Biển làm vua được trăm sông
Vì khéo đứng chỗ thấp.
Nên biển làm vua được trăm sông.
Thánh hiền muốn trị dân,
Thì dùng lời mà hạ mình xuống.
Thánh hiền muốn dẫn đầu thiên hạ,
Thì lấy thân mà theo họ.
Vì thế, thánh hiền ở trên dân mà không là gánh nặng,
Ðứng trước dân mà không cản đường.
Do đó, thiên hạ ủng hộ hết mình,
Và không quản ngại khi rước người đi tới.
Thánh hiền không tranh,
Nên thiên hạ chẳng ai tranh giành vậy.
Giải Nghĩa Chữ Khó:
Lấy lời: dùng lời nói.
Lấy thân: dùng thân thể.
Là gánh nặng: gây khó nhọc cho ai.
Cản đường: không cho ai tiến lên.
Ủng hộ: giúp cách này hay cách khác.
Ý Nghĩa Của Bài:
Thánh hiền không dạy người ta yếm thế hay chán đời, nhưng dạy cho thiên hạ cuộc đời đáng sống và dạy cho kẻ cầm quyền biết cách trị dân.
Tại sao biển làm vua được cả trăm sông? Vì biển khéo đứng ở chỗ thấp.
Tại sao muốn trị dân phải hạ mình xuống? Vì hạ xuống thì lôi cuốn được thiên hạ theo.
Tại sao không ai tranh giành với mình? Vì mình không tranh giành với ai.
Ðó, người theo Ðạo và thực hành Ðạo, tuy không là vua, nhưng chính là đang làm vua vậy.
Muôn là sự phân tán của một,
Một là cái gốc của muôn.
(Thiền sư Bảo Khắc)