แนวคิด/ทฤษฎีที่สำคัญด้านนโยบายสาธารณะและการจัดการเชิงกลยุทธ์
Post date: 15-May-2011 17:58:01
1. ตัวแบบชนชั้นนำ (Elite Model)
ตัวแบบชนชั้นนำ แบ่งคนในสังคมออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ชนชั้นปกครองซึ่งเป็นคนส่วนน้อยที่มีอำนาจ และคนส่วนมากที่ไม่มีอำนาจ การตัดสินใจนโยบายสาธารณะส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับชนชั้นปกครองเป็นสำคัญ โดยชนชั้นปกครองนั้นจะยึดถือความพึงพอใจหรือค่านิยมของตนเองเป็นเกณฑ์ในการตัดสินใจนโยบาย นโยบายสาธารณะจึงมิได้เกิดจากความต้องการของประชาชน
2. ทฤษฎีระบบ ของ เดวิด อีสตัน (David Easton)
นโยบายสาธารณะ (Public Policy) คือ ผลผลิตของระบบการเมือง เมื่อระบบการเมืองได้รับปัจจัยนำเข้า คือ ความต้องการของประชาชน อาทิ ความต้องการบริการด้านการศึกษา สาธารณสุข แล้ว ระบบการเมืองจะใช้อำนาจในการตัดสินใจเลือกกระทำหรือไม่กระทำสิ่งใด เพื่อให้ตอบสนองต่อความต้องการของประชาชน สิ่งที่ระบบการเมืองตัดสินใจกระทำหรือไม่กระทำนี้ คือ นโยบายสาธารณะ นั่นเอง เมื่อนโยบายสาธารณะถูกนำไปดำเนินการแล้ว ก็จะมีผลสะท้อนกลับมาจากประชาชน โดยสะท้อนออกมาเป็นการสนับสนุนจากประชาชน ในรูปแบบของการปฏิบัติตามกฎหมาย การชำระภาษีอากร เป็นต้น
3. ตัวแบบกระบวนการ (Process Model)
นโยบายสาธารณะ คือ ผลลัพธ์ของกิจกรรมทางการเมือง ชุดของกิจกรรมทางการเมืองเรียกว่า กระบวนการนโยบายสาธารณะ ซึ่งประกอบไปด้วย
- การจำแนกลักษณะของปัญหา (Problem Identification) ระบุสาเหตุ ระดับความรุนแรง และผลกระทบที่มีต่อเศรษฐกิจสังคมการเมือง เพื่อใช้จัดลำดับความสำคัญของปัญหา
- การจัดทำทางเลือกนโยบาย (Policy Alternatives) พัฒนาทางเลือกหลายๆ ทางเลือก พร้อมทั้งวิเคราะห์จุดแข็งจุดอ่อนของแต่ละทางเลือก ความคุ้มค่าในการดำเนินการ และผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากการนำทางเลือกนโยบายไปปฏิบัติ
- การให้ความเห็นชอบนโยบาย (Policy Adoptions) ผู้ตัดสินใจนโยบายเลือกว่าจะตัดสินใจเลือกทางเลือกใด โดยคำนึงถึงความต้องการของประชาชน และความเป็นไปได้ในการนำนโยบายไปปฏิบัติให้บรรลุวัตถุประสงค์
- การนำนโยบายไปปฏิบัติ (Policy Implementations)
- การประเมินผลนโยบาย (Policy Evaluations)
4. SWOT Analysis / SWOT Matrix ของ Harvard Business School นำโดย Michael E.Porter