การกำหนดแนวคิดของโครงการ

โดยทั่วไปโครงการในระดับประเทศนั้นจะมาจากนโยบายหรือยุทธศาสตร์ของประเทศ หรือมาจากวาระแห่งชาติ (National Agenda) หรืออาจมาจากปัญหาและความจำเป็นเร่งด่วนของประชาชน ซึ่งไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยการทำงานประจำของหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่ง ในการกำหนดแนวคิดของโครงการ จึงจำเป็นที่เราจะต้องรู้ว่า ปัญหาหรือความจำเป็นเร่งด่วนดังกล่าวคืออะไร และจะต้องวิเคราะห์ต่อไปได้ว่าปัญหานั้นมีสาเหตุมาจากอะไร เพื่อที่เราจะสามารถระบุได้ว่าเป้าหมายที่ต้องการให้เป็นคืออะไร ซึ่งเป้าหมายนั้นจะกลายเป็นวัตถุประสงค์ของโครงการ และต้องวิเคราะห์ต่อว่า ถ้าจะให้บรรลุเป้าหมายนั้นได้ จะต้องมีวิธีการอย่างไร แนวคิดทั้งหมดนี้สอดคล้องกับหลักอริยสัจสี่ (The Four Noble Truths) ที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้นั้นเอง

เครื่องมือที่ใช้ในการกำหนดแนวคิดโครงการ ได้แก่ แผนภูมิปัญหา (Problem Diagram: Causes - Effect) และแผนภูมิวัตถุประสงค์ (Objective Diagram: Means - End) ซึ่งเครื่องมือดังกล่าวจะช่วยให้เรามองเห็นสภาพปัญหาหรือความต้องการ และสามารถแสวงหาวิธีปฏิบัติหรือกลยุทธ์ (Strategy) ในการทำให้ปัญหาหมดไปหรือได้รับผลลัพธ์ที่พึงปรารถนา