แนวคิด/ทฤษฎีที่สำคัญด้านนโยบายสาธารณะและการจัดการเชิงกลยุทธ์

Post date: 15-May-2011 17:58:01

1. ตัวแบบชนชั้นนำ (Elite Model)

ตัวแบบชนชั้นนำ แบ่งคนในสังคมออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ชนชั้นปกครองซึ่งเป็นคนส่วนน้อยที่มีอำนาจ และคนส่วนมากที่ไม่มีอำนาจ การตัดสินใจนโยบายสาธารณะส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับชนชั้นปกครองเป็นสำคัญ โดยชนชั้นปกครองนั้นจะยึดถือความพึงพอใจหรือค่านิยมของตนเองเป็นเกณฑ์ในการตัดสินใจนโยบาย นโยบายสาธารณะจึงมิได้เกิดจากความต้องการของประชาชน

2. ทฤษฎีระบบ ของ เดวิด อีสตัน (David Easton)

นโยบายสาธารณะ (Public Policy) คือ ผลผลิตของระบบการเมือง เมื่อระบบการเมืองได้รับปัจจัยนำเข้า คือ ความต้องการของประชาชน อาทิ ความต้องการบริการด้านการศึกษา สาธารณสุข แล้ว ระบบการเมืองจะใช้อำนาจในการตัดสินใจเลือกกระทำหรือไม่กระทำสิ่งใด เพื่อให้ตอบสนองต่อความต้องการของประชาชน สิ่งที่ระบบการเมืองตัดสินใจกระทำหรือไม่กระทำนี้ คือ นโยบายสาธารณะ นั่นเอง เมื่อนโยบายสาธารณะถูกนำไปดำเนินการแล้ว ก็จะมีผลสะท้อนกลับมาจากประชาชน โดยสะท้อนออกมาเป็นการสนับสนุนจากประชาชน ในรูปแบบของการปฏิบัติตามกฎหมาย การชำระภาษีอากร เป็นต้น

3. ตัวแบบกระบวนการ (Process Model)

นโยบายสาธารณะ คือ ผลลัพธ์ของกิจกรรมทางการเมือง ชุดของกิจกรรมทางการเมืองเรียกว่า กระบวนการนโยบายสาธารณะ ซึ่งประกอบไปด้วย

1. การจำแนกลักษณะของปัญหา (Problem Identification) ระบุสาเหตุ ระดับความรุนแรง และผลกระทบที่มีต่อเศรษฐกิจสังคมการเมือง เพื่อใช้จัดลำดับความสำคัญของปัญหา
2. การจัดทำทางเลือกนโยบาย (Policy Alternatives) พัฒนาทางเลือกหลายๆ ทางเลือก พร้อมทั้งวิเคราะห์จุดแข็งจุดอ่อนของแต่ละทางเลือก ความคุ้มค่าในการดำเนินการ และผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากการนำทางเลือกนโยบายไปปฏิบัติ
3. การให้ความเห็นชอบนโยบาย (Policy Adoptions) ผู้ตัดสินใจนโยบายเลือกว่าจะตัดสินใจเลือกทางเลือกใด โดยคำนึงถึงความต้องการของประชาชน และความเป็นไปได้ในการนำนโยบายไปปฏิบัติให้บรรลุวัตถุประสงค์
4. การนำนโยบายไปปฏิบัติ (Policy Implementations)
5. การประเมินผลนโยบาย (Policy Evaluations)

4. SWOT Analysis / SWOT Matrix ของ Harvard Business School นำโดย Michael E.Porter