51 jaar, wonende te Surhuisterveen, getrouwd met Gesina Johannes “dog vrijgesellende by thans Geeske Pieters”) en dat hij daar alleen de vrouw aantrof bij wie Eyse “zig ophoudt”, getuige gaf de vrouw een stuiver “tot inkoop van een paar lood Koffij”. Korte tijd later kwam Eyse binnen met een paar onbekende jongelui; na de koffie werd er jenever geschonken, tegen de avond bleef getuige eten en later werd er nog meer jenever geconsumeerd. Op zeker ogenblik begon het getuige voor de ogen te draaien en hij weet niet hoe hij thuis gekomen is; volgens zijn dochtertje is hij ‘s avonds laat door een onbekende aan boord gebracht, geheel nat en morsig, en bont en blauw in’t gezigt. Getuige heeft 2 etmalen in bed gelegen. Verklaart, dat hij “bijkans van pijn verging”en nog lang niet hersteld is; is ook zijn geld kwijt, ongeveer L. 6,-, denkt dat de anderen hem “iets hebben ingegeven” etc. ... ... Eyse Hoogeveen verklaart dat Jan Feyes is thuisgebracht door Jan Harmens Snaar, arbeider te Bergum op de Nieuwestad, oud 43 jaar etc. ...

HELDERSCHE en NIEUWEDIEPER COURANT 26-4-1871 pag. 2

In BERLIKUM, een dorp van bijna 2000 zielen, is de betrekking van predikant der Hervormde gemeente vacant en dit blijft voortduren wegens de strijd tusschen twee rigtingen in die gemeente, ofschoon de te benoemen predikant een tractement van fl. 2500,- à fl 3000,- te wachten heeft.

DE KOEKOEK

Om 1530 hinne wenne te BERLTSUM, as boer, in sekere Jan Gerrits (Gerryts) Cuyck (Cuycken). Hy is stoarn te Sint Anne op 27-1-1609. Hjir yn BERLTSUM waard yn 1530 syn dochter Marij, (Mary, Mari) Kuyckens (Kuycken) (Kwicken) berne. It soe op de eardere kleasterpleats “de âlde pôle” (Marsma) tsjinoer de Wettertún west hawwe kinne. Hjir yn dizze omkriten wie in Cuyckens (Kwickens) (Koeckuyts) bosk en de eardere (en ferlingde) Koekoeksleane rûn yn súdlike rjochting dizze kant út. Of soe it de pleats west hawwe as oerbliuwsel fan it úthôf of de lânhoeve fan de stins Amkema fan it Kleaster Lidlum, yn 1389 ferwoastige troch de Skieringer Sicke Sjaerdema fan Frjentsjer. It bliuwt in riedsel, tink ik.

DIRK EMBDERVELD

Geboren te Leeuwarden in 1722 en overleden te Leeuwarden in 1788. In 1763 werd hij landschaps steenhouwer, een provinciale functionaris dus. De kunstenaar heeft ook het snijwerk van de preekstoelen op zijn naam staan van Ternaard (1768), Hallum (1773), Idaard (1774), het orgelfront van de kerk van Stiens (1777), steenen beeldhouwwerk aan het stadhuis van Franeker (1762) en een wapensteen in de kerk van Wartena (1783), twee levensgrote zandstenen beelden van de inmiddels verdwenen graftombe uit de kerk van Holwerd, voorstellende een geharnaste edelman en diens echtgenote, in knielende houding, de handen gevouwen. Deze beelden zijn waarschijnlijk in de Franse tijd beschadigd, o. a. ontbreken de neuzen. De houding is zeer natuurlijk. Ze staan nu in het Friesch Museum. Ook komen we in Holwerd o. a. nog twee Friese kunstenaars tegen, t. w. George Hempel, die in Holwerd met een zekere Jan Fillipus voor fl. 518,- het stukadoren aannam. Hij trouwde in 1762 te Sneek en had zijn atelier in Harlingen. George Hempel heeft ook de houtsnijwerken van de preekstoel van Sexbierum (1776), Harlingen (1778), het orgelfront te Hilaard (1783) en het beeldhouwwerk aan het stadhuis van Sneek gemaakt.

Sawol Embderveld as Hempel hawwe hjir yn BERLTSUM ek wurke.

(Sjoch mear hjiroer yn dit e-book.)

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Frou Roersma: “Hasto de blommen yn de blombak al wetter jûn, Meindert?”

Meindert: “Dat hat ús hûn al dien, Jannie”. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

NOCHRIS EAT OER DE skoalmasterssibbe de KIESTRA’s

Ebbing Olpherts Kiestra, berne op 25-9-1789 te Easterlittens, waard ek wer ta skoalmaster oplieden yn de skoalle fan syn heit te Easterlittens en kaam yn 1807 te Seisbierrum etc. ... ... Hy troude mei Jetske Joh. Gerkema (de Berltsumer Gerkema’s komme ek fan Seisbierrum) Harren dochter Anna Ebbings Kiestra, berne yn 1819 te Seisbierrum, troude yn 1833 mei Klaas Teakes Lautenbach te BERLTSUM etc. ... ... Sjoerd Olpherts Kiestra, berne op 10-4-1801 te Easterlittens. Hy waard ek wer “Kweekeling” yn de skoalle fan syn heit te Easterlittens. Yn 1822 fine wy him as ûndermaster te BERLTSUM etc. ... ... Hermanua Olpherts Kiestra, berne op 30-5-1792 te Easterlittens, ect. ... .... waard yn 1814 keazen ta ûnderwizer der jeugd te WIER etc. ... ... De 14e juny 1815 is hy te BERLTSUM troud mei Geertje Douwes Fopma, dy’t al gau dêrnei stoar. Hy wertroude mei Maartje Rintjes Koopmans. Yn’t foarjier fan 1833 die master Hermanus ôfstân fan syn skoalletsjinst en waard “coopman” te BERLTSUM etc. ... ... Hjir wie hy yn 1869 bgl administrearjend tsjerkfâd. Ûnderwilens wie syn frou op 31-5-1834 te BERLTSUM stoarn. Op 9 septimber 1835 wertroude hy mei Janke Poopes Wynia. Hja is te BERLTSUM stoarn op 14-12-1858, 56 jier âld, wilens Hermanus Kiestra de tol fan ‘e natoer betelle op 16-5-1865 op 73 jierrige âlderdom. Sjoerd Olpherts Kiestra, berne op 10-4-1801 te Easterlittens. Hy waard ek wer “kweekeling” yn de skoalle fan syn heit te Easterlittens. Yn 1822 fine wy him as ûndermaster te BERLTSUM etc. ... ... Helena Olpherts Kiestra, berne op 2-7-1804 te Easterlittens, troude mei Pier Gerrits de Jong. Harren soan Gerrit Piers (keatsferiening “Gerrit Piers”) de Jong, berne op 7-5-1825 te Easterlittens, troude op 14-6-1848 te Easterlittens mei Livia Aukes van der Meij.

DE VOLKSSTEM 11-6-1913

BERLIKUM- Zaterdag heerschte er in ons dorp den geheelen dag een zekere spanning, tengevolge van het nieuwe electrische licht, dat des avonds voor de eerste maal het dorp met zijn stralen zou verlichten. Tegen ongeveer 8 uur branddden plotseling alle straatlantaarns en evenzoo in bijna al de nieuwe woningen het nieuwe licht. Ten gelegenheid hiervan maakte het muziekkorps een rondgang door het dorp en gaf verschillende nummertjes ten beste. Het geheele dorp was op de been en alles liep in goede orde af.

F. D. 1-9-1931

BERLIKUM- Benoemd tot leraar aan de Rijks H.B.S. te Appingedam, de heer P. Veninga, afkomstig van BERLIKUM.

Door den heer T.(jeerd) (Thomasz.) Westra alhier zijn om ende bij 900 oude rijwielplaatjes ingezameld bestemd voor de t.b.c. bestrijding.

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 28-2-1930

Afloop verkoopingen.

BERLIKUM, 27 Febr. Bij de heden gehouden prov. verkoop van plm. 24 pondematen bouwland uit de nalatenschap van wijlen mej. Statema (-Pothuis), werd belangrijk minder geboden dan hier eenige maanden geleden voor goed bouwland werd besteed etc. ... ... De minder gunstige toestand in de landbouw blijkt reeds zijn invloed te doen gelden op het koopen van bouwland

(Wijlen Trijntje Jans Pothuis te BERLTSUM, de widdo fan Johannes Aggeüs (Sjoerd Wopkes) Osinga wertroude op 10-11-1915 mei de widner Sybren Pieters Statema fan Oentsjerk.)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L C. 20-3-1902

MODES!

Ondergeteekende bericht de ontvangst der nieuwe DAMES en KINDERHOEDEN.

 Beleefd aanbevelend

Jacoba Runia, BERLIKUM

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Klaas Palma, foarhinne bakker te Kingmatille, is yn 1902 de opfolger fan bakker Halbe B. Algra yn it pân no Buorren húsnûmer 17. De Palma’s komme oarspronklik fan Dronryp. 

L. C. 15-7-1895 

De ondergeteekende maakt aan zijne Dorpsgenooten en Omstreken bekend, dat hij nu een WINKEL heeft geopend, en levert een best pak KLEEREN voor fl. 16,-

BERLIKUM, 12 Juli 1895.

 J.(acob) van der Bij, Mr. Kleermaker.

L. C. 6-3-1965

Dansclub geeft skelet aan E.H.B.O.-ploeg.

De Dansclub Nocht en Wille te BERLIKUM etc. ... ... aan de E.H.B.O.-ploeg van het Groene Kruis in BERLIKUM. De voorzitter van Nocht en Wille, de heer H.(olst) Meijer bood het geschenk aan dr. J. Kwast, die het de leiding van de E.H.B.O.-ploeg aanbood.

LEEUWARDER NIEUWSBLAD 9-5-1927

Ds. Offers te BERLIKUM bevestigd.

BERLIKUM, 9 Mei. – In de morgendienstoefening van gisteren werd door professor H. Bouma van Kampen als Dienaar des Woords bij de Gereformeerde kerk alhier bevestigd, ds. J. Offers, van Laar. Zijne Hoog Eerwaarde had tot tekst gekozen Col. 1:27 (laatste gedeelte) en 28 etc. ... ... Veel dank was spreker verschuldigd aan de kerkeraad voor de gulle en hartelijke ontvangst. Bij vernieuwing en met groote dankbaarheid wil spreker daar nog van zeggen, wat destijds de koningin van Scheba uitriep, toen zij Salomo’s heerlijkheid zag: “De helft is mij niet aangezegd”. Namens de kerkeraad heette ouderling S.(ape) van de Hout ds. Offers hartelijk welkom in BERLIKUM en beloofde hem de volle medewerking van de kerkeraad bij zijn arbeid etc. ... ...

(Hy hat hjir 19 jier yn BERLTSUM stien, mar wat de gearwurking mei de tsjerkerie oangie, it wie net om nei hûs ta te skriuwen. Sjoch foar mear hjiroer yn dit e-book) 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

J. G. van der Meij biedt yn 1891 lynkoeken oan fanút de Steamoaljeslaggerij DE HOOP te Ljouwert.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 19-11-1876

SCHEEPSTIMMERWERF

Op 12 mei te huur: Een florisante Huizinge en Timmerwerf met of zonder daarbij behoorende 4 Woningen te BERLIKUM. De condities liggen ter inzage bij A. J. van der Meij aldaar.

(De Diakony helling op de Kamp)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 19-7-1872

ONDERTROUWD: F.(rans) A.(ndries) Gerbens van Menaldum en J.(annigje) T. (Aukes) van der Meij van BERLIKUM.

Menaldum, 14 julij 1872

Eenigste kennisgeving.

GETROUWD: A.(uke) J.(ans) van der Meij en T.(rijntje) E.(eltjes) Lautenbach.

BERLIKUM, 11 julij 1872.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 4-1-1910

VERKOOP te BERLIKUM

Notaris Alma te BERLIKUM zal op Maandag 10 Jnuari 1910 etc. Prov. verkoopen: 5 woningen op de Haaijebuurt te BERLIKUM, Sectie A no’s 2629 t/m 2633 samen groot 4.33 are tot den 12 Mei 1911 in huur bij B. Westra e.a. voor fl. 226,- in het jaar etc. ... ...

Oan in sydstrjitsje op it ein fan de Singel, de Haaijebuorren neamd.

L. C. 02-02-1897

VERHUUR van 3 stukken bouwland aan de Franekerdijk en in het Moddergat te BERLIKUM en een stuk weiland aldaar en een stuk weiland o/d St. Jac. Parochie, eigen aan de heer W. G. Reitsma te Oostermeer, in de herfst van 1897 te aanvaarden.

(Út de sibbe Ypeüs Gjalts Reitsma, yn dit e-book neamd.)

L. C. 24-1-1905

Verkoop van de stelp aan de Leeuwardervaart (op de hoeke Tichelersdyk) en de Franekerweg (Kleasterdyk), bij de weduwe G. A. van der Meij in eigen gebruik A. 1362, 1228 en 1112 samen groot 19 are 10 ca. (woonhuis en erf, woning met erf daarachter, strook grond (bouwterrein) de schuur en 3 cichorei eesten en grond) etc. ... ...

FERÛNTRÊSTIGE BERLTSUMERS

Yn de Grifformearde Tjerken yn Nederlân (GKN) waard prof. dr. Tjitze Baarda fakentiden yn ien azem neamd mei C. (Kees) Augustijn (* en H. M. Kuitert. De lêste hie him oantrúnt syn tinzen oer de evangeeljes ris oan it papier ta te betrouwen. Hy wie foaral fassinearre rekke troch it synoptyske (sketsmjittige) probleem: Matteüs, Markus en Lukas hawwe in eigen werjefte fan it evangeelje. Fanâlds probearre men yn grifformearde rûnte dizze ferskillen te harmonisearjen of te bagatellisearjen. Baarda brocht dizze ferskillen werom oan de rûnte wêryn’t de evangeeljes ûntstien wienen. In stoarm fan krityk briek los troch de saneamde “verontrusten”. EK HJIR YN BERLTSUM. Men fielde it as in oantaasting fan de betrouberens fan de evangeeljes. Wilens it Baarda just te dwaan wie om in better ferstean (begripen) fan de evangeeljes. In stoarm fan krityk briek los. De wize wêrop ûntrêstige bruorren harren soargen mienden meitsje te moatten, wie faak ûnder de mjitte, itjinge him en syn frou in protte pine dien hat. Wat hie men him sear dien. Dat waard úteinliks ek begrepen. Hy wie it dy’t de Grifformearde Tsjerken befrijd hat út de wurgjende greep fan it fundamintalisme dat him nei de Earste Wrâldoarloch fan dizze tsjerken master makke hie. De “verontrusten” liezen it blêd Waarheid en Eenheid.

(* Fuotnoat: 

Kees Augustijn fûn dat de trije histoaryske belidensskriften fan de Grifformearde Tsjerken tegearre mei it ûndertekeningsformulier foar dûmny’s net mear pasten by in troch him en oaren winske iepen tsjerke, sawol iepenheid nei oare kristlike konfesjes as nei de wrâld as gehiel. De leauwigen stelle no oare fragen en hie dan oare antwurden nedich dan yn de 16de ieu. Teology hie in grutte mjitte fan frijheid nedich. Yn deselde sin advisearre hy de Grifformearde Synoade.

Sjoch ek by de Frijsinich Grifformearden as Rothuizen, Kuitert, Den Heijer, Wiersinga, Geelkerken en Lever neamd yn dit e-book. 

L. C. 19-7-1915

BERLIKUM, 18 Juli. De heer J. Groenewold, rustend hoofd der openbare lagere school alhier, was heden 50 jaar als organist aan de Ned. Herv. Kerk werkzaam. Gedurende dezen tijd heeft hij ook het grafregister bijgehouden. Na afloop der godsdienstoefening gedacht ds. van Eijck van Heslinga in eene keurige toespraak dit jubileum. Kerkvoogden vereerden den jubilaris een fraaie stoel als blijk van erkentelijkheid.

DE BOADEBUS

De boadebus wie yn eardere tiden in ûnderskiedingsteken, dat droegen waard troch boaden yn tsjinst fan bestjoerslichems as bygelyks gemeentebestjoeren, gerjochten en wetterskippen. De skiednis fan de boadebus giet werom oant yn de midsieuwen. Boaden, dy’t skreaune berjochten oerbringe moasten, droegen dizze yn in palmhouten of koperen bus oan de gurdle. Fanôf de 15de ieu waard oan de boadebus in skyldsje tafoege mei it wapen fan de ynstânsje, dy’t de boade fertsjintwurdige. 

De drager fan de boadebus koe almeast fergees gebrûk meitsje fan it doetiidske iepenbier ferfier, as lûkskip, pont of dilisjânse. Letter rekke de bus yn ûnbrûk, it skyldsje mei it wapen bliuw en woeks út ta in amtsteken. De namme boadebus bleau. Fan de bussen is nei myn witten net ien bewarre bleaun. BERLTSUM moat der ek ien hân hawwe wurdt der sein.

OARKONDE FRYSKE FRIJHEID

De oarkonde fan Sigismund is ien fan de topstikken fan de Fryske skiednis. De orizjinele oarkonde lei ieuwen lang yn de argiven fan de hartogen fan Gelre, it lettere ryksargyf fan Gelderlân. Dat de oarkonde dêr bewarre waard wie lange tiid net mear bekend. Speurwurk fan histoarikus Oebele Vries brocht de oarkonde wer oan it ljocht, wêrnei’t de Gelderlanners it dokumint yn 1998 oerdroegen oan it Ryksargyf yn Fryslân, no Tresoar. 

De Fryske frijheid wie al sûnt 1300 in begryp yn Jeropa. Wêr’t oare regio’s út namme fan de keizer bestjoerd waarden troch in greve, hartoch of in biskop, bestjoerden de Friezen harren gewest sels. Hja foelen wol ûnder it gesach fan de keizer, mar dêr wie yn de praktyk net folle fan te merken. De Friezen legitimearren it selsbestjoer mei in leginde: hja soenen it frijheidsprivileezje krigen hawwe fan Karel de Grutte, as tank foar de stipe by de striid om Rome. 

Yn 1417 krigen de Friezen Sigismund safier dat hy it saneamde Karelsprivileezje swart op wyt fêstlizze liet yn in oarkonde. De oarkonde is op perkamint skreaun, yn it Latyn. It dokumint is fersegele mei it segel fan Sigismund, wêrop’t hy sittend op in troan ôfbylde is. Yn de oarkonde waarden de oanspraken fan alle lânshearen netjildich ferklearre. De Friezen koenen wat Sigismund oangie harren eigen bestjoer regelje, al moasten hja elts jier in belêsting oan de keizer betelje. Sigismund joech de oarkonde op 30-septimber 1417 yn Koblenz oan de Friezen. Dy wienen der úteraard fergulde mei. Mei de oarkonde wie harren frijheid, dat wol sizze selsbestjoer, offisjeel sanksjonearre.

Dizze Fryske frijheid hat net sa lang duorre. Yn 1498 wurdt troch de Fryske potestaat, de Skieringer Juw Dekama, Albrecht fan Saksen binnen helle om hjir oarder op saken te stellen oangeande it altiten mar wer oplôgjende skeel tusken de Skieringers en de Fetkeapers. De Fryske taal as bestjoerstaal en rjochtspraak waard ferfongen troch it Nederdútsk. Syn soan George fan Saksen slút op 22-2-1505 mei Súd-Hollânske hearen in oerienkomst om it Bilt te bedykjen. BERLTSUM komt dêrtroch wer fierder fan de Waadsee ôf te lizzen.

F. D. 18-6-1938

ZESTIG JAAR GETROUWD.

Maandag 20 juni hopen M. K. Lautenbach en zijn echtgenote M. Lautenbach-Hacquebart te BERLIKUM den dag te herdenken dat zij vóór 60 jaar in den echt werden verbonden.

F. D. 3-12-1934

BERLIKUM - In de Doopsgezinde kerk alhier werd een vergadering gehouden van “Kerk en Vrede.” Achtereenvolgens spraken Ds. Boerlage van Sint Annaparochie en Ds. Bruins van Stiens. Ds. Reinders van BERLIKUM betuigde zijn instemming met het gesprokene, maar niemand van de verantwoordelijke personen durfde het aan tot nationale ontwapening (het gebroken geweertje) over te gaan

Benoemd tot schoolreinigster aan de school voor Chr. Nat schoolonderwijs, mej. K. Lautenbach-Renzema alhier. 

F. D. 28-6-1945

BERLIKUM – Alhier is de afdeeling van de N.C.L.B. (Ned. Chr. Landarbeiders Bond) weder opgericht. Er gaven zich 17 leden op. Het bestuur bestaat uit L.(inze) van der Kooi, voorz., L.(ourens) Zwart, secr., K.(eimpe) Algra, penn.

F. D. 28-6-1946

MIDDENSTANDS DIPLOMA.

De lessen worden gegeven in de U.L.O. school, Margaretha de Heerstraat te Leeuwarden en te BERLIKUM. Docenten M.(einte) Brandsma, Hfd d. sch., H.(iddo) W. Born, cand. not., W.(eit) Lautenbach, acc. Aangifte Marnixstr. 13 Leeuwarden en te BERLIKUM bij de docenten.

L.C. 28-12-1911

Hedenavond 5 uur overleed, na een langdurig doch geduldig lijden, mijne geliefde Echtgenoot en onze beste Vader RUURD Sijtzes BRAAKSMA in den ouderdom van bijna 73 jaren.

BERLIKUM, 24 December 1911

Wed. R. S. Braaksma (Ytje Pieters Quarré)

DE GEREFORMEERDE KERK, jrg. 20 27-2-1908

Den 14en dezer is te Wanswerd in zijn Heer en Heiland ontslapen, onze beminde oudste zoon, broeder en verloofde ABRAHAM ANTHONIE, geboren te Abbega, den 26 December 1880, slechts 2 maanden Hoofd der School voor C.V.O. te BERLIKUM (Fr.)

J. W. van Beem, echtgenote en kinderen

Aaltje Ploeg te Scherpenzeel (Gld.)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FRIESCH VOLKSBLAD jrg. 3 17-11-1878

J. STOFFER

Kruisstraat BERLIKUM

Herstelt alle soorten van Horloge en andere Uurwerken, Orgelklokken, Speeldozen, Harmonica’s, Naaimachines, Barometers, Serafyn-orgels, Toorenuurwerken, Physisische instrumenten enz.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

AMSTERDAMSCHE KERKBODE 14-7-1889

BERLIKUM – Donderdag 4 Juli l. l. had de eerste steenlegging plaats van het nieuwe kerkgebouw de Ned. Gereformeerde kerk alhier. De consulent ds. te Winkel en twee ouderlingen der gemeente hielden daarbij gepaste toespraken. Deze merkwaardige plechtigheid werd door een groote schare belangstellenden bijgewoond.

ÚT IT (RADIKALE) FRIESCH VOLKSBLAD fan 21-10-1877

wurdt wiidwreidich ferteld hoe’t de frijsinnige dûmny Swijghuisen-Reigersberg fan BERLTSUM mei fekânsje wie en hy syn ortodokse tsjerkeried in plezier dwaan wollen hie troch ien fan de twa sneinen alhiel oan de ortodoksen oer te litten. Sa preekten dy dei twa kopstikken, t. w. dûmny Noordink fan Wjelsryp en dûmny Warmolts fan Seisbierrum. It ferslach yn it Friesch Volksblad jout sjarzjeardend in byld fan dit grutte barren fan 14 oktober 1877. De Koepeltsjerke wie beide kearen grôtfol. De hearen diakens wienen by it opheljen fan de leafdesjeften needsake fan lear te lûken, oars sein: de tsjerke troch te gean yn it ûnderbaaitsje. En noch parele it swit op harren antlit. Dy middeis waard der net oan minder as 35 bern tusken de 5 ½ wike en 11 jier de doop betsjinne etc. ... ... (Sjoch ek De Vrije Fries no 57 (1977)

FRIESCH VOLKSBLAD pg 53-4-1881

BERLIKUM 30-3-1881

Waarde Redacteur. 

Sedert eenigen tijd lezen wij etc. ... ... Maar deze morgen legde ik verdrietig uw laatste nummer ter zijde, toen ik daarin las, hoe een geachte ingezetene van dit dorp werd beschimpt, omdat hij niet gegeven had tot de algemeen (ekstra doar-) collecte, onlangs door onze diakenen gehouden. Want ofschoon de persoon niet genoemd wordt, is hij toch zoo duidelijk aangegeven, dat ook buiten het dorp velen hem herkennen. En vooral voor dezulken is de volgende opheldering, die g. g. zeker wel in uw blad wilt plaatsen.

Reeds sedert eenige jaren geven vele zoogenaamde liberale of moderne (frijsinnige) gemeenteleden niet meer in het kerkezakje. Zij hebben daartoe besloten, toen de orthodoxe (rjochtsinnige) kerkeraad weigerde hunne kinderen of verwanten toe te laten als lidmaten der gemeente. Ook omdat de kerkeraad der nu overleden predikant (Jan Imbertus Sweighuisen –Reigersberg) niet naar vermogen bijstond, maar hem voortdurend tegenwerkte. Vooral omdat door samenwerking van de evangelische en de orthodoxe partij de liberalen stelselmatig uit de kerkeraad en het kiescollege zijn geweerd. (Foto ds. J. I Sweighuisen-Reigersberg yn De Vrije Fries 79 (1999). 

Dat besluit, om niet in’t kerkezakje te geven, kon echter geen stand houden. Er zijn zooveel menschen, die afhankelijk zijn of wier voet onder andermanstafel steekt: ambachtslieden, nering-doenden, arbeiders, kortom, alleen de vrije, onafhankelijke liberalen hielden stand en zij doen dat nog, zij het ook, dat de partijschap in de laatste dagen vrijwel bekomen is, vooral door de tweedracht tusschen half en heel orthodoxen etc. ... ... 

Buitendien leveren die collecten toch ook weinig op; want het Evangelielokaal en de Chr. Nationale School moeten ook uit collecten bestaan, zoodat de armen wel voor rekening van het burgerlijk armbestuur zullen blijven, dat ook dit voor heeft, dat het tamelijk neutraal is, als bestaande uit een orthodoxe een liberale en een mennist etc. ... ... Het geven is vrij, maar het niet geven ook. 

U dankende voor de opname

t. t. Hz.

Wij ontvingen nog een schrijven uit BERLIKUM van den heer J. S. dat in hoofdzaak met het bovenstaande overeenkomt. Ook hen is het onbekend, dat in BERLIKUM al een soort nihilisten verblijf houden, die de veiligheid van personen bedreigen, zoodat zij niet zonder geleide de straat durven passeren. Ook hij wijst erop, dat een groot deel der liberale partij aan de diakenen niet geeft. Plaatsgebrek belet ons, dat schrijven ook nog op te nemen. 

Red.

FRIESCH VOLKSBLAD jrg. 8 22-6-1884

Berichten uit het land der vrome wenschen.

Men meent hier te weten, dat aan baas Elshout van Lollum eenige flesschen Carbolzuur zijn gezonden, om de Lollumer kerk te ontsmetten, zoo vaak er een moderne (frijsinnige) dominé in gepreekt heeft. De “hondeslager” of liever “hûnegiseler” (de koster) moet enige muilkorven present hebben gekregen, om, daar hij de leden van den kerkeraad blijkbaar niet uit de kerk wil jagen, als zij een dominé HONDSCH behandelen, die heeren van een muilkorf te kunnen voorzien als een moderne dominé den kanschel beklimt, om zoo te voorkomen, dat hun blaffen in bijten verandert.

Nu de kerkeraad te BERLIKUM, onder leiding van ds. (Hein) Hoekstra, er toe overging, om lidmaten der gemeente het avondmaal te ontzeggen (gelukkig, dat hij hun het avondmaal thuis niet kan ontnemen!) omdat zij op Pinkstermaandag naar de harddraverij keken, nu hebben vele gemeenteleden verzocht, om met den kerkeraad een geestelijk politie-reglement samen te stellen, opdat ieder wete, hoe dominés toorn te vermijden is. Moeten er dan ook geestelijke politie-agenten zijn, geen nood! Onder dominées schapen zijn zeker wel gluiperts te vinden.

TSJERKEBRIEF P.K.N. BERLTSUM 2-10-2017

Op woansdei 4 oktober 2017 wurdt om 13.00 oere mei in grutte kraan de liedklok fan ‘e Koepeltsjerke nei ûnderen helle en nei Dútslân ferfierd om dêr, by in dêryn spesialisearre klokkemakkerij, (prefentyf) restaurearre te wurden. Tagelyk mei it útheljen fan ‘e klok wurdt in casino fair hâlden yn it Sintrum. Dêr kin ek rieden wurde nei it eksakte gewicht fan ‘e liedklok. Der is in draaiend rêd en foar de bern in grabbeltonne. Fierder is der in ferkeap fan hânmakke knuffels, babysokjes oant breide truien en fan borduerwurk, te folle om op te neamen, alles makke troch Dirkje Posthumus – Fahner. Dit alles is foar de restauraasje fan ‘e klok. Op 13 desimber e. k. wurdt de lytse klok werompleatst. De kosten wurde rûze op sa’n 20.000 euro.

Yn de klok fan WIER (út de 14e ieu) siet al in skuor. Dizze is nei de restauraasje troch de fa. Lachenmeijer yn Nördlingen (Súd-Dútslân) op 1-12-2011 wer troch it liedklokken en toeroerwurken restauraasjebedriuw Toine Daelmans út Stiphout (Helmond) yn de Wierster toer werom brocht. Lachen-meijer, wrâldwiid is as ienige hjir yn spesjalisearre, hat al mear as 3600 klokken laske. Daelmans is de fertsjintwurdiger fan de Firma Lachenmeijer hjir yn Nederlân. Beide boppe neamde bedriuwen binne yn BERLTSUM ek ynskeakele by de restauraasje fan de liedklok.

TSJERKE YNWIJING

De eardere Berltsumer Sint Michaëltsjerke sil nei alle gedachten ynwijd wêze troch in biskop. Wa’t dat west hat, haw ik net fine kinnen. In tsjerke ynwijing moat troch in biskop dien wurde. Oeral meie tsjerketsjinsten fierd wurd. Mar troch in offisjele wijing wurdt in roomske tsjerke oan wrâldsk gebrûk ûntlutsen. Alle aktiviteiten dy’t der nei de wijing yn plak fine meie, behearre te passen (plak te finen) yn de oan God opdroegen romte. Natuerlik kin steld wurde, dat God oeral is, mar dan rint men it risiko dat it derop delkomt dat God úteigentlik nergens is, sa is de roomske opfetting. Yn de Bibel wurde ek bysûndere plakken en mominten neamd wêr’t minsken ynienen ûnderfûnen: God is hjir. En dat mochten dan bysûndere plakken foar harren wurde. Men fûn it dan ek goed dat der plakken wienen dy’t ôfskieden en frijmakke waarden fan de drokte fan alledei. Wy hawwe bysûndere plakken nedich, wy hawwe bysûndere tiden nedich wêr’t wy ús mear intensyf mei ús leauwen dwaande hâlde kinne. It is net sa mar in gebou fan gearkommen, is it roomske tinken. Protestanten dêr tsjinoer nimme in tsjerke yn gebrûk en dy kin dêrnei hast oeral foar brûkt wurde. Sa is de Koepeltsjerke yn 1779 offisjeel yn gebrûk nommen. 

MEINDERT HOOGTERP

út BERLTSUM wie neffens de monsterrol 1787-1790 as matroas oan board fan de kotter “Snelheid” en as help fan de sirurgyn. Kapitein wie Dooitze Eelkes Hinxt. 

In 1781 trad Hinxt in dienst bij de Friese Admiraliteit. Hij werd luitenant ter zee en kreeg het bevel over de kotter “Snelheid”. Dit was een gekoperd scheepje van 12 stukken met een bemanning van 60 koppen. De “Snelheid” was werkelijk een snel schip en Hinxt hield graag wedstrijden met andere schepen. In de periode 1787-1789 ondernam hij een reis naar de Middellandse Zee waar hij o. a. in de Griekse Archipel kwam. Daar verrichtte hij voornamenlijk konvooidiensten. Veel Nederlandse kooplieden waren hem zeer dankbaar voor dit werk, en nadat ze een brief schreven aan de consul werd Hinxt op 23-12-1789 benoemd tot kapitein ter zee. (Sjoch de Rotterdamsche Courant fan 2-1-1790) Hij overleed op 20-10-1797 aan de verwondingen in de Zeeslag bij Kamperduin. Hij werd begraven in Huisduinen. Zijn dood werd in veel kranten gemeld en verscheen er zelfs een lofdicht, geschreven door de Makkumer dichter Dirk Lenige. (Google: Monsterrol kotter Snelheid 1787-1790)

BEREND WIERTS KUNST

De reizgjende Grinzer portretskilder Berend Wierts Kunst, berne te Nieuwolda op 21-5-1794 as soan fan Wiert Luitjens Kunst en Jenneke Berends Bakker, bezocht krekt foar de yn dy tiid fan de opkommende fotografy (1850) yn 1848 û. o. ek BERLTSUM. Hjir hat hy, sa blykt út syn oantekenboekje, ôfbylding 1, portretten makke fan û. o. ds. (Seine) van der Goot en vrouw (Elisabeth Jans Koopmans) (Auke Lourens) van der Mei (Meij) en zijn vrouw (Janna Posthuma), moeder (Titia?) Osinga (- Dijkstra?)en kind A.(nna Catharina?) Osinga, 3 kinderen Pieterzen, meester (Heerke Willems) Dijkstra (plus) 2 copieën voor elk van zijn drie dochters, (t. w. Geertje, tr. m. Sjoerd Olpherts Kiestra, skoalmaster te Seisbierrum, Adriaantje tr. m. Nanne Sybes Osinga te BERLTSUM en Hendrika tr. m. Jan Hendriks Palsma, bakker te Bitgum, één), (dûmny Martinus Lambertus) de Boer en zijn vrouw (Geeske Sjoerdsdr. Deinum). 

Kunst hat seker as portretskilder tusken 1821 en 1881 wol sa’n 6000 portretten makke.

(De Vrije Fries no 45 (1962) foto mei ôfbylding 1 fan it oantekenboekje, in foto mei ôfbylding 2 fan skoalmaster Heerke Willems Dijkstra.)

HET AANTEKENINGENBOEK VAN DIRCK JANSZ (1604 – 1636)

(Sjoch yn dit e-book by: Mari Kwickens)

1609 Den 27 des selwer maendt sterf mij dirck ians zoons beste moeder mari ian kwickens goelijck 12 weren tdaechs anno 1609 tot BELKEM bi nel haer dochter begrawwen in sent anne kerck.

1625 Anno 1625 den 3 september is mijn moiije neltje dircks husfroue van iacop ariens in den here versteruen, leijdt tot BELCKEM begrauen, wonde ock tot BELCKEM.

IT FERDRACH FAN BLYN

Op 5 juny 1945 moeten it opperbefel fan de trije westerske grutmachten harren kollega’s fan de Sovjet-Uny foar it earst yn Blyn (Berlyn). Yn Blyn –Wendenschloss tekenden hja it Ferdrach fan Blyn. Hjiryn ferklearren hja de folsleine oerjefte fan Dútslân en regelen de fjouwer opperbefelhawwers út namme fan harren lannen it oppergesach oer Dútslân.

FRIESCH DAGBLAD dinsdag 5 juni 1945

DE BEVRIJDING VAN DACHAU

Hoe is Dachau eigenlijk bevrijd? Dit is een vraag die etc. ... ... Op een S. S. Officier, die kort na hun aankomst door de Amerikanen werd gevangen genomen, trof men een in stukken gescheurd document. Na passen en meten bleek het te hebben gevormd het persoonlijk antwoord van Himmler op een aanvraag van den kampcommandant, of deze zijn kamp zou mogen overgeven of niet. Het was nota bene 14 april gedateerd en dus reeds minstens 10 dagen achtergehouden voordat een zwakke reactie daarop in het lager merkbaar werd. Het luidde in Hollandsche vertaling als volgt: 14 april 1945. Van overgave is geen sprake. Het kamp moet onmiddelijk geëvacueerd worden. GEEN GEVANGENE MAG LEVEND in de handen van den vijand vallen. De GEVANGENEN hebben zich tegen DE BURGERBEVOLKING van Dachau BEESTACHTIG gedragen. 

W. g. Heinrich Himmler.

DE AMERIKAANSCHE OORLOGSPRODUCTIE. 

De oorlogsproductie in Amerika heeft reeds in 1944 met een bedrag van 198 milliard dollar haar hoogtepunt bereikt. Dit was meer dan de oorlogsproductie van Engeland, Rusland en Duitsland samen. In 1944 hebben de Vereenigde Staten bijna de helft van de totale behoefte aan munitie geproduceerd.

ALS ZE MAAR KOMEN

Wij gedenken met spanning aan onze mannen en jongens uit Duitsland, van wie nog geen bericht is. Wij weten niets van hen en zij niets van ons. Ook bij hen etc. ... ...

OVERLEDEN

Op reis nei hûs fen it Dútske strafkamp te Wilhelmshafen to Delfsyl (st. op17-4-1945) Arjen Heslinga, 21 jier âld. Stiens 9 maaie. Útnamme fan allegearre, J.(acob) J. Heslinga.

(Wilhelmshafen. Sjoch it boek: Net ferjitte... Niet fergete. Arjen J. Heslinga is in neef fan myn pake Watse Hendriks Posthumus en de soan fan Jacob J. Heslinga tr. m. Jeltje Arjens Santhuizen, ôfk. fan BERLTSUM en stiet op in tinkstien yn Stiens neamd. Yn it Dagboek fan Geert bij de Leij wurde ek Arjen J. Heslinga út Stiens en Sybren Quarré út BERLTSUM neamd dy’t beide earnstich syk binne.)

DANK

Hartelijk dank voor alle blijk van medeleven bij het overlijden van onze kinderen (Durk, 18 jr. Gerben, 11 jr., Anton 8 jr. en Neeltje, 14 jr.). Beetgumermolen, mei 1945. Fam. S.(ytze) Fokkema.

(Sjoch it boek: Net ferjitte ... Niet fergete. Bommen op Bitgummole side 64 en f. f. )

INLICHTINGEN

Wie kan inlichtingen verschaffen over (myn broer) Pieter Leijstra, Halleijstr. 19 Den Haag. Begin 1944 uit Oraniënburg vervoerd naar Neuengamme bij Hamburg met den heer Wildeboer van Ferwerd. Adres: Freerk (IJ.) Leijstra, Birdaard. Tel. 205

(Fersetsman Freerk (Y.) Leijstra wie tr. m. Antje Wopke Aukes Miedema ôfk. fan BERLTSUM.)

EEN AFSCHEID

Een afscheid van Friesland. Nu langzamerhand de eerste vrachtwagens met geëvacueerde Limburgers over de Friesche wegen beginnen te rollen etc. ... ... komen bij ons Limburgers de gevoelens van dankbaarheid omhoog dat we willen uitten etc. ... ...

(Yn Fryslân wienen sa’n 60.000 Limburgers opnaam.)

IT NIJS op freed 8 JUNY 1945, de BERTEDEI fan de samler en skriuwer fan dit e-book.

It FRIESCH DAGBLAD fan 8-6-1945 hie op de foarside û. o.:

......................................

HET WERELDGEBEUREN.

Amerika voert de bezem in de mast.

Tijdens de oorlog zijn meer dan 700 Duitse duikboten tot zinken gebracht. Het duikboten-gevaar is vooral in het donkere jaar 1941 zeer accuut geweest. De schepen werden sneller getorpedeerd dan ze konden worden vervangen. De verliezen waren niet door de nieuwbouw te compenseeren. Op zulk een snelle productie waren de Amerikaansche en Britsche werven niet ingesteld. Er is hard gewerkt om de stapelloop te bespoedigen en de productie nam een massale afmeting aan. Er werden prestaties geleverd die een unicum mogen heeten, vooral door Amerika. De schepen werden ten lesten aan de loopende band gemaakt. In 1942 liepen reeds 745 vaartuigen van stapel. In 1943 verdubbelde dat en bleef sindsdien in stijgende lijn. In 36 uur kon een schip afgeleeverd worden. etc. ... ....

DE P.O.D. (Politieke Opsporings Dienst) IN ACTIE.

De grootste collaborateurs ontsprongen den dans niet.

Een van de grootste verdiensten van de N.B.S. (Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten) is, dat ze door de snelle arrestaties na de bevrijding volksgerichten voorkwamen en zoo de weg effenden voor den berechting van degenen, die naar Nederlandsch recht gestraft behooren te worden. etc. ... ... In Friesland beloopt het aantal verrichte arrestaties plm 5000, wat veel is bij de 1000 arrestaties in Utrecht en weinig bij de 30.000 in Drente en 20.000 in Groningen. etc. ... ...

HET VERRE OOSTEN.

Amerikaansche troepen zijn geland op het eiland Oshima een halve km van het Z. O. punt van Okinawa. Amerikaansche marinetroepen rukten op van het vliegveld te Naha naar Gushi. Luchtaanvallen werden uitgevoerd op Formosa, Borneo, Rabau en de kust van Indo China. Groote schade werd aangericht op vliegvelden en opslagplaatsen op Borneo en bij Banjer Masin werden 2 vrachtschepen tot zinken gebracht. Liberators deden aanvallen op Japansche installaties op Batavia. 

DE MOBILISATIE IN NEDERLAND.

De “Daily Telegraph” bericht, dat een half miljoen man Nederlanders zou worden gemobiliseerd voor de strijd tegen Japan en de bezetting van Duitschland. Vooralsnog zullen 200.000 man worden gemobiliseerd door oproep van vrijwillige deelname. In geval dit aantal niet bereikt zal worden, zal dit door verplichte oproeping geschieden.

DE GROOTE DRIE.

President Truman heeft verklaard, dat hij binnen 40 dagen de 3-mogendheden conferentie tusschen Engeland, de Vereenigde Staten en de Sovjet Unie verwacht. etc ... ...

(En yndie, binnen 40 dagen, op 17 july 1945 kamen de grutste en machtigste lieders fan de alli-earden. t. w. Harry Truman, Winston Churchill en Jozef Stalin, byinoar yn Ceciliënhof te Potsdam by Berlyn. Op dizze konferinsje waarden ek de betingsten ta oerjefte fan Japan bepaald, wêrby’t it lân in ultimatum krige fan folsleine oerjefte; foldie it lân dêr net oan, dan soe it direkt en folslein ferwoastige wurde. It wurd “atoombom” waard net brûkt, wêrtroch de Japanners mooglik gjin direkt fermoeden krige fan oantal en omfang fan destruksje, dy’t harren te wachtsjen stie. Truman besliste, mei in oanmoediging fan Stalin, om it atoomwapen te brûken om sa gau mooglik in ein oan de oarloch te meitsjen. Dêrop waarden 2 atoombommen troch de Amearikanen op Japan smiten, respektivelik op Hiroshima op 6 augustus en Nagasaki op 9 augustus 1945. It atoomtiidperk wie begûn. Yn BERLTSUM koenen hja it harren net begripe, dat soks mooglik wie. Noch ûnbegrypliker wie, dat 3 jier letter, nei de holocaust nota bene, troch Ben Goerion op 14 maaie 1948 de staat Israël útroppen waard en ek dêrnei noch in atoommacht waard. (Dimona).

De twa atoombommen dy’t yn 1945 op Japan smiten waarden falle yn it neat by de skea dy’t in wetterstofbom no oanrjochtsje kin. (Clingendael) By in “gewoane” atoombom wurde atoom-kearnen splitst (kearnsplitsing) of gearfoege (kearnfúzje). Dêr komt in enoarm protte enerzjy by frij, wat soarget foar in swiere eksploazy. In wetterstofbom giet noch in stap fierder. De earste eksploazje feroarsaket in twadde eksploazje, dy’t noch swierder is. Sa’n bom hat in allesferwoastigjende krêft, net earder sa meimakke. In gemiddelde wetterstofbom is likernôch 500 kear sa sterk as de beide bommen op Japan. Somliken kinne sels wol 1000 kear sterker wêze. De swierste ûntploffing fan in wetterstofbom barde op 30 oktober 1961. De Sovjet-Uny têstte doe syn “tsarenbom” op Nova Zembla, yn it poalgebiet. De rúten sneuvelden 900 km (!) fierderop. De bom wie 10 kear sterker as alle gewoane eksplosiven yn de Twadde Wrâldoarloch byinoar. Yn BERLTSUM koenen hja it harren net begripe, dat soks mooglik wie. Noch ûnbegrypliker wie, dat 3 jier letter, nei de holocaust nota bene, de staat Israël op 14 maaie 1948 troch Ben Goerion útroppen waard en dat it lân dêrnei ek noch in atoommacht waard. Sjoch foar mear hjiroer yn myn e-book: Sprekwurden en sizwizen “BERLTSUM boppe BERLIKUM yn ‘e groppe”. )

HET PAROOL 8-6-1945

VOORUITGANG IN DE GENEESKUNDE.

Het mag wel algemeen bekend heeten, dat de geneeskunde gedurende dezen oorlog met enorme stappen vooruitgegaan is. In Amerika en Engeland zijn vele nieuwe medicijnen uitgevonden. Zoo heeft men bijvoorbeeld een geneesmiddel voor pneumonie ontdekt, waardoor deze ziekte zijn gevaarlijke karakter totaal verliest. Door een injectie is men in een dag of drie weer op de been! Ook tegen wondinfecties als tetanus, waaraan een soldaat zoo vaak blootgesteld is, is een voortreffelijk middel ontdekt. Het heet PENICILLIUM en is een schimmelplant. De soldaten dragen het poeder bij zich, een gelig, korrelig poeder. Wanneer zij gewond worden, bestrooien zij de wond direct met dit poeder waardoor infecties geweerd zijn. De kracht van dit poeder is zoodanig, dat zelfs geen gevaar voor infectie bestaat, ook al blijft medische hulp dagen uit. Tot nu toe had men wel anti-tetanus-injecties, maar die moesten direct nadat de wond veroorzaakt was, gegeven worden, wat niet altijd mogelijk is.

79.000 TON VOEDSEL VOOR NEDERLAND

Thans zijn de cijfers bekend gemaakt over geällieerde leveringen van voedsel aan Nedeland. In de eerste drie weken na de bevrijding van West-Nederland werden 79.000 ton voedsel, 47.000 ton benzine en olie, 400 ton kolen en 200 ton kleeren aangevoerd in Nederland.

TOTALE GEALLIËERDE VERLIEZEN

De totale verliezen der gealliëerden sinds 6-6-1944 (D-DAY) bedragen 142.000 gesneuvelden, 544.000 gewonden en 81.000 vermisten.

ALLES NOCHRIS OP IN RYGJE

De rin fan de dingen yn de lêste hûndert jier, sa mar in pear neamd: 

1917: Mata Hari yn Parys oanhâlden – 1918: it ein fan de Earste Wrâldoarloch – 1930: de earste waskmasine – 1932: de Ôfslútdyk – 1945: it ein fan de Twadde Wrâldoarloch – 1948: de stifting fan de de steat Israël – 1951: de earste Nederlânske t.v. útstjoering – 1953: de wettersneedramp yn Seelân – 1963: yntroduksje fan de antikonsepsjepil – 1963: John Kennedy fermoarde – 1969: de earste minske op de moanne – 1981: de earste kompjûter – 1983: de earste mobile tillefoan – 1989: fâl fan de Berlynske muorre – 1990: ynfâl Irak yn Koeweit – 1994: begjin www world wide web – 2000: Grutte Friezen Reuny “Fryslân 2000” - 2001: oanslach op de Twin Towers – 2002: ynfiering fan de euro – 2010: BERLIKUM wurdt BERLTSUM – 2013: ynhuldiging fan Willem Alexander – 2017: De klok yn de Berltsumer toer wurdt restaurearre.

BERLTSUM dielnimmer Kulturele Haadstêd 2018

en wol mei it projekt “De Klokken fan BERLTSUM”. Dit is in muzykteater mei de neidruk op muzyk mar wêryn ek in stik teater opsletten sit. It is basearre op de histoaryske feiten fan de twa klokken dy’t oarspronklik yn de toer fan de eardere krústsjerke hongen op it plak wêr’t no de koepeltsjerke stiet.

IT FOARÚTGONGSLEAUWEN

De “Ferjochting”, wêr’t in protte frijsinnige dûmnys diel oan hiene, preekten de foarútgong yn de minsklike rede en de folksopfieding. Der is noch it ien en oare te sizzen. De ôfrûne 60 jier stienen yn it teken fan in ûnwif foarútgongs-leauwen. De ekonomyske groei soe ivich wêze. En as gefolch dêrfan – foar de wyn is eltsenien in hurdsiler – hieltiten mear wolfeart, mear demokraasy, mear minskenrjochten, mear sosjale sekerheid, hieltiten mear jinssels wêze kinne. In tanimmend yndividualisme. De polityk wie der om de konsumintenhonger te stiljen. It begjint lykwols te daagjen dat de wâl it skip kearjen giet. De nasjonale polityk ferliest harren gryp op de dingen. Eltse wike is der wol in treurich foarbyld te neamen. Ek ynternasjonale ûntwikkelingen binne net te managen. De klimaatferoaring en it enoarme berte-oerskot yn Afrika sille ta flechtlingenstreamen liede, wêrby’t dy fan tsjintwurdich mar beekjes blike te wêzen. Troch robotisearjen kinne sels 30 à 50 prosint fan de wurkplakken ferdampe. Wat te dwaan? Der is gjin inkeld idee. 

It foarútgongsleauwen stjert in stille dea. Der hinget ûnheil yn de loft. De behoefte oan feroaringen ferdwynt, it romantisearjen fan it ferline nimt ta. It weromlangjen nei nasjonale sûvereiniteit, nei de eigen grinzen slúte te kinnen, ensafuorthinne. Dêryn past foar guon minsken gjin Jeropa.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Wie het heden beoordeelt moet over voldoende verleden beschikken.

BERLTSUM 2017

FINIS CORONAT OPUS

Om voorbereid te zijn op de toekomst moet de mens weten wat het verleden gebracht heeft.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------

-------------