Không bắt thiên hạ làm theo ý mình.
Vì thiên hạ là vật linh thiêng,
Nên không ép buộc được.
Hễ buộc thì hỏng.
Hễ giữ thì mất.
Vì thế, vật ở trên đời,
Hoặc dẫn đầu hoặc theo lưng,
Hoặc thổi cho nóng lên hoặc thổi cho nguội lại,
Hoặc cường thịnh hoặc suy yếu,
Hoặc thành công hoặc thất bại.
Thánh hiền là người biết lánh bỏ
Những điều thái quá,
Những điều xa hoa,
Và những điều thừa thãi.
Giải Nghĩa Chữ Khó:
Bắt thiên hạ: ép buộc thiên hạ.
Hễ buộc: cứ khi bắt buộc.
Thái quá: làm quá lố.
Xa hoa: phung phí, tiêu xài chỗ không đáng.
Thừa thãi: quá dư.
Ý Nghĩa Của Bài:
Người theo Ðạo không bắt ai làm theo ý mình; nhất là, không buộc ai làm trái ý họ. Vì ép buộc thì chẳng ai muốn làm, mà nếu phải làm thì việc cũng chẳng hay.
Trái lại, thánh hiền dạy thiên hạ bằng cách làm gương: Không làm điều chi thái quá, không phí phạm xa hoa, và không kiêu hãnh về những việc mình làm.
Con người có những khả năng khác nhau. Việc theo Ðạo cũng tùy theo những khả năng đó mà thực hành vậy.
Ca Dao:
Có ai ta cũng thế này,
Không ai ta cũng như ngày có ai.