Hannel is hannel (plm. 1875 - 1950)

De beammen- en strûkenhannel hat hjir tige wichtich west. Mar de niisneamde lytse túnker/ griente- en jirpelferkeapjende lju wienen dochs wol de meast foarkommende ferkeaplju. Dizze hannel rûn net altyd like suver. De selsferkeapjende túnkers en hôfkers krigen net altyd de priis foar de produkten dy ’t ridlik wienen. Foaral yn tiiden dat hja harren produkten amper kwyt koenen, makken hannelers dêr fakentiids misbrûk fan. (de ferkeap oan harren yn kommisje)

Doe ’t hja hjir dêrom yn BERLTSUM dan ek komme woenen ta it oprjochtsjen fan in jirpel- en grientefeiling, wie bgl. in neef fan ien fan myn âld-oerbeppes, in sekere Leendert Pieter ‘s Runia, dêr dan ek hielendal net foar te finen. Hy koe no net samar syn gong mear gean as hanneler, en dat gie altyd net as it in earlik keapman betaamde. Myn âld-oerbeppe (Sibbeltje Dirks Stienstra) moast ris tsjin him sein hawwe, omdat hja wist dat de túnkers net altyd krigen wêr ‘t hja rjocht op hienen, sa is my oerlevere: “Do hast dyn jild net earlik fertsjinne, it komt dêrom net yn dyn tredde geslacht.” Myn heit sei letter: “It jild is wierhaftich ek net yn it tredde geslacht terjochte kommen”. Wêr ‘t it âld wyfke it op bassearre is my nearne net dúdlik wurden. It sil wol earne yn de Bibel stean, tink ik. Omdat hy mar mei inkelde minsken tsjinstanner wie tsjin it oprjochtsjen fan de feiling, koe hy no ek net oars en slútte him oan. It wie dus net yn syn eigen belang en út solidêrens, dat hy dit die. De feiling is begûn op de kaai fan de Tichelersdyk yn 1899.

Dan moatte wy de sûkereifabrykjes yn de Buorren en by it âlde feilingterrein en de hannel dêr yn net ferjitte. Op in soad plakken yn Fryslân binne der fan dy fabrykjes west. De brânstof waard earst mei de boat oanfiere troch turfskippers as Mindert en Lourens Swart en oaren. Letter barde dit mei de steam- en noch wer letter mei de dieseltrein. Foar de wintertiid moasten de loadsen wer fol steane mei it “swarte goud.” Petroaljeboer Jabik Lieuwes Looyenga út de Buorren, sútele it hiele jier troch mei syn petroaljehânkarre en de frijfeint Oane Sipkes Weiland mei earst de hûnekarre en letter de (motor)bakfiets en frijfaam Jantje Reitsma, út de Bûterhoeke, rûn altyd mei de oaljekannen oan de hân om de petroalje by de minsken thús te besoargjen, want de petroalje stellen moasten baarnende bliuwe. Widdo Klaasje Zijlstra - Osinga ferkeape letter noch petroalje yn de Buorren húsnûmer 16 oan hûs. Hjir yn dit hûs wenne letter de keunstskilder Simon Kamminga mei syn soan en doweleafhawwer Jopie. Fan bûten BERLTSUM kamen dan noch de lapke keaplju, en wer oaren mei skearsjippe, skearkwasten, spjelden, elastyk, fiters en in protte oare artikels.

Op de skoallen koenen wy as bern âld izer, koper en fodden meinimme foar de keaplju dy ‘t dan sa no en dan op it skoalplein stienen en de bern, as tsjinjefte, in presintsje joegen (neskerijen, snypsnaren as boartersguod e. d.). “Pyt Peins” de hinne-, fodde- en izerkeapman út Peins, kocht ek hiel wat spullen op by de Berltsumers. Hy stie dan hjir en dan wer dêr yn it doarp mei syn hynder en wein. It meast op de Terp. “Jan Knyn” (Jan Beimers), dy ’t healwei de Sint Anne dyk (Hemmemaweg) oan de lofterkant foar de brêge oer de Blikfeart wenne, hannele ek yn kninen en hinnen e. d.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

BERLTSUMER SKOALMASTER

It fâlt net ta om skoalmaster yn BERLTSUM te wêzen.

In skoalmaster komt de klasse yn en sjocht op syn buro in slúfke lizzen. 

Hy makket it iepen en hellet der in blêd papier út wêrop allinne it wurd ‘IDIOAT!’ skreaun stiet. 

De learaar sjocht de klasse yn ‘t rûn, mar kin neat frjemds ûntdekke. 

Alle learlingen dogge as witte hja fan neat. 

Dan sucht hy, en seit: “Ik ha faak brieven hân fan learlingen dy ’t fergetten wienen harren namme derûnder te setten. 

Mar dit is de earste learling dy ’t in brief stjoert mei syn namme derûnder ........ en ferjit om de brief te skriuwen!”

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 25-11-1970.

Ds. S.(joerd) J.(ohannes) Zijlstra te BERLIKUM geboren, gisteren overleden.

Op de leeftijd van bijna 60 jaar in het ziekenhuis “Delfzicht”te Delfzijl.

Hij was mede redacteur van het blad “Het Zoeklicht” en sprak op de Maranatha conferenties.

(Is in omke fan Johannes Zijlstra (Jehannes en Wyke) earder wenjend oan de Bitgumerdyk en no yn it lêstoan wenjende oan de Tichelersdyk op húsnûmer 28 en in âld-omke fan Klaas Joh. Zijlstra wenjende op “Skilwolde” (Schellingwou) Jetskereed húsnûmer 3.) 

Oud Tzummarum.

In ynterview mei Etje Osinga - Dijkstra. 

Maart 1996. (foto)

Sy en har man Heerke Klazes Osinga wenje yn BERLTSUM oan de Hôfsleane húsnûmer 73. Etsje fertelt oer har heit dy ’t boerearbeider wie en dêrtroch binne hja faak ferhúze. As famke fan 13 jier moast hja al as tsjinstfamke in protte wurk fersette en sa giet it al mar fierder. Oer de oarloch, oer har man en de bern. Mar ek dat hja letter noch reizen makke hawwe en in protte fan ‘e wrâld sjoen hawwe. Aardich om te lêzen en te sjen hoe it eartiids om en ta gong.

Geeske Lemstra – Rispens.

Siebe Haven.

Leidsch Dagblad 17-4-1930

Te BERLIKUM (Fr.) zijn de pakhuizen van de N. N. K. uitgebrand. Het is gelukt de kantoren te behouden. Een groot deel van de boeken werd gered. De gebouwen, inventaris en opgeslagen voorraden zijn verzekerd. De oorzaak is onbekend.

L. C. 26-8-1930.

AANBESTEDING.

Door ingenieur W. A. N. Herson, namens de Noord Nederlandse Kunstmesthandel (N. N. K.) te BERLIKUM van het bouwen van een houten kunstmestpakhuis met bijbehorende werken op het terrein van de vennootschap te BERLIKUM aan de vaart. Laagste inschrijver is Gebrs. Ahrends te Dronrijp. 

(Is no de grutte opslachloods, it pakhûs en winkel fan “Agra Totaal” yn de Bûterhoeke húsnûmer 62.)

Op in luif - skrift (ôfdak) hjir yn BERLTSUM moat ris stien hawwe: 

Adam en Eva, gestelt in ’t groene Paradijs. 

Aaten heur buikje vol van de lekkerste spijs,

Maar sij wierden verleyt van den schelmsen droes, (dúvel) 

Hier verkoopt men kool, wor’tlen, raapen, en groen warmoes.

--------------------------------

(Jeroen Jeroense, út “Koddige en Ernstige Opschriften”, 1684.)

BIJ AKTE den 5-1-1883 voor den Notaris Matthijs Godert van Geijtenbeek te BERLIKUM Fr. Is tusschen de Heeren Auke Gerhard ‘s van der Meij, steen- en pannenfabrikant te BERLIKUM, Roelof Vermeulen Corneliszoon, steenfabrikant en koopman in Bouwmaterialen te Leeuwarden, en Jan Gerhard ‘s van der Meij, steenfabrikant te BERLIKUM, opgericht eene Vennootschap onder firma Van der Meij & Vermeulen, ten doel hebbende het drijven van Handel in Steen, Pannen, Draineerbuizen, Kalk, Tras en in alle soorten van Bouwmaterialen. De kantoren der Vennootschap zijn gevestigd te BERLIKUM en te Leeuwarden. De Vennootschap is aangegaan voor den tijd van 5 jaren, en is aangevangen den 1e Januari 1883. etc. ........ ........

(Auke Gerhards van der Meij, berne te BERLTSUM op 8-4-1850, troud mei de boeredochter Brechtje Wassenaar, ôfkomstich fan Sint Jabik, is dêrnei yn 1889 nei Ljouwert ferhúze en begûn dêr op de hoeke fan de Westerkade en de Willemskade 67 in hannel yn boumaterialen. Hy boude dêr ek de húzen oan de Elisabethstraat mei de stien út syn fabryk yn BERLTSUM. Dizze strjitte is nei syn dochter neamd. Auke hie gjin manlju as opfolgers fan syn bedriuw. Hy wie op 1-1- 1883 in V. O. F. oangien mei syn broer Jan Gerhards van der Meij, stienfabrikant te BERLTSUM en Roelof Cornelis Vermeulen, stienfabrikant en keapman yn boumaterialen te Ljouwert. Dizze V. O. F. waard op 1-1-1888 wer ûntbûn.)

L. C. 25-11-1859

Heden ontsliep, na een langdurige ongesteldheid van zes maanden, zacht en kalm, onze waarde Vader Auke Lourens van der Meij, in den ouderdom van ruim 71 jaren.

Uit aller naam, 

J. A. van der Meij

L. C. 5-6-1885.

STOOM - CEMENT fabriek Dokkumer Ee bij Leeuwarden.

Ondergeteekenden bevelen zich aan tot levering van eigen gemalen tras of cement van zuiveren tufsteen, uit de groeven van den Heer Gerhard Herfeldt, Plaid bij Andernach, welke voldoet aan de voorgeschreven scheikundige onderzoeking etc. ....... ........

Van der Meij & Vermeulen, 

Steenfabrikanten te BERLIKUM en Leeuwarden.

(Roelof Vermeulen wreide syn saak oan de Foarstreek yn Ljouwert út en hy kocht de kalkblusserij fan Waller Zeper, in jier neidat hy syn saak ferlitten hie. Yn 1883 naam Roelof Vermeulen “De Oorbijt” yn Dronryp oer. It like asof Waller Zeper útferkeap hold. Trije jier letter betelle Vermeulen grif 500 hurde gûnen foar in oanslúting op it lanlike tillefoannet, noch mar krekt sân jier dêrfoar yn 1876 hie Alexander Graham Bell (* de tillefoan útfûn. Syn besittings oan fêstguod woeksen noch hieltyd: yn 1888 kocht hy in “winkelhûs” neist it hûs dat hy al earder oan de Foarstreek kocht hie, en wêr ’t de saak oant in pear jier ferlyn noch fêstige wie. Roelof Vermeulen waard ek eigner fan in oaljesierderij fan in Alberdink oan de Oldegalileën. Hy krige de smaak te pakken fan it hanneljen, wêrby de gruttere saken him mear oanspruts dan de ferkeap fan dakpannen en oare boumaterialen. Roelof Vermeulen waard kompanjon fan Auke Gerhard ‘s van de Meij út BERLTSUM, de eigner fan in pannenfabryk, mar dizze kear hie de Ljouwerter hannelsman him in bytsje fersjoen. It pannenfabryk yn BERLTSUM wurke, sa blyk, al gau mei ferlies en waard stillein. It kompanjonskip waard net fernijd. Auke Gerhard ‘s van der Meij fêstige him dêrnei yn de Fryske haadstêd as hanneler yn boumaterialen.) 

Roelof van de Meulen kocht letter yn 1893 noch it Wynser tichelwurk, yn 1898 it pannenfabryk op Grettingabuorren te Harns en it stienfabryk “De Hoop” ûnder Mullum.

 (* BERLTSUMER KWEAJONGES?

Foar de aardichheid noch dit: Yn dyselde tiid fûn Thomas Alva Edison de phonograph (grammofoan) út. Hy wied berne op 11-2-1847 te Milan yn Ohio en is ferstoarn op 18 oktober 1931. Syn foarâlden wienen Nederlanners en wienen mûnders oan de Súdersee. Hja wienen om 1730 hinne nei Amearika gien om dêr in gok te weagjen. Dat is harren der tige slagge want de oerpake fan Edison wie in grut bankier wurden. Syn útfining fan de grammofoan, doe ek wol “de sprekmasine” neamd wie in grutte sensaasje fan de boppeste planke. It gewoane folk begûn der ek oer te praten, mar hja fûnen it apparaat “dúvelstúch” en de geastlikheid dêr ferbea sels om dêr nei te lústerjen omdat besocht waard de minslike stim nei te dwaan en dat waard as sûndich beskôge. Begjin de 20ste ieu binne ek opnamen makke fan de Berltsumer konferensier en humorist Sieger Stap. Hy moast hjirfoar alhiel nei Londen reizgje. Guon Berltsumers hienen in protte 78 toeren grammofoanplaten fan him. Wy, as legere skoaljonges, krigen destiids in hiele stapel fan dizze platen, w. û. dy mei syn opnamen, yn hannen en dy binne allegear op de iisbaan fan BERLTSUM telâne kommen want dy dingen woenen tige goed, as fleanende skûtels, troch de loft seile. Se waarden troch ús lansearre fanôf de (dimpte) haven yn de Bûterhoeke. Tige, tige jammer sizze wy no, mar ja, doe seagen wy de wearde dêrfan net yn.

Sjoch it boek: BERLIKUM BEELD VAN EEN DORP op side 45 de foto fan Sieger Stap.

L. C. 30-10-1976.

Roelof Vermeulen werkte zoo lang het dag was.

(Hy wie comp. mei A. G. van der Meij.)

L. C. 25-8-1956.

De GARDENIERS zijn altijd speculanten.

De gardeniers zijn altijd speculanten, omdat de producten, die ze bouwen of slecht of goed in de markt liggen. Speculanten en gokkers leven er nog in BERLIKUM. De speculatie mag dan de pootaardappelhandel heten, de goklust wordt botgevierd door jonge knapen op zo ’n kast met balletjes. De kast eet dubbeltjes. De Berlikumer gardenierderij had in de vorige eeuw naast aardappelen, kool, wortelen, uien, enkele grove groenten, ook wel vlas en cichorei op het land. In tegenstelling met elders hebben de gardeniers in BERLIKUM zich meer in de richting van fijnere groenteteelt ontwikkeld. Geleidelijk is de aardappel er op het voorste plan gekomen. Aanvankelijk waren het de Eerstelingen, die nog een tweede vrucht toelieten en nadien ging men steeds meer de weg op van de poterteelt tot de aardappelmoeheid als een valbijl de mogelijkheden op dit terrein afsloot.

Het pijnlijke omschakelings proces voor de gardeniers is nog steeds aan de gang. De Berlikumers met hun kennis van de tuinbouw zijn misschien nog het beste uitgerust om er in de toekomst nog wat van te maken. “As je nou rekkenje”, zei de heer Tsj.(eard) Lautenbach. En hij begon te rekenen. Hij rekende van veertig jaar terug over opbrengsten, huren. “As nou de Wet-Ebels (regeling van de pacht.) net kommen wie, hie hiel BERLTSUM op de flesse gien”. De mensen huurden toen land voor 230 gulden het pondemaat en dat was er in de crisisjaren niet te maken. Wij willen wel intensievere tuinbouwbedrijven, zo ging de heer Lautenbach voort, maar het glas kost tien gulden per ruit en als men die investering moet doen, kan men op het ogenblik de situatie niet meer overzien. Want wat zal de toekomst brengen? Het is met de tuinbouw immers ook alles of niets. Maar de pootaardappel cultuur zal dit jaar ook velen de das omdoen. Dit geluid klinkt niet prettig voor degenen, die hopen, dat BERLIKUM nog eens tot zijn oude bloei zal komen. De heer Bindert Gysberts Bosma, de dorps sneuper die zo het een en ander over de geschiedenis van het dorp uit de archieven heeft opgediept, keek door het raam, toen we hem vroegen naar dat oude BERLIKUM. Voor zijn geest zag hij de drukte en beweging, die eeuwen geleden heerste in het vaartje voor zijn woning. (de Kamp húsnûmer 23) Die vaart heeft nu niets meer te betekenen. Een slootje is het nog, maar toen BERLIKUM (* nog zeestad was, was er de actieviteit van het scheepsverkeer. De achteruitgang begon, toen de haven verzandde. Nog eenmaal kwam er bloei, toen BERLIKUM zich door het kleinbedrijf in de landbouw als pionier in Friesland opwekte.

De ‘Wet op de aardappelmoeheid’ die oanfier fan de poaters tige ôfnimmen. Foar dy tiid bestie de omset foar 2/3 út poaters. As gefolch fan de areaalkrimping dy’t út dizze wet fuortfloeide krige de Berltsumer feiling it hurd te ferduorjen, mar it omskeakeljen fan de gerniers op groffe túnbou is dochs fan dyn aard west, dat de feiling de opgeande line wer te pakken krigen hat, sa dat de poaters yn 1960 doe noch mar 1/3 fan de omset útmakken.

Fuotnoat:

(* By BERLTSUM wie fersâning de oarsaak dat it in lândoarp waard. Dokkum bgl. waard lânstêd neidat it Dokkumerdjip ôfsletten waard. Dokkum hie krekt as Harns destiids ek in Admiraliteit omdat it doe in seestêd wie. Dokkum hie sels de earste admiraliteit fan Fryslân. Dizze waard oprjochte yn 1597, en wie fan 1618 oant 1645 húsfeste yn it Admiraliteitshûs yn Dokkum. Destiids stie de stêd yn iepen ferbining mei de see mar ek dizze ferbining wie oanhâldend oan fersâning ûnderhevich. Yn 1645 ferhúze de Fryske Admiraliteit nei Harns. De trochgong nei see ferdwûn yn 1729 definityf út Dokkum. Yn 1771 ferwoastige in felle brân it Admiraliteitsgebou fan Harns mei alles wat dêryn wie. Argiven gienen ferlern, mar ek kostbere saken, as skilderijen en skipsmodellen.

ADAM en EVA.

Adam leefde lang geleden eenzaam in de tuin van Eden, met de zegen van de Heer, wat verlangt een mens nog meer. Hij liep lekker in zijn blootje, baadde zon en baadde pootje, in het water van de Beek, zeven dagen van de week. Adam leefde zonder zorgen, totdat hij op zekere morgen, plotseling ontdekte dat elk dier een vrouwtje verzorgde. Hij zei: Heer ik wil niet klagen, maar ik zou u willen vragen onderdanig en beleefd, of u voor mij ook een vriendinnetje heeft.

Goed zei de lieve God, ik zal mijn best doen, maar je moet zelf de rest doen. Ik zal zorgen voor een vrouw, die haar leven deelt met jou. Adam liep van pret te zingen en kocht twee verlovingsringen. Prijs de Heer, ik krijg een wijf, het is maar een rib uit mijn lijf.

En toen Adam lag te slapen, heeft de Heer de vrouw geschapen. Het was een droom van elke man met alles erop en d’r an. En ze leefden heel tevreden samen in de tuin van Eden. Tot op een zekere dag, Eva de boom met appels zag. (appels?, dit stiet net yn ‘e Bibel, mar nim dit mar op de keap ta) Eva dacht wat kan het schaden, aan een boom zo vol geladen. Ofschoon de Heer het mij verbiedt, mist men één, twee appels niet.

Eva brandde van verlangen, toen zij het fruit zag hangen. Zij nam een hap terwijl zij ze: “One apple a day keeps the doctor away”. Toen was het uit met het mooie leven, het Paradijs werd opgeheven. Door een appel, zo ik weet, werken wij ons nu in het zweet. Door het eten van een appel werken wij ons nu te sappel. Het is daarom dat ik beweer: 

Snoep verstandig, eet een peer!

L. C. 3-9-1942.

BEGRAFENIS J. S. van TUINEN.

Onder zeer groote belangstelling werd dinsdagmiddag te BERLIKUM ter aarde besteld, het stoffelijk overschot van den heer J.(acob) S.(ybrens) van Tuinen, die bij zijn leven in zooveel plaatselijke, provinciale en landelijke organisaties een vooraanstaande plaats innam. Het bestuur van de veilingvereeniging “De Afslag” had de leden opgeroepen om in twee rijen staande langs de weg en daarna aansluitend achter den langen begrafenisstoet, hun overleden voorzitter de laatste eer te bewijzen. Een vijftal kransen dekten de baar. Op het kerkhof werden door ds. Offers de 12 Geloofs Artikelen gelezen, terwijl een broer van den overledene dank bracht voor de groote eer aan den gestorvene bewezen, en voor de manier waarop het dorp BERLIKUM gelegenheid had gegeven hem zijn groote gaven te kunnen doen ontplooien. In de zaal van de weduwe Fokkinga (de buorfrou fan de ferstoarne) werd nog door verscheidene vrienden en afgevaardigden het woord gevoerd. Onder de aanwezigen merkten wij o. m. ook op den heer Torensma, burgemeester der gemeente Menaldumadeel. De heer P. Dankert van Stiens sprak namens het Centraal Bureau van Veilingen in Nederland, omdat de heeren Valstar en Niemöller om des tijds wille eerder moesten vertrekken en namens de Provinciale Organisatie van Veilingen, waarvan de heer van Tuinen 25 jaar voorzitter was. Hij roemde de manier waarop de gestorvene jarenlang de belangen der Friesche tuinders had bepleit. Namens de kerkeraad der Gereformeerde kerk sprak ouderling D. S. Renzema, die er op wees, hoe de gestorvene altijd zijn sterkte vond in het Woord van God. De heeren K. E. Lautenbach en M. Brandsma, hoofd der school, herdachten ‘t werk van van Tuinen voor het Christelijk Nationaal Onderwijs ter plaatse, waar hij jarenlang voorzitter van het schoolbestuur was. Vervolgens werd nog het woord gevoerd door den heer de Boer namens de Coöperatieve Voorschotbank, door den heer Oosterbaan namens den Frieschen Keuringsdienst, door den heer van der Slikke namens den Rijks -tuinbouwvoorlichtingsdienst, door den heer W. de Haan, namens het bestuur en de leden en het personeel van “De Afslag”, in welke organisatie de overledene zoovele jaren een vooraanstaande plaats had ingenomen. De heer Elzinga van Roodkerk, die met de heer van Tuinen samenwerkte in den vroegere C. B. T. B. , wees er op, dat de gestorvene ook op maatschappelijk terrein zoo groote werkkracht kon ontplooien, omdat hij het als zijn goddelijke roeping gevoelde ook dit gebied op te eischen voor zijn God en Koning. De zoon van den overledenen dankte voor de eer zijn vader bewezen.

UTRECHTS NIEUWSBLAD 9-8-1935

Handelskennis en boekhouden.

GESLAAGD: etc. ... .... M.(einte) Brandsma te BERLIKUM (It haad fan de Grifformearde C. N. S. skoalle hjir. Hy joech dan letter û. o. ek les yn hannelskennis en boekhâlden oan de M. U. L.O. te Sint Anne.) 

L. C. 25-8-1956.

Noch goede takomst foar BERLTSUM.

Mar gerniers moatte yn oare wei. Van Tuinen ’s bitingst: As de minsken hjir mar ta yntensivere túnkerij oergean woenen. Der is foar BERLTSUM noch in goede takomst wei lein, sei de hear S. J. van Tuinen, foarsitter fan de feiling, dizze en oars ek noch in forneamd man yn de Fryske C. B. T. B. Mar de hear van Tuinen hie in betingst: As de minsken hjir mar ta yntensivere túnkerij oergean woenen! Fansels, de minsken moatte dat net hooks strooks dwaen, mar no njonken-lytsen it paed forkenne op dit gebiet, en as jo tinke, dat hja hwat mei in gewaaks wurde kinne, dan dat oanpakke. De hear van Tuinen tocht oan stookkassen. Dit jier hat oant no ta foar de túnkerij hiel goed west en it jout de túnkers moed om fierder to gean mei ynfestearrings. Lykwols dat wurdt net dien. It bliuwt to folle by teelten fan de kâlde groun en by saneamde folle-groun teelten, dy ’t Berltsumers it bêste lizze. En dêr kin men sta op sizze, dat bliuwt in kwesje fan der is in wis jier en der is in min jier. Sadwaende komme de minsken dy ’t harren net oanpasse nea boppe de swierrichheden út. Dochs geane Berltsumers foar minsken, dy ’t hwat mear doarre as sljucht hinne en wer, mar it is noch net genôch, miende de hear (Sybren Jitze) van Tuinen. Yn hiel Fryslân fâlt der yn de túnkerij in efterútgong to konstatearjen, ek mei om ’t it wurk yn de túnbou sa yntensief is. En fan yntensief wurk etc. ........ etc. ........ De bidriuwen by BERLTSUM binne nou ienkear to lyts foar de teelten dy ’t der no binne. Great genoch soenen hja lykwols wêze as de Berltsumers mear glês brûkten yn de túnkerij. As hja etc. ........ .........

L. C. 26-5-1929.

Nederlandsch Maatschappij van Nijverheid en Handel.

De 152e vergadering van de Nederlandsche Maatschappij van Nijverheid en Handel vingen gisteravond aan met een officiële ontvangst in de Grote Sociëteit te Leeuwarden waar ongeveer 150 deelnemers aan het congres werden ontvangen etc. ..... spreker ect. ...... In de Friesche landbouw vindt men een streven om het rendement zoo hoog mogelijk op te voeren. ........ ......... Een voorbeeld daarvan is het plaatsje BERLIKUM waar jaarlijks meer dan 5.000.000 KG aardappelen geveild worden ect. ......... ..........

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 L.C. 16-10-1883 

Namens RUIM HONDERD landgebruikers te BERLIKUM verzoeken Ondergetekenden aan Heeren Notarissen, welke publieke verhuringen houden van Landen te BERLIKUM: dat de huurtijd, als het iets kan, niet korter zijn dan 7 jaar; de strijkgelden niet hoger dan 25 cent; de verhooggelden bepaald worden afgeschaft, de omslagen voor alle lasten niet hooger worden gesteld dan fl. 1,50 per iedere 36¾ are. 

BERLIKUM, October 1883. L.(eendert) (P.) Runia, R.(uurd) S. Braaksma, S.(ape) de Haan, S.(ybe) S.(ybe ‘s) Osinga, G.(erlof) K.(lases) Osinga, E.(eltje) K.(lases) Osinga.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 19-05-1884.

De eerste nieuwe aardappelen 

De eerste nieuwe aardappelen waren heden alhier ter markt aangevoerd door den gaardenier E.(eltje) K.(lases) Lautenbach te BERLIKUM, ongeveer 4 weken vroeger dan gewoonlijk. De aanvoer was echter nog te gering om van een marktprijs te kunnen spreken, maar de qualiteit is zoo goed als nog nooit is voorgekomen bij de eerstelingen. Het gewas te velde laat zich ook goed aanzien, maar met zekerheid is er nog niets van te zeggen. 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

L. C. 3-7-1877 

KORVEN – ZAKKEN - BERLIKUM. 

Ondergeteekenden, gaardeniers te BERLIKUM, maken bij deze bekend, dat zij voortaan de Korven en Zakken mede in rekening brengen bij het afleveren van hunne Veldvruchten. Bij terug bezorging wordt dit bedrag vereffend. 

BERLIKUM, 27 Junij 1877.

F. v. d. Meer, Th. L. Boomsma, A. H. Lautenbach, S. J. v. d. Lei, J. D. Stienstra, F. D. Stienstra, T. W. Lautenbach, W. S. de Jong, E. D. Postma, L. P. Runia, T. P. Runia, G. J. van Wiggeren (Wigcheren), T. K. v. d. Schaaf, F. H. Kiestra, W. N. Osinga, R. S. Braaksma, L. S. Braaksma, D. S. Braaksma, Wed. S. G. Wassenaar, Tj. L. Boomsma, K. J. v. d. Schaaf, S. A. Lautenbach, E. K. Lautenbach, T. D. Stienstra, R. Tj. Peterson (Peterzon), G. S. de Jong, E. D. Appelhof, S. S. Lautenbach, W. J. Tuinenga, P. J. Quarree, P. K. Bijlsma, T. J. v. d. Lei, R. J. v. d. Lei, W. J. Spoelhof, K. G. Osinga, D. P. de Geele, K. G. v. d. Berg, H. N. Osinga, G. D. Kuperus, P. Th. Runia, F. J. Winselaar. 

L. C. 8-7-1877.

Extract - Vonnis.

Bij vonnis van de Arrondissements-Rechtbank te Leeuwarden, van den 6 den Juli 1887, is Hendrik (Watse ’s) Posthumus, Winkelier te BERLIKUM, verklaard te zijn in staat van faillissement, ingegaan denzelfden dag; met benoeming van den Edel Achtbaren Heer Mr. A. Hoeth, lid dier Rechtbank, tot Rechter-Commissaris, en van Anne Voet, Deurwaarder bij de Arrondissements-Rechtbank te Leeuwarden, wonende aldaar, tot Curator. 

Voor Extract conform, 

De Curator,

A.(nne) Voet.

L. C. 9-10-1926.

Failissement.

Bij vonnis v. d. Arr. Rechtbank te Leeuwarden d. d. ...... j. l. is Jan Wijtze Beetstra (earder bakker te Bitgumermolen) , thans arbeider wonende te BERLIKUM in staat van faillissement verklaard met benoeming van de E. A. heer Mr. D. K. Kortenbout van der Sluijs, lid v. d. etc. ....... ........ tot rechter commissaris en met aanstelling van ondergetekende tot curator G. Hooghiem, Deurwaarder te Leeuwarden, van Swinderenstraat 4.

(Jan Wijtze Sije ’s Beetstra, troud mei Hiske J. Velkers, syn pakesizzer, wenne letter op de Terp, en noch wer letter yn de Buorren, earst op húsnûmer 29, en dêrnei op húsnûmer 1. (no de kosterswente fan de Herfoarme tsjerke, ferhierd wurdende oan de hjir no wurkjende Poalen). Earder yn 1920 wenne hjir yn de doe dûbele wente, de widdo S. E. de Haan en waard foar de oare helte ferhierd oan de widdo A. K. Bosma. Sije Beetstra is ek bakker te BERLTSUM west) 

L. C. 9-7-1887.

Faillissement - Verificateur.

Alle Schuldeischers, de bevoorrechte en de pand- of hypotheek hebbenden daaronder begrepen, in ’t faillissement van Hendrik Posthumus, te voren Winkelier, wonende te BERLIKUM, worden opgeroepen, om op Vrijdag den vijftiende Juli eerstkomende, des v. m. 10 uur, te verschijnen in een der localen van het Paleis van Justitie te Leeuwarden, ten einde alsdan hunne vorderingen ten laste van genoemden Failliet te doen verifieëren.

De Curator,

A. Voet.

L. C. 28-7-1887.

BOELGOED.

A. G. Orie, Deurwaarder te Leeuwarden, zal op Dinsdag 2 Augustus e. k. des v. m. om 10 uur, ten verzoeke van den Heer A. Voet, Deurwaarder aldaar, als Curator in het faillissement van Hendrik (Watses) Posthumus, te voren Winkelier te BERLIKUM, t. h. v. genoemden failliet, à contant verkopen: Meubelen en Huisgeraden en verdere Roerende Goederen, als: Eiken Kabinet, ronde Tafel, Spiegel met vergulde lijst, vierkante Klok, Schilderijen, Kookkachel, Matten, Stoelen, Gordij nen, blik, glas en aardewerk. Voorts p. m. 410 paar Klompen, Schalen en Evenaar, Winkelgoederen, smal gouden Oorijzer met knoppen en hetgeen meer ten verkoop zal worden aangeboden.

De algemeene Rangschikking in het faillissement van Hendrik Posthumus; te voren Winkelier, wonende te BERLIKUM, is door den Ondergeteekende nedergelegd ter Griffie van de Arrondissements-Rechtbank te Leeuwarden; om aldaar gedurende 14 dagen te verblijven ter inzage van een ieder.

A. Voet, Curator

L. C. 17-2-1837.

A. Voet, Curator. 

De ondergeteekende zijne affaire bestaande in Boomkweekerij overgedaan hebbende, heeft de eer zijne begunstigers te bedanken voor de zoo vele jaren genotene gunst en vertrouwen, te gelijkertijd zijnen opvolger en leerling G. L. Boomsma in die zelfde gunst en vriendschap aan te bevelen.

Th(eunis) T. Runia. (te BERLIKUM.)

L. C. 17-02-1837

Ingevolge bovenstaande kennisgeving de zaken van mijnen geëerden Meester overgenomen hebbende, zoo beveel ik mij steeds by voortduring in die zelfde, alsmede in die van mijne voorouderlijke gunst, onder de belofte van eene nauwkeurige en civile behandeling.

G. L. Boomsma. 

N. B. Wekelijks ben ik op de gewone boom markt te Harlingen en Franeker.

L. C. 15-7-1836.

Een ongehuwde kleermakersknecht, zijn werk geheel of ten deele verstaande, kan hoe eerder hoe liever werk bekomen bij D.(ouwe) J. Peterzon te BERLIKUM.

L. C. 14-3-1856.

EXTRACT-VONNIS.

Bij vonnis van de Arrondissements Regtbank te Leeuwarden van den 13 November 1855, is t. v. v. Gerben Sierds Tuinstra, Arbeider te BERLIKUM, (het regt hebbende bekomen om kosteloos te procederen) verklaard te zijn ontbonden door Echtscheiding het huwelijk van hem en zijne Vrouw Klaaske Klazes Hoft, zonder beroep onder BERLIKUM, met al de gevolgen daaraan bij de Wet verbonden.

R. Attema, Procureur.

L. C. 19-2-1875

BERLIKUM, den 13 Febr. 1875

In den ouderdom van 75 jaren overleed heden ten mijnen huize Lutske Sjoerds Rijpma, Wed. (van Jacobus) Hoft. Bijna 16 jaren heeft zij mij en Kinderen zorgvuldig en trouw gediend.

E. S. Lautenbach

L. C. 18-5-1899.

WESTERGO, 16 Mei 1899.

Door den directeur der Nederlandsche Tramweg Maatschappij (N. T. M.) werd gisteren een vergadering gehouden met gaardeniers te BERLIKUM, om te komen tot het nemen van een proef voor export van spruitkool naar het buitenland etc. ..... .... Teneinde aan het plan uitvoering te geven en de risico niet te leggen op de schouders der proefnemers (de gaardeniers) verklaarde de heer H. zich bereid alle spruitkool, die dit jaar in de gemeente MENALDUMADEEL verbouwd wordt, te koopen voor verzending naar het buitenland. De aanwezige gaardeniers waren met dit plan zeer ingenomen etc. ...... ..... De heer H. heeft bereids aan verschillende groote groentemarkten in ‘t buitenland solide afnemers gevonden voor dit product. Een hoofd-beambte der N. T. M. bracht daartoe aan verschillende markten in ‘t buitenland een bezoek. Gelukt de proef met spruitkool, dan zal in ’t volgend jaar ook met den export van andere groenten worden begonnen en daardoor aan gaardeniers een nieuwe bron van inkomsten worden geopend, t ’geen niet alleen de gaardeniers maar ook hunne werklieden zeer te stade zal komen, daar de gaardeniers dan ook zelfstandig zullen kunnen optreden, omdat de weg dan voor hen gebaand is.

L. C. 12-2-2005.

BERLIKUM. - Acht hectare glastuinbouw erbij.

BERLIKUM krijgt er binnen kort een klein glazen dorp bij. Drie tuinders hebben besloten een totale oppervlakte van minimaal 8 hectare met glas te bebouwen. Ze hebben bovendien nog zo ’n 12 hectare in optie. Grootste nieuwe investeerder is Nico de Jong uit Bleiswijk die een kas laat bouwen voor de teelt van tros tomaten. Uit Burgum komt met een kas van 1.7 hectare Fokke Hoeksma, een teler van alstroemeria ’s. Deze bloemsoort heeft nog weinig te duchten van de import uit andere landen. Hoeksma veilt bij Flora in Rijnsburg. Hij steekt fl. 3, - miljoen in de nieuwe kas. Minne Schiphof (Minne en Johan) zit met paprika’s al aan de Bûtenpôle in BERLIKUM. Hij heeft 2½ hectare onder glas en laat daar voor fl. 2, - miljoen nog eens 1.5 hectare bij bouwen. De uitbreiding van de glastuinbouw in BERLIKUM is goed voor het opzetten van centrale voorzieningen als het gietwaterproject. De nieuwe tuinderijen zouden ook worden uitgerust met warmtekrachtcentrales. Zij konden dan een deel van hun stroom verkopen aan het openbare net. Nuon heeft daar echter een stokje voor gestoken. Deze stroom kan niet meer concureren met goedkope stroom van andere leveranciers. Projectleider Rinse Brijker van de Stichting Tuinbouw Ontwikkeling Friesland heeft desondanks de hoop, dat er binnenkort nog een paar grote tuinders naar Friesland komen. Die onderhandelingen zijn in een ver gevorderd stadium. 

L. C. 20-9-2008.

De glastuinbouw verkast. 

Het Westland heeft de grootste concentratie van glastuinbouw bedrijven in Nederland. Ruimtegebrek, oprukkende woningbouw en schaalvergroting dwingen bedrijven te verkassen naar nieuwe tuinbouwgebieden elders in het land. De glazen stad rukt niet meer op maar zaait uit. Het is een van de redenen waarom steeds meer tuinders met ambitie traditionele tuinbouw-gebieden zoals het Westland en het nabij gelegen Oostland (Pijnacker) verlaten en nieuwe grootschalige bedrijven beginnen in zogeheten Sateliet gebieden zoals Bergerden in Gelderland, BERLIKUM in Friesland en de Wieringermeer in de kop van Noord-Holland. 

L. C. 4-4-2002.

BEETGUM VREEST GLAZEN LICHTSTAD door kassen.

L. C. 18-9-2007. 

Tuinderspaar 65 jaar samen. 

BERLIKUM. - Minne (86) en Dieuwke (87) Schiphof - Kolthof uit BERLIKUM waren gisteren 65 jaar getrouwd. De briljanten bruiloft werd zondag al in familiekring gevierd. Het echtpaar, dat in goede gezondheid is, heeft zijn hele leven in de tuinderij gewerkt. Samen werkten ze in de tuinderij, die Minne als oudste van het gezin van zijn vader had overgenomen. Een tuinderij die al sinds de Napoleontische tijd bestaat. (it lân, destiids op de “Baaskamp” (de Bassecamp) oan it Berltsumer Wiid, is doe yn 1798 fan ‘e Herfoarme tsjerke oankocht) Inmiddels hebben drie zonen en twee kleinzonen van het paar kassen in BERLIKUM. Voordat zij met Minne Schiphof trouwde, was Dieuwke Kolthof woonachtig in Sint Jacobiparochie. Minne en Dieuwke Schiphof hebben 5 zonen, 14 kleinkinderen en 12 achter-kleinkinderen.

L. C. 9-8-1895

Boomgaard

Mr. J. Tjebbes, notaris te Leeuwarden zal op dinsdag 13 augustus 1895 ‘s avonds 6 uur bij Terpstra te BERLIKUM provisioneel verkoopen: 

1. Een uitmuntenden Tuin of boomgaard met gardeniersland aan het Wijd nabij BERLIKUM onder WIER etc. etc. in huur bij Jan Wenselaar en Gerard (Gerrit) Hacquebard voor fl. 59,25 ‘s jaars.

2. Twee percelen vruchtbaren bouw of gardeniersland noorwaarts van het vorige perceel bij het Moddergat (de feart tusken BERLTSUM en WIER), de zoogenaamde “Baaskamp” (de Bassecamp) etc. etc. in huur bij D. en R. S. Braaksma voor etc. ...... ......

3. Een stuk dito bouwland of gardeniersland in het KLOOSTER-ANJUM onder BERLIKUM “Het Huissteed” genaamd etc. etc. in huur voor fl. 44,- ‘s jaars bij Eeltje K. Schiphof en Hermanus de Jong.

FRANEKER COURANT. 

19- 9-2012.

Echtpaar viert 70 jarig huwelijk.

(Schiphof / Kolthof, út supra neamd.)

L. C. 11-6-2009. 

PIJN in TUINDERSFAMILIE. 

WIER. - Het failissement van het glastuinbouwbedrijf van de broers Harmen Jacob en Geert Schiphof komt hard aan bij de tuindersfamilie. Vijfentwintig jaar hard werken is in een klap vergeefs gebleken. Harmen Jacob; “Ik vindt het nog het ergst voor mijn vader.” Schiphof is de eerste Friese glastuinder die door de crisis (te hege gasprizen en te lege jild opbringsten foar de produkten) failliet gaat. Dat raakt Harmen Jacob Schiphof (56) “Wij hebben het op eigen kracht moeten doen, zonder subsidie. De nieuwkomers kwamen met een flinke zak geld en kregen in het ontwikkelingsgebied bij BERLIKUM ook nog subsidies”. 

De Berltsumer Schiphofs stamme ôf fan Pieter Eeltjes (trouwens ek de measte Berltsumers mei de namme Eeltje) en Feijk(je) Sioerds, lêstneamde is doopt te Marsum op 22-4-1677. Harren soan Eeltje Pieters, doopt te Marsum op 23-12-1703, skipper fan berop, wie boaske mei Mintje Kornelis. Hja krigen 5 bern t. w. Klaas Eeltjes Schiphof, beamkweker, (* ? – st. 12-4-1801) earst troud mei Grietje Pieters en yn twadde boask mei Janke Beernt Faber, Pieter Eeltjes Schiphof (tr./m. Siets Klazes), Grietje Eeltjes Schiphof (tr./m. Ate Klazes), Kornelis Eeltjes Schiphof (* plm.1734 – st. 1807 fan berop skipper/hofker) en Douwe Eeltjes Schiphof (* plm. 1746 – st. yn 1811). 

L. C. 25-9-1870.

Na eene kortstondige ongesteldheid overleed heden morgen, zacht en kalm, in den ouderdom van 72 jaren mijne dierbare Echtgenoote TRIJNTJE EELTJES SCHIPHOF. Zij was mij gedurende 53 jaren eene getrouwe levensgezellin en mijne vier nog overgebleven kinderen betreuren in haar eene zorgdragende moeder.

BERLIKUM, den 19 September 1870.

S. J. Lautenbach.

Eenige kennisgeving aan Familie, Vrienden en Bekenden.

L. C. 12-2-2005.

BERLIKUM onlogische locatie.

L. C. 18-6-2009. 

GLASTUINBOUW roept hulp in van politiek Den Haag. 

.............de malaise is volgens Dick Hylkema van L. T. O. Noord Glaskracht het gevolg van de hoge gasprijzen en de lage opbrengstprijzen. De prijsmalaise doet zich voor bij vrijwel alle groente (paprika’s, komkommers, tomaten) en bloemen (rozen, chrysanten, (en alstroemeria’s, tink oan alstroemeria kweker Fokke Hoeksma dy ’t hjir yn BERLTSUM ek fallyt gien is). Vraag uitval uit met name Groot Brittannië en Rusland is volgens Hylkema een van de belangrijkste oorzaken. De mallaise resulteerde vorige week in het faillissement van het glastuinbouwbedrijf van Schiphof in BERLIKUM.

NIEUWSBLAD van het NOORDEN. 18- 6-2009. 

Tuinders vragen steun in Den Haag. 

............ GROOT BELANG. De glastuinbouw is van groot belang voor de Nederlandse economie. De sector omvat 10.500 hectare aan kassen en bezet direct werk aan 110.000 mensen. De productie waarden van kasgroenten en bloemen bedraagt circa 7.7 miljard euro. Het Noorden telt zo ‘n 500 hectare glas, waarvan 280 bij Emmen (Erica en Klazinaveen) en de rest bij Sappemeer en het Noord-Friese BERLIKUM. De 140 bedrijven in Emmen zijn goed voor zo ’n 1500 arbeids-plaatsen.

L. C. 18-7-2009.

SMEDING lijft kwekerij Schiphof in. 

De failliete komkommer- en paprika kwekerij van de Gebrs. (Harmen Jacob en Geert) Schiphof in WIER (oer it Berltsumer Wiid, Gernierswei de húsnûmers 21 en 23/ A) is overgenomen door Gebrs. (Sybo en Rieny) Smeding Groente- en Fruit Groothandel in Sint Annaparochie. Door de overname van het 3 hectare grote bedrijf is de werkgelegenheid van de vorige eigenaren en nog 3 resterende werknemers gered. De groothandel zorgt dagelijks voor 900.000 Nederlanders, aldus Rieny Smeding. 

L. C. 4-10-2010.

Nieuw kassencomplex “EMPATEC”.

BERLIKUM - Werkvoorzieningsschap “Empatec” in Sneek heeft uit het faillissement de bloemenkwekerij van Fokke Hoeksma in BERLIKUM gekocht, meldt Empatec directeur Henk van der Zwaag. De kassen bieden werk aan 80 mensen. Zij kunnen er werkervaring opdoen om daarna bij andere kwekers aan de slag te kunnen gaan. BERLIKUM wordt daarvoor de uitvalsbasis. Empatec verkoopt op termijn de huidige kleinere kas in Menaldum. Het sociale bedrijf praat verder met groente- en fruithandel Smeding in Sint Annaparochie over eventuele exploitatie van een aantal kassen.

L. C. 9-6-2009. 

Kwartetten met kassen kansrijk voor Fryslân.

LEEUWARDEN. - Glastuinders in kwetsbare gebieden moeten verhuizen. In Fryslan is de glastuinbouw geen grote, maar wel een sterk groeiende sector. Het is sinds 15 jaar overloop-gebied voor tuinders uit het Westland en Brabant. Onze “glazen steden” zijn Sexbierum en BERLIKUM. De laatste is sinds kort de grootste. In heel Fryslân staat een kleine 200 hectare glas. Er is ruimte voor nog eens 450 hectare.

L. C. 4-6-2010. 

Nieuw kassencomplex Empatec.

BERLIKUM. - Werkvoorziening schap “Empatec” in Sneek heeft uit faillissement de bloemkwekerij (oan de Bûtenpôle húsnûmer 9) van Fokke Hoeksma in BERLIKUM gekocht. Empatec gaat in het 4 hectare grote bedrijf siergrassen kweken, meldt directeur Henk van der Zwaag. De kassen bieden werk aan tachtig mensen. Ze kunnen er werkervaring op doen om daarna bij andere kwekers aan de slag te kunnen gaan. BERLIKUM wordt daar voor de uitvals basis. Empatec verkoopt op termijn de huidige, kleinere kas in Menaldum. Het sociale bedrijf gaat verder met Groente- en Fruit Groothandel Smeding in Sint Annaparochie over eventuele exploitatie van een aantal kassen praten. 

(Begjin novimber 2010 is hjir oerienstimming oer berikke.)

F. D. 17-11-2010. 

SINT ANNAPAROCHIE.

Groente- en Fruit Groothandel SMEDING uit Sint Annaparochie en werkvoorziener EMPATEC gaan samenwerken in het kassencomplex “It Wiid” in BERLIKUM. De directies hebben dat gisteren gemeld. Van de huidige teelt van paprika ’s en komkommers wordt in het teeltseizoen 2011 overgeschakeld op tomaten en komkommers. Belangrijkste reden om te kiezen voor tomaten is dat er in Nederland te weinig tomaten worden geteeld die voldoen aan de wensen van de afnemers van Smeding. In eerste instantie gaan twintig van de dertienhonderd medewerkers van Empatec de tomaten en komkommers in de kassen van Smeding kweken. 

FRANEKER COURANT.

12-5-2010.

KASSEN IN BERLIKUM UITGEBREID MET BLOEMENWINKEL BELIBJE.

Hij is de zoon van een bakker, maar besloot niet in de voetsporen van zijn vader te treden. Fokke Hoeksma bleek wel over ondernemersbloed te beschikken en in 1989 begon hij met een kleine kas, waar hij tulpen in bloei trok. Toen de kans zich voordeed een kwekerij over te nemen, greep hij die. 

BERLIKUM – Dat was in zijn toenmalige woonplaats Burgum. Het was een anjerkwekerij, maar ik besloot over te stappen op het kweken van de alstroemeria. Dat heb ik tien jaar daar gedaan. In Burgum waren er echter geen grote uituitbreidingsmogelijkheden en daarom heb ik in 2000 gekozen om mijn bedrijf naar het glastuinbouwgebied in BERLIKUM te verhuizen. En dat uitbreiding nodig was bleek al uit een rapport, dat ik midden jaren negentig heb laten maken door de Stichting Tuinbouwontwikkeling Friesland. Toen werd al duidelijk, dat schaalvergroting onverminderd zou doorzetten. Bovendien is BERLIKUM voor de teelt van alstroemeria’s bijzonder gunstig dankzij de lichtintensiteit en het zeeklimaat. Het kassencomplex aan de Bûtenpôle húsnûmer 4 is 2.4 hectare en het is zelfs mogelijk het glasoppervlak in de toekomst te verdubbelen. De verwerking van de bloemen vindt plaats in een hal van 450 m2 waar de bloemen worden weggezet in koelcellen. Vanuit BERLIKUM gaan de alstoemeria’s naar vijf veilingen in het land en circa 60 procent daarvan komt terecht in het buitenland. “Ik seach in skoftke ferlyn myn blommen werom yn Moskou”. De alstroemeria komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en is via de Zweedse onderzoeker Alstromer in Nederland terecht gekomen. Hij stuurde ......... ......... .......

Fokke Hoeksma (Fokke en Alet) wie yn 2002 nei BERLTSUM kommen.

Hy wie earst kweker yn Burgum, mar koe dêr net fierder útwreidzje omdat hy dêr yn de beboude kom siet. Hjir yn BERLTSUM kweekte hy alstoemeria ’s en hjir waard yn it lêstoan ek noch in blommewinkel iepene mei de namme “Belibje”. It is jammer dat it mar koart duorre hat. Hy is fallyt gien. Hy wie in goede ûndernimmer en in warber man, krekt as de Schiphof mannen. Hy wennet no yn Menaam. Hjir yn harren hûs oan de Bûtenpôle húsnûmer 9 wennet no de fan Stedum ôfkomstige famylje Harry Nienhuis - Zuur. Hy wurket hjir no by Empatec yn ‘e kassen.

FRANEKER COURANT. 

12–9-2012.

Provincie koopt Terp bij BERLTSUM.

(Oene Onijdus Born cum suis ferkeapje in stik lân fan rom 2 hektare tusken de Kleasterdyk (efter de húsnûmers 14 oant 22) en it Berltsumer Wiid (de terp) oan de Provinsje Fryslân. Dit is de earste terp dy ‘t de Provinsje oankeapet om de terpen te beskermjen. Der mei allinne gêrs teelt wurde en der mei skiep hâlden wurde. De oankochte terp is noch yn goede steat. It oergrutte part dêrfan datearret yn elts gefal út de Midsieuwen. Oare terpen yn de terpenrige Winaam – BERLTSUM hawwe in kearn dy’t út de Romeinske tiid stammet.)

GOOGLE: Terpen foar takomst bewarje. 

Omrop Fryslân d. d. 7-9-2012. (sjoch út súpra Fr. Crt 12-9-2012.)

Sjoch ek it boek: BERLIKUM BEELD VAN EEN DORP op side 8 en 10.

DE TERPENRIGE BERLTSUM – RIE – DOANJUM.

Yn de Noard-westhoeke fan Fryslân lizze yn it âlde kwelderlânskip in oantal rêchen dy ’t tûzenen jierren lyn yn de doedestiidske Waadsee al opbille binne. De lizzing fan dizze kwelderwâlen yn it tsjintwurdige lânskip jouwe in perioade fan fuortgeande kust útbou oan, dy ’t mei de oanliz fan de earste diken (sjoch byg. de Hoarnestreek) foar in grut part ta stilstân kaam. Om 1200 foar Kristus hinne foarme it gebiet rûn de Middelsee ien grut estuarium. It gebiet kende deselde geologyske prosessen lykas dy no noch yn de Waadsee plak fine, lykas eroazje troch hieltyd ferlizzende geulen en sedimentaasje fan klaai en sân op slikken en kwelders. Sa is yn de rin fan ‘e ieuwen it estuarium fan de oer-Middelsee foar in part tichtslibbe. De kwelderwâl BERLTSUM – Doanjum is ien fan de âldere meast lânynwearts lizzende kwelderwâlen. Ûnder de terp fan BERLTSUM binne resten fan it oarspronklike net ophege wenplak fûn. It giet hjir om spoaren fan de Zeijener kultuer út 600 - 500 jier foar Kristus. De eardere oan see lizzende flank fan de kwelderwâl leit no oan it ‘rivierke’ it Berltsumer wiid. It heechste part fan de kwelderwâl leit no op ‘e hichte fan de wei BERLTSUM – Rie; de Kleasterdyk. Dizze wei ferbûn earder as ien lint de neist inoar lizzende terpen. De measte fan dizze terpen binne no ôfgroeven. Bytiden jout in doarp – as Rie op de eftergrûn – of in inkelde pleats it plak fan in eardere terp oan. Ek de oanwêzigens fan drinkdobben foar it fee hinget almeast gear mei de eardere terpenkoloanjesaasje. De earste bedikings begûnen yn de earste helte fan de tsiende ieu. Dizze bedikings hienen in fragmintarysk karakter en op dat stik fan saken gie it om it ôfslúten fan eroazjegeulen dy ’t tusken de kwelderwâlen leinen. De kwelderwâl BERLTSUM – Doanjum lei relatyf heech. Wiidweidig bedykjen wie net nedich. Wol binne inkelde leechtes yn de wâl wat ophege. Mei de oanliz fan de earste seediken by de Waadkust lâns kaam der in ein oan de foarming fan natuerlike kwelderwâlen. Dizze seedyk lei wat súdliker dan de tsjintwurdige op de noardlike helte fan de kwelderwâl Harns – Seisbierrum – Tsjummearum.

EARDERE BEWENNING

Ir D. F. Wouda skriuwt yn syn book “Afwatering van Friesland” dat ûndersikers fêststeld hawwe dat de boaiem per ieu sa’n 20 à 30 cm sakket ten opsichte fan it seenivo. Hjirút fâlt te ferklearjen dat der fier foar ús jiertelling minsken op ús grûngebiet wenne hawwe, omreden de boaiem net folle oerstreamd waard troch de hegere lizzing.

Yn 1570 wienen de seediken hjir op sa’n 2.66 meter hichte, nei 1574 (Caspar di Robles) op 3.66, yn 1734 op 4.47, yn 1883 op 5.12, yn 1930 op 6.21 en no op gemiddeld sa’n 9.00 meter hichte.

ÚTSTJOERBURO AB SERVICE FRYSLÂN.

************************************

Útstjoerburo A B Service Fryslân hat fiif fêstigings yn Fryslân wêrûnder ien yn BERLTSUM yn it eardere Griene Krúsgebou oan de Hôfsleane op húsnûmer 57. It buro A B Service Fryslân hat yn totaal 700 flekswurkers en in 1500 útstjoerkrêften yn tsjinst. Hja soargje ek foar de hûsfêsting fan de bûtenlânske wurknimmers. In protte Poalen en oare bûtenlanners wenje hjir yn BERLTSUM en omkriten bgl. tydlik yn de hjir leechsteande huzen, mar ek yn simmerhúskes op camping “Schatzenburg” tusken Menaam en Dronryp. Nei de fúzje mei A B Noard - Hollân waard de namme yn septimber 2012 feroare yn A B Vakwerk en telt no 1150 wurknimmers en tûzenen fleksibele krêften dy ‘t útstjoerwurk dogge yn de agri/food, yndustry, bou, grûn- en dyk en wetterbou, logistyk en grien.

L. C. 27-5-2006.

ONMISBAAR.

Ze werken hard, zeuren nooit en zijn nooit ziek. Dat imago kleeft aan de Poolse werknemers in ons land. En niet duur ook, maar dat is een misverstand. In Friesland zijn zo ’n 2000 werkzaam, puur voor het geld en ondanks heimwee. .... ....de mannen maken lange dagen in BERLIKUM. .....

L. C. 9-6-2008.

POALSKE JÛN haalt Polen uit isolement.

Poalen yn BERLTSUM. Se binne der, mar jo sjogge se net, wat der wol is, is in hiel stel foaroardielen. Berltsumers oer de Poalen vice versa. In Poalske jûn bringt hjir meiien feroaring yn. 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

VAKBLAD Relatiemagazin A B Fryslân & Noord–Holland, jaargang 08 nummer 5, juli 2011

ANDRZEJ KARCZEEWSKI

Yn 2007 ferhúze Andrzej fan Poalen nei Nederlan. Andrzej wol alles wol oanpakke mar it leafst wurket hy yn de bou. Fia A B wurket hy mominteel yn Harns by Spaansen. It is hurd en swier wurk, fan betonskeppen oant it riden op in heftruck. Yn Poalen hie hy it timmerjen, it tegelsetten en skilderjen leard op in technyske skoalle. Andrzej is fleksibel. Hy en syn frou Agatha hawwe fia A B wilens in wente yn BERLTSUM tawezen krigen en A B regele en holp harren ek mei in protte praktyske saken en hja folgje no Nederlânske les. Yn syn frije tiid wurket Andrej yn de tún, fisket of fuotballet hy mei doarpsgenoaten. “De Berltsumers hawwe okkerlêsten in Nederlânske jûn foar ús organisearre mei stampot ensa. No wolle wy harren útnoegje foar in Poalske jûn. De woarst út Poalen leit al klear yn de friezer. Wy geane lekker iten siede en meiinoar iten. Ik bin benijd wat hja fan ‘e Poalske gerjochten fine”.

L. C. 14-8-1973.

L. M. I. tracht melkboer te redden van ondergang.

Proef met nieuw bezorgsysteem. Rijdende zuivelwinkel kan wijken (in Leeuwarden) niet bezet houden............... Het beroep van melkboer is zwaar en onaantrekkelijk wegens de lange werktijden ......... De L. M. I. en de FRICO gaan in Leeuwarden een proef doen met een melkboer, die alleen het kleinere assortiment melkprodukten met zich voert. De kruidenierswaren, die hij nu door de stad sleept, komt te vervallen. De proef melkboer zal ook niet meer van deur tot deur gaan om aan te bellen, maar hij zal slechts daar naar toe gaan, waar de klant een plastic bak met een geschreven bestelling bij de deur heeft staan ....... ....... De heer Nijboer, directeur van de Leeuwarder Melk Inrichting (L. M. I.) wordt bij de uitvoering van zijn idee gesteund door de ervaringen van de drie melkboeren in BERLIKUM. Zij hebben altijd een beperkt assortiment aangeboden en ze hebben gunstige werktijden en een flinke omzet. Als er een melkboer in BERLIKUM ophoudt, dan dienen zich een jaar tevoren al gegadigden voor de functie aan. Met de winkeliers in BERLIKUM is een afspraak gemaakt, dat zij geen melk verkopen, terwijl de melkboer zich aan de melk houdt. Dat bevalt uitstekend. De klanten komen echter in BERLIKUM wel bij de melkboer aan de rijdende winkel ect. ........... ............

L. C. 17-9-1980.

Van Wigheren. (Wigcheren):

Groot grutter in kaas en vloerbedekking.

Honderd jaar “hannel” in BERLIKUM.

FRIES MOZAÏEK.

De handelsgeest van vader van Wigheren uitte zich eens op een opzienbarende manier tijdens de “minne” jaren dertig. Ook met de handel van van Wigheren liep het toen niet zoals zou moeten. Slim als hij was kondigde van Wigheren op een gegeven ogenblik onder het motto “alles moet weg” een opheffings verkoop aan. Een slimme truc, want BERLIKUM kocht binnen de kortste keren de winkel leeg, niet recht doorhebbend, dat van Wigheren de prijzen niet verlaagd had. Vader van Wigheren was niet een man die de mooiste artikelen op de voorgrond zette. “De etalalaazje stie fol mei alles wat der hie,” zegt Max van Wigheren: “Sa fan: dit is myn hannel. Sa koe der ek in fleske levertraan op in Edammer tsyske stean. Moai hat dy etalaazje noait west.” “Dy twa fulden mekoar goed oan,” aldus Max van Wigheren over zijn vader. “Mem (Marie) socht tusken de dûbeltsjes de kwartsjes op, wylst foar heit elts dûbeltsje winst wie. Dy gong gestaach troch.” Ik bin sels yn feite as myn mem. Ik ha ek fan alles by de hân hân. Mei it ien it oare keapje. Mar de lêste tiid doch ik wat mear as heit. Mear op “safe.” Echte hannel is der tsjintwurdich ek net mear by. Alle artikels dy ’t op ’e tillevyzje reklame komme, moatte jo mar hawwe”. Van de Winkel–van-Sinkel is dan ook weinig meer over. De zaak met een vloeroppervlak van 250 vierkante meter is uitgegroeid tot een gewone (zij het voor een dorp een grote) zelfbedienings zaak, waar behalve vlees, zuivel, broodbeleg en tandpasta nog wel breiwol en wat textiel te koop is, maar zeker geen tweedehands meubels en bedden.

MOADE.

“Froeger wie it aardiger”, zegt van Wigheren. “Doe hiene jo mar fjouwer soarten waskpoeier. No komme jo der yn om. En de minsken litte harren no folle mear troch de moade beynfloedzje. Froeger gongen de minsken mei ien fleske ranja de doar út, no mei in krat sinas foar it liif. Eins wienen wy doe ek gek dat wy gjin weintsjes hiene. Dus stiene wy efter de toanbank en draafden fan de iene hoeke nei de oare om de bestellings op ‘e toanbank te setten. Dy stie dan op in geven stuit fol mei in ûnske fan dit en in ûnske fan dat. En dan de prizen op in papierke skriuwe en mar optelle. Ús heit soe it net begripe as der seach hoe ‘t no giet. As der ien de doar útgong dy ‘t foar tweintich gûne kocht hie, dan seine jo: in bêste klant. No keapje se foar tachtich of hûndert gûne of noch mear.” Na enkele kleine verbouwingen werd in 1954 de zaak voor het eerst een heel stuk groter gemaakt. Voor een kruidenierszaak op het platte land zelfs zo groot, dat het vakblad Misset er een pagina groot artikel aan wijdde. Max van Wigheren was toen samen met zijn (half) broer Johannes (Joop) nog in dienst van vader. “Oh, wat moasten wy bealgje. Op in stuit hiene wy der ek in flierbedekkings hannel by. Dan moasten wy der ek noch op út om te stoffearjen. En tsjin de klanten joech heit altyd heech oer ús op, mar sa gau as wy allinnich wienen koene wy gjin goed mear dwaan”. Negen jaar geleden kocht Max van Wigheren de winkel van zijn vader over. In 1961 werd de zaak nog een keer uitgebreid tot ongeveer de oppervlakte die hij nu heeft. Hoewel nog ruimte over is voor verdere uitbreiding vindt van Wigheren het zo welletjes. “Jo moatte hjir ek net in kast fan in supermerk hawwe.” “Dat is net aerdich mear. Wy sitte hjir krekt wat yn tusken sa ‘n grutte saak en in lyts doarpswinkeltsje. Dat is moai en dat moatte wy sa hâlde. Boppedat, de lytse buurtwinkel is wer oan’ t opkommen. Wy kinne it sa krekt beskreppe mei syn fjouweren.” 

GESELLICH.

De vier zijn naast van Wigheren zelf, zijn vrouw Sylvette, zijn dochter Marie en een vaste kracht. Bovendien is er nog een meisje, dat er een halve baan heeft. “Wy binne fleksibel. Wy hawwe it gesellich mei mekoar,” aldus van Wigheren. “Wy kinne de klanten en hawwe ris in praatsje.” As jo dy grutte saken yn de stêd sjogge, dêr kin ik kâld fan wurde. In grutte rige kassa ‘s en de winkelfamkes sjogge jo net iens as jo dêr by de kassa’s lâns komme, dan binne jo sels in weintsje. Nee, soks soe neat foar my wêze.” Hoewel de heer van Wigheren niet ontevreden is over zijn reilen en zeilen (“it giet bêst mei de saken”), zit hij eigenlijk tegen zijn zin in de zaak. “Ik hie oh sa graach op see wollen. Farre. Dat woe ik fan jongs ôf oan al. Mar dat is der nea fan kommen. Goed begripe hear, ik bin reuze tefreden, mar it is in freeselik drok fak. Myn frou en ik meitsje beide wol 80 oeren yn ’e wike. Jo binne ek noait klear. Der is altyd wat .......... Wy hawwe it goed, mar wy hawwe gewoan gjin tiid om ’e sinten op te meitsjen.” 

(Letter is de “VéGé”- winkel oan de Buorren (destiids steande op no húsnûmer 12) nochris fergrutte troch oannimmer Oane Jacob Berga út BERLTSUM. Dizze winkel is op 24-4-1992 alhiel ta de grûn ta ôfbaarnd. De nije winkel, letter “de Golf ” en no “de Spar” neamd, stiet no oan de Hôfsleane húsnûmer 65/a mei mear mooglikheden om de auto parkearje te kinnen. Max en Sylvette hawwe op itselde plak Buorren húsnûmer 12 in nij wenhûs bouwe litten wer ’t hja no wenje.)

De eardere Sparwinkel fan op de hoeke fan de Buorren en de Ramshoarnstrjitte wie fan Jan van der Meer. Dizze is begjin oktober 1961 iepene. It wie foarhinne in tekstielwinkel fan wln. dhr W. Dijkstra. Letter wenne hjir de Sparwinkelier Rondon. Noch wer letter siet hjiryn blommewinkel “Arti Fleur”.

.................................................................................................................................

Van Wicheren. / Wigcheren.

De stamâlders Jan Jans van Wicheren en Jetske Paga fan Goutum. Beide ôfkomstich fan Ljouwert en dêr troud op 21-11-1717 yn de Galileër tsjerke. Harren soan GERRIT van Wicheren, doopt te Ljouwert op 3-3-1723 en stoarn te Goutum op 19-12-1807, wie troud mei Cornelia Hermanus Inia, berne yn september 1723 te Tytsjerk, doopt op 21-12-1760 te Goutum en dêr ek ferstoarn op 11-2-1806. Gerrit wie skoalmaster. Fan harren bern t. w. Hermanus, Pietje, Josina, Jitske en Popke is POPKE , berne te Goutum op 1-9-1766 en stoarn te BERLTSUM op 8-2-1835, de stamheit fan de Berltsumer van Wigcherens. Wat opfalt is dat Josina yn 1757 as ienichste fan alle bern dy ’t te Goutum berne binne, te BERLTSUM berne is yn 1757 en dêr ek as widdo op 9-4-1824 ferstoarn is, (by harren broer Popke?) neidat hja mei harren man Jacob Gerbens, fan Boalsert, har libben lang te Boalsert wenne hie. En dan noch dit: Soe boppeneamde Gerrit van Wicheren hjir ek yn BERLTSUM, omdat Josina hjir berne is, in koarte tiid skoalmaster west hawwe? Fan foar 1777 witte wy net sa ’n folle oer BERLTSUM omdat dit âlde tsjerke argyf weirekke is. 

L. C. 13-1-1960.

Fietser bij Sint Annaparochie gedood bij botsing.

Aan de Oudebildtdijk te Sint Annaparochie ter hoogte van de woning van de smid Stok is gisteravond half acht de 58 jarige kruidenier en manufacturier G. W. Snijder aangereden door een bus van de LABO. De heer Snijder was vrijwel op slag dood. etc. ........ ........ De chauffeur van de bus, de heer N.(anne) (H.eerkes) Osinga uit BERLIKUM, zag de wielrijder plotseling voor zich opdoemen. Vermoedelijk brandde diens licht niet, wellicht als gevolg van slippen van de dynamo door de sneeuw. De bus kwam in de berm van de hoge dijk tot stilstand. 

L. C. 15-3-1995.

Sneeuwsporen verraden dief.

BERLIKUM - Een 22 jarige inbreker in BERLIKUM heeft zichzelf gisteravond verraden: de voetsporen die hij in de sneeuw achterliet leidde de politie naar zijn woning. etc. ...... ..... De man probeerde in te breken in een bedrijf (fan winkelman Max Dirks van Wigcheren) aan de Mulseleane te BERLIKUM. Na mislukte pogingen om een raam te forceren keerde hij terug naar huis. De politie hoefde maar de voetsporen in de sneeuw te volgen om de dader te kunnen vinden. Hij zal worden voorgeleid aan de Officier van Justitie.

L. C. 2-3-1979.

BERLIKUM - Bijna 15 lange dagen en nachten heeft een schaap van administrateur Pieter Visser (út de Buorren) uit BERLIKUM onder de sneeuw doorgebracht. De heer Visser, die alle hoop al had verloren het dier nog levend aan te treffen, vond het schaap gistermorgen terug. “Ik seach in lyts teigatsje yn de snie, en doe stuts ik myn hân deryn. Doe fielde ik it bist lizzen”. Piet Visser riep hierop de hulp in van dierenarts Jonker uit Menaldum. Deze gaf het schaap, nadat het was uitgegraven, een penicilline injectie, en het dier is daarna weer voldoende opgekikkerd. etc. .....

L. C. 7-11-1970.

VIJF JONGELUI SLOEGEN BIJ ONS (FRANSE) SLAG.

Kassa’s de dupe van crimineel toerisme.

Vijf Franse jongens formeerden gisteren een timide rijtje voor het hek in de zaal van de Leeuwarder rechtbank. In september waren ze in Friesland getogen en hadden binnen zeer korte tijd duizenden guldens gestolen in winkels en kantoren. Drie hunner hadden dat in ons gewest al eerder gedaan. Zes dagen na hun terugkeer uit een Nederlandse gevangenis kwamen ze hardnekkig terug. En liepen weer tegen de lamp. Dat trio bestond uit ..... ..... In BERLIKUM stal men een houten kistje waarin fl. 1800,- zat van M.(ax) D.(irks) van Wigcheren ......... .........

L. C. 2-1-1989.

BERLTSUMER warskôging foar Hans Wiegel. (V. V. D.)

Hans Wiegel wie de Kommisaris fan de Keninginne yn Fryslân.

Út it argyf fan Harmen Oppewal – skipper te Âldegea (W.) en Snits.

Harmen Oppewal wie skipper op it motorfrachtskip “RISICO”. Harmen Oppewal ferfierde in protte dong fan Fryslân nei Hillegom. Hy kocht de dong fan Jan Groninger út Snits, fan FRANS (Johannes Feddes) van der GRAAF út BERLTSUM of fan Bakker út Snits. Hy ferkocht yn Hillegom de dong oan donghannelers. De dong gie dêrnei nei de bollenkwekers. Harmen Oppewal wie ien fan de pear skippers dy ’t fergunning hienen om sels frachten te ferhanneljen. Hy ferfear ek in protte fan Noard- en Súd-Hollân nei Fryslân. (bgl. keunstdong út IJmuiden.) Frans van der Graaf (Frâns en Lys) wenne yn it earste hûs fan ‘e saneamde ‘kazernewenten’ (boud yn 1951) oan de Bûterhoeke 57 / hoeke Molestrjitte. Elisabeth hâlde fan moai húsrie en alderhanne rudzeboel en snypsnaren, de keamer stie fol mei dat spul, fandêr dat hja de bynamme hie fan “Lys-moai-gut”. (Hja spriek op har S. W. Frysk it wurd guod út as gut, muorre – murre, hoasen – hussen, Ljouwert – Louwert etc.) De dongbulten, ek wol rûch- of rúchskernen neamd fûn men oeral yn BERLTSUM by, efter of neist de huzen fan de lytse komelkers. Gewoan tusken de huzen yn. Tink mar oan de namme “it strontsteegje” yn de Buorren. Yn de simmer, as de kij yn it lân wienen, waarden dizze bulten meastal troch Frans van der Graaf opkocht en ferhannele. Arbeiders namen dit ôfgraafwurk oan en koenen sa wat byfertsjinje. Yn de simmer (augustus) nei de ekstreem strenge winter fan 1929 fûnen hja somtiden noch stikken iis yn ferskate dongbulten. Fanwegen de hygiëne mochten der letter gjin nije melkerijen YN it doarp fêstige wurde. De âld-komelkers mochten it sa lang noch útsjonge.

L. C. 3-5-1890

47 jarige echtvereeniging van Popke van der Graaf en Jitske Schepers.

BERLIKUM, 4 Mei 1890.