Dân đói khổ.
Vì kẻ cầm quyền tăng thuế,
Nên dân đói khổ.
Dân khó trị.
Vì kẻ cầm quyền lộng hành,
Nên dân khó trị.
Dân coi thường cái chết.
Vì kẻ cầm quyền đã coi trọng cái sống,
Nên dân coi thường cái chết.
Do đó, kẻ sống vô vi
Thì khôn hơn người ham sống.
Giải Nghĩa Chữ Khó:
Ðói khổ: đói khát và khổ ải.
Khó trị: không trị được.
Lộng hành: dùng quyền quá giới hạn.
Coi trọng: kính trọng ai.
Coi thường: khinh thường ai.
Ý Nghĩa Của Bài:
Vạn vật có âm dương thuận hòa và bổ túc cho nhau, nhưng con người thường hay bất công. Trời mưa trời nắng phục vụ đồng đều cho mọi người mà không thiên vị ai, còn con người thì hay tranh giành, ganh tị và hãm hại lẫn nhau.
Kẻ trên áp bức người dưới. Kẻ dưới chống đối người trên. Nguyên do vì thiên hạ không học Ðạo và chưa thực hành theo Ðạo. Nếu thực hành theo Ðạo thì người ta sẽ sống vô vi và không còn tranh giành, ganh tị, và hãm hại. Do đó, cách sống cao quý nhất là sống vô vi vậy.
Chiến sự là Ðạo của sống còn,
là căn bản của sống chết.
Cho nên cần phải nghiên cứu kỹ.
(Tôn Tử)