การจูงใจให้ทำงาน

เมื่อเราพิจารณากรอบแนวคิดทฤษฎีแรงจูงใจของนักวิชาการหลายๆ ท่าน เราจะพบว่า คนแต่ละคนต่างก็มีสิ่งที่ต้องการแตกต่างกัน และต้องการในระดับที่แตกต่างกัน การทำความเข้าใจว่าคนที่เราต้องการจูงใจ มีความต้องการอะไร จะทำให้เราเลือกสิ่งที่จะกระตุ้นจูงใจเค้าได้ถูกต้อง โดยทั่วไป ความต้องการพื้นฐานของแต่ละบุคคลจะเริ่มตั้งแต่ความต้องการที่ตอบสนองต่อความต้องการของร่างกาย เช่น เมื่อหิวก็ต้องการอาหาร เมื่อหนาวก็ต้องการเครื่องนุ่งห่ม เมื่ออยากพักผ่อนก็ต้องการที่หลับนอน เมื่อไม่สบายก็ต้องการยา ฯลฯ เป็นต้น เมื่อร่างกายได้รับการตอบสนองอย่างพอเพียงแล้ว ก็จะต้องการความมั่นคงปลอดภัย คือ รู้สึกปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน รู้สึกมั่นคงในหน้าที่การงาน เป็นต้น สองสิ่งนี้ Alderfer เรียกรวมกันว่า เป็นความต้องการอยู่รอด ซึ่งเป็นความต้องการที่เกี่ยวข้องกับตัวปัจเจกบุคคลนั้นๆ

เมื่อสิ่งทีเกี่ยวข้องกับตัวเองได้รับการตอบสนองแล้ว ความต้องการในระดับถัดไปจะเริ่มเกี่ยวกับคนอื่นๆ มากขึ้น ได้แก่ ความต้องการทางด้านสังคม หรือความต้องการสัมพันธ์กับผู้อื่น หรือความต้องการมิตรภาพ เมื่อตัวเราเองอยู่รอดได้ ก็เริ่มต้องการเพื่อน ต้องการคนรักคนเข้าใจ ต้องการกลุ่ม ต้องการได้รับการยอมรับว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน นั่นเอง

การได้เป็นส่วนหนึ่งของชุมชนอาจเป็นที่พึงพอใจของคนบางคนแล้ว แต่ยังมีคนอีกกลุ่มหนึ่ง ที่มีความต้องการมากขึ้นไปอีก คือไม่ได้ต้องการเพียงแค่เป็น คนธรรมดา ในชุมชน แต่ต้องการเป็น คนพิเศษ ของชุมชน ความต้องการลักษณะนี้เราเรียกว่า ความต้องการเกียรติยศและการยอมรับนับถือ หรือความต้องการเจริญเติบโต หรือความต้องการอำนาจ

ในการได้มาซึ่งชื่อเสียง เกียรติยศ หรืออำนาจ หลายคนจำเป็นต้องยอมเปลี่ยนแปลงตัวเอง ควบคุมฝึกฝนตนเอง จนสามารถบรรลุเป้าหมายเหล่านั้นได้ แต่เมื่อบรรลุถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้แล้ว สิ่งที่คนเราต้องการในระดับถัดไป ก็มักจะเลยขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง นั่นคือ ต้องการที่จะประสบความสำเร็จในฐานะที่เป็นตัวตนของเราเอง กล่าวคือ เราจะต้องกลับมาถามตัวเองว่าตัวเราจริงๆ แล้วเป็นใคร เกิดมาเพื่ออะไร สิ่งที่เราต้องการจริงๆ คืออะไร อะไรที่ทำให้เรามีความสุข เราจึงมักเห็นผู้ที่ประสบความสำเร็จในระดับใหญ่ๆ ทั้งระดับประเทศและระดับโลก ตัดสินใจละทิ้งสิ่งที่ตัวเองพยายามขวนขวายหามา และกลับมาทำสิ่งธรรมดาๆ ที่คนทั่วไปทำอยู่ เช่น เคยเป็นเจ้าของบริษัทขนาดใหญ่แต่กลับทิ้งบริษัทมาทำไร่ไถนา หรือเอาเงินที่หามาได้ทั้งชีวิต มาบริจาคให้กับมูลนิธิ เพื่อให้ไปช่วยเหลือผู้อื่นในสังคมต่อไป เป็นต้น

เมื่อทราบแล้วว่าสิ่งที่เค้าต้องการคืออะไร เราจึงต้องสร้างแรงจูงใจให้คนทำงานให้เรา โดยใช้ทฤษฎีการเสริมแรงเข้ามาช่วย และจะต้องเลือกและใช้เครื่องมือการจูงใจและผลตอบแทนอย่างเหมาะสม เพื่อให้ตอบสนองความต้องการที่แท้จริงของบุคคลนั้น เช่น การขึ้นเงินเดือน การให้โบนัส การให้เป็นหุ้นส่วน การแบ่งผลกำไรให้ เป็นต้น