จุดแข็งและจุดอ่อนของการบัญชี

องค์ความรู้ต่างๆ ล้วนมีจุดอ่อนด้วยกันทั้งสิ้น การเลือกนำองค์ความรู้มาใช้โดยขาดความเข้าใจอาจทำให้เกิดความผิดพลาดในการตัดสินใจจนกลายเป็นความล้มเหลวได้ เช่นเดียวกันกับองค์ความรู้เกี่ยวกับการบัญชีที่เป็นประโยชน์อย่างมากมายกับองค์การ หากได้รับความเอาใจใส่และนำมาใช้ด้วยความเข้าใจ ดังนั้นจึงจำเป็นที่เราจะต้องรู้ถึงจุดแข็งและจุดอ่อนขององค์ความรู้ด้านการบัญชีด้วย จุดแข็งที่สำคัญของการบัญชี คือ การบัญชีเป็นเครื่องมือสำคัญที่สามารถนำมาใช้ในการวางระบบการควบคุมภายใน (Internal Control system) ได้ ข้อมูลที่ได้มีความน่าเชื่อถือเนื่องจากมีระบบเอกสารที่เหมาะสม จึงทำให้สามารถกระจายอำนาจในการตัดสินใจลงไปยังนักบริหารในแต่ละระดับได้ การติดตามวัดประสิทธิภาพขององค์การทำได้อย่างชัดเจน เมื่อมีปัญหาทางการเงินก็สามารถรู้ได้ทันท่วงทีเพราะระบบบัญชีเป็นเสมือนระบบสัญญาณเตือนภัยที่ดี ทำให้ผู้บริหารทราบว่าการแก้ไขพัฒนาองค์การควรจะทำที่จุดไหน สามารถวางแผนยุทธศาสตร์เพื่อสร้างความเจริญเติบโตให้กับองค์การได้อย่างถูกต้อง ช่วยให้การวิเคราะห์การลงทุนในโครงการต่างๆ มีความถูกต้องแม่นยำมากขึ้น สามารถวัดประเมินผลการทำงานของบุคลากรในแต่ละระดับได้ นำไปสู่การบริหารทรัพยากรมนุษย์ที่เหมาะสมมากยิ่งขึ้น สามารถกระจายรายได้ให้กับบุคลากรในแต่ละระดับได้อย่างเป็นธรรมจึงเกิดขวัญและกำลังใจที่ดี นอกจากนั้นข้อมูลตัวเลขและหลักฐานเชิงประจักษ์ยังเป็นเครื่องรับประกันความโปร่งใสให้กับนักบริหารได้เป็นอย่างดี กล่าวได้ว่า การนำองค์ความรู้ทางการบัญชีมาใช้จะเกิดประโยชน์อย่างมากมายทั้งกับองค์การในภาพรวม กับบุคลากรในแต่ละระดับ และกับตัวนักบริหารเองด้วย

อย่างไรก็ดีองค์ความรู้ทางบัญชีก็มีจุดอ่อนเช่นกัน โดยจุดอ่อนที่สำคัญของการบัญชี คือ ขาดการพัฒนาองค์ความรู้ให้สอดคล้องและตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม การนำเอากรอบแนวคิดทางการบัญชีไปประยุกต์ใช้ยังมีอยู่น้อย นักบริหารจึงมักไม่เห็นคุณค่าของข้อมูลข่าวสารทางการบัญชี ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นเพราะทฤษฎีทางการบัญชียังขาดการคำนึงถึงปัจจัยด้านการสื่อสาร การนำเสนอองค์ความรู้จึงมักอยู่ในกรอบของความเป็นนักบัญชีมากเกินไป ทำให้บุคลากรทั่วไปยากที่จะทำความเข้าใจได้ อีกทั้งระบบบัญชีขององค์การต่างๆ ยังไม่เปิดโอกาสให้บุคลากรจากหน่วยงานต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบ ตลอดจนขาดการนำเอาสหวิทยาการเข้ามาบูรณาการประกอบ องค์ความรู้ทางการบัญชีจึงยังไม่ได้รับความสนใจจากบุคลากรส่วนใหญ่ตลอดจนนักบริหาร และอีกจุดอ่อนที่สำคัญคือ สมมติฐานทางการบัญชียังมีข้อจำกัดอยู่ ซึ่งในบางครั้งอาจขัดแย้งกับข้อเท็จจริงในภาคปฏิบัติ ทำให้นักบริหารเกิดความสับสนและไม่มั่นใจที่จะนำข้อมูลทางการบัญชีไปใช้ กล่าวโดยสรุปได้ว่า จุดอ่อนทางการบัญชีเป็นจุดอ่อนที่เกิดจากตัวองค์ความรู้เองที่ขาดการพัฒนาให้ทันต่อสถานการณ์ และไม่สามารถทำให้บุคลากรอื่นๆ ในองค์การเข้าใจและยอมรับได้

เมื่อนักบริหารได้รับทราบถึงจุดแข็งและจุดอ่อนของการบัญชีแล้ว จะทำให้เข้าใจถึงความสำคัญและประโยชน์ที่ได้รับจากการบัญชี อีกทั้งยังเกิดความระมัดระวังในการนำการบัญชีมาใช้อย่างเหมาะสมได้นั่นเอง